ธนาธิป_004_สังคม_หมู่1_คู่มือทักษะความฉลาดทางดิจิทัล สำหรับครู

คู่มือ ทักษะความฉลาดทางดิจิทัล สำหรับครู!

ก คำนำ คู่มือทักษะความฉลาดทางดิจิทัล สำหรับครู ฉบับนี้จัดทำขึ้นเพื่อ ประกอบการเรียนรายวิชาการพัฒนาความเป็นครู (GD58201) โดยมีจุด ประสงค์เพื่อให้ผู้จัดทำได้ฝึกการศึกษาค้นคว้า และนำสิ่งที่ได้ศึกษาค้นคว้า มาสร้างเป็นชิ้นงานเก็บไว้เป็นประโยชน์ต่อการเรียนการสอนของตนเอง และ ผู้ที่ต้องการศึกษาหาข้อมูลต่อไป ผู้จัดทำหวังว่าคู่มือเล่มนี้จะมีประโยชน์ต่อการศึกษาได้อย่างเข้าใจ เพื่อใช้ในการหาข้อมูลศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมจากคู่มือเล่มนี้ ผู้จัดทำ นายธนาธิป ละครศรี

สารบัญ ข คำนำ หน้า สารบัญ ทำไมครูจึงต้องมีความฉลาดทางดิจิทัล ก การเรียนการสอนในยุคดิจิตอล ข ทำไมต้องเพิ่มทักษะ ความฉลาดทางดิจิทัล 1 ความฉลาดทางดิจิทัล 2 บทบาทในการเป็นครูยุคดิจิทัล 3 ความเป็นพลเมืองดิจิทัล คืออะไร 4 การรู้ดิจิทัล 5 8 ทักษะ พลเมืองดิจิทัล ที่เราต้องมี 6 ทักษะที่ 1 ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ที่ดีของตนเอง 8 ทักษะที่ 2 ทักษะการวิเคราะห์มีวิจารณญาณที่ดี 9 ทักษะที่ 3 ทักษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกไซเบอร์ 10 ทักษะที่ 4 ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว 11 ทักษะที่ 5 ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ 12 ทักษะที่ 6 ทักษะในการบริหารจัดการข้อมูลที่ผู้ใช้งานมีการทิ้งไว้บนโลกออนไลน์ 13 ทักษะที่ 7 ทักษะในการรับมือกับการกลั่นแกล้งบนโลกออนไลน์ 14 ทักษะที่ 8 ทักษะในการใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม 15 สรุปความรู้ที่ได้รับ 16 บรรณานุกรม 17 ประวัติผู้จัดทำ 18 19 20

1 ทำไม? นักศึกษาครูจึงต้องมีความฉลาดทางดิจิทัล เหตุผลที่นักศึกษาครูต้องมีความฉลาดทางดิจิทัล เพราะวิถีชีวิตของเด็กรุ่นใหม่ที่ เติบโตมาพร้อมอุปกรณ์ไอทีต่าง ๆ สื่อออนไลน์เข้ามามีบทบาทในชีวิตมากขึ้น ทั้งการ รับรู้ข้อมูลข่าวสาร การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น การติดต่อสื่อสารอย่างอิสระ อยู่กับ เครือข่ายอินเทอร์เน็ตและสื่อออนไลน์ตลอดเวลา ใช้ในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้อย่าง สะดวกรวดเร็ว และที่สำคัญ คือ รูปแบบการเรียนรู้ที่เปลี่ยนไป มีช่องทางการเรียนรู้ จากสื่อออนไลน์หลากหลายทางมากขึ้น การเรียนรู้ไม่จำเป็นต้องเรียนรู้จากให้องเรียน เพียงอย่างเดียว แต่สามารถเรียนรู้ได้จากสิ่งรอบ ๆตัว สืบค้นข้อมูลได้ทุกที่ทุกเวลา จึง ทำให้เกิดทักษะชีวิตใหม่ ๆ เกิดขึ้นมากมายเช่น ทักษะความฉลาดทางดิจิทัลทีประ กอบด้วยทักษะการแสดงตัวตนบนโลกดิจิทัล ทักษะการใช้เครื่องมือและสื่อดิจิทัล ทักษะความปลอดภัยทางดิจิทัล ทักษะความมั่นคงปลอดภัยทางดิจิทัล ทักษะ ความฉลาดทางอารมณ์บนโลกดิจิทัล ทักษะการสื่อสารดิจิทัล ทักษะการรู้ดิจิทัล ทักษะสิทธิทางดิจิทัล เป็นต้น

2 2 การเรียนการสอนในยุคดิจิตอล ในอดีตการเรียนการสอนจะยึดผู้สอนเป็นศูนย์กลาง โดยมีครูเป็นผู้บรรยาย เนื้อหาบทเรียน และผู้เรียนมีหน้าที่เรียนรูู้ตามที่ครููบอก จะไม่เป็นที่กระบวนการ คิดให้เกิดกับผูู้เรียน จึงทําให้ผู้เรียน คิดวิเคราะห์ไม่เป็น ยุุคต่อมาระบบการศึกษา เปลี่ยนไปเน้นผู้เรียนเป็นสําคัญ(Child center) โดยที่ครู มีบทบาทและนำแนวทาง การเรียนในบทเรียน แตวิธีนี้ก็ยังมีขอบกพร่องที่ครูผู้สอน มักจะตีความ หมายของ การเรียนโดยยึดผูู้เรียนเป็นสำคัญผิด ๆ โดยให้ผู้เรียนหาวิธีการเรียนเอง ซึ่งผู้เรียน ไม่ได้ถูกฝึก มาให้เกิดกระบวนการคิดตั้งแต่แรก ไม่สามารถเรียนรู้โดยวิธีนี้ได้ ดัง นั้นถามครูไม่เป็นผู้แนะนำให้คํา ปรึกษาแก่ผู้เรียน หรือใช้แนะแนวทางเลย ผู้เรียน ก็จะไม่เกิดกระบวนการเรียนรู้ใดๆ ทั้งสิ้นปัจจุบันนี้วงการการศึกษามีจุดมุ่งหมาย เน้นให้ผู้เรียนศึกษาหาความรู้จากแหล่งเรียนรู้ที่มี และมีการเรียนรู้ตลอดชีวิต และ ทันต่อเหตุการณ์ปัจจุบัน เทคโนโลยีจึงมีบทบาทที่สำคัญในการตอบสนองการเรียน รู้ของผู้เรียน หรืออีกนัยหนึ่งคือต้องการให้โรงเรียนทุกโรงจัดการศึกษาโดยนำ เทคโนโลยีมาใช้กับการเรียนการสอนในทุกกลุ่มสาระ เรียกได้ว่าเป็นการบูรณาการ วิชากับสื่อเลยก็ว่าได้การศึกษาในยุคนี้จึงหนีไม่พ้นกับคำเปรียบที่ว่า “การศึกษา ยุคดิจิตอล” นับตั้งแต่มีเทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตเขามา ดูเหมือนว่าวิถีชีวิตของผูู้คน ทั่วโลกจะถูกโยงให้ของเกี่ยวกับมันอย่าง เลี่ยงไม่ได้ เพราะนอกจากมันจะเป็นศูนย์ รวมของข้อมูลข่าวสารที่ไม่มีขอบเขตจํากัด แล้ว อินเทอร์เน็ตยังเป็นเครื่องมือใน การติดต่อสื่อสารระหว่างผู้คนที่มี ประสิทธิภาพไม่น้อย จึงไม่แปลกที่ทุกวันนี้ อินเทอร์เน็ตจะกลายเป็นส่วนสำคัญในชีวิตประจำวันของเราไปแล้ว

23 ทำไมต้องเพิ่มทักษะ ความฉลาดทางดิจิทัล เด็กๆ และเยาวชนในยุคไอทีเติบโตมาพร้อมกับอุปกรณ์ดิจิทัลและอินเทอร์เน็ต ด้วยลักษณะการสื่อสาร ที่รวดเร็ว อิสระ ไร้พรมแดน และไม่เห็นหน้าของอีกฝ่าย ทำให้การรับรู้และการใช้ชีวิตของเด็กรุ่นใหม่ มีลักษณะที่แตกต่างจากเจนเนอเรชั่นรุ่ นก่อนๆ มาก ทักษะชีวิตใหม่ๆ ต้องได้รับการเรียนรู้และฝึกฝน เพื่อที่เด็กที่เติบโตมา ในยุคที่เต็มไปด้วยข้อมูลข่าวสารและเทคโนโลยีสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน การใช้ชีวิตของคนรุ่นใหม่ยังผูกติดกับเครือข่ายอินเทอร์เน็ตและสื่อออนไลน์เกือบ ตลอดเวลา ไม่ว่า จะเป็นการรับข่าวสาร ความบันเทิง หรือการซื้อขายสินค้าและ บริการ และการทำธุรกรรมการเงิน ในอดีต ตัวชี้วัดอย่าง IQ ได้ถูกนำมาใช้พัฒนา ระดับทักษะทางสติปัญญาของมนุษย์ ในขณะที่ EQ ได้นำมาศึกษาเพื่อพัฒนาระดับ ทักษะความฉลาดทางอารมณ์ แต่ด้วยบริบททางสังคมที่เปลี่ยนไป ปัจจุบันทักษะ ความฉลาดทางปัญญาและทางอารมณ์ ไม่เพียงพอต่อสิ่งที่เยาวชนต้องเผชิญในโลก ไซเบอร์ ยิ่งไปกว่านั้น อินเทอร์เน็ตและอุปกรณ์ดิจิทัล ถึงแม้จะเพิ่มความสะดวกสบาย แต่ ก็แฝงด้วยอันตราย เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น อันตรายต่อสุขภาพ การเสพติดเทคโนโลยี หากใช้งานสื่อดิจิทัลมากเกินไป หรือ อันตรายจากมิจฉาชีพออนไลน์ การคุกคามทาง ไซเบอร์ และการกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ พลเมืองยุคใหม่ จึงต้องรู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และมีทักษะความฉลาดทางดิจิทัล เพื่อที่จะใช้ชีวิตอยู่ในสังคมออนไลน์ และในชีวิตจริงโดยไม่ทำตัวเองและผู้อื่นให้เดือดร้อน ดังนั้น ครอบครัว โรงเรียน ทาง ภาครัฐ และ องค์กรที่เกี่ยวของ ควรร่วมส่งเสริมให้เยาวชนเป็น ‘พลเมืองดิจิทัล’ ที่มี ความรู้ความเข้าใจในเรื่อง ที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานอินเทอร์เน็ต

24 ความฉลาดทางดิจิทัล ความฉลาดทางดิจิทัล เป็นผลจากศึกษาและพัฒนาของ DQ INSTITUTE หน่วยงานที่ เกิดจากความร่วมมือกันของภาครัฐและเอกชนทั่วโลกประสานงานร่วมกับ เวิลด์อีโค โนมิกฟอรั่ม (WORLD ECONOMIC FORUM) ที่มุ่งมั่นให้เด็ก ๆ ทุกประเทศได้รับการ ศึกษาด้านทักษะพลเมืองดิจิทัลที่มีคุณภาพและใช้ชีวิตบนโลกออนไลน์อย่างปลอดภัย ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสมัยใหม่ ความฉลาดทางดิจิทัล เป็นกรอบแนวคิดที่ ครอบคลุมของความสามารถทางเทคนิคความรู้ความเข้าใจและความคิดทางสังคมที่มี พื้นฐานอยู่ในค่านิยมทางศีลธรรมที่ช่วยให้บุคคลที่จะเผชิญกับความท้าทายทางดิจิทัล ความฉลาดทางดิจิทัล มีสามระดับ 8 ด้าน และ 24 สมรรถนะที่ประกอบด้วย ความรู้ ทักษะ ทัศนคติและค่านิยม โดยบทความนี้จะกล่าวถึงทักษะ 8 ด้านของความฉลาด ดิจิทัลในระดับพลเมืองดิจิทัล ซึ่งเป็นความสามารถในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและสื่อ ในรูปแบบที่ปลอดภัยรับผิดชอบ และมีจริยธรรม ความฉลาดทางดิจิทัล

25 บทบาทในการเป็นครูยุคดิจิทัล ในยุคดิจิตอล เนื้อหา ข้อมูล ข่าวสาร ความรู้ มีมากล้น และได้รับการแทนด้วย ดิจิตอล มีอยู่รอบๆ ตัวเป็น Cloud Knowledge ผู้เรียนมีขีดความสามารถเข้าถึงเนื้อหา Accesible ได้ง่ายและเร็ว ทำให้มีขีดความสามารถในการมองเห็นเนื้อหา Visibility ได้ประหนึ่งเสมือนจดจำไว้ในสมอง ครูยุคดิจิตอลจึงไม่เน้นการสอนตามเนื้อหาใน หลักสูตร แต่จะเน้นการนำเนื้อหามาประยุกต์ใช้ หรือต่อยอดทางความคิด และต้อง จัดการเรียนรู้ทักษะและความรู้ที่จำเป็นให้นักเรียนครูยุคดิจิตอล ต้องเน้นให้นักเรียน แสวงหาความรู้ได้เอง ครููจะไม่ใช่วิธี Transfer knowledge แต่จะให้นักเรียน สามารถ Infer Knowledge หรือสังเคราะห์ความรู้จากข้อมูลข่าว สารที่แสวงหามาได้ครูยุค ดิจิตอลต้องเป็นนักจัดการที่ดี จัดการให้นักเรียนได้เรียนรู้โดยลงมือปฏิบัติ (Action Learning) และต้องเปลี่ยนการสอบเป็นการประเมินเพื่อการพัฒนาปรับปรุงครูยุค ดิจิตอลต้องมีเทคนิคในการทำให้นักเรียน เรียนรู้อย่างสนุุก Gamification in learning รู้วิธีการใช้และประยุกต์เทคโนโลยีอุบัติใหม่ เน้นให้ผู้เรียนมีความสุขกับการทํา กิจกรรม เพื่อการเรียนรู้มีแรงจูงใจให้คิดสร้างสรรค์ นำเสนอความรู้อย่างสนุกสนาน

26 ความเป็นพลเมืองดิจิทัล (Digital Citizenship) คืออะไร คือ พลเมืองผู้ใช้งานสื่อดิจิทัล และสื่อสังคมออนไลน์ ที่เข้าในบรรทัดฐาน ของการปฏิบัติตัวให้เหมาะสม มีความรับผิดชอบ มีจริยธรรม มีความเห็น อกเห็นใจและเคารพผู้อื่น ในการใช้เทคโนโลยี โดยเฉพาะอย่างยิ่งการ สื่อสารในยุคดิจิทัล

2 7 หัวข้อที่ 1 - ยับยั้งชั่งใจ สร้างสมดุลระหว่างโลกความจริงกับโลกออนไลน์ รู้ทันเทคโนโลยีดิจิทัลและเข้าใจผลข้างเคียงของการใช้เวลาหน้าจอมากเกินไป การทำหลายๆ อย่างพร้อมกัน และการเสพติดสื่อดิจิทัล แบ่งเวลาในการใช้งานดิจิทัลโดยไม่ให้กระทบต่อชีวิตประจำวัน หัวหัวข้อที่ 2 - เข้าใจสิทธิส่วนตัว มีความรู้และทักษะในการจัดการข้อมูลส่วนตัวที่แบ่งปันทางโลกออนไลน์ได้อย่างรอบคอบ สร้างความมั่นใจและปกป้องความเป็นส่วนตัวของตนเองและผู้อื่น รับรู้ว่าความเป็นส่วนตัวเป็นสิทธิพื้นฐานของมนุษย์ หัวข้อที่ 3 - ทำอย่างไรเมื่อโดนรังแก มีวินัยในการใช้สื่อดิจิทัลอย่างปลอดภัยและมีความรับผิดชอบ สังเกตเห็นการกลั่นแกล้งในโลกออนไลน์และรับมืออย่างมีสติ รู้จักใช้ปัญญาจัดการปัญหาและขอความช่วยเหลือก่อนที่ปัญหาจะรุนแรงขึ้น หัวข้อที่ 4 - ตัวจริงออนไลน์ เข้าใจธรรมชาติของโลกดิจิทัล ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและสื่อได้ดี มีความรู้และทักษะในการสร้างและจัดการตัวตนในโลกออนไลน์และโลกความจริงที่สอดคล้องกัน ตระหนักถึงความสำคัญของการเป็นพลเมืองดิจิทัล เหมือนโลกดิจิทัลคือโลกจริง หัวข้อที่ 5 - รู้จัก Digital Footprints เข้าใจธรรมชาติของการสื่อสารออนไลน์ รู้ว่าทุกการกระทำและคำพูดในโลกออนไลน์จะทิ้งร่องรอยที่เรียกว่า Digital Footprints เข้าใจการทำงานของ Digital Footprints และผลกระทบในชีวิตจริงรวมถึงการสร้างชื่อเสียงใน โลกออนไลน์โดยไม่ได้ตั้งใจ ใช้ทักษะจัดการกับ Digital Footprints ได้เป็นอย่างดี ตระหนักถึงผลกระทบระยะสั้นและระยะ ยาวของ Digital Footprints ข้อที่ 6 - ท่องเน็ตอย่างปลอดภัย สังเกตและปกป้องตัวเองและผู้อื่นจากการโจมตีออนไลน์ เช่น spam scam และ phishing มีทักษะเชิงปฏิบัติ เช่น การสร้างรหัสผ่านที่แข็งแรงและเก็บเป็นความลับ หัวข้อที่ 7 - คิดเป็น มีความรู้และทักษะที่ดีเพื่อประเมินข้อมูล เนื้อหา และเพื่อนในโลกออนไลน์ เข้าใจผลเสียของข้อมูลเท็จ ความรุนแรง เนื้อหาที่ไม่เหมาะสมและความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับคนแปลก หน้าในโลกออนไลน์ ใช้วิจารณญาณเพื่อแยกแยะข้อมูลจริงและข้อมูลเท็จ เนื้อหาที่ดีและไม่ดี ผู้ติดต่อที่น่าเชื่อถือและน่า สงสัยทางออนไลน์ หัวข้อที่ 8 - ใจเขาใจเรา คำนึงถึงความต้องการ ความรู้สึกของตนเองและผู้อื่นในโลกออนไลน์แม้ไม่ได้เห็นหน้ากันก็ตาม ยินดีที่จะส่งเสียงให้ผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือและพูดแทนพวกเขา ไม่ตัดสินคนอื่นง่ายๆ และไม่คล้อยตามความคิดของกลุ่มคนในโลกออนไลน์ มีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้ปกครอง คุณครู และเพื่อนๆ ทั้งในโลกออนไลน์และโลกความจริง สื่อสารอย่างจริงใจและเปิดเผยกับผู้ปกครอง คุณครู และเพื่อนๆ เกี่ยวกับชีวิตดิจิทัลของเขา

8 การรู้ดิจิทัล (Digital literacy) ปัจจุบันโลกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว จากยุุค Analog ไปสู่ยุค Digital และยุค Robotic จึงทําให้เทคโนโลยีดิจิทัลมีอิทธิพลต่อการดำรงชีวิตและการทำงานภาครัฐ ซึ่ง เป็นแกนหลักของการพัฒนาประเทศ จึงต้องปรับตัวให้สอดคล้องกับบริบทของการ เปลี่ยนแปลง เพื่อป้องกัน ไม่ให้เกิด culture shock เนื่องจากการเปลี่ยนผ่านเทคโนโลยี และเพื่อป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดจากการใช้เทคโนโลยีที่ไม่เหมาะสม เช่น การสูญเสีย ความเป็นส่วนตัว ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน การโจรกรรมข้อมูล การโจมตีทาง ไซเบอร์ เป็นต้น ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล หมายถึง ทักษะในการนำเครื่องมือ อุปกรณ์ และเทคโนโลยีดิจิทัลที่มีอยู่ในปัจจุบัน อาทิ คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ แท็็ บเลต โปรแกรมคอมพิวเตอร์ และสื่อออนไลน์ มาใช้ให้เกิดประ โยชนสููงสุด ในการสื่อสาร การ ปฏิบัติงาน และการทำงานรวมกัน หรือใช้เพื่อพัฒนากระ บวนการทํางาน หรือระบบงานในองค์กรให้มีความทันสมัยและมีประสิทธิภาพ ทักษะความ สามารถสําหรับการรู้ดิจิทัลนั้น สามารถแบ่งเป็น 4 ส่วนที่สำคัญ ได้แก่ ใช้(Use) เข้าใจ (Understand) สร้าง (Create) และเข้าถึง (Access) เทคโนโลยีดิจิทัลได้อย่างมี ประสิทธิภาพ

9 8 ทักษะ พลเมืองดิจิทัล ที่เราต้องมี ในปัจจุบันเราก้าวเข้าสู่ ยุคดิจิทัล กันแล้ว หลายอย่างเปลี่ยนไปมาก ไม่ว่า เด็กหรือผู้ใหญ่ก็เหมือนกลายเป็นเด็กที่ต้องเรียนรู้ทักษะที่จำเป็นต่อการใช้ ชีวิตในยุคดิจิตอลกันใหม่อีกครั้ง ยุคดิจิทัลทุกวันนี้ เด็กเอ๋ย เด็กดี ไม่ได้มีหน้าที่ แค่ 10 อย่างเท่านั้นแล้วค่ะ แต่ต้องเป็น 10 บวก 8 นั่นก็คือเพิ่ม ทักษะอีก 8 ทักษะ พลเมืองดิจิทัล เข้าไปด้วย จะว่าไปแล้วพวกเราทุกคนใน ยุคนี้ก็เปรียบ เหมือนเป็นเด็กกันทุกคนเลย เพราะจะเด็ก จะผู้ใหญ่ ก็ก้าวเข้ามาอยู่ในโลก ดิจิทัลพร้อมๆกันเพียงไม่นานมานี้ การมีความรู้ความเข้าใจอันดีถึงบทบาท และหน้าที่ของความเป็นพลเมืองดิจิทัล ซึ่งทักษะที่ว่านี้กำลังเป็นที่พูดถึงกัน มากในโลกออนไลน์ นั่นก็คือทักษะความเป็น พลเมืองดิจิตอล หรือ Digital Citizenship เราจะใช้ชีวิตในยุคดิจิทัลยังไงให้มีความสุข 8 ทักษะพลเมือง ดิจิทัล 8 ทักษะ พลเมืองดิจิทัล ที่เราต้องมี!

10 ทักษะที่ 1 ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ที่ดี ของตนเอง (Digital Citizen Identity) คือ ความสามารถในการสร้างและบริหารจัดการอัตลักษณ์ที่ดี ของตนเองไว้ได้อย่างดีทั้งในโลกออนไลน์และโลกชีวิตจริง ตัวอย่าง เช่น การละเมิดสิขสิทธิ์ การกลั่นแกล้ง หรือบางคนในโลกชีวิตจริงภาพ ลักษณ์ที่แสดงออกต่อคนในสังคมทั่วไป หรือ กับเพื่อนร่วมงาน ก็ดูเป็น คนสุภาพ พูดจาดี แต่พออยู่บนโลกออนไลน์กลับแสดงตัวตนที่แท้จริงออก มาเต็มที่ โพสต์ด้วยถ้อยคำที่หยาบคาย วิธีการป้องกันแก้ไข้ ใช้สื่อโซเซียลของตนเองในเชิงบวก ภายใต้พื้นฐาน ความเป็นจริง รับผิดชอบในการกระทำของตนเอง ไม่กระทำผิดกฎหมาย ละเมิดจริยธรรม และสิขสิทธิ์ ใคร ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ ที่ดีของตนเอง

11 ทักษะที่ 2 ทักษะการคิดวิเคราะห์มีวิจารณญาณที่ดี (Screen Time Management) คือ ความสามารถในการบริหารเวลาให้เกิดความสมดุลระหว่าง โลกออนไลน์ และโลกชีวิตจริง ตัวอย่าง เช่น การแชร์ข้อมูลข่าวสารโดยที่ไม่ได้ตรวจสอบให้ดี ว่าข้อมูนั้นเท็จจริงหรือไม่ อย่างไร วิธีการป้องกันแก้ไข้ ควรตรวจสอบแหล่งที่มาของข้อมูลนั้นว่า แหล่งที่มานั้นน่าเชื่อถือได้มากน้อยแค่ไหน ทักษะการคิดวิเคราะห์มี วิจารณญาณที่ดี

12 ทักษะที่ 3 ทักษะในการรักษาความปลอดภัยของ ตนเองในโลกไซเบอร์ (Cyberbullying Mamangement) คือ ความสามารถในการรับรู้และรับมือการคุกคามข่มขู่บนโลกไซเบอร์ ได้อย่างชาญฉลาด ตัวอย่าง สังคมออนไลน์เ​วลาถูกต่อว่า ถูกล้อ ถูกตำหนิ ก็จะเป็นไปเฉพาะในวง แคบ ซึ่งโดยมากก็จะเป็นคนที่เรารู้จัก ซึ่งเรื่องราวที่คนเหล่านั้นพูดก็มัก จะมีทั้งจริงและไม่จริง วิธีการป้องกันแก้ไข้ การไม่ไปตอบโต้ใด ๆ หรือ ตอบโต้ให้น้อยที่สุด แล้วไม่นานเรื่องก็จะเงียบหาย ไป เพราะบนโลกออนไลน์มีกระแสเรื่องใหม่ๆเกิดขึ้นทุกชั่วโมง ถ้ายิ่งตอบโต้กัน ไปมาเรื่องของเราก็จะยิ่งอยู่กระแสต่อไปอีกนานมากขึ้น แต่หากมีผลกระทบ กับชื่อเสียงของเรา ก็ให้เก็บรวบรวมหลักฐานเอาไว้และก็ดำเนินคดีตาม กฎหมายเพื่อพิสูจน์ความจริงกันในชั้นศาล ทักษะในการรักษาความปลอดภัย ของตนเองในโกไซเบอร์

13 ทักษะที่ 4 ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว (Cybersecurity Management) คือ ความสามารถในการป้องกันข้อมูลด้วยการสร้างระบบความปลอดภัย ที่เข้มแข็ง และป้องกันการโจรกรรมข้อมูลหรือการโจมตีทางไซเบอร์ได้ ตัวอย่าง เช่น การทำเวบไซต์ปลอม การส่งอีเมลล์ปลอม การใช้ไวรัสมัลแวร์ เป็นต้น วิธีการป้องกันแก้ไข้ ใช้สื่อโซเซียลของตนเองในเชิงบวก ภายใต้พื้นฐาน ความเป็นจริง รับผิดชอบในการกระทำของตนเอง ไม่กระทำผิดกฎหมาย ละเมิดจริยธรรม และสิขสิทธิ์ใคร ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว

14 ทักษะที่ 5 ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ (Privacy Management) คือ การมีดุลพินิจในการบริหารจัดการข้อมูลส่วนตัว รู้จักปกป้องความ เป็นส่วนตัวบนโลกออนไลน์ทั้งของตนเอง และผู้อื่น รู้เท่าทันกลลวง ทางอินเตอร์เน็ต และ กลลวงทางไซเบอร์ ตัวอย่าง การไม่ระวังรักษาความเป็นส่วนตัวและข้อมูลส่วนตัวของตัวเอง โดยเฉพาะ อย่างยิ่งการใช้สื่อโซเชียลในชีวิตประจำวัน หลายคนก็โพสต์ทุกสิ่งอย่างลง ไปเลย ไม่ว่าจะเป็นอารมณ์ความรู้สึก สุข เศร้า เหงา รัก อกหัก รักคุด หรือการเช็กอินอ้ปเดตชีวิตทุกที่ที่ได้ไป วิธีการป้องกันแก้ไข้ การรักษาข้อมูลส่วนตัวและความเป็นส่วนตัวของเราจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก การ โพสต์อะไรในสื่อโซเชียลก็ควรเปิดเผยแต่พอดี เรื่องในครอบครัวก็ให้อยู่ใน ครอบครัว ข้อมูลส่วนตัวเช่น บัตรประชาชน ตั๋วเครื่องบิน หนังสือเดินทาง รหัส ผ่านต่างๆ ก็ควรเก็บรักษาให้ดี ปฎิบัติตัวในการอยู่ในโลกออนไลน์ให้เหมือนในโลก ชีวิตจริง เพื่อความปลอดภัยของตัวเราเอง สิ่งไม่ควรโพสต์ลงในโซเชียลเน็ตเวิร์ค

15 ทักษะที่ 6 ทักษะในการบริหารจัดการข้อมูลที่ผู้ใช้ งานมีการทิ้งไว้บนโลกออนไลน์(Critical Thinking) คือ ความสามารถในการแยกแยะระหว่างข้อมูลที่ถูกต้องและข้อมูลที่ ผิด ข้อมูลที่มีเนื้อหาเป็นประโยชน์​และข้อมูลที่มีเนื้อหาอันตราย และ เข้าใจรูปแบบการหลอกลวงต่างๆในโลกไซเบอร์ ตัวอย่าง เช่น การละเมิดสิขสิทธิ์ การกลั่นแกล้ง หรือบางคนในโลกชีวิตจริงภาพ ลักษณ์ที่แสดงออกต่อคนในสังคมทั่วไป หรือ กับเพื่อนร่วมงาน ก็ดูเป็น คนสุภาพ พูดจาดี แต่พออยู่บนโลกออนไลน์กลับแสดงตัวตนที่แท้จริงออก มาเต็มที่ โพสต์ด้วยถ้อยคำที่หยาบคาย วิธีการป้องกันแก้ไข้ ใช้สื่อโซเซียลของตนเองในเชิงบวก ภายใต้ พื้นฐานความเป็นจริง รับผิดชอบในการก ระทำของตนเอง ไม่กระทำผิดกฎหมาย ละเมิดจริยธรรม และสิขสิทธิ์ใคร ข่าวปลอม Fake News อย่าหลงเชื่อ มาดู 5 วิธีตรวจสอบข่าวปลอม

16 ทักษะที่ 7 ทักษะในการรับมือกับการกลั่นแกล้ง บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) คือ ความสามารถในการเข้าใจธรรมชาติของการใช้ชีวิตในโลกดิจิทัล ว่าจะหลงเหลือร่องรอยข้อมูลทิ้งไว้เสมอ รวมไปถึงเข้าใจผลลัพธ์ที่อาจ เกิดขึ้น เพื่อการดูแลสิ่งเหล่านี้อย่างมีความรับผิดชอบ ตัวอย่าง เช่น การเกิดขึ้นได้ทั้งจากการแก้งกันเ็ก ๆ น้อย ๆ ล้อกันเล่นขำ ๆแล้ว บานปายไปด้วยความตั้งใจ หรืออาจเกิดจากความขัดแย่งงงกันใน โรงเรียน ความเกียดชัง ทั้งที่มีเหตุผและไม่มีเหตุผล อาจจะแค่ไม่ชอบ หน้ากัน หือความคิดเห็นไม่ตรงกันในบางเรื่อง เป็นต้น วิธีการป้องกันแก้ไข้ หยุดระรานกลับด้วยวิธีการเดียวกัน หยุดตอบโต้ เพื่อไม่ให้เกิดการกระทำซ้ำ ๆ หรือเพิ่มความ รุนแรงของเหตุการณ์มากยิ่งขึ้น การกลั่นแกล้งกันในโลก ออนไลน์

17 ทักษะที่ 8 ทักษะในการใช้เทคโนโลยี อย่างมีจริยธรรม (Digital Empathy) คือ มีความเห็นอกเห็นใจ และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นบนโลก ออนไลน์​มีปฎิสัมพันธ์อันดีกับคนรอบข้าง ทั้งในโลกออนไลน์และโลก ชีวิตจริง รวมถึงเป็นกระบอกเสียงให้ผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือได้ ตัวอย่าง เมื่อเกิด เหตุการไฟป่าที่ออสเตรเลีย สื่อสังคมออนไลน์ก็เป็นหนึ่งช่องทาง ที่สำคัญในการระดมความช่วยเหลือจากคนทั้งโลก ทั้งในเรื่องของเงิน บริจาค สิ่งของ วิทยาการ หรือแม้แต่กำลังคนจากทั่วทุกมุมโลกเพื่อช่วย ให้สามารถผ่านพ้นอุปสรรคปัญหาต่างๆไปได้ด้วยดี วิธีการป้องกันแก้ไข้ มีคนร้องขอความช่วยเหลือบนโลกออนไลน์​ก็ขอให้ ตรวจสอบข้อมูลให้รอบด้านก่อนว่าเป็นเรื่องจริง หรือ เป็นเรื่องของมิจฉาชีพที่มาหลอกลวง เพื่อที่จะได้ไม่ตก เป็นเหยื่อของมิจฉาชีพในทุกๆกรณี ทักษะในการใช้เทคโนโลยีอย่างมี จริยธรรม

18 สรุปความรู้ที่ได้รับ เทคโนโลยีที่เกิดขึ้นทำให้ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงและพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว ทำให้คนในยุคดิจิทัลสะดวกสบายในการติดต่อสื่อสารมากขึ้น จึงทำให้เกิดทักษะ ชีวิตใหม่ ๆ เกิดขึ้นมากมายดังที่กล่าวมาข้างต้น เช่น ทักษะความฉลาดทาดิจิทัล ที่ประกอบด้วยทักษะการแสดงตัวตนบนโลกดิจิทัล ทักษะการใช้เครื่องมือและ สื่อดิจิทัล ทักษะความปลอดภัยทางดิจิทัล ทักษะความมั่นคงปลอดภัยทางดิจิทัล ทักษะความฉลาดทางอารมณ์บนโลกดิจิทัล ทักษะการสื่อสารดิจิทัล ทักษะการรู้ ดิจิทัล ทักษะสิทธิทางดิจิทัลเป็นต้น ซึ่งเป็นทักษะที่นักศึกษาครูในยุคดิจิทัจำเป็น จะต้องมีนอกจากนี้ทักษะดังกล่าวจะเป็นทักษะที่เชื่อมโยงไปสู่การเป็นพลเมือง 4.0 หรือพลเมืองดิจิทัล ซึ่งการเป็นพลเมืองดิจิทัล คือ ทักษะในการรักษาอัต ลักษณ์ที่ดีของตนเอง ทักษะการคิดวิเคราะห์ มีวิจารณญาณที่ดีทักษะในการ รักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกไซเบอร์ ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ ทักษะในการบริหารจัดการข้อมูลที่ผู้ใช้งานมี การทิ้งไว้บนโลกออนไลน์ ทักษะในการรับมือกับการกลั่นแกล้งบนโลกไซเบอร์ ทักษะการใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม ซึ่งนักศึกษาวิชาชีพครู จะต้องเรียนรู้ พัฒนาและฝึกฝน ให้มีความพร้อมกับการรับมือในการที่จะเป็นพลเมือง 4.0 และใช้ชีวิตสังคมดิจิทัลและนำไปใช้ทำงานในการเป็นครูผู้สอนในอนาคตได้ อย่างมีประสิทธิภาพนั่นเอง

19 บรรณานุกรม นิตยา นาคอินทร์. 8 ทักษะ “ความฉลาดทางดิจิทัล” ของนักศึกษาวิชาชีพครูสู่การเป็น พลเมือง 4.0. สืบค้นเมื่อ 10 ธันวาคม 2565. จาก (2564).file:///C:/Users/User/Downloads/rachchanon_yam,+%7B$userGroup%7D,+1. %E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A2%E0%B8%B2.pdf กระตุกต่อมคิด เพื่อพัฒนาความคิด เพิ่มความรู้ สร้างสรรค์ภูมิปัญญา. 8 ทักษะความเป็น พลเมืองดิจิทัล. สืบค้นเมื่อ 10 ธันวาคม 2565. จาก https://www.okmd.or.th/okmd-kratooktomkit/4673/ คู่มือทักษะความฉลาดทางดิจิทัลสำหรับครู. สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2565. จาก https://anyflip.com/tcmqr/pfbk/basic พิจิตรา เพชรเพรี. (2562). พลเมืองดิจิทัล (Digital Citizenship). สืบค้นเมื่อ 2 มกราคม 2566,จาก https://bit.ly/2MgdOqH วิวรรณ ธาราหิรัญโชติ. (2560). ทักษะทางดิจิทัลที่จำเป็นสำหรับเด็กในอนาคต. สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566, จาก http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/642553 สรานนท์อินทนนท์. (2561). ความฉลาดทางดิจิทัล (DQ digital intelligence). สืบค้นเมื่อ 28 มกราคม 2566, จาก https://bit.ly/2EHbuns สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้(องค์การมหาชน). (2561). เทรนด์การเรียนรู้ของคนรุ่น ใหม่ในยุคดิจิทัล. สืบค้นเมื่อ 14 กุมภาพันธ์ 2566, จาก http://www.thaiexplore.net/search_detail/result/7072

คู่มือ ทักษะความฉลาดทางดิจิทัล สำหรับครู! 20 ผศ.ดร. สุจิตตรา จันทร์ลอย รายวิชา นวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ เพื่อการสื่อสารการศึกษา และการเรียนรู้ (PC62506) หลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต (ค.บ.) มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง มาอ่านกันเลยดีกว่า ชื่อ - สกุล : นายธนาธิป ละครศรี ชื่อเล่น : โจ รหัสนักศึกษา : 644110004 สาขา : สังคมศึกษา (ค.บ.2) หมู่เรียนที่ : 1 กรุ๊ปเลือด : AB คณะ : มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง