การสำรวจอาคารทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ การตรวจสอบสภาพอาคาร และวิเคราะห์ปัญหาอาคารเบื้องต้น

วตั ถปุ ระสงคการบรรยาย 1 เพอ่ื เรียนรูและเขา ใจถงึ มรดกสถาปต ยกรรม คณุ คาของอาคารประวตั ศิ าสตร และการอนรุ กั ษสถาปต ยกรรม 2 เพ่ือทำความเขาใจถึง สาเหตุและผลกระทบของปญหา ท่ีเกดิ ขน้ึ กับอาคาร 3 เพื่อเรยี นรู การจำแนกปญ หาอาคาร ทเี่ กิดข้ึนจากปจ จยั ตา ง ๆ 4 เพื่อใหส ามารถ วิเคราะหป ญหาและสาเหตุ ของปญ หาอาคารท่ีเกดิ ขึน้ ไดในเบื้องตน

ลำดบั การนำเสนอ 1 มรดกสถาปตยกรรม คุณคาของอาคารประวตั ศิ าสตร และการอนรุ ักษส ถาปตยกรรม 2 สาเหตขุ องปญ หาอาคาร 3 การจำแนกปญ หาของอาคาร 4 วิเคราะหปญ หาของอาคาร

1 มรดกสถาปต ยกรรม คุณคา ของอาคารประวตั ศิ าสตร และการอนรุ ักษสถาปตยกรรม

มรดกสถาปต ยกรรม คณุ คาของอาคารประวัตศิ าสตร 1 และการอนุรกั ษสถาปต ยกรรม มรดกวัฒนธรรม (Cultural Heritage) หมายถงึ “สมบัติ” หรอื สง่ิ ของตา ง ๆ ท่ตี กทอดจากบรรพบุรุษ จนถึงรุนลูกรนุ หลาน หรือเปนวถิ ชี ีวิต ประเพณี หรอื คณุ สมบตั ิสว นใด สว นหนงึ่ ของชวี ติ มนษุ ย ซง่ึ สบื ทอดตอเนอ่ื งเปนระยะเวลาอนั ยาวนาน ท่ีมา พจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑติ สถาน พ.ศ.2542 มรดกท่ีสามารถจบั ตองได มรดกท่ไี มสามารถจบั ตองได (Tangible heritage) (Intangible heritage) - โบราณสถาน - ประเพณี - โบราณวัตถุ - ศิลปะการแสดง - ศิลปวตั ถุ - ภูมิปญญาและจารีต - สถาปตยกรรม ฯลฯ ฯลฯ

มรดกสถาปตยกรรม คุณคาของอาคารประวตั ศิ าสตร 1 และการอนรุ กั ษส ถาปต ยกรรม คุณคา ความสำคญั ของอาคารประวตั ิศาสตร การระบุคณุ คาความสำคญั เปนกระบวนการทอ่ี าศยั ความรวมมือรวมใจ จากเจาของอาคาร กลุมบคุ คล สถาบนั รวมถึงองคก รตา ง ๆ ในพื้นที่ ทำใหไ ดขอมูลท่ีสามารถอางองิ รวมกันในการระบุอาคารทรงคณุ คาได - คุณคา ดา นประวตั ิศาสตรแ ละโบราณคดี - คณุ คาดา นสุนทรยี ภาพ - คุณคา ดา นสภาพแวดลอ มของชมุ ชน - คุณคา ดา นวทิ ยาการและการศกึ ษา - คุณคา ทางสังคมและเศรษฐกิจ การดำรงคณุ คาความสำคญั ของอาคารประวตั ศิ าสตร ควรพจิ ารณารวมกบั หลักคุณคาเปน สากลดวย คือ ความครบถวนสมบรู ณ (Integrity) และ ความเปน ของแทดง้ั เดิม (Authenticity)

มรดกสถาปตยกรรม คุณคา ของอาคารประวตั ศิ าสตร 1 และการอนุรกั ษสถาปตยกรรม ความหมายของการอนรุ ักษ “การอนุรักษ” หมายความวา การดูแลรักษา เพอ่ื ใหค ง คณุ คา ไว และใหห มายรวมถงึ การปองกนั การรักษา การสงวน การปฏสิ งั ขรณ และการบรู ณะดวย (ที่มา : คำนยิ ามตามขอที่ 3 ในระเบยี บกรมศิลปากรวา ดว ยการอนุรกั ษโบราณสถาน พ.ศ.2528) “Conservation” All the processes of looking after a place Maintenance, preservation, restoration, reconstruction, adaptation and interpretation (The Burra Charter 1979/1981/1988/1999) (Ethical Commitment Statement for ICOMOS members)

มรดกสถาปต ยกรรม คุณคาของอาคารประวตั ิศาสตร 1 และการอนรุ กั ษสถาปต ยกรรม กระบวนการอนรุ กั ษอาคาร (ตอ )

2 สาเหตขุ องปญ หาอาคาร

2 สาเหตขุ องป หาอาคาร สาเหตุของป หาอาคาร ป หาของอาคาร สาเหตุ าก รรม าติ สาเหตุ ากมนุษย ature cause Man ade หมายถึง ส าวะการณหรอื กระบวนการ เ่ กดิ ขึนกับองคประกอบ ป ัย ายนอก ป ยั ายใน ความเพกิ เ ยตอ สวนหนง่ึ สว นใดของอาคารหรอื ternal cause nternal cause การดแู ลรักษาอาคาร กับ งั อาคาร ดยมสาเหตุ าก การ อมปรบั ปรุง ป ัยตา ง และสง ลใหอ าคาร ส าพอากาศ ความ นื สมั พั  เกดิ ความ รดุ เสยหาย างดา น ววิ ยา สงิ่ เ อื ปนในอากาศ ่ไมเ หมาะสม รปู แบบ วสั ดุ หรอื สู เสย ยั รรม าติ อบุ ัติเหตุ สงคราม ความแขงแรงหรือสง ลกระ บใน อัตค ยั การบกุ รกุ ความประมา างลบตอ ประสิ ิ าพ การขาดความรู และคุณ าพในการใ ง านอาคาร และความเขา ใ

สาเหตขุ องป หาอาคาร ววิ ยา ยั รรม าติ 2 สาเหตุ าก รรม าติ ature cause ป ัย ายนอก ternal cause ส าพอากาศ

สาเหตุของป หาอาคาร 2 สาเหตุ าก รรม าติ ature cause ป ยั ายใน nternal cause ความ นื สมั พั  สิง่ เ อื ปนในอากาศ อุบัตเิ หตุ อัคค ยั

สาเหตขุ องป หาอาคาร 2 สาเหตุ ากมนษุ ย Man ade ความเพกิ เ ยตอ แนว างการ อมปรบั ปรุง สงคราม การบุกรกุ การดแู ลรกั ษาอาคาร ่ไมเ หมาะสม

สาเหตขุ องป หาอาคาร การขาดความรู ความเขา ใ 2 สาเหตุ ากมนษุ ย Man ade ความประมา

3 การจำแนกปญ หาของอาคาร

3 การจำแนกปญหาของอาคาร การจำแนกปญหาของอาคาร ปญหาดานโครงสราง ปญหาดา นความชนื้ ปญหาดานอุณหภูมิ ปญหางานระบบ (Structural problems) (Moisture problems) (Thermal problems) (M&E problems) - โครงสรา งใตดิน ปญหาองคประกอบสถาปต ยกรรม - ระบบสุขาภบิ าล - โครงสรางเหนอื ดิน (Architectural element problems) - ระบบไฟฟา และ ปญหาสขุ ภาพและความปลอดภัย - หลังคาและฝา เพดาน สอ่ื สาร (Healthy & safety problems) - ผนงั อาคาร - ระบบเครือ่ งกล - ประตแู ละหนา ตา ง - การระบายอากาศ - พนื้ ปญ หาดา นวัสดุ - ความเสยี่ งตอการเกิดอัคคภี ัย - องคป ระกอบภายนอกอื่น ๆ (Materials problems) - สารอนั ตราย - แรใยหนิ - งานไม - งานเครอ่ื งกอ - งานคอนกรตี - วัสดุเคลือบผวิ

การ แนกป หาของอาคาร 3 ป หาดา น ครงสรา ง tructural pro le s ป หา ครงสรา งใตดิน u structure pro le s - การทรุดตวั ของช้นั ดินท่รี องรบั โครงสรา งอาคาร - ความเ�ยี หายเน่อื งจากโครงสรางใตด ินชำรดุ

การ แนกป หาของอาคาร 3 ป หาดา น ครงสรา ง tructural pro le s ป หา ครงสรา งเหนือดนิ uperstructure pro le s - การเค ื่อนตวั ของโครงสรา งอาคาร - ความเ�ียหายจากรากตน ม

การ แนกป หาของอาคาร 3 ป หาดานอณุ ห ูมิ her al pro le s - ความรอน ายนอกที่กร ทบบรเว วิ วัสดเุ อื กอาคาร - การหมนุ เวยน-ร บายอากา ของ นื้ ที่ ายในอาคาร - การยดื หดตัวของวสั ดจุ ากการเ ย่ี น งอุ ห มิ

การ แนกป หาของอาคาร 3 ป หาดานความ นื Moisture pro le s - การเ ย่ี น งความชนื้ ายในเนอื้ วัสดุ - กิ ิรยาทางเคมีทีม่ ี จากความชนื้ - การ�กกรอน การเกิดสนมิ โ ห

การ แนกป หาของอาคาร ป หางานเครือ่ งกอ Masonr pro le s 3 ป หาดา นวัสดุ Materials pro le s - การกอหิน อิ ป หางานไม - วสั ดุกอ ร สาน วัสดุ าบ วิ ood pro le s - ความเ�ยี หายทางชวี า - การบำรงุ รัก า - คุ า ของเนอื้ ม - รมา ความชนื้ - เชอ้ื รา - มง - การเกบรัก า

การ แนกป หาของอาคาร 3 ป หาดานวสั ดุ Materials pro le s ป หางานคอนกรต ป หาวัสดุ า เคลือบ วิ Concrete pro le s Coating pro le s - �วน สม - �ี วัสดเุ ค อื บ ิวงาน ม - การเกิด กิ ิรยาเคมี - �ี วสั ดเุ ค ือบ ิวงาน น - การบมคอนกรต - �ี วสั ดเุ ค อื บ วิ งานอิ กอ - เห กเสรม ายใน - �ี วัสดเุ ค อื บ ิวงานโ ห

การ แนกป หาของอาคาร 3 ป หาในองคประกอบสถาปตยกรรม Architectural ele ent pro le s หลงั คาและ า เพดาน นังอาคาร oof ceiling all - วสั ดมุ งุ น น ครอบ�ัน - นงั ม โครงเครา คำ้ ยนั - โครงห งั คา โครงเครา - นงั กอ บวั น น - ความ าดชัน - งาน ร ดบั ตก ตง - นวน วสั ดุกัน ม - ดาด า - าชายคา าเ ดาน

การ แนกป หาของอาคาร 3 ป หาในองคประกอบสถาปตยกรรม Architectural ele ent pro le s ประตูและหนา ตา ง พืน oor indo loor - วงกบ บานกรอบ กก - การรบั นำ้ หนกั บรรทกุ - การตดิ ต้ัง - การติดตัง้ ความ าดเอียง - อุ กร ร กอบ - วสั ดุ น้ื - การ องกนั น้ำ

การ แนกป หาของอาคาร 3 ป หาในองคป ระกอบสถาปต ยกรรม Architectural ele ent pro le s องคประกอบอืน่ ายนอกอาคาร ternal ele ents - รว้ั ร ตร้ัว กำ ง - ทางเดินเทา - ตน ม - อุ กร งานร บบ - อาคารขางเคยี ง

3 การ แนกป หาของอาคาร ป หางานระบบอาคาร ป หาสขุ าพและ Mechanical and ความปลอด ัย engineering s ste pro le s ealth safet pro le s - ร บบสุขา ิบา - ร บบ า ร บบ�่ือสาร - การร บายอากา มเหมา สม - ร บบเครอ่ งก - ความเ�ี่ยงตอการเกิดอัคคี ยั - สาร วสั ดอุ ันตราย - รใยหิน

4 การวเิ คราะหป ญ หาอาคาร

4 การวิเคราะหป  หาอาคาร เ น วตั ถุประสงค การใ ป ูน เมนตพอรต แลนด าบ อม นังอาคารเครอื่ งกอ รู ตน เหตุ หลกั ของป หาและป ยั ่ เกดิ ป หาอาคาร รู กระบวนการเกิดและด เนนิ ไปของป หาอาคาร ่มป หาความ ืน ลการวเิ คราะห การก หนดวิ แกป หา ่ถกู ตอ งเหมาะสม ังดาน เ คนิค และ วัสดุ การก หนดแนว างและ วิ การปอ งกนั ป หา ่ ะเกดิ ขึนในอนาคต การก หนดแนว างและ วิ การดูแลรักษา อาคาร ่ถกู ตองเหมาะสม

ชอื่ องคป ระกอบ.......................... แตกราผวุกรอนเสื่อมสลภอากพรอเกนดิ สนคมิ ราบ/รหอดยตัวรว่ั ซึม เจรญิ เคตวิบาโมตชส้ืนญู หาถยกู ปซด อนทับอน่ื ๆ สภาพปจจบุ นั ตำแหนง ที่พบ............................ ของปญ หา ซอ มแซมผิดวธิ ี สาเหตุของปญหา ถกู ทำลาย ขาดการดูแล ปจจัยโดยธรรมชา ิต ปฏิ ิกริยาเค ีม ชีววิทยา ปจ ัจยโดยมนุษย ทำใหมท ดแทน ดดั แปลงของเดิม อนื่ ๆ ปลวก เชื้อรา แมลง / สัตวป ก พชื และวชั พืช อืน่ ๆ เกลอื ความเปน ดา ง ความเปน กรด การตกผลกึ อนื่ ๆ การควบแนน นำ้ ฝน น้ำทว ม ความช้นื จากใตด นิ แสงแดด แรงลม อณุ หภมู ิ ความรอน มลภาวะ อื่น ๆ

การวเิ คราะหป หาอาคาร 4 ตัวอยางการวเิ คราะหส าพป หา A C A หอง ถง นั ลา ง ตอ เติม าเพดาน ar ในระดบั ต่ กวา าเพดาน อ งพืนของเดิม ลาน ลงกลางอาคาร นั ลาง เหนอื เสาลอยกอดวยอิ นังรบั น หนัก เกดิ รอยราว C หอง ถง นั บน มมุ หอ งตอ เติมหอ งน บั บนพืนไมข องเดิม

A า เพดานหอ ง ถง นั ลา ง แตกราวกุ รอนเส่ือมสลอากพรอเกนิดสนคมิ ราบ รหอดยตัวรั่ว ึม เ ริ เคตวบิ ามตสนื ู หาถยูกปดอน บั ส าพป ุบัน เสาลอยลาน ลง กลางอาคาร ันลา ง อ่ืน ของป หา C หอ งน ในหอง ถง นั บน เ ลย พนื คอนกรตหอ งน เ ับ C พนื ไมข องเดมิ อ มแ ม ดิ วิ สาเห ุตของป หา พนื ไมเดมิ ถกู ลายดวย ถูก ลาย ป ัย ดย รรม า ิต ปฏิกิ ิรยาเคม ววิ ยา ป ัย ดยมนุษย A การเ าะ เดิน อ ตา ง ขาดการดแู ล เพิม่ าระการรับน หนัก ใหม ดแ น ดดั แปลงของเดมิ ใหแ ก ครงสรางพืนเดิม อน่ื ปลวก ar ของใหมป ด ับ เ ือรา าเพดาน องพนื ของเดมิ บดบังของเดิม แมลง สัตวป ก ความสงู าเพดานเตยลง พื และวั พื ไมส ามารถดูแล อม อ่นื บ รุง ครงสรา งพนื เดมิ เกลอื ได ดยสะดวก ความเปนดาง เกดิ การยุบตวั ของ นั ดนิ ความเปนกรด ใตเ สาอาคาร ควรตอง การตก ลึก ค ยนั Arch คง นังรบั อ่นื หนักเพ่ือ ว ยแบงเบา าระ การควบแนน B การรับน หนัก ว่ั คราว นน น วม ความ นื ากใตดนิ แสงแดด แรงลม อุณห มู ิ ความรอ น มล าวะ อน่ื