slid65 Update final2

ระบบงานฝา่ ยเภสัชกรรมและคุ้มครองผ้บู ริโภค โรงพยาบาลจะนะ จังหวดั สงขลา

จดุ เนน้ เพอ่ื ให้ผ้ปู ว่ ยและประชาชนไดร้ บั ยาและข้อมูลยาท.่ี . • ถกู ตอ้ ง เหมาะสม • ปลอดภัย • ในเวลาทีร่ วดเรว็

โครงสร้างฝ่ายเภสัชกรรม ฯ • เภสชั กร 9 ท่าน • เจา้ พนกั งานเภสัชกรรม 8 ทา่ น • พนกั งานประจาห้องยา 7 ทา่ น • เวลาทาการ 8.00 – 16.00 น. (นอกเวลาราชการ 16.00 – 20.00 น.) • วนั หยุดราชการเปิดทาการ 8.00 – 20.00 น.

งานทรี่ บั ผดิ ชอบ • งานบรกิ ารผปู้ ่วยนอกและคลินกิ พเิ ศษตา่ ง ๆ • งานบริการผู้ป่วยในและงานบริบาลทางเภสัชกรรมบนหอผปู้ ว่ ย งานเภสัชปฐมภมู ิ (HHC & palliative care) • งานบริการทางเภสชั กรรมในคลินิกหมอครอบครัว (PCC) • งานบริหารคลงั ยาและเวชภัณฑ์ • งานคมุ้ ครองผ้บู ริโภค • งานคุณภาพเพอื่ รองรับการประเมิน HA

งานบรกิ ารผู้ป่วยนอกและใน (OPD & IPD) • จา่ ยยา • ใหค้ าแนะนาการใชย้ าเทคนิคพิเศษตา่ งๆ • ประเมนิ อาการไมพ่ ึงประสงคจ์ ากการใชย้ าและผลิตภณั ฑส์ ขุ ภาพ • ให้คาปรกึ ษาดา้ นยา ขอ้ มลู เภสชั สนเทศ

ตวั ชวี้ ัด • ความคลาดเคลอื่ นด้านยา (med error) มี 4 ประเภท - prescribing error : คาส่งั ผดิ พลาด / คลาดเคล่อื น - pre – dispensing error : การคัดลอก การจัด - dispensing error : การจา่ ยยา - administration error : การใหย้ า หรือการบรหิ ารยา • การแพ้ยาซ้า (ในระบบ / นอกระบบ)

งานบริบาลทางเภสัชกรรมคลนิ ิกพเิ ศษ • คลนิ ิก TB • คลินิก ARV • คลินิก warfarin • คลินกิ CKD • คลินิก HT-DM • คลินิกฟา้ ใส (จิตเวช) • คลนิ กิ asthma / COPD

งานบริบาลทางเภสชั กรรมบนหอผู้ปว่ ย (acute care) • ตรวจสอบรายการยาท่ีแพทยส์ งั่ ใช้ • ตดิ ตามและทบทวนรายการยาเดิม (med. reconciliation) • ประเมินอาการไมพ่ ึงประสงคจ์ ากการใช้ยา • สอนการใช้ยาเทคนิคพิเศษ • ให้คาปรกึ ษาดา้ นยา ขอ้ มูลเภสัชสนเทศ

งานเภสชั ปฐมภูมิ (HHC / palliative care) • ค้นปัญหาท่เี ก่ียวขอ้ งกบั ยา ข้อจากดั ในการใชย้ า วเิ คราะหส์ าเหตุและ จดั การปัญหาทพ่ี บ • เพือ่ ใหส้ มาชิกในครอบครัวทราบวิธดี แู ลผปู้ ่วยท่ีไม่สามารถใชย้ าเองได้ • ประเมนิ ความเส่ียงทางสขุ ภาพทม่ี สี าเหตมุ าจากการใช้ยา • เพื่อติดตามผลการรักษาด้วยยาของผู้ป่วย

ตัวชว้ี ดั • กลมุ่ โรคทเี่ ยี่ยมบ้านโดย HHC ไดแ้ ก่ stroke, cancer, กระดกู เสอื่ ม เป็นตน้ • ปัญหาทพ่ี บจากการเยยี่ มบา้ น เชน่ ผ้ปู ่วย stroke ใชย้ าไมต่ อ่ เนื่อง (ร้อยละ 14.54) ผปู้ ว่ ยไดย้ าเกนิ ขนาดและเกดิ serious side effect (vertigo & N/V induced by high dose morphine) 1 ราย

งานบริการทางเภสชั กรรมในคลนิ กิ หมอครอบครัว(PCC) • ปฏบิ ตั ิงานร่วมกบั แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวและพยาบาล • PCC 3 แหง่ ได้แก่ ตลิง่ ชนั คู ลางา • บทบาท ได้แก่ - พฒั นาระบบยาใน PCC ได้แก่ งานบริบาลผปู้ ว่ ย บริหารเวชภณั ฑ์** - การดแู ลผปู้ ว่ ยระดับบคุ คลและครอบครัวต่อเน่ืองด้านเภสชั กรรม - งานคมุ้ ครองผู้บริโภคด้านยาและสุขภาพ - ส่งเสรมิ การพึง่ พาตนเองดา้ นสมนุ ไพรและสขุ ภาพ

การใหบ้ ริการทห่ี นว่ ยปฐมภมู ิ

งานบริหารคลังยาและเวชภณั ฑ์ • ควบคุม สารอง รายการยาใหม้ ีเพยี งพอและพร้อมใชใ้ นระดบั CUP (โรงพยาบาลและ รพ.สต.) • ตรวจสอบยาและเวชภัณฑเ์ พอ่ื ไมใ่ ห้มียาหมดอายหุ รือเสอ่ื มสภาพท่ี จุดบริการ ตัวชว้ี ัดคณุ ภาพ เป้า ระดบั ยาคงคลัง (เดอื น) <2 จานวนยาขาดคลงั (รายการ) 10 อตั ราสว่ นรายการยา ED ≥ 90 อัตราส่วนมูลคา่ การจัดซื้อยา ED ≥ 80

ทีมระบบยาและเป้าหมาย ทมี PTC 1. ผู้อำนวยกำรโรงพยำบำล ประธำน ได้รบั ยาที่ถูกต้อง เหมาะสม 2. ตวั แทนองคก์ รแพทย์ กรรมกำร อยา่ งปลอดภยั 3. ตวั แทนฝ่ำยทนั ตกรรม กรรมกำร ในเวลาทีร่ วดเร็ว 4. พยำบำลผู้ดูแลระบบยำ กรรมกำร 5. หวั หน้ำงำนชนั สูตร กรรมกำร 6. ตวั แทนแพทย์แผนไทย กรรมกำร 7. เภสชั กร กรรมกำร 8. ผชู้ ว่ ยเลขำ MST ผชู้ ว่ ยเลขำนกุ ำร 9. หวั หนำ้ ฝำ่ ยเภสัชกรรม เลขำนกุ ำร • ทมี PTC (Pharmacy and Therapeutic committee) - ทมี ย่อย MST (Medication Safety Team)

หวั ข้อ 1.การจัดการบญั ชียาโรงพยาบาล (Hospital drugs list) 2.การจดั การความคลาดเคลือ่ นทางยา (ME management) 3.การจดั การรายการยาความเสี่ยงสูง (HAD management) 4.การจดั การความสอดคลอ้ งตอ่ เนอื่ งดา้ นการใชย้ า (MR management) 5.การจัดการอาการไมพ่ งึ ประสงคจ์ ากการใช้ยา (ADR management) 6.การจัดการคู่ยาท่ีมีอันตรกริ ยิ าตอ่ กนั (DI management) 7.การกระจายยาในโรงพยาบาล (Drugs Distribution Management) 8.การจัดการดา้ นการประเมินการใชย้ าในโรงพยาบาล (DUE management) 9.การจัดการการองคค์ วามร้ดู ้านยา (Drugs information knowledge management) 10.การส่งเสริมการใชย้ าอยา่ งสมเหตุสมผล (RDU :Rational Drug Use)



ระบบยา...น่ารู้ • การเตอื นแพ้ / เฝา้ ระวังการใช้ยา / ภาวะพิเศษ - แพ้ยา ใช้กรณีท่ีผู้ปว่ ยแพย้ า type B หรอื เกิด serious ADR / type A ท่รี นุ แรงจนผูป้ ว่ ยไมส่ ามารถใช้ยาตอ่ ไปได้ - เฝา้ ระวงั การใชย้ า ใชก้ รณีท่ผี ้ปู ว่ ยเกดิ ADR type A ซึ่งอาจใชย้ าต่อไป ไดแ้ ต่ต้องมกี ารติดตาม หรอื ผปู้ ว่ ยท่ใี ช้ warfarin และต้องระวังการใช้ยา ที่อาจเกิด DI กนั - ผ้ปู ่วย G6PD



ยาความเสยี่ งสูง (high alert drugs) • ลด error โดย - จัดซื้อรูปแบบที่แตกต่าง ความแรงเดียว - หลกี เลย่ี งการส่งั ยาทางวาจา - ห้ามใช้ตัวย่อ ระบุความเข้มขน้ และสารละลาย วธิ ีบรหิ ารยาที่ ชัดเจน เช่น เตรยี ม DA 2:1 อัตรา 20 microdrops /min.

Drug interaction (DI) • คอื ปรากฏการณท์ เ่ี กดิ ขนึ้ เนื่องจากการใชย้ าร่วมกบั ปจั จัยอน่ื ๆ และ เกิดปฏกิ ริ ยิ าระหวา่ งกนั ทาให้เกดิ ประสิทธิภาพหรอื พิษจากยา หน่งึ หรือ หลายชนิดเปล่ยี นแปลงไป • Drug - Drug interaction / Drug - Food interaction • ประเดน็ ที่ตอ้ งพจิ ารณาความรุนแรงของ DI - onset - severity - documented

Drug interaction (DI) Onset Severity Rapid เกดิ ภายใน 24 hr. Minor ผลทเ่ี กิดขน้ึ นอ้ ย ไมต่ อ้ งรกั ษา Delayed เกิดภายหลงั ใช้ยาร่วมกันเปน็ Moderate ผลทเี่ กิดขึน้ ทาให้อาการเลว เวลาหลายวัน ลง ต้องรักษาหรือ admit นานขึ้น Major ผลทีเ่ กดิ เป็นอันตรายถงึ ชีวิตหรอื เกดิ ความเสยี หายอยา่ งถาวร Documented Establish: proven to occur in well controlled studies Probable: very likely, but not proven clinically Suspected: may occur, some good data Possible: could occur, but data are very limited Unlikely: doubtful, no good evidence of an altered clinical effect

Drug interaction (DI) • ระดบั 4: หากส่ังยาร่วมกนั ต้องปรับเวลาการกนิ ยา Drug 1 Drug 2 Onset Effect Management Ferrous fumarate Alum milk delayed ดดู ซึม iron ลดลง Alum milk rapid ดดู ซึม ATB ลดลง ให้กนิ ยาหา่ งกัน 2 hr Norfloxacin ให้กินยาหา่ งกนั 2 hr เปลย่ี นเป็น ATB อน่ื 2 hr

Drug interaction (DI) • ระดบั 3: หากสัง่ ยารว่ มกัน ต้องเตือนหรอื เฝ้าระวัง Drug 1 Drug 2 Onset Effect Management Simvastatin Gemfibrozil delayed rhabdomyolysis / ติดตาม serum CK Aminoglycoside Furosemide delayed myopathy และอาการแสดง (amikacin, gentamycin) ototoxicity - หลีกเลย่ี งการใช้ยา ขนาดสูง - ปรับยาในผ้ปู ่วยไต - ตรวจการไดย้ ิน

Drug interaction (DI) • ระดับ 2: หา้ มใช้รว่ มกัน แต่ถ้าจาเป็นต้องมีวิธีจัดการ Drug 1 Drug 2 Onset Effect Management Warfarin NSAIDs - - - สังเกตเลอื ดออก - ไม่จาเป็นต้องเจาะ INR ยา ARV กลมุ่ PI Simvastatin - เพ่ิมระดับ - ติดตาม myopathy (lopinavir / simvastatin rhabdomyolysis ritonavir)

Drug interaction (DI) • ระดับ 1: ห้ามใช้ร่วมกนั เดด็ ขาด (Fatal DI) มรี ะบบ auto lock Drug 1 Drug 2 Onset Effect Management Fluoxetine Thioridazine - - เกดิ prolong QT - Auto lock interval และเสยี่ ง - มคี าส่ังจากจติ แพทย์ ตอ่ torsade เทา่ นน้ั de pointes-type arrhythmias ยา ARV กลุ่ม PI Cafergot - เพิ่มระดับ cafergot - Auto lock (lopinavir / และเกดิ ergotism ritonavir)

การใช้ยาอยา่ งสมเหตุผล Rational Drug Use (RDU)

ปญั หา • มีการใช้ยาอย่างไมส่ มเหตผุ ลในอตั ราที่สูงถึงครง่ึ หน่งึ ของการใชย้ าทัง้ หมด • เกดิ ปญั หาตอ่ ประสิทธิภาพของการรักษา และปัญหาจากความคลาดเคลื่อน หรือ ผลข้างเคียงของยา • เกดิ แนวคิดว่า “เม่ือเจบ็ ปว่ ยแลว้ จะต้องกนิ ยา (one pill for every ill) ทา ใหค้ วามตอ้ งการในการใช้ยาเพ่ิมมากขน้ึ โดยไมจ่ าเปน็ • เกดิ ปญั หาเชอื้ โรคด้ือยามากขนึ้ (antimicrobial resistance) (ขอ้ มูลองค์การอนามัยโลก: การใชย้ าไมส่ มเหตุผล)

ตวั ชว้ี ดั ASU เปา้ หมาย รอ้ ยละการใชย้ าปฏิชวี นะในโรคตดิ เชอ้ื ทร่ี ะบบการหายใจช่วงบนและหลอดลมอักเสบ ≤ 20 เฉียบพลนั ในผู้ปว่ ยนอก ≤ 20 รอ้ ยละการใชย้ าปฏชิ ีวนะในโรคอจุ จาระรว่ งเฉียบพลัน ≤ 40 ≤ 10 รอ้ ยละการใชย้ าปฏชิ วี นะในบาดแผลสดจากอบุ ตั ิเหตุ รอ้ ยละการใชย้ าปฏิชวี นะในหญิงคลอดปกติครบกาหนดทางชอ่ งคลอด

การเลอื กใชย้ าสมนุ ไพรแทนยาแผนปจั จบุ นั

THANK YoU Question ???