หน่วยที่ 2

พฒั นาการประวัตศิ าสตร์ไทยสมยั รัตนโกสนิ ทร์ เร่ือง การสถาปนากรงุ รัตนโกสินทร์ ครูผู้สอน นางสาวสุดารตั น์ เนียมสม

VDO เร่อื ง การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร์

คาถาม จากการดู VDO ข้างต้น กล่าวถงึ สาระสาคญั เกี่ยวกบั เรื่องใด

การสถาปนากรงุ รตั นโกสินทร์ ปลายสมัยกรุงธนบรุ ีเกิดเหตจุ ราจลขน้ึ สมเดจ็ เจา้ พระยามหากษัตรยิ ศ์ ึก ทราบข่าว จงึ ยกทพั กลบั จากเขมร บรรดาขุนนางน้อย ใหญท่ ั้งหลายกพ็ ากันมาอ่อนนอ้ มยอม สวามภิ ักดิ์ เรียกร้องให้ทรงแกไ้ ขวกิ ฤติการณ์ ทรงทูลอัญเชญิ ข้ึนเป็นพระมหากษัตริย์ ในวันที่ 6 เมษายน พ.ศ.2325 ซง่ึ นบั เปน็ วนั เรม่ิ ต้นแห่งราชวงศ์จักรี ทางราชการจึงกาหนดให้วนั ท่ี 6 เมษายน ของทุกปี เปน็ วนั จกั รี

การสถาปนากรุงรตั นโกสนิ ทร์ N WE S แผนทแ่ี สดงการยา้ ยราชธานีจากฝง่ั ตะวันตกมาอยทู่ างฝัง่ ตะวันออกของแม่น้าเจา้ พระยา

สาเหตุทยี่ า้ ยราชธานี 1. กรุงธนบุรีเป็นเมืองที่มีการสร้างป้อมปราการ เอาไว้ ท้ังสองฝ่ังแม่น้าโดยเอาแม่น้าผ่ากลาง (เรียกว่าเมืองอกแตก) เม่ือเวลาถูกข้าศึกมาต้ัง ประชิด ทาให้การรักษาเมืองไม่ทันท่วงที่ เพราะ ต้องข้ามแม่น้าเจ้าพระยาทั้งกว้างและลึก จะทา สะพานข้ามก็ไม่ได้ ทาให้ยากแก่การรักษาพระ นคร เวลาขา้ ศึกบุก 2. กรุงธนบุรีอยู่ในท้องคุ้งน้า ทาให้น้ากัดเซาะ ตล่ิง พงั ไดง้ า่ ย

แผนท่แี สดงอาณาเขตของกรงุ สาเหตทุ ยี่ า้ ยราชธานี รัตนโกสินทร์ สมยั รชั กาลท่ี 1 3. ทางฝง่ั ตะวันออกของแม่น้าเจ้าพระยา พ้นื ท่ีนอกคูเมืองเดิม เป็นพ้ืนท่ีลุ่ม ที่เกิดจากการตื้นเขินของทะเล ข้าศึกจะยกทัพมาทางนี้คงทาได้ยาก ฉะนั้น การป้องกนั เพียงฝง่ั ตะวันตกแต่เพียงด้านเดียว 4. ทางฝัง่ กรุงเทพฯเป็นที่ชัยภูมิเหมาะสมเพราะเป็นหัวแหลม ถ้าสร้างเมือง แต่เพียงฟากเดียว จะได้แม่น้าใหญ่เป็นคูเมืองท้ังด้านตะวันตกและด้านใต้ เพยี งแต่ขุดคลองเปน็ คูเมอื งแตด่ า้ นเหนือและดา้ นตะวนั ออกเท่านั้น ถึงแม้ว่า ขา้ ศึกจะเขา้ มาโจมตีก็ พอตอ่ สู้ได้ 5. ฝงั่ ตะวันออกเป็นพนื้ ทใี่ หม่ สันนิษฐานว่าชุมชนใหญใ่ นขณะนั้นคงจะมีแต่ ชาวจีนที่เกาะกลุ่มกันอยู่จึงสามารถขยายออกไปได้อย่างกว้างขวาง และ ขยายเมืองไดเ้ รื่อย ๆ



ปัจจยั ทส่ี ่งผลตอ่ ความมน่ั คงและความเจรญิ รุ่งเรือง 1 ศนู ยก์ ลางของอาณาจกั ร 2 การมลี มมรสมุ พัดผ่าน มีเส้นทางออกสู่ทะเล ทาให้มฝี นตกชุก 3 การเป็นศนู ยร์ วมของการ 4พระปรชี าสามารถของ ขยายตัวทางดา้ นวัฒนธรรม พระมหากษัตริย์

พระนามเตม็ พระมหากษตั รยิ ์ รัชกาลที่ 1-10 รัชกาลท่ี 1 พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลกมหาราช รชั กาลท่ี 2 พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลศิ หลา้ นภาลยั รัชกาลที่ 3 พระบาทสมเดจ็ พระนง่ั เกลา้ เจ้าอยหู่ วั รัชกาลที่ 4 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัว รชั กาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อย่หู ัว

พระนามเต็มพระมหากษตั รยิ ์ รัชกาลที่ 1-10 รัชกาลท่ี 6 พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกล้าเจา้ อยูห่ วั รชั กาลที่ 7 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยูห่ วั รชั กาลท่ี 8 พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานนั ทมหดิ ล รชั กาลท่ี 9 พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช รชั กาลท่ี 10 สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั มหาวชริ าลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรางกรู