คอม

งานเพิ่มคะแนน เรื่องพลเมืองดิจิทัลและความฉลาดทางดิจิทัล จัดทําโดย นางสาว กฤติกา คาํ กันธา ชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 6/3 เลขท่ี 25 เสนอ คุณครู วิชัย สิงหนอย โรงเรียนสันกาํ แพง

พลเมอื งดจิ ทิ ัลและ ความฉลาดทางดิจทิ ลั ทกั ษะดิจทิ ลั กา วสู พลเมอื งในศตวรรษที่ 21กอ นจะทราบถงึ ทักษะดานดจิ ทิ ลั ขอใหคํานิยามความหมายของ ประโยคที่วา \"ความเปนพลเมืองดจิ ิทัล\" ทท่ี ุกประเทศทัว่ โลกคาดหวงั ใหเกิดขนึ้ ในประชากรของตน คือ \"พลเมืองผูใชง านสื่อดจิ ทิ ลั และสื่อสงั คมออนไลนอ ยางเขา ใจบรรทัดฐาน ของการปฏิบัติตัวใหเ หมาะสม และ มคี วามรบั ผิดชอบในการใชเ ทคโนโลยี โดยเฉพาะอยางย่งิ การสื่อสารในยุคดจิ ิทลั เปนการส่อื สารที่ไรพรมแดน จาํ เปน ตอ งมีความฉลาดทางดจิ ทิ ลั (DQ: Digital Intelligence) \"ความฉลาดทางดจิ ทิ ลั (Digital Intelligence Quotient : DQ) คือ กลมุ ของความสามารถทางสงั คม อารมณ และการรบั รู ทจ่ี ะทําใหค นคนหน่งึ สามารถ เผชญิ กับความทาทายบนเสนทางของชีวิตในยคุ ดจิ ิทลั และสามารถปรบั ตัวใหเขากบั ชีวิตดจิ ทิ ลั ได ความ ฉลาดทางดิจทิ ลั ครอบคลุมทั้งความรู ทักษะ ทัศนคตแิ ละคานิยมทีจ่ าํ เปน ตอการใชช วี ิตในฐานะสมาชกิ ของ โลกออนไลน กลา วอีกนัยหน่งึ คอื ทกั ษะการใชส่ือและการเขาสังคมในโลกออนไลน

พลเมอื งดจิ ทิ ัล จงึ หมายถงึ สมาชกิ บนโลกออนไลน ท่ใี ชเ ครอื ขา ยอินเทอรเน็ต ซึ่งมีความหลาก หลายทางเช้อื ชาติ อายุ ภาษา และวฒั นธรรม ดงั น้ัน พลเมอื งดิจทิ ัลทุกคนจึงตอ งมี ‘ความเปน พลเมอื งดจิ ทิ ลั ’ ท่มี ีความฉลาดทางดิจิทัลบนพ้ืนฐานของความรับผิดชอบ การมจี รยิ ธรรม การ มีสว นรว ม ความเห็นอกเห็นใจและเคารพผอู น่ื โดยมงุ เนนความเปนธรรมในสงั คม ปฏบิ ัติและ รักษาไวซ ึง่ กฎเกณฑ เพือ่ สรา งความสมดลุ ของการอยูรวมกันอยา งมีความสุขการเปนพลเมือง ดจิ ทิ ัลนนั้ มที ักษะสําคญั 8 ประการ

ทักษะในการรกั ษาอตั ลกั ษณที่ดีของตนเอง (Digital Citizen Identity) ตอ งมคี วามสามารถ ในการสรางสมดลุ บริหารจัดการ รกั ษาอัตลักษณท ่ีดขี องตนเองไวใ หได ทงั้ ในสว นของโลก ออนไลนแ ละโลกความจรงิ โดยตอนนีป้ ระเดน็ เรอื่ งการสรา งอตั ลักษณอ อนไลนถ ือเปน ปรากฏการณใหม ท่ีทําใหบุคคลสามารถแสดงออกถงึ ความเปน ตวั ตนตอ สังคมภายนอก โดยอาศัยชอ งทางการสอ่ื สารผานเวบ็ ไซตเ ครือขา ยสงั คมในการอธบิ ายรปู แบบใหมของการ ส่ือสารแบบมปี ฏิสัมพนั ธทางอนิ เทอรเน็ต ซ่ึงเปน การแสดงออกเกยี่ วกับตัวตนผา นเวบ็ ไซต เครือขายสงั คมตา งๆ

ทกั ษะในการรกั ษาขอ มูลสว นตัว (Privacy Management) ดลุ พินิจในการบรหิ ารจัดการ ขอมูลสว นตวั โดยเฉพาะการแชรขอ มูลออนไลนเ พ่อื ปองกนั ความเปน สวนตวั ทั้งของตนเอง และผอู ่ืนเปน ส่ิงสาํ คญั ทีต่ อ งประกอบอยใู นพลเมืองดจิ ิทัลทุกคน และพวกเขาจะตองมี ความตระหนักในความเทา เทียมกันทางดจิ ทิ ัล เคารพในสทิ ธขิ องคนทุกคน รวมถงึ ตอ งมี วิจารณญาณในการรักษาความปลอดภัยของขอมลู ตนเองในสังคมดิจิทลั รวู าขอ มลู ใดควร เผยแพร ขอ มลู ใดไมค วรเผยแพร และตอ งจัดการความเสี่ยงของขอ มลู ของตนในสอื่ สงั คม ดิจทิ ลั ไดด ว ย

ทักษะในการคิดวเิ คราะหม วี ิจารณญาณท่ีดี (Critical Thinking) ความสามารถในการ วิเคราะหแ ยกแยะระหวางขอ มูลที่ถูกตองและขอมลู ทผี่ ดิ ขอมลู ท่มี ีเนอื้ หาดีและขอมูล ท่เี ขา ขายอนั ตราย รูว าขอ มูลลกั ษณะใดท่ถี กู สง ผานมาทางออนไลนแ ลว ควรต้งั ขอ สงสัย หาคาํ ตอบใหช ดั เจนกอ นเชอื่ และนาํ ไปแชร ดวยเหตนุ ี้ พลเมอื งดจิ ทิ ัล จงึ ตองมี ความรูความสามารถในการเขาถึง ใช สรา งสรรค ประเมนิ สังเคราะห และสือ่ สาร ขอ มูลขาวสารผานเคร่อื งมอื ดจิ ิทลั ซงึ่ จาํ เปน ตอ งมคี วามรดู านเทคนิคเพื่อใชเ ครอื่ งมือ ดจิ ทิ ลั เชน คอมพิวเตอร สมารตโฟน แท็บเล็ต ไดอยา งเช่ยี วชาญ รวมถงึ มีทกั ษะใน การรคู ิดข้ันสูง เชน ทกั ษะการคิดอยางมวี ิจารณญาณ ทจี่ าํ เปน ตอการเลือก จดั ประเภท วิเคราะห ตคี วาม และเขา ใจขอมูลขา วสาร มีความรแู ละทักษะในสภาพแวดลอมดิจิทัล การรดู ิจิทัลโดยมงุ ใหเปน ผูใชท่ีดี เปนผเู ขา ใจบริบททีด่ ี และเปนผสู รา งเนอื้ หาทาง ดิจทิ ลั ที่ดี ในสภาพแวดลอมสังคมดิจทิ ัล

ทักษะในการจดั สรรเวลาหนา จอ (Screen Time Management) ทกั ษะในการบริหารเวลากบั การใชอ ุปกรณยคุ ดิจิทลั รวมไปถึงการควบคมุ เพ่ือใหเกิดสมดุลระหวางโลกออนไลนและโลก ภายนอก นบั เปนอีกหนง่ึ ความสามารถท่บี งบอกถงึ ความเปน พลเมอื งดจิ ิทัล ไดเปน อยางดี เพราะเปนทรี่ กู นั อยแู ลววาการใชเทคโนโลยีสารสนเทศท่ขี าดความเหมาะสมยอ มสง ผลเสยี ตอสุขภาพโดยรวม ทง้ั ความเครียดตอสขุ ภาพจติ และเปน สาเหตุกอ ใหเกดิ ความเจ็บปว ยทาง กาย ซ่งึ นําไปสกู ารสูญเสยี ทรพั ยสนิ เพ่อื ใชร กั ษา และเสียสขุ ภาพในระยะยาวโดยรเู ทา ไมถ งึ การ

ทักษะในการรับมือกับการคุกคามทางโลกออนไลน (Cyberbullying Management) จาก ขอมลู ทางสถติ ิลา สุด สถานการณในเรอื่ ง Cyber bullying ในไทย มคี าเฉลย่ี การกล่ันแกลง บนโลกออนไลนในรปู แบบตางๆ ทีส่ ูงกวา คา เฉล่ียโลกอยูท่ี 47% และเกิดในรปู แบบทหี่ ลาก หลาย อาทิ การดาทอกันดว ยขอความหยาบคาย การตดั ตอ ภาพ สรางขอ มลู เท็จ รวมไปถึง การตงั้ กลมุ ออนไลนกดี กันเพอ่ื นออกจากกลมุ ฯลฯ ดังนนั้ วาที่พลเมอื งดิจทิ ัลทกุ คน จงึ ควร มคี วามสามารถในการรับรแู ละรบั มอื การคกุ คามขมขูบ นโลกออนไลนไ ดอ ยางชาญฉลาด เพอื่ ปองกนั ตนเองและคนรอบขางจากการคุกคามทางโลกออนไลนใหได

ทักษะในการบริหารจัดการขอ มลู ทผี่ ูใชง านทิ้งไวบนโลกออนไลน (Digital Footprints) มี รายงานการศึกษาวิจยั ยืนยนั วา คนรุน Baby Boomer คือ กลุม Aging ที่เกิดตั้งแตป พ.ศ. 2487 – 2505 มกั จะใชง านอปุ กรณคอมพิวเตอรห รอื โทรศัพทเคลื่อนท่ีของผอู ืน่ และเปดใช งาน WiFi สาธารณะ เสร็จแลวมกั จะละเลย ไมลบรหสั ผา นหรือประวตั ิการใชงานถึง 47% ซึ่ง เสี่ยงมากทจ่ี ะถูกผอู ่นื สวมสิทธิ ขโมยตวั ตนบนโลกออนไลน และเขาถงึ ขอ มูลสว นบุคคลได อยา งงายดาย ดงั นั้น ความเปนพลเมอื งดจิ ิทัล จงึ ตองมที ักษะความสามารถที่จะเขา ใจ ธรรมชาติของการใชชีวิตในโลกดจิ ทิ ัล วา จะหลงเหลอื รองรอยขอ มูลทิง้ ไวเ สมอ รวมไปถงึ ตอ ง เขา ใจผลลัพธท อ่ี าจเกิดขน้ึ เพอื่ การดแู ลสิง่ เหลา น้ีอยางมคี วามรับผดิ ชอบ

ทกั ษะในการรกั ษาความปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน (Cybersecurity Management) ความสามารถในการปองกนั ขอ มูลดว ยการสรา งระบบความปลอดภยั ทเี่ ขมแขง็ และปอ งกนั การโจรกรรมขอ มูลไมใ หเ กดิ ขนึ้ ได ถาตอ งทาํ ธุรกรรมกับธนาคารหรือซอื้ สนิ คาออนไลน เชน ซอ้ื เสื้อผา ชุดเดรส เปนตน ควรเปลย่ี นรหสั บอ ยๆ และควรหลกี เล่ยี งการใชคอมพิวเตอร สาธารณะ และหากสงสัยวาขอมลู ถกู นาํ ไปใชหรอื สูญหาย ควรรบี แจง ความและแจงหนวย งานทีเ่ กยี่ วขอ งทนั ที

ทักษะในการใชเทคโนโลยีอยางมจี ริยธรรม (Digital Empathy) ความสามารถในการเห็น อกเห็นใจและสรา งความสมั พันธทด่ี ีกับผอู ่นื บนโลกออนไลน พลเมืองดิจิทัลทีด่ จี ะตอ งรูถงึ คณุ คาและจรยิ ธรรมจากการใชเทคโนโลยี ตองตระหนกั ถึงผลพวงทางสงั คม การเมือง เศรษฐกจิ และวัฒนธรรม ทีเ่ กิดจากการใชอนิ เทอรเนต็ การกดไลก กดแชร ขอมูล ขาวสาร ออนไลน รวมถึงรูจกั สทิ ธแิ ละความรบั ผดิ ชอบออนไลน อาทิ เสรภี าพในการพูด การเคารพ ทรัพยสินทางปญญาของผอู ื่น และการปกปองตนเองและชมุ ชนจากความเสยี่ งออนไลน เชน การกล่ันแกลงออนไลน ภาพลามกอนาจารเด็ก สแปม เปน ตน

แหลงอา งอิง https://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge- base/article-pr/1355-goto-citizens21st