การบำรุงรักษาเครื่องเจาะ

สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา การบารุงรักษาเครื่องเจาะ นายวชั รธน ขอพรกลาง วิทยาลยั เทคนิคกาแพงเพชร ๒๕๖๐ แ ผ น ก ช่ า ง ก ล โ ร ง ง า น วิ ท ย า ลั ย เ ท ค นิ ค กา แ พ ง เ พ ช ร

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น 1/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งาน แผ่นท่ี : 11. เตรียมเครื่องมืออปุ กรณ์ลกั ษณะสถานท่ี วธิ ีการเขียนใบเบิกเครื่องมือและอุปกรณ์บารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใชง้ าน หอ้ งเครื่องมือ Tool Room เป็ นหอ้ งท่ีเกบ็ รวบรวม เคร่ืองมือท่ีแยกออกเป็ นงาน ไมร่ วมกนั ทาใหก้ ารใช้ เคร่ืองมือถูกตอ้ ง สามารถตรวจสอบรักษาสภาพของ เคร่ืองมือใหพ้ ร้อมใชง้ าน มีแสงสวา่ ง และอากาศถ่ายเท สะดวกวธิ ีการเขียนใบเบิกเคร่ืองมือ ลกั ษณะใบเบิกเคร่ืองมือ 1. ใบเบิกตอ้ งเขียนชื่อ นามสกุลผเู้ บิกใหช้ ดั เจน 2. เขียนชื่อเครื่องมืออุปกรณ์ใหถ้ ูกตอ้ งชดั เจน หากมีขอ้ สงสัยปรึกษาอาจารยผ์ สู้ อนใหเ้ ขา้ ใจก่อนเบิก

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 2/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเจาะหลงั การใช้งาน3. ตรวจสอบความถูกตอ้ งของเครื่องมือก่อนนาออกไปใชง้ าน4. ใบเบิกเคร่ืองมือ 1 ใบ เบิกเคร่ืองมือไดไ้ ม่เกิน 3 คร้ัง5. ทาความสะอาดเครื่องมือก่อนส่งคืนทุกคร้ัง

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 3/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเจาะหลงั การใช้งาน6. เครื่องมือชารุดเสียหาย ตอ้ งซ่อมแซมใหเ้ หมือนเดิม หรือซ้ือของใหม่มาชดใช้ หากไมป่ ฏิบตั ิตามหมดสิทธ์ิสอบทุกรายวชิ า7. ส่งเครื่องมือคืนก่อนเวลา 16.10 น. หา้ มเบิกขา้ มวนั

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 4/19รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งาน2. นาแปรงขนอ่อนมาปัดเศษเหลก็ ออกจากเครื่องเจาะ ชนิดแปลงขนอ่อน วธิ ีการ ขอ้ ควรระวงั ในการใชแ้ ปรงขนอ่อน แปลงแบง่ ออกเป็น 3 ชนิด คือ 1. แปรงทาสีขนอ่อน ใชท้ าแชลก-แลคเกอร์ เหมาะกบั งานทาที่ละเอียด เพราะขนแปรงจะมี ความอ่อนนุ่ม เส้นเล็ก และการทาลงบนงานจะ ไม่เกิดริ้วรอยหรือทางแปรง เหมาะกบั งาน เฟอร์นิเจอร์2. แปรงทาสีน้ามนั หรือแปรงขนมา้ เหมาะกบั งานทาท่ีไม่ตอ้ งการความละเอียดนกั เพราะขน แปรงจะเส้นใหญ่ และการทาลงบนงานจะเกิด ริ้วรอยหรือทางแปรงบา้ ง เหมาะกบั งานทา ทวั่ ไปเช่นทาน้ายากนั ปลวก3. ใชท้ าแชลก-แลคเกอร์ เหมาะกบั งานทาที่ ละเอียด เพราะขนแปรงจะมีความอ่อนนุ่ม เส้น เลก็ และการทาลงบนงานจะไมเ่ กิดริ้วรอยหรือ ทางแปรง เหมาะกบั งานเฟอร์นิเจอร์

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 5/19รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งานขอ้ ควรระวงั4. อยา่ ใชแ้ ปรงปัดเศษเหลก็ แรงจนเกินไป เพราะจะทาใหแ้ ปรงชารุดไดวธิ ีการใชแ้ ปลงขนออ่ น5. ใชแ้ ปรงขนอ่อนทาความสะอาด ปัดเศษเหล็กออกจากส่วนรางเลื่อนเครื่องเจาะ6. ใชแ้ ปรงขนออ่ นทาความสะอาด ปัดเศษเหล็กออกจากส่วนปากกาจบั งานของเครื่อง7. ใชแ้ ปรงขนอ่อนทาความสะอาด ปัดเศษเหล็กออกจากรางเลื่อนฐานโตะ๊ ปากกา

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 6/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งาน8. ใชแ้ ปรงขนอ่อนทาความสะอาด ปัดเศษเหลก็ ออกจากส่วนฐานเคร่ืองเจาะขอ้ ควรระวงั9. ปิ ดสวติ ซ์เครื่องทุกคร้ังก่อนทาความสะอาดเพราะอาจจะโดนไฟช๊อตได้

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 7/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเจาะหลงั การใช้งาน3. นาถังลมมาเป่ าเศษเหลก็ ออกจากเคร่ืองเจาะ ปั๊มลมหรือเครื่องอดั ลม คือ อุปกรณ์บีบอดั อากาศจากบรรยากาศ เพอื่ ให้เกิดความดนั สูงข้ึน และสามารถนาไปใชใ้ นรูปแบบหน่ึงของ”พลงั งาน” อากาศที่ถูกอดั สามารถนาไปใชง้ านไดด้ ีเสมือนหน่ึงในสามทรัพยากรของโรงงาน ไดแ้ ก่ไฟฟ้า , น้าประปา และ ลมอดั ดว้ ยคุณสมบตั ิที่เหมาะสมและหลากหลาย การใชง้ านลมไดร้ ับความนิยมอยา่ งมากในลกั ษณะของการนาลมใชเ้ ป็ นตวั ขบั เครื่องจกั รตา่ งๆ ชนิดของปั๊มลมหรือเครื่องอดั ลม มีดงั น้ี 1. เครื่องอดั ลมหรือ ป้ัมลมแบบลูกสูบ เป็นเครื่องอดั ลมหรือป้ัมลมที่นิยมใชถ้ ือวา่ เป็นป้ัมลม ท่ีใชก้ นั มากท่ีสุดเนื่องจากความสามารถอดั ลม คือ สร้างความดนั หรือแรงดนั ไดต้ ้งั แต่ 1บาร์ (bar)ไล่ ระดบั ไปจนถึงเป็ นพนั บาร์(bar) ทาใหป้ ้ัมลมแบบ ลูกสูบทาไดต้ ้งั แต่ความดนั ต่า ความดนั ปานกลาง จน ไปถึงความดนั สูง มีแบบใชส้ ายพาน จะใหเ้ สียงเงียบ กวา่ แบบ โรตารี่ ท่ีมีมอเตอร์ในตวั ขอ้ ดีของโรตารี่คือ ไดล้ มใชง้ านที่เร็วกวา่ แบบสายพาน 2. เครื่องอดลมหรือ ป้ัมลมแบบสกรู เป็นที่นิยม ในโรงงาน ตวั เครื่องมีการผลิตท่ีมีคุณภาพสูงในการ ผลิตโรเตอร์ ตวั เครื่องจะ ไม่มีลิ้นในการเปิ ดปิ ด แต่ ตอ้ งการระบบระบายความร้อนท่ีดีออกจากป้ัมมีท้งั ระบบระบายความร้อนดว้ ยอากาศหรือใชน้ ้าระบาย ความร้อนหากเป็ นเครื่องขนาดใหญ่ ป้ัมลมจะสามารถ จ่ายลม 170 ลูกบาศกเ์ มตรต่อนาที (m3/min) อีกท้งั สร้างความดนั ไดถ้ ึง 10 บาร์

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 8/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเจาะหลงั การใช้งาน ขอ้ ควรระวงั3. ระวงั สายไฟรั่ว อาจจะทาใหไ้ ฟช็อตได้ชนิดแวน่ ตานิรภยั วธิ ีการ ขอ้ ควรระวงั ในการสวมแวน่ ตานิรภยั แวน่ ตานิรภยั มี 2 แบบ 4.แบบไมม่ ีกระบงั ขา้ ง เหมาะสาหรับใชง้ านที่มีเศษ โลหะ หรือวตั ถุกระเด็นมาเฉพาะทางดา้ นหนา้5.แบบมีกระบงั ขา้ ง เหมาะสาหรับการใชง้ านที่มีเศษโลหะ หรือวตั ถุกระเด็นมาทางดา้ นขา้ ง เลนส์ท่ีใชท้ าแวน่ ตานิรภยั ตอ้ งไดม้ าตรฐานการทดสอบความตา้ นทานแรงกระแทกขอ้ ควรระวงั6.เปลี่ยนแวน่ ตานิรภยั ใหม่ หากเกิดรอยขีดขว่ น รอยร้าว แตกหกั โคง้ งอหรือใส่ไมพ่ อดี แวน่ ตาท่ีชารุดนอกจากจะทาใหม้ องภาพไม่ชดั เจนแลว้ ยงั ไมส่ ามารถป้องกนั อนั ตรายได้

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีชื่อวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 9/19รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งานขอ้ ควรระวงั7. ควรมนั่ ใจวา่ แวน่ ตานิรภยั ที่ท่านเลือกเพื่อใชง้ าน เป็นสินคา้ ท่ีไดร้ ับมาตรฐานสากลท่ีเชื่อถือได้ข้นั ตอนการเป่ าเศษเหล็กออก8. เป่ าเศษโลหะปากาจบั ชิ้นงานของเครื่องเจาะออกใหส้ ะอาด9. เป่ าเศษโลหะรางเล่ือนฐานเคร่ืองเจาะออกใหส้ ะอาดขอ้ ควรระวงั10. ระวงั เศษโลหะกระเด็นเขา้ ตา ควรสวมแวน่ นิระภยัทุกคร้ังเมื่อทางาน

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ี ช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 10/19 รหัสวชิ า : 2100-1008 งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งาน4. การ ตรวจสอบความสะอาดเคร่ืองเจาะด้วยสายตา1. การตรวจสอบความสะอาด ตรวจสอบดูวา่ เคร่ืองเจาะสะอาดดีหรือไม่มีเศษเหลก็ หลงเหลืออยหู่ รือไม่ ตรวจดูพ้ืนบริเวณรอบๆ วา่ สะอาดหรือไม่ขอ้ ควรระวงั2 . ระวงั อยา่ ใหเ้ ศษเหล็กหลงเหลืออยบู่ นเคร่ืองเจาะเดด็ ขาด เพราะจะทาใหส้ ่วนประกอบต่างๆ ของเครื่องเจาะข้ึนสนิมได้

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 11/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งาน5. ตรวจสอบชิ้นส่วนเครื่องเจาะด้วยสายตา การตรวจสอบชิ้นส่วนเครื่องเจาะ 1. การตรวจสอบชิ้นส่วนเคร่ืองเจาะดว้ ยสายตา ตรวจสอบทุกชิ้นส่วนของเคร่ืองเจาะ ตรวจสอบ ชิ้นส่วนวา่ มีการชารุดเสียหายตรงไหนหรือไม่ ถา้ มี ชิ้นส่วนชารุด ก็ดาเนินการซ่อมแซมไดเ้ ลย ขอ้ ควรระวงั 2. ถา้ ตรวจสอบชิ้นส่วนไมด่ ีหรือชารุดอาจจะเกิด อุบตั ิเหตุภายหลงั ได้

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 12/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งาน6. หล่อล่ืนชิ้นส่วนเคร่ืองเจาะ การหล่อล่ืน คือ การลดแรงเสียดทาน หรือลดความฝืดระหวา่ งผวิ หนา้ ของวตั ถุท่ีเคล่ือนท่ีเสียดสี หรือ สัมผสั กนั โดยการใชฟ้ ิ ลม์ น้ามนั เขา้ ไปแทรกอยรู่ ะหวา่ งผวิ หนา้ ของวตั ถุท้งั สอง สารหล่อลื่น คือ สารท่ีใชห้ ล่อล่ืนเคร่ืองจกั ร หรือท่ีเรียกวา่ \"สารหล่อลื่น\" อาจจะเป็นประเภทไดข้ องเหลว ท่ีไหลไดด้ ี จาระบี และ ของแขง็ ท้งั น้ีข้ึนอยคู่ วามเหมาะสมในเชิงการใชง้ าน วสั ดุหล่อลื่นแบ่งตามสถานะในการใชง้ านได้ 2 ชนิด คือ วสั ดุหล่อลื่นชนิดของเหลว แบง่ เป็น 2 ประเภท คือ1.น้ามนั เคร่ืองทวั่ ไปที่ผลิตจากน้ามนั แร่ซ่ึงไดจ้ ากการกลน่ั น้ามนั ดิบโดยตรง2. น้ามนั เครื่องก่ึงสงั เคราะห์ ท่ีนาน้ามนั หล่อล่ืนพ้ืนฐานสงั เคราะห์มาผสมกบั น้ามนั แร่ เพื่อท่ีจะใหน้ ้ามนั เครื่องน้นั มีคุณสมบตั ิท่ีดีข้ึนกวา่ น้ามนั ธรรมดา

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 13/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเจาะหลงั การใช้งานวตั ถุหล่อลื่นประเภทก่ึงเหลว ไดแ้ ก่ประเภทจาระบี เหมาะสาหรับใชใ้ นการหล่อลื่นในท่ีท่ีน้ามนั ไม่สามารถหล่อล่ืนไดอ้ ยา่ งสมบูรณ์ การใชจ้ าระบีอาจมีปัญหาคือเรื่องการกระเด็นออก ฝ่ นุ เจือปนลงในจาระบีซ่ึงทาใหก้ ารหล่อลื่นมีประสิทธิภาพลดลง แต่ขอ้ ดีของจาระบีกค็ ือจะจบั ติดกบั ชิ้นส่วนไดด้ ี ไหลตวั ไดย้ ากเม่ือเทียบกบั น้ามนั จึงทาใหใ้ ชไ้ ดเ้ ป็นเวลานาน ๆจุดที่ตอ้ งหล่อล่ืนชิ้นส่วนดว้ ยน้ามนั1. ปากกาจบั ชิ้นงาน2. รางเล่ือนฐานเคร่ืองเจาะ

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 14/19รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งาน3. เสาเครื่องปรับระดบั4. เพลาจบั ดอกสวา่ นขอ้ ควรระวงั5. อยา่ ใหน้ ้ามนั หล่อลื่นเลอะเถอะจนเกินไปเพราะอาจทาใหม้ อเตอร์เสียได้

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ ช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 15/19 รหัสวชิ า : 2100-1008 งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเจาะหลงั การใช้งาน7. ทาความสะอาดพืน้ บริเวณรอบๆ เคร่ืองเจาะ ชนิดของไมก้ วาด มี 3 ชนิด ไดแ้ ก่1. ไมก้ วาดดอกหญา้2. ไมก้ วาดทางมะพร้าว3. ไมก้ วาดทางมะพร้าว

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 16/19รหัสวชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเจาะหลงั การใช้งานชนิดท่ีตกั ขยะ มี 2 ชนิด ไดแ้ ก่ 4. ท่ีตกั ขยะแบบพลาสติก 5. ท่ีตกั ขยะแบบโลหะ

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ี ช่ือวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 17/19 รหัสวชิ า : 2100-1008 งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งานข้นั ตอนการทาความสะอาดพ้นื บริเวณรอบๆเครื่องเจาะ6. กวาดเศษโลหะบริเวณรอบๆ ของ เครื่องเจาะ เป็ นกองๆ ไว้7. นาที่ตกั ขยะมาตกั เศษโลหะไป ทิ้งท่ีถงั ขยะในโรงงานขอ้ ควรระวงั8. ระวงั พ้ืนเปี ยกน้าหล่อเยน็ อาจทาใหเ้ กิดอนั ตรายหรือไมก้ วาดชารุดได้

สาขาวชิ า : เครื่องมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าท่ีชื่อวชิ า : งานเคร่ืองมือกลเบื้องต้น แผ่นท่ี : 1 18/19รหสั วชิ า : 2100-1008งาน : งานบารุงรักษาเครื่องเจาะหลงั การใช้งาน8. ตรวจเช็คอุปกรณ์บารุงรักษาเคร่ืองเจาะการตรวจเช็คอุปกรณ์บารุงรักษาเครื่องเจาะดว้ ยสายตา 1. ตรวจดูวา่ เครื่องมือครบหรือไม่2. ตรวจดูวา่ อุปกรณ์พงั หรืชารุดตรงไหนไหม ถา้ มีก็นาไปซ่อมทนั ที่ขอ้ ควรระวงั1. ระวงั อุปกรณ์ชารุดแลว้ คนท่ีนาไปใชต้ ่ออาจเกิดอนั ตรายได้

สาขาวชิ า : เคร่ืองมือกลและซ่อมบารุง เนื้อหา หน้าที่ ช่ือวชิ า : งานเครื่องมือกลเบื้องต้น แผ่นที่ : 1 19/19 รหัสวชิ า : 2100-1008 งาน : งานบารุงรักษาเคร่ืองเจาะหลงั การใช้งาน9. เกบ็ เคร่ืองมืออุปกรณ์1. หรือนาไปคืนผรู้ ับผดิ ชอบในหอ้ งเคร่ืองมือ (Tool Room)ขอ้ ควรระวงั2. ระวงั อุปกรณ์ชารุดแลว้ นาไปคืน (Tool Room)