A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A9
A 10
A 11
A 12
A 13
Name : EXPERIENCE IN ENHANCING ACCESS TO PRE-SCHOOL EDUCATION IN MONGO- LIA Reasoning. 14.2 percent of Mongolia’s population (461,776) are children aged between 0-5 (referred to as young children), of which 230,200 are aged 0-2 and 231,400 are aged 3-5.1 (Children 2-5 years old 308.051) In the 2022-2023 school year, 88.2 percent of all children aged 2-5, or more than 268,000 children, are enrolled in preschool education services. The Government of Mongolia is using many options to increase access to pre-school education, including free of charge pre-school education. The law on pre-school education stipulates that pre-school education will be provided as basic and variant courses. “Basic training” refers to the set of training and development activities for preschool children attending kindergarten, while “variant training” refers to “shift group”, “travel- ing teacher”, “relocation group” for preschool education for children who cannot participate in basic training. Educational activities will be financed from the state budget, just like kindergartens.2 In the last 20 years, this form of service has been strengthened in terms of training format, content, methodology, and environment, and has been developing until it has a certain official status. For example, in the first period, it was mainly aimed at supporting the alternative training initiatives to increase the access to Pre-School education with the participation of funds and forces of the project program, while in the middle period, it was aimed at providing the legal environment for financing from the state budget and providing budgetary and project investment support for alternative train- 1 NSO population statistics 2021 14 A2 Preschool Education Act 2008
ing that has been tested and proven efficient. In recent years, the state has been implementing and establishing a policy to support the issues of financing, environment, and teachers for alternative education services. Forms of education in Mongolia’s version of Pre-School Education Forms of educa- Providing educational services to children tion in alterna- Traveling teacher training and their parents and guardians through tive preschool home visits; education Traditional home (Yurt) Kinder- Delivering mobile education services using garten training traIndiMtioonnaglohlioam: es as kindergarten groups; Shift group training C-hitlhdererenwarheoaartoetnaol toefn6ro2,ll6e3d6incahikldinrdeenrgagaer-d 2. Purpose: te2n-5buint lhiveerdnienagrfaamkiinlideesr,g4a1r.t2e%n are provid- ed with Pre-School Education by bringing thoefmwthoicthe; kindergarten for a short time a da- y1,t9o2p8acrthicilidpraetne iwnidthevdeisloapbmiliteienst aacgteivditi2e-s5, ; 56.6 percent are enrolled in pre-school education services. 4. Scope: 303.0 Mongolian preschool children aged 2-5; 5. Cooperated organizations: 15 United Nations Children’s Fund Japan Children’s Fund World Bank A
Asian Development Bank 6. Implemented methods: The percentage of comprehensive preschool education is increasing every year. The Government of Mongolia is implementing the following measures to increase ac- cess to preschool education and the number of children enrolled in the main group of kindergartens. It includes: Renting a kindergarten service buildings New construction and extension of kindergarten building Support the initiative to establish a corporate kindergartens Support the initiative to establish non-state-owned kindergartens Reception of children at public expense in vacant spaces of non-state-owned kindergartens “Child care services” that meet the needs of children with disabilities in remote areas and border posts Including the creation of Travel Tutor services in each Sum. In Mongolia, there were 1,435 kindergartens operating in the 2018-2019 school year, while they steadily increased to 1,472 in the 2022-2023 school year, total increase of 37 (1.2%). The number of children enrolled in preschool education services increased by 33.3 thousand from 235,000 in the 2021-2022 school year to 268,300 in the 2022-2023 school year. A 16
In the 2022-2023 school year, 67.7% of the total 1472 kindergartens are state-owned and 32.% are non-state-owned kindergartens. Number of children in the target group participating in pre- school education services Shep- herd’s School year Disabled A child in child care 2018-2019 1087 2961 30960 2019-2020 1076 2902 31891 2020-2021 1156 3096 31860 2021-2022 1093 3201 25814 Kindergarten Basic Study Group Enrollment Average*** Эх сурвалж:. Esis.edu.mn Als2o0,21t-h20e22nоuнmы хbиeчэrэлoиfйнcжhиiлldийrнeсnтаpтaиrсtтicиiкpating in basic and alternative education is 23-27 children nationwide. A 17
Kindergarten newly opened in 2017-2021 In last 5 years 211 kindergarten buildings with 25,350 beds and a budget of 329.5 billion MNT were A 18
put into operation. (State budget 202, Foreign loans and aids 9 buildings) Funding: The unified budget of Mongolia spent 1.2 trillion MNT on the education sector in 2018, and it increased to 1.3 trillion MNT in 2021. 429.5 billion MNT or 31.2 % of the 1.3 trillion current budget of the education and science sector is spent on preschool education. Source: Internal information of the Ministry of Finance of the Ministry of Finance, June 2021 Conclusion: 1. In Mongolia, the government pays special attention to education for pre-school children, and 88.2 percent of all children between the ages of 2-5 (4 years ) are enrolled in education ser- vices free of charge. 2. As part of the implementation of sustainable development goals, the goal of enrolling all chil- dren of pre-school age ( 5 years old ) in preschool education services is being implemented, and 98.0 percent of all 5-year-old children are included. 3. We aim to increase coverage by operating mobile home kindergartens, mobile teachers, and shift groups of kindergartens in border posts, which are alternative forms of services suitable for children with disabilities in remote areas. 4. By focusing on the development of public-private partnerships to increase preschool enroll- ment and increasing funding for private kindergartens, the number of children enrolled is A 19
increasing. 5. The “Organizational Kindergarten” initiative is being launched as part of the social responsi- bility of the private sector to develop businesses that are friendly to children and employees. A 20
A 21
Нэр: МОНГОЛ УЛСЫН СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛЫН ХҮРТЭЭМЖИЙГ НЭМЭГДҮҮЛЖ БУЙ ТУРШЛАГА Үндэслэл. цогцоор хандаж дэмжин ажиллах бодлого хэрэгжүүлж ирлээ. Монгол Улсын хүн амын 14.2 хувь /461,776/ нь 0-5 насны байгуулж, үйл ажиллагааны зардлыг улсаас хангаж байна. хүүхэд /цаашид бага насны хүүхэд гэх/ үүнээс 0-2 настай 230,2 мянга, 3-5 настай 231,4 мянган хүүхэд байна.1 (2-5 насны хүүхэд 308.051) 2022-2023 оны хичээлийн жилд 2-5 насны нийт хүүхдийн 88,2 хувь буюу 268,0 мянга гаруй хүүхдийг сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээнд хамруулж байна. Монгол Улсын Засгийн газраас сургуулийн өмнөх боловсролын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх талаар боломжит олон хувилбаруудыг ашиглан, төрөөс үнэ төлбөргүйгээр сургуулийн өмнөх боловсролд хамруулж байна. Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай хуульд Сургуулийн өмнөх боловсролыг үндсэн болон хувилбарт сургалтаар олгоно. гэж заасан байдаг. “Үндсэн сургалт” гэж цэцэрлэгт хамрагдаж байгаа хүүхэд сургуулийн өмнөх боловсрол эзэмших сургалт болон хөгжүүлэх үйл ажиллагааны цогцыг хэлэх бол “хувилбарт сургалт” гэж үндсэн сургалтад хамрагдаж чадахгүй байгаа хүүхдэд сургуулийн өмнөх боловсрол эзэмшүүлэх “ээлжийн бүлгийн”, “явуулын багшийн”, “нүүдлийн бүлгийн” сургалтын үйл ажиллагаа нь цэцэрлэгийн нэгэн адил улсын төсвөөс санхүүжүүлэх” тухай заасан байдаг.2 Энэ үйлчилгээний хэлбэр сүүлийн 20 жилийн хугацаанд сургалтын Монгол улсын СӨБ-ын хувилбарт сургалтын хэлбэрүүд хэлбэр, агуулга, арга зүй, орчны хувьд нэлээд бэхжиж хууль эрх зүйн хувьд ч тодорхой статустай болтол хөгжиж байна. Тухайлбал эхний үед голчлон төсөл хөтөлбөрийн хөрөнгө, хүч оролцоотойгоор СӨБ- ын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх хувилбарт сургалтын санаачилгуудыг дэмжихэд чиглэгдсэн бол дунд үеийн хугацаанд хувилбарт сургалт туршигдаж биеллээ олсон хэлбэрүүдэд улсын төсвөөс санхүүжүүлэх эрх зүйн орчныг хангах, төсвийн болон төслийн хөрөнгө оруулалтын дэмжлэг үзүүлэхэд чиглэсэн. Сүүлийн жилүүдэд хувилбарт сургалтын үйлчилгээний санхүүжилт, орчин, багш зэрэг асуудлуудад 1 ҮСХ-ны хүн амын статистикийн мэдээлэл 2021 он A2 Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай хууль 2008 он 22
өмнөх боловсролын хувилбарт сургалтын хэлбэрүүд Явуулын багшийн сургалт Өрх, гэрээр нь очиж хүүхэд болон эцэг эх, асран Гэр цэцэрлэгийн сургалт хамгаалагчдад боловсролын үйлчилгээ үзүүлэх; Ээлжийн бүлгийн сургалт Уламжлалт сууц гэрийг цэцэрлэгийн бүлгийн зориулалтаар ашиглан явуулын байдлаар боловсролын үйлчилгээг хүргэх; Сургуулийн Цэцэрлэгт хамрагдаагүй боловч цэцэрлэгийн ойролцоо амьдардаг хүүхдүүдийг өдөрт богино цагаар цэцэрлэг дээр авчран хөгжүүлэх үйл ажиллагаанд хамруулах замаар СӨБ олгох; 2. Зорилго: 4. Хамрах хүрээ: Монгол Улсын сургуулийн өмнөх насны 2-5 насны 303.0 хүүхэд; 5. Хамтран ажилласан байгууллага: НҮБ-ын Хүүхдийн Сан Японы Хүүхдийн Ивээх сан Дэлхийн банк Азийн хөгжлийн банк 6. Хэрэгжүүлсэн арга зам: Сургуулийн өмнөх боловсролын хамран сургалтын хувь жил бүр нэмэгдэж байна. Монгол Улсын Засгийн газраас сургуулийн өмнөх боловсролын хүртээмж, цэцэрлэгийн үндсэн бүлэгт хамрагдах хүүхдийн тоог нэмэгдүүлэх чиглэлээр дараах арга хэмжээг хэрэгжүүлж байна. Үүнд: Цэцэрлэгийн болон үйлчилгээний зориулалттай барилгыг түрээслэх Цэцэрлэгийн барилгыг шинээр барих, өргөтгөх Байгууллагын цэцэрлэг байгуулах санаачилгыг дэмжих Төрийн бус өмчийн цэцэрлэг байгуулах санаачилгыг дэмжих Төрийн бус өмчийн цэцэрлэгийн сул орон зайд төрийн зардлаар хүүхэд хүлээн авах Алслагдсан бүс нутаг, хилийн застав, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн хэрэгцээнд нийцсэн “Хүүхэд харах үйлчилгээ” Сум бүрд Явуулын багшийн үйлчилгээг бий болгох зэрэг. A 23
Монгол Улсын хэмжээнд 2018-2019 оны хичээлийн жилд 1,435 цэцэрлэг үйл ажиллагаа явуулж байсан бол тогтмол өссөөр 2022- 2023 оны хичээлийн жилд 1,472 болж, 37 (1.2%)-аар нэмэгдсэн. Сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээнд хамрагдсан хүүхдийн тоо 2021-2022 оны хичээлийн жилд 235,0 мянга байсан бол 2022-2023 оны хичээлийн жилд 268,3 мянга болж, 33,3 мянгаар нэмэгдсэн байна. 2022-2023 оны хичээлийн жилд нийт 1472 цэцэрлэгийн 67,7 хувь нь төрийн өмчийн, 32,% төрийн бус өмчийн цэцэрлэг байна. Сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээнд хамрагдаж буй зорилтот бүлгийн хүүхдийн тоо Хичээлийн Хөгжлийн Халамжид Малчны жил бэрхшээлтэй буй хүүхэд хүүхэд 2018-2019 1087 2961 30960 2019-2020 1076 2902 31891 2020-2021 1156 3096 31860 2021-2022 1093 3201 25814 Цэцэрлэгийн үндсэн сургалтын бүлэг дүүргэлтийн дундаж*** Мөн үндсэн болон хувилбарт сургалтад хамрагдаж буй хүүхдийн тоо улсын хэмжээнд 23-27 хүүхэд байна. A Эх сурвалж:. Esis.edu.mn 24 2021-2022 оны хичээлийн жилийн статистик
2017-2021 онд шинээр ашиглалтад орсон цэцэрлэг Сүүлийн 5 жилд 25,350 ор бүхий 329.5 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөгтэй 211 цэцэрлэгийн барилга ашиглалтад оруулсан. (Улсын төсөв 202, Гадаадын зээл, тусламж 9 барилга) Санхүүжилт: Монгол Улсын нэгдсэн төсвөөс боловсролын салбарт 2018 онд 1.2 их наяд төгрөг зарцуулж байсан бол 2021 онд 1.3 их наяд болж нэмэгдсэн. Боловсрол, шинжлэх ухааны салбарын 1,3 их наяд урсгал төсвийн 429,5 тэрбум төгрөг буюу 31,2% нь сургуулийн өмнөх боловсролын салбарт зарцуулагдаж байна. Эх үүсвэр: БШУЯ-ны Санхүүгийн хэлтсийн дотоод мэдээлэл, 2021.06 сар Дүгнэлт: 1. Монгол улс сургуулийн өмнөх насны хүүхдэд боловсрол эзэмшүүлэхэд төрийн зүгээс онцгой анхаарал хандуулж, төрөөс үнэ төлбөргүй 2-5 насны (4 жил) нийт хүүхдийн 88,2 хувийг боловсролын үйлчилгээнд хамруулж байна. 2. Тогтвортой хөгжлийн зорилтыг хэрэгжүүлэх хүрээнд сургуульд элсэхийн өмнөх насны (5 нас) бүх хүүхдийг сургуулийн өмнөх боловAсролын үйлчилгээнд хамруулах зорилтыг хэрэгжүүлж, 5 настай нийт хүүхдийн 98,0 хувийг хамруулж байна. 25
3. Алслагдсан орон нутгийн, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдэд нийцсэн үйлчилгээний хувилбарт хэлбэр болох нүүдлийн гэр цэцэрлэг, явуулын багш, хилийн заставт цэцэрлэгийн салбар бүлэг ажиллуулах замаар хамрагдалтыг нэмэгдүүлэхийг зорьж байна. 4. Сургуулийн өмнөх боловсролын хамрагдалтыг нэмэгдүүлэх төр-хувийн хэвшлийн түншлэлийг хөгжүүлэхэд анхаарч, хувийн цэцэрлэгт олгох санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх замаар хамрагдах хүүхдийн тоо өсч байна. 5. Хүүхэд, ажилтнууддаа ээлтэй бизнесийг хөгжүүлэх хувийн хэвшлийн нийгмийн хариуцлагын хүрээнд “Байгууллагын цэцэрлэг” санаачлагыг өрнүүлж байна. СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛЫН A 26
THE SYSTEM TO RECOVER FROM AND REDUCE THE LEARNING LOSS AND SUPPORT LEARNING The active engagement of stakeholders and the linkages between their actions are important factors in the process of reducing the learning loss and supporting learning. At the heart of the process is the student efforts with support from teachers and parents. 5.1 The scheme to recover from and reduce the learning loss The comprehensive plan to recover from the learning loss and support learning is developed with 10 strategies drawing from the Finnish Support System for students that are lagging behind considering the Mongolian contexts and specifications. The system is based on the Self-regulated learning, one of the current education theories, is implemented in the following three interrelated phases: Special support – Based on the psychological evaluation, psychologist, social worker, dormitory teacher, school doctor and parents collaboratively develop an Individualized learning plan for the student. In the case when the learning loss is recovered with the support during this phase, the student is then shifted to the intensified or general support phases. Intensified support – A flexible learning adjusted to the student individual specifications is organized for a student when learning disability and other considerations are observed in addition to the learning loss by the learning assessment. During this phase a Support teacher will be employed to address the learning loss. The support teacher will develop the Self-regulated learning plan in collaboration with the teacher, parents and the student and implement it to address the learning loss and provide support to acquire skills to learn independently. The support at this phase will be based on the equivalency program. In the case when the learning loss is successfully addressed the student is then shifted to the general support phase. In the case when the support provided at this phase does not reduce the learning loss is the next phase of support is provided based on the Psychological evaluation. General support – All children whose learning is affected during the COVID-19. All teachers provide the general support to every student adjusting to their specifications. The support at this phase will be based on the Revised curriculum. In the case when the support provided at this phase does not reduce the learning loss is the next phase of support is provided based on the Psychologi- cal evaluation. Figure 2. Learning support system A 27
The learning loss recover plans will be developed and implemented at aimag, school, teacher and student level after the training on learning loss recovery management, methodology and assessment is organized for local education department specialists, pro- fessional learning communities, teachers, social workers, school doctors, and psychologists. This will enable the conditions for the reduction of teacher workload, increase in student motivation to learn, and prevention from drop out. The mechanism to eliminate the learning barriers, recover from the learning loss caused by the COVID-19 and support learning will be implemented as follows. Figure 3. Mapping of the learning loss recovery and learning support mechanism A 28
1. Primary students will be supported by the Support teacher to take measures to support their learning and reduce the content loss/gap that hinders the foundation (reading, writing, and math) skills due to the long-term interruption to the classroom learn- ing. A 29
In addition to the capacity building for support teachers organized by ITPD and local education author- ities, print materials and resources for teachers and students will be provided by MES, MIER, and international development partners. Already available resources for teachers and students are inserted here to be accessed with QR code reader. 2. As the number of students who are returning from abroad is increasing, the number of students with learning loss caused by language and content discrepancy is rising. There is a need to retrain teachers on content and language integrate learning (CLIL) methodology to help students who are taught in a language different from the one that they speak at home. CLIL is a methodology that develops student’s language skills as delivering the subject; in other words, content and language develop- ment is done simultaneously. During the 2020-2021 school year, 11 728 primary students in Bayan-Ulgii aimag can have access to the CLIL methodology to recover from the learning loss. To enable this, a bilingual education training module will be developed and teachers will be trained. Schools will have their own models of balancing the load of the Mongolian language. The important factor of the model is the ratio between the languages: whether math will be taught 70:30 (70 mother tongue:30 official language) or 65:35 ratio. 3. The inclusive education at general education schools will be implemented according to the “Sample Individualized learning plan and guidance to develop ILPs” approved by the decree No. A/155, 2018 by the Minsiter of Education, Culture, Science, and Sports. ILPs will play animportant rolle in reducing the learning loss of CwD that have barriers in being taught by man- istream curriculum, providing support to their development and learning, enabling their inclusion, participation and learning without discrimination. Support will also be provided to every school to create inclusive education environment. 4. The data on the students at risk of dropping out will be collected and measures will be taken to re-engage with school in collaboration with schools and local authorities. In the case when the classroom learning is not possible in the second half of 2021, mobile teachers will be hired to reduce the learning loss of highly risky students from remote rural areas and urban A 30
areas and summer schools will be planned in advance. 5. Students in schools are in different forms of learning loss. Teachers highlight learning loss caused by the learning styles especially at transition from pre-primary to primary and primary to lower secondary levels. Therefore, the core content loss (in primary education – reading, writing, and math; lower secondary education – learning to learn, Mongolian language, math, and science; upper secondary education – Mongolian language, math, and elective course) will be reduced in 2021 whereas the loss/gap in all subject areas will be reduced in 2022 by activating the mentor teachers at schools and employing support and student-teachers for classroom and non-classroom activities. 5.2. Curriculum for learning loss recovery and elimination The equivalency program approved by the decree No. A/88, March 18, 2021 by the Minister of Education and Science will be used in the recovery and elimination of the learning loss of the students in schools as well as children outside the school system to deliv- er the foundation skills (Mongolian and global citizens with personal development, socio-emotional skills, critical thinking, and ICT skills) that should be infused by the general education. Therefore, general education schools will use the equivalency program in the 2021-2022 school year and gradually transiting to the revised curriculum from the 2022-2023 school year. Primary and lower secondary equivalency program is to provide the opportunities for children who cannot access formal education to uninterrupted access to the general education via ICT-based classroom, home-based, or online models. It will also serve as equivalency program for providing formal education during the natural disasters and pandemics. The primary and lower secondary equivalency program/curriculum has the following structure: Objective: The objective will indicate the level of knowledge and skills to be acquired at the end of the program as well as the level of development, upbringing and life-skills. Learning outcomes: The learning outcomes will indicate the general skills and competences as well as subject-specific skills spec- ified in the curriculum. They will also indicate what subjects are crucial in acquiring the general skills and competences and how these will be illustrated through knowledge and special skills. Content and topics: The content will be delivered through modules. The modules are divided into the three groups of compulsory, core modules, elective modules, and life-skill modules. Learning activities: Learning activities are the same math activities or physics activities indicated in the core curriculum. The learn- ing activities are developed as teacher-supported team or individual activities and practical activities. These could include project A 31
work, debate, solving local issues, or self-assessment tasks. Resources: These could include online interactive resources, real-life, problems, tasks, or online tasks to assess special or general skills. Real-life activities especially intrigue student curiosity and raise the importance of learning. Assessment: The assessment will be calculated in the following combination: self-assessment 20%, teacher assessment 30%, and external assessment 50%. 5.3 The rationale for developing the transitional syllabus to address and reduce the learning loss Learning loss/learning gap –The gap between the level of knowledge and skills against the learning objectives stated in the Curricu- lum and the level of current state is illustrated in the following figure. The reasons for the learning loss caused by the pandemic lockdown are defined as following two factors: 1. Time loss. During the past 2 school years, approximately 50% is delivered through TV lessons. However, there are differ- ences in the attendance of TV lessons between the students at public or private schools as well as students from urban and rural schools caused by factors such as student location, family conditions, and workload of students. Due to the length/time restrictions of TV lessons and video contents, the content was delivered in approximately 20% of the time normally allocated for classroom teaching. This led to the limitations to the use the time allocated for normal classroom teaching. Therefore, ap- proximately 1 year of time loss is faced by students at any grade level. This is close to the level calculated in other countries. 2. Content or grade level loss. Students are not able to get some of the content due to the loss in classroom learning time and oth- er factors including not accessing the TV lesson and not being able to have face-to-face interaction with teachers. Therefore, it is estimated, based on our calculations and practices of other countries, that at least 1 to 1.5 years content is not acquired by students. Figure 4. Overall planning to address and eliminate the learning loss A 32
The phases of recovery and elimination of learning loss with successful implementation of primary and secondary equivalency pro- grams is illustrated in Figure 5. The horizontal axis illustrates the timeframe whereas the vertical axis shows the grades. The Figure shows the example based on the Grade 2 student. In June 2021, the student who wasn’t able to access the TV lessons will be provided with summer school to cover the TV lessons and during the 2021-2022 school year (or in Grade 3) 20% of Grade 1 and 60% of Grade 2 content will be given in addition to the main content of the Grade 3, whereas in Grade 4 20% of the Grade 2 and 20% of Grade 3 in addition to the main content will be given. Figure 5. Mapping of the phases of recovery and elimination of the learning loss A 33
A 34
SIX. GOAL, STRATEGY, AND ACTIONS OF THE COMPREHENSIVE PLAN The comprehensive plan is developed with 10 strategies to be implemented between 2021 and 2023 based on the three-phased 3R model (Reconnection, Recovery, Resilience) that is being used by the other countries to address and eliminate the learning loss. Goal: To manage the process to recover from and reduce the learning loss to students caused by the quarantine due to the pan- demic and support their learning Objective ● Reconnection: To define the needs of students, teachers and parents and create the psychological environment to recon- nect to learning ● Recovery: To implement the inclusive learning support system by creating blended learning infrastructure and e-content base and introducing self-regulated learning ● Resilience: To enable school and aimags implement support systems independently Timeline: 2021-2023 Strategy Objective 1. Reconnection 1.1. To utilize possible channels for students, teachers, and parents to reconnect 1.2. To define the mode of operation based on the needs of students, teachers and schools 1.3. To create positive socio-psychological environment to support students at school and home Objective 2. Recovery 2.1. To create blended learning infrastructure and e-content compilation 2.2. To implement the learning support system (support teachers, mobile psychologists) 2.3. To implement interactive learning based on the formative assessment data 2.4. To develop the blended learning approach that supports self-regulated learning 2.5. To support inclusive education Objective 3. Resilience 3.1. To share the evidence-based good practices 3.2. To enable schools and aimags to implement support systems independently A 35
1. Нэр: Үе тэнгийнхний дээрэлхэлт, ялгаварлан гадуурхалт, хүчирхийллийг таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах, хариу үйлчилгээ үзүүлэх “БАНХАР” арт терапи төсөл 2. Үндэслэл: ДЭМБ болон ЭMЯ-ны хамтарсан сургуульд суурилсан эрүүл мэндийн судалгаагаар 29-оос доош насны хүүхэд залуучуудын амиа хорлох эрсдэл маш өндөр байгаа нь ажиглагдсан. Монгол улсад 2012 - 2016 онд цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдсэн амиа хорлолтын нийт 605 тохиолдлын 25 хувь нь 10-25 насны хоорондох хүүхэд залуучууд байсан бөгөөд 65 хувь нь үе тэнгийнхний дээрэлхэлт, дарамт байсан./УЕПГ, Монгол Улсын амиа хорлолтын нөхцөл байдлын судалгаа 2017- 2018/ ЯХИС, Өсвөр үеийн дуу хоолой судалгааны тайлангаас үзэхэд, Хүүхэд, өсвөр үеийнхэн амиа хорлолт хийхэд нөлөөлж баайгаа хүчин зүйлс нь хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн 46.6 хувь нь хэн нэгнээр шоолуулж, доромжлуулж дээрэлхэлтэд өртсөн байна. Сурагчдын 47.6 хувь нь өөрөөсөө насаар ах хүүхдүүдэд дээрэлхүүлдэг, 38.6 хувь нь хойд эцэг эх, 38.4 хувь нь үе тэнгийнхнийхээ дээрэлхэлт, дарамтанд өртдөг, 15 хувь нь багш, сурган хүмүүжүүлэгч, 92.9 хувь нь хүүхдийн төлөө ажиллах үүрэгтэй байгууллагууд үе тэнгийнхний дээрэлхэлт, дарамтыг бууруулах чиглэлд ямар нэг арга хэмжээ авахгүй байна хэмээн хариулсан байна. Тиймээс цаашид сургуулийн орчин дахь хүчирхийллийг таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэх хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхээр ажиллаж байна. 3. Зорилго: Үе тэнгийнхний дээрэлхэлтийг бууруулах, таслан зогсооход олон нийтийн ойлголт мэдлэгийг нэмэгдүүлэх. Дээрэлхэлтэнд өртөхөөс урьдчилэн сэргийлэх, мөн хариу үйлчилгээ үзүүлэх, хүүхэд, багш, эцэг эхчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэх A 36
4. Хамрах хүрээ: ЕБС-ын сурагчид, багш, эцэг эхчүүд, нийгмийн ажилтан, сэтгэл зүйчид 5. Хамтран ажилласан байгууллага: UNICEF, БЕГ, Дэлхийн Зөн ОУБ, Өмнөговь аймаг, Говь-Алтай аймаг, Завхан аймаг, Баянхонгор аймаг, Дархан- Уул аймаг, Хөвсгөл аймаг 6. Хэрэгжүүлсэн арга зам: Хүүхэд хүүхдэдээ оролцооны арга, Арт терапи аргазүй ашиглах 7. Гол үр дүн ξ Үе тэнгийнхний дээрэлхэлт, хүчирхийллийг зогсоох, хамгаалах, хариу үйлчилгээ үзүүлэх “Үе тэнгийн сургагч, ментор” бэлтгэх 384 цагийн сургалтаар, 2039 хүүхдэд, ξ Багш нарт зориулсан, ёс зүй харилцаа хандлагын 109 цагийн сургалтыг 2046 багшид, ξ Эцэг эхчүүдэд зориулсан, Хүмүүжлийн эерэг аргын 106 цагийн сургалтыг 1956 эцэг эхэд, ξ “Хүүхэд хүмүүжүүлэх эерэг аргуудаасаа хуваалцья”-12 удаагийн clubhouse уулзалт зохион байгуулсан. Мөн “Аав, ээждээ хандаж хэлэх бидний үгс” сэдэвтэй 5 удаагийн онлайн хэлэлцүүлэг зохион байгуулж 36000 хүнд хүрсэн ξ Үе тэнгийнхний дээрэлхэлтийн талаар хааллтай биш нээлттэй ярилцья “Бидэнд шийдэл бий” онлайн чуулга уулзалт зохион байгуулж нийт 15000 гаруй хүнд хүрч ажиллалаа. ξ 2021 онд “Дээрэлхэлтийн эсрэг олон улсын аян”-д нэгдэж Дуучин С.Гантогоо болон бусад хүүхэд хамгааллын мэргэжилтэнүүд, хүүхэд, эцэг эх, багш нарын төлөөллийг оролцуулсан цахим хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. ξ “Үе тэнгийнхний дээрэлхэлт, ялгаварлан гадуурхалтаас урьдчилан сэргийлэхэд хүүхэд, эцэг эх, багш нарын оролцоог хангах нь” гарын авлага хэвлэлээ. ξ Хүүхдийн сэтгэл, хөдлөл, мэдрэмжээ илэрхийлэх банхар картаа хэвлэж сургагч хүүхдүүд, багш нар, эцэг эхчүүдэд хүлээлгэн өглөө. ξ Үе тэнгийн дээрэлхэлт, үйлдэгч, хохирогч, ажиглагч хүүхдүүдтэй ажиллах арт терапи хөтөлбөр боловсрууллаа. ξ Дээрэлхэлтийг бууруулах чиглэлээр A олон нийтэд 37
чиглэсэн зөвлөгөө постер гаргаж ажиллалаа. Үе тэнгийнхний дээрэлхэлт, хүчирхийллийг бууруулахад Банхар дүрээ бүтээж ашиглаж мэдээлэл, сургалт, нөлөөллийн ажлууддаа ашиглалаа. Үе тэнгийнхний дээрэлхэлтийг бууруулах чиглэлээр хийсэн сайн туршлагууд: • Сургалтыг арт терапи аргазүй ашиглаж байгаа учраас лекцийн аргаас илүү үр дүнтэй, бүтээлч байсан. • Зөвхөн хүүхдэд бус хүүхэд, эцэг эх, багш гэсэн 3 талыг оролцуулж ойлголтыг нь нэгтгэдэг. • Сургагдсан ментор сурагчид хүүхэд-хүүхдэдээ оролцооны аргыг ашиглаж үе тэнгийн найзууд болон олон нийтэд нөлөөлж өөрийгөө хөгжүүлэх боломжтой. • Өмнөговь аймгийн сурагчид ГБХЗХГ-таа “Банхар найз” хүүхдийн редакцыг байгуулж хамтдаа үзэл бодлоо солилцож, нөлөөллийн ажил, бичлэг, подкаст бэлтгэдэг бөгөөд Өмнөговь аймгийнхаа сумдаар явж сургалтаа зохион байгуулсан. • Өмнөговь аймгийн ГБХЗХГ-аас сурагдын дундах үе тэнгийнхний дээрэлхэлтийг бууруулах агуулга бүхий “Дэвжээ” наадмыг амжилттай зохион байгуулж, үе тэнгийн ментор сурагчид тусалж ажилласан • Говь-Алтай, Завхан, Хөвсгөл болон цахим сургалтад хамрагдсан сурагчид сургуульдаа орон нутгийн онцлогтоо тохирсон үйл ажилагаануудыг зохион байгуулсан. • Фэйсбүүк олон нийтийн хэрэгслийг ашиглан зөвлөгөө, мэдээлэл хүргэсэн нь олон хүнд хүрч байлаа. • “Үе тэнгийхний дээрэлхэлт, хүчирхийллийг зогсоох, урьдчилан сэргийлэх гарын авлага”-ыг гаргасан нь хүүхэд, нийгмийн ажилтан, сэтгэл зүйчдийн ширээний ном болж байна. A • Дээрэлхэлийг бууруулах чиглэлээр өөрийн дуу хоолойгоо илэрхийлдэг 38
олны танил дуучин, хүүхэд хамгааллын мэргэжилтэн, гадаадад суугаа эцэг эхчүүдийн төлөөллийг оролцуулсан олон нийтийг хамарсан цахим уулзалт, хэлэлцүүлэгт хүмүүс идэвхтэй оролцож санал бодлоо солилцож байлаа Хавсралтаар үйл ажиллагааны зураг оруулж байна. A 39
A 40
A 41
“Үе тэнгийн дарамт дээрэлхэлтээс урьдчилан сэргийлэх аян” Ерөнхий боловсролын 45 сургууль Үндэслэл танилцуулж, хэлэлцүүлэх ажлыг үндэсний түвшинд зохион “Бүх нийт боловсролын төлөө!” Иргэний нийгмийн байгуулж, энэ үйл явцад өөрсдийн хувь нэмрээ оруулахаар Боловсрол эвслээс төлөвлөөд байна. үндэсний эвсэл нь боловсролын тогтолцоо бүхэлдээ бусдын ялгаатай байдлыг хүлээн зөвшөөрдөг, хүн бүрийн тусгай Зорилго хэрэгцээнд нийцсэн, сурагч бүр өөрийн мэдлэг чадвараа ахиулан амжилттай суралцах боломжтой сургалтын орчныг Сургуулийн орчинд үйлдэгдэж буй жендэрт суурилсан бүрдүүлэх нь боловсролын гол зорилго байх ёстойг гэж үздэг. хүчирхийлэл, дээрэлхэлт, дарамтын талаарх олон нийтийн ойлголт нэмэгдүүлж, сургууль дээр эерэг уур амьсгалын Нэгдсэн үндэстний байгууллагын Боловсрол, шинжлэх ухаан, өөрчлөлт гарч хүний эрхийн хандлагатай болно. соёлын байгууллага (ЮНЕСКО) тэгш хамруулах боловсролыг “Бүх суралцагчдын нийгэм, соёл, боловсролын үйл ажиллагаа Зорилт дахь тэгш оролцоог хангах, боловсролын гаднах болон доторх бүх хэлбэрийн ялгаварлан гадуурхалтыг бууруулах ● Сургуулийн удирдлага, багш сурагч, эцэг эх асран замаар сурагч бүрийн ялгаатай хэрэгцээнд нийцүүлэн хамгаалагч ойлголт нэмэгдүүлэх, боловсролын үйлчилгээг хүргэх үйл явц” (UNESCO, 2008) хэмээн тодорхойлсон байна. ● Хамт олны оролцоотой аян зохион байгуулах ● Урьдчилан сэргийлэх арга зүйн ойлголттой болох Үе тэнгийн дарамт дээрэлхэлт, ялгаварлан гадуурхалт нь сургуулийн орчны жендэрт суурилсан хүчирхийллийн томоохон Хамрах хүрээ хувийг эзэлдэг бөгөөд энэ талын мэдээ, мэдээлэл хомс Ерөнхий боловсролын 45 сургууль байдаг. Судлаачдын боловсруулсан тайлан мэдээлэл болон 8 аймаг (Архангай, Хөвсгөл, Баян-Өлгий, Сүхбаатар, Увс, гаргасан бодлогын зөвлөмжүүдийг судалгаанд оролцсон орон Ховд, Булган, Өвөрхангай) нутгийн иргэд тухайлбал сургуулийн удирдлага, багш, эцэг 28 сум эхчүүдээр хэлэлцүүлж, зөвлөмжийг нарийвчлах, олон талын 6 дүүрэг (ХУД, БГД, Налайх, БЗД, ЧД, СХД) санаа бодлоор баяжуулах, баталгаажуулах шаардлагатай гэж үзлээ. Хэлэлцүүлгээс гарсан санал зөвлөмжийг судалгааны Хамтран ажилласан байгууллагууд тайлангийн хамт холбогдох төрийн байгууллагуудад A 42
1. Агуулга боловсруулах, сургалт зохион байгуулах баг болсон. Үе тэнгийн дарамт дээрэлхэлт нь ХЭҮК болон ● Хөөрхөн зүрх ТББ Хүүхдийг Ивээх сан зэрэг байгууллагуудын хүүхдийн эрхийн ● ЛГБТ төв судалгаанд ч мөн анхаарах ёстой хүүхдийн эрхийн зөрчил ● Боловсролын зөвлөгөө мэдээллийн төв хэмээн үзсэн байдаг. Тиймээс Боловсрол эвсэл ЕБС-ын багш, 2. ЕБС дээр компанит ажил зохион байгуулсан баг нийгмийн ажилтан, эцэг эх, асран хамгаалагч нарт зориулсан ● “Сургуулийн эцэг эх, багшийн үндэсний нэгдсэн “Үе тэнгийн дарамт дээрэлхэлтээс урьдчилан сэргийлэх холбоо” ТББ аргачлал” гарын авлагыг гишүүн байгууллагуудтайгаа ● Боловсролын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг хамтран боловсруулсан. Уг гарын авлага нь дараах бүтэцтэй. 3. Үйл ажиллагааны хяналт, үнэлгээний баг Үүнд: ● Мэргэжлийн социологичдын холбоо ТББ ❖ Мэдлэг ойлголт нэмэгдүүлэх- Судалгаанд суурилсан 6. Хэрэгжүүлсэн арга зам онолын хэсэг, зурагт хуудас, зөвлөмж, сайн туршлагууд; ❖ Ур чадвар олгох– Багш, нийгмийн ажилтан нар анги Бүх нийт боловсролын төлөө! Иргэний нийгмийн хамт олон, суралцагчдын дунд үе тэнгийн дарамт үндэсний эвсэл нь боловсролын чанар, санхүүжилтэд дээрэлхэлтээс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа хяналт тавьж, уг салбарын хариуцлагын тогтолцоог иргэдийн зохион байгуулах аргачлалууд, шинэ санаанууд, оролцоотойгоор сайжруулах чиглэлээр боловсролын тодорхой загварууд; бодлогод нөлөөлөн хамтран ажиллах, үндэсний хэмжээнд ❖ Хандлагын өөрчлөлт рүү чиглэсэн- Сургуулийн хамт тогтвортой үйл ажиллагаа явуулах зорилгоор 2010 онд олон (удирдлагын баг, багш нар, ажилчид, эцэг эхчүүд) байгуулагдсан, 35 төрийн бус байгууллагын гишүүнчлэлтэй, -ны соёлыг өөрчлөх санаачилгууд, мэдээллэх хуудас, 8 аймаг, 2 дүүрэгт салбар зөвлөлтэйгээр үйл ажиллагаагаа сургуулийн засаглалын орчныг сайжруулах дүрэм явуулдаг иргэний нийгмийн байгууллага юм. журмын загваруудыг агуулсан; ❖ Үнэт зүйл төлөвшүүлэхийг зорьсон - Хүний эрх, “Бүх нийт боловсролын төлөө!” Иргэний нийгмийн хүүхдийн эрхэд суурилсан хандлагаар боловсрол, үндэсний эвслийн (Боловсрол эвсэл) стратегийн зорилгууд сургалтын байгууллагын сургалт, арга зүй, хичээлээс “Нийгмийн ялгаатай бүлгийн боловсролоос гадуурхагдсан гадуурх хүмүүжлийн үйл ажиллагааны шинэлэг эмзэг байдалд байгаа хүүхэд залуусыг боловсрол тэгш аргачлалуудыг оруулсан. хамруулах”, “Боловсролын орчин (дотуур байр) дахь хүүхэд хамгааллыг сайжруулах” зорилгын дагуу 2020 онд хийгдсэн Мөн сургуулиуд шууд аваад хэрэглэж болохоор үе тэнгийн суралцахуйд тулгарч буй саад тотгорууд, эрэлт хэрэгцээний дээрэлхэлтийн мэдээллийг бүртгэх хуудас, хүүхэд, эцэг эх, судалгаануудад үе тэнгийн дарамт дээрэлхэлт, ялгаварлан асран хамгаалагчдад чиглэсэн зурагт хуудсуудыг оруулж өгсөн. гадуурхалт суAргуулийн орчинд түгээмэл байгаа нь тодорхой 43
Гарын авлагаар дамжуулан гишүүн байгууллагуудтайгаа ажилласан. хамтран 2021 оны 4-5 сар, 10-11 сард 45 ЕБ-ын сургуулиудын хүрээнд “Үе тэнгийн дээрэлхэлтийг таслан зогсооё” кампанит ажил зохион байгуулсан. Кампанит ажил дараах бүтэцтэй зохион байгуулагдсан. 1. 45 ЕБ-ын сургуулиудаас аян зохион байгуулах баг байгуулсан. Үүнд нийгмийн ажилтан, сурагчдын зөвлөлийн манлайлагч, сургуулийн сэтгэл зүйч, эцэг эхийн төлөөлөл, иргэний нийгмийн байгууллагын төлөөлөл, багш нарын төлөөлөл гэсэн бүрэлдэхүүнтэй. Аян зохион байгуулах багт чадавхжуулах сургалтыг 2 өдөр зохион байгуулж аяныг хийхдээ хүний эрхэд суурилсан хандлагаар ажиллах, сургуулийнхаа нөхцөл байдлыг тандах судалгаа хийх, гарын авлагыг хэрхэн ашиглах, цахимаар аян зохион байгуулах аргачлал зэрэг агуулгуудаар сургалт орж, аян зохион байгуулах удирдамж боловсруулж өгсөн. 2. 1 сарын хугацаатай аян зохион байгуулахдаа сургуулийн орчинд болон цахим орчинд зохион байгуулсан. 3. Аяны дараа үе тэнгийн дарамт дээрэлхэлтээс урьдчилан сэргийлэх аяны үр дүн, үе тэнгийн дарамт дээрэлхэлтийн талаарх мэдлэг ойлголтын өсөлтийг үнэлж судалгаа хийлгэж, гарын авлагыг сайжруулсан. 7. Гол үр дүн (тоо баримт, диаграм, схем, кэйс, анекдот) 45 ЕБС тус бүртээ “Үе тэнгийн дарамт дээрэлхэлтээс урьдчилан сэргийлэх” үйл ажиллагааны төлөвлөгөө гарган ажилласан. Ингэхдээ ковид 19 цар тахлын улмаас хичээл зайнаас шилжсэнтэй холбоотой цахимаар болон танхимын Aгэсэн 2 шугамтай кампанит ажлын төлөвлөгөө гарган 44
Кампанит ажлын хүрээнд ● ЕБ-ын сургуулиуд нөхцөл байдлыг тандах судалгаа авсан (анкет, цахим) зохион байгуулагдсан ● Эцэг эх, багш нартаа сургалт зохион байгуулсан (цахимаар - google meet, zoom, teams гэх мэт, танхимаар - биечлэн ) нийтлэг үйл ажиллагаа ● Тараах материал боловсруулан түгээсэн (гарын авлага, брошур, мэдээллийн хуудас) ● Сошиал медиад мэдээлэл түгээх (цахим постер, видео, шторк, тик ток) Шинэ санаачилгууд ● Уралдаан тэмцээн (гар зураг, ишлэл, шторк, видео, эсээ, зохион бичлэг, постер) ● Радио нэвтрүүлэг Тоон үр дүн ● Подкаст ● Орон нутгийн сонин, сургуулийн сонинд нийтлэл хэвлүүлсэн ● Ангийн ажлаар дамжуулсан үйл ажиллагаануудыг зохион байгуулсан (асуудал хуваалцах найз, тойргийн цаг, санаа зовнилын хайрцаг) ● Багш нар ур чадварын уралдаанд оролцсон (ТХЗ: Дэлхийн том хичээл) ● Бусад субьектыг татан оролцуулах (цагдаа, хүүхэд хамгааллын багийн гишүүн, сургуулийн ажилтан, хүүхэд хамгааллын мэргэжилтэн, бизнесийн байгууллага зэрэг ) Зохион байгуулалтын хувьд: ● Шинэлэг үйл ажиллагаануудыг санаачлан хийсэн (подкаст, видео, шторкны уралдаан, чэллэнж, гэх мэт) ● Цахим орчныг маш сайн ашигласан (сургалт, судалгаа, мэдээлэл түгээх үйл ажил) ● Уламжлалт хэлбэрийн үйл ажиллагааг орхигдуулаагүй (сонин, радио, танхимын сургалт, гэр сургалт, уулзалт, брошур гарын авлага тараах гэх мэт ) ● Хамтын ажиллагааны өргөн хүрээнд ажилласан (төр, бизнесийн байгууллагууд) Тэгш хамруулах боловсролын зарчмын хувьд: ● Малчдын хүүхдүүдэд хүрч ажилласан. Ковид 19 цар тахлын үеэр хичээл сургалт танхимын бус хэлбэрт байхад малчдын гэрт очиж сургалт хийсэн. ● Малчин эцэг эхчүүдэд хүрч очин сургалт хийсэн. Цаатан, малчин эцэг эхчүүдэд хүрч очсон. ● Дотуур байрны багш, хүүхдүүдэд мэдээлэл өгч, судалгаа авч ажилласан ● Зөвхөн цахимд суурилсан үйл ажиллагаа явуулаагүй, уламжлалт мэдээлэл харилцааны сувгуудыг ашигласан байдал, ● Үйл ажиллагаанд хамрагдсан хүмүүсийн хүйсийн харьцааг тэмдэглэсэн 8 аймаг 6 дүүрэг 28 сум 31 иргэний нийгмийн байгууллага – “Сургуулийн эцэг эх, багшийн холбоо” ТББ 45 Ерөнхий боловсролын сургууль 50.000 хүнд биечлэн болон цахимаар хүрч ажилласан A 45
A 46
A 47
A 48
A 49
A 50
Search