การบำรุงรักษาเครื่องเลื่อย

สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา การบารุงรักษาเครื่องเลื่อยกล นายวชั รธน ขอพรกลาง วิทยาลยั เทคนิคกาแพงเพชร ๒๕๖๐ แ ผ น ก ช่ า ง ก ล โ ร ง ง า น วิ ท ย า ลั ย เ ท ค นิ ค กา แ พ ง เ พ ช ร

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีชื่อวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น 1/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเล่ือยกลหลงั การใช้งาน แผ่นที่ : 11. เตรียมเคร่ืองมืออปุ กรณ์ลกั ษณะสถานที่ วธิ ีการเขียนใบเบิกเครื่องมือและอุปกรณ์บารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลหลงั การใชง้ าน หอ้ งเครื่องมือ Tool Room เป็ นหอ้ งท่ีเกบ็ รวบรวม เครื่องมือที่แยกออกเป็ นงาน ไมร่ วมกนั ทาใหก้ ารใช้ เครื่องมือถูกตอ้ ง สามารถตรวจสอบรักษาสภาพของ เคร่ืองมือใหพ้ ร้อมใชง้ าน มีแสงสวา่ ง และอากาศ ถ่ายเทสะดวกวธิ ีการเขียนใบเบิกเคร่ืองมือ ลกั ษณะใบเบิกเครื่องมือ 1. ใบเบิกตอ้ งเขียนช่ือ นามสกุลผเู้ บิกใหช้ ดั เจน 2. เขียนชื่อเคร่ืองมืออุปกรณ์ใหถ้ ูกตอ้ งชดั เจน หากมี ขอ้ สงสยั ปรึกษาอาจารยผ์ สู้ อนใหเ้ ขา้ ใจก่อนเบิก

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 2/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลหลงั การใช้งาน3. ตรวจสอบความถูกตอ้ งของเคร่ืองมือก่อนนาออกไปใชง้ าน4. ใบเบิกเครื่องมือ 1 ใบ เบิกเครื่องมือไดไ้ มเ่ กิน 3 คร้ัง5. ทาความสะอาดเครื่องมือก่อนส่งคืนทุกคร้ัง

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 3/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลหลงั การใช้งาน6. เครื่องมือชารุดเสียหาย ตอ้ งซ่อมแซมใหเ้ หมือนเดิมหรือซ้ือของใหมม่ าชดใช้ หากไม่ปฏิบตั ิตามหมดสิทธ์ิสอบทุกรายวชิ า7. ส่งเครื่องมือคืนก่อนเวลา 16.10 น. หา้ มเบิกขา้ มวนั

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ช่ือวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 4/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเลื่อยกลหลงั การใช้งาน2. นาแปลงขนอ่อนมาปัดเศษเหลก็ ออกจากเคร่ืองเล่ือยกล ชนิดแปลงขนออ่ น วธิ ีการ ขอ้ ควรระวงั ในการใชแ้ ปลงขนออ่ น แปลงแบ่งออกเป็ น 3 ชนิด คือ 1. แปรงทาสีขนอ่อน ใชท้ าแชลก-แลคเกอร์ เหมาะกบั งานทาท่ีละเอียด เพราะขนแปรงจะมี ความอ่อนนุ่ม เส้นเลก็ และการทาลงบนงานจะ ไมเ่ กิดริ้วรอยหรือทางแปรง เหมาะกบั งาน เฟอร์นิเจอร์2. แปรงทาสีน้ามนั หรือแปรงขนมา้ เหมาะกบั งานทาที่ไม่ตอ้ งการความละเอียดนกั เพราะขน แปรงจะเส้นใหญ่ และการทาลงบนงานจะเกิด ริ้วรอยหรือทางแปรงบา้ ง เหมาะกบั งานทา ทว่ั ไปเช่นทาน้ายากนั ปลวก3. ใชท้ าแชลก-แลคเกอร์ เหมาะกบั งานทาท่ี ละเอียด เพราะขนแปรงจะมีความอ่อนนุ่ม เส้น เล็ก และการทาลงบนงานจะไม่เกิดริ้วรอยหรือ ทางแปรง เหมาะกบั งานเฟอร์นิเจอร์

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 5/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเล่ือยกลหลงั การใช้งานขอ้ ควรระวงั4. อยา่ ใชแ้ ปรงปัดเศษเหล็กแรงจนเกินไป เพราะจะทาใหแ้ ปรงชารุดได วธิ ีการใชแ้ ปลงขนอ่อน5. ใชแ้ ปรงขนอ่อนทาความสะอาด ปัดเศษเหล็กออกจากส่วนโครงเลื่อยของเคร่ืองเลื่อย6. ใชแ้ ปรงขนอ่อนทาความสะอาด ปัดเศษเหล็กออกจากส่วนปากกาจบั งานของเคร่ือง7. ใชแ้ ปรงขนอ่อนทาความสะอาด ปัดเศษเหล็กออกจากส่วนแขนต้งั ระยะงานของเคร่ืองเลื่อย

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 6/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลหลงั การใช้งาน8. ใชแ้ ปรงขนออ่ นทาความสะอาด ปัดเศษเหล็กออกจากส่วนฐานเคร่ืองเลื่อยชกั ของเคร่ืองเล่ือยขอ้ ควรระวงั 9. ถอดปลก๊ั ไฟทุกคร้ังก่อนทาความสะอาดเพราะ อาจจะโดนไฟช็อตได้

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 7/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเล่ือยกลหลงั การใช้งาน3. นาถงั ลมมาเป่ าเศษเหลก็ ออกจากเคร่ืองเล่ือยกล ป๊ัมลมหรือเคร่ืองอดั ลม คือ อุปกรณ์บีบอดั อากาศจากบรรยากาศ เพอื่ ให้เกิดความดนั สูงข้ึน และสามารถนาไปใชใ้ นรูปแบบหน่ึงของ”พลงั งาน” อากาศที่ถูกอดั สามารถนาไปใชง้ านไดด้ ีเสมือนหน่ึงในสามทรัพยากรของโรงงาน ไดแ้ ก่ไฟฟ้า , น้าประปา และ ลมอดั ดว้ ยคุณสมบตั ิที่เหมาะสมและหลากหลาย การใชง้ านลมไดร้ ับความนิยมอยา่ งมากในลกั ษณะของการนาลมใชเ้ ป็ นตวั ขบั เคร่ืองจกั รต่างๆ ชนิดของปั๊มลมหรือเครื่องอดั ลม มีดงั น้ี 1. เครื่องอดั ลมหรือ ป้ัมลมแบบลูกสูบ เป็นเคร่ืองอดั ลมหรือป้ัมลมที่นิยมใชถ้ ือวา่ เป็นป้ัมลม ท่ีใชก้ นั มากท่ีสุดเน่ืองจากความสามารถอดั ลม คือ สร้างความดนั หรือแรงดนั ไดต้ ้งั แต่ 1บาร์ (bar)ไล่ ระดบั ไปจนถึงเป็ นพนั บาร์(bar) ทาใหป้ ้ัมลมแบบ ลูกสูบทาไดต้ ้งั แต่ความดนั ต่า ความดนั ปานกลาง จน ไปถึงความดนั สูง มีแบบใชส้ ายพาน จะใหเ้ สียงเงียบ กวา่ แบบ โรตาร่ี ที่มีมอเตอร์ในตวั ขอ้ ดีของโรตารี่คือ ไดล้ มใชง้ านท่ีเร็วกวา่ แบบสายพาน 2. เคร่ืองอดลมหรือ ป้ัมลมแบบสกรู เป็นที่นิยม ในโรงงาน ตวั เครื่องมีการผลิตท่ีมีคุณภาพสูงในการ ผลิตโรเตอร์ ตวั เครื่องจะ ไม่มีลิ้นในการเปิ ดปิ ด แต่ ตอ้ งการระบบระบายความร้อนท่ีดีออกจากป้ัมมีท้งั ระบบระบายความร้อนดว้ ยอากาศหรือใชน้ ้าระบาย ความร้อนหากเป็ นเคร่ืองขนาดใหญ่ ป้ัมลมจะสามารถ จา่ ยลม 170 ลูกบาศกเ์ มตรต่อนาที (m3/min) อีกท้งั สร้างความดนั ไดถ้ ึง 10 บาร์

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 8/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเล่ือยกลหลงั การใช้งาน ขอ้ ควรระวงั3. ระวงั สายไฟรั่ว อาจจะทาใหไ้ ฟช็อตได้ชนิดแวน่ ตานิรภยั วธิ ีการ ขอ้ ควรระวงั ในการสวมแวน่ ตานิรภยั แวน่ ตานิรภยั มี 2 แบบ 4.แบบไมม่ ีกระบงั ขา้ ง เหมาะสาหรับใชง้ านท่ีมีเศษ โลหะ หรือวตั ถุกระเด็นมาเฉพาะทางดา้ นหนา้ 5.แบบมีกระบงั ขา้ ง เหมาะสาหรับการใชง้ านท่ีมีเศษ โลหะ หรือวตั ถุกระเด็นมาทางดา้ นขา้ ง เลนส์ที่ใชท้ า แวน่ ตานิรภยั ตอ้ งไดม้ าตรฐานการทดสอบความ ตา้ นทานแรงกระแทก ขอ้ ควรระวงั 6.เปลี่ยนแวน่ ตานิรภยั ใหม่ หากเกิดรอยขีดข่วน รอย ร้าว แตกหกั โคง้ งอหรือใส่ไม่พอดี แวน่ ตาที่ชารุด นอกจากจะทาใหม้ องภาพไม่ชดั เจนแลว้ ยงั ไมส่ ามารถ ป้องกนั อนั ตรายได้

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 9/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเลื่อยกลหลงั การใช้งานขอ้ ควรระวงั7. ควรมน่ั ใจวา่ แวน่ ตานิรภยั ที่ท่านเลือกเพื่อใชง้ าน เป็นสินคา้ ท่ีไดร้ ับมาตรฐานสากลที่เช่ือถือได้ข้นั ตอนการเป่ าเศษเหลก็ ออก8. ใหเ้ ป่ าเศษโลหะดา้ วบนของโครงเล่ือยออกให้สะอาด9. เป่ าเศษโลหะฐานเคร่ืองเลื่อยออกใหส้ ะอาดขอ้ ควรระวงั10. ระวงั เศษโลหะกระเดน็ เขา้ ตา ควรสวมแวน่ นิระภยัทุกคร้ังเมื่อทางาน

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ ช่ือวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 10/20 รหัสวชิ า : 2100-1008 งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเล่ือยกลหลงั การใช้งาน4. การ ตรวจสอบความสะอาดเครื่องเลื่อยด้วยสายตา1. การตรวจสอบความสะอาด ตรวจสอบดูวา่ เครื่องเล่ือยสะอาดดีหรือไม่มีเศษเหลก็ หลงเหลืออยหู่ รือไม่ ตรวจดูพ้ืนบริเวณรอบๆ วา่ สะอาดหรือไม่ ขอ้ ควรระวงั2 . ระวงั อยา่ ใหเ้ ศษเหลก็ หลงเหลืออยบู่ นเครื่องเลื่อยเดด็ ขาด เพราะจะทาใหส้ ่วนประกอบตา่ งๆ ของเครื่องเล่ือยข้ึนสนิมได้

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 11/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลหลงั การใช้งาน5. ตรวจสอบชิ้นส่วนเครื่องเลื่อยกลด้วยสายตา การตรวจสอบชิ้นส่วนเคร่ืองเล่ือยกล 1. การตรวจสอบชิ้นส่วนเคร่ืองเลื่อยดว้ ยสายตา ตรวจสอบ ทุกชิ้นส่วนของเครื่องเล่ือยกล ตรวจสอบชิ้นส่วนวา่ มีการ ชารุดเสียหายตรงไหนหรือไม่ ถา้ มีชิ้นส่วนชารุด ก็ ดาเนินการซ่อมแซมไดเ้ ลย ขอ้ ควรระวงั 2. ถา้ ตรวจสอบชิ้นส่วนไมด่ ีหรือชารุดอาจจะเกิด อุบตั ิเหตุภายหลงั ได้ ขอ้ ควรระวงั 3. ถา้ ตรวจสอบชิ้นส่วนไมด่ ีหรือชารุดอาจจะเกิด อุบตั ิเหตุภายหลงั ได้

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 12/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเล่ือยกลหลงั การใช้งาน6. หล่อล่ืนชิ้นส่วนเคร่ืองเล่ือยกล การหล่อล่ืน คือ การลดแรงเสียดทาน หรือลดความฝืดระหวา่ งผวิ หนา้ ของวตั ถุที่เคลื่อนท่ีเสียดสี หรือ สัมผสั กนั โดยการใชฟ้ ิ ลม์ น้ามนั เขา้ ไปแทรกอยรู่ ะหวา่ งผวิ หนา้ ของวตั ถุท้งั สอง สารหล่อล่ืน คือ สารท่ีใชห้ ล่อล่ืนเครื่องจกั ร หรือที่เรียกวา่ \"สารหล่อลื่น\" อาจจะเป็ นประเภทไดข้ องเหลว ที่ไหลไดด้ ี จาระบี และ ของแขง็ ท้งั น้ีข้ึนอยคู่ วามเหมาะสมในเชิงการใชง้ าน วสั ดุหล่อล่ืนแบ่งตามสถานะในการใชง้ านได้ 2 ชนิด คือ วสั ดุหล่อลื่นชนิดของเหลว แบง่ เป็น 2 ประเภท คือ1.น้ามนั เคร่ืองทว่ั ไปท่ีผลิตจากน้ามนั แร่ซ่ึงไดจ้ ากการกลน่ั น้ามนั ดิบโดยตรง2. น้ามนั เครื่องก่ึงสังเคราะห์ ท่ีนาน้ามนั หล่อล่ืนพ้ืนฐานสงั เคราะห์มาผสมกบั น้ามนั แร่ เพ่ือท่ีจะใหน้ ้ามนั เคร่ืองน้นั มีคุณสมบตั ิที่ดีข้ึนกวา่ น้ามนั ธรรมดา

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 13/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเลื่อยกลหลงั การใช้งานวตั ถุหล่อล่ืนประเภทก่ึงเหลว ไดแ้ ก่ประเภทจาระบี เหมาะสาหรับใชใ้ นการหล่อลื่นในท่ีท่ีน้ามนั ไม่สามารถหล่อลื่นไดอ้ ยา่ งสมบูรณ์ การใชจ้ าระบีอาจมีปัญหาคือเรื่องการกระเด็นออก ฝ่ นุ เจือปนลงในจาระบีซ่ึงทาใหก้ ารหล่อลื่นมีประสิทธิภาพลดลง แต่ขอ้ ดีของจาระบีกค็ ือจะจบั ติดกบั ชิ้นส่วนไดด้ ี ไหลตวั ไดย้ ากเม่ือเทียบกบั น้ามนั จึงทาใหใ้ ชไ้ ดเ้ ป็นเวลานาน ๆจุดที่ตอ้ งหล่อลื่นชิ้นส่วนดว้ ยน้ามนั 1. โครงเลื่อยท่ีชกั ใบเลื่อย2. เพลาฝั่งขวาเฟื องขบั

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 14/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเล่ือยกลหลงั การใช้งาน3. เพลาฝั่งซา้ ยเฟื องขบั4. เพลาฝ่ังขวาของมูเล่5. เพลาฝั่งซา้ ยของมูเล่

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 15/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเล่ือยกลหลงั การใช้งานขอ้ ควรระวงั6. อยา่ ใหน้ ้ามนั เลอะเถอะจนเกินไป เพราะอาจทาใหไ้ ปโดนมอเตอร์เสียได้

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ ช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 16/20 รหสั วชิ า : 2100-1008 งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเล่ือยกลหลงั การใช้งาน7. ทาความสะอาดพืน้ บริเวณรอบๆ เครื่องเลื่อยกล ชนิดของไมก้ วาด มี 3 ชนิด ไดแ้ ก่1. ไมก้ วาดดอกหญา้2. ไมก้ วาดทางมะพร้าว3. ไมก้ วาดหยากไย่

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 17/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเล่ือยกลหลงั การใช้งานชนิดท่ีตกั ขยะ มี 2 ชนิด ไดแ้ ก่ 4. ท่ีตกั ขยะแบบพลาสติก 5. ท่ีตกั ขยะแบบโลหะ

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 18/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลหลงั การใช้งานข้นั ตอนการทาความสะอาดพ้นื บริเวณรอบๆเคร่ืองเลื่อยกล 6. กวาดเศษโลหะบริเวณรอบๆ ของ เคร่ืองเลื่อย เป็ นกองๆ ไว้7. นาท่ีตกั ขยะมาตกั เศษโลหะไป ทิง้ ท่ีถงั ขยะในโรงงาน ขอ้ ควรระวงั8. ระวงั พ้ืนเปี ยกน้าหล่อเยน็ อาจทาให้เกิดอนั ตราย หรือไมก้ วาดชารุดได้

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 19/20รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเลื่อยกลหลงั การใช้งาน8. ตรวจเช็คอปุ กรณ์บารุงรักษาเครื่องเล่ือยกล การตรวจเช็คอุปกรณ์บารุงรักษาเคร่ืองเลื่อยกลดว้ ยสายตา 1. ตรวจดูวา่ เคร่ืองมือครบหรือไม่ 2. ตรวจดูวา่ อุปกรณ์พงั หรืชารุดตรงไหนไหม ถา้ มี ก็นาไปซ่อมทนั ท่ี ขอ้ ควรระวงั3. ระวงั อุปกรณ์ชารุดแลว้ คนที่นาไปใชต้ อ่ อาจเกิดอนั ตรายได้

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 20/20รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลหลงั การใช้งาน9. เกบ็ เคร่ืองมืออุปกรณ์ 1. นาอุปกรณ์ไปคืนผรู้ ับผดิ ชอบในหอ้ งเคร่ืองมือ (Tool Room) ขอ้ ควรระวงั 2. ระวงั อุปกรณ์ชารุดแลว้ นาไปคืน (Tool Room)