Δ. 8.1. Πρώιμη και Ώριμη Αναγέννηση

Παρατηρήστε:  την ασχήμια των προσώπων που περιβάλλουν τον Χριστό, σύμβολα των ελαττωμάτων, της κακίας, των παθών  τον κλειστοφοβικό, αδιέξοδο χώρο  τον εγκλωβισμό του Χριστού  έντονο μήνυμα: η ματαιότητα της θυσίας Του για τον άνθρωπο Hieronymus Bosch, Η μεταφορά του σταυρού (1495-1500) Γάνδη, Μουσείο Καλών Τεχνών

 ηθικολογική πρόθεση  πλήθος συμβόλων  κριτική στην καθολική εκκλησία Hieronymus Bosch Το πλοίο των τρελών (1490-1500) Λάδι σε πάνελ, 32x56 εκ. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου

Γερμανία

Albert Dürer [Άλμπρεχτ Ντύρερ] (1471-1528)  είναι ο εισηγητής και κορυφαίος εκπρόσωπος της Αναγέννησης στη Γερμανία  ζωγράφος και χαράκτης  επηρεάζεται από την ιταλική αναγέννηση, αλλά και την παράδοση της γοτθικής τέχνης  επιστημονικά ενδιαφέροντα  παρατήρηση της φύσης  μελέτη ανθρώπινου σώματος  προικισμένος με τη φαντασία και Αυτοπροσωπογραφία (1500) το συναίσθημα μεγάλου καλλιτέχνη Λάδι σε πάνελ, 67,1x489 εκ. Μόναχο Alte Pinacothek [Παλαιά Πινακοθήκη]

Albert Dürer Αυτοπροσωπογραφία (1498) Λάδι σε καμβά, 52x41εκ. Μαδρίτη, Μουσείο Prado

Παρατηρήστε:  την ένταση και τη δύναμη της σκηνής  τη μετατροπή των φοβερών οραμάτων σε εικόνες  τον εξανθρωπισμό του Αρχάγγελου. Πέρα από κάθε εξιδανίκευση, είναι άνθρωπος σε στιγμή υπεράνθρωπης προσπάθειας Πίσω από αυτά θα βρούμε τη δυσαρέσκεια του καλλιτέχνη για την κατάσταση στην Εκκλησία και τους φόβους του κοινού του ότι ίσως είχε φτάσει η ώρα της εκπλήρωσης των προφητειών Albert Dürer, Η μάχη του Αρχάγγελου Μιχαήλ με τον δράκοντα (1498) Από τις ξυλογραφίες της Αποκάλυψης του Ιωάννη

Παρατηρήστε:  την περίπλοκη διάταξη των μορφών  τις φωτοσκιάσεις Albert Dürer Οι τέσσερις ιππότες της Αποκάλυψης (1498)

Παρατηρήστε:  τη ρεαλιστική απεικόνιση της φύσης  την απόδοση του ανθρώπινου σώματος: ενώ ο Αδάμ θυμίζει τα αρχαία αγάλματα (ιδανικές αναλογίες, στάση «κοντραπόστο»), η Εύα είναι πιο ρεαλιστικά αποδοσμένη (μοιάζει με μια σύγχρονη του ζωγράφου Γερμανίδα, που ίσως να ήταν το μοντέλο του) Albert Dürer, Αδάμ και Εύα (1504) Χαλκογραφία 24,8x19,2 εκ.

Albert Dürer, Η λατρεία των Μάγων (1504) Λάδι σε πάνελ, 99x113.5 εκ. Φλωρεντία, Πινακοθήκη Uffici

Albert Dürer, Μελαγχολία (1514) και Ιππότης, Θάνατος και Διάβολος (1514)

Matthias Grunewald [Ματίας Γκρούνεβαλντ] (1470/75-1528)  θρησκευτικοί οι στόχοι του  σταυρώσεις  τραγική μοίρα  ξεπεσμός του ανθρώπου  φιγούρες άσχημες  πόνος, απελπισία  προοιωνίζονται τον γερμανικό εξπρεσιονισμό του 20ού αι. Ο εμπαιγμός του Ιησού, (1503) Μόναχο, Alte Pinakothek [Παλαιά Πινακοθήκη]

Matthias Grunewald Πρώτο τμήμα του «Ρετάμπλ του Ίζενχαϊμ» (1512-1516) Κολμάρ (Αλσατία), Μουσείο Unterlinden

Matthias Grunewald, Η Σταύρωση (1515) Λάδι σε ξύλο, 269x307 εκ. Κολμάρ (Αλσατία), Μουσείο Unterlinden

Matthias Grunewald, Δεύτερο τμήμα του «Ρετάμπλ του Ίζενχαϊμ» (1512-1516)

Matthias Grunewald, Τρίτο τμήμα του «Ρετάμπλ του Ίζενχαϊμ» (1512-1516)

Hans Holbein the younger [Χανς Χολμπάιν ο νεότερος] (1479-1543 ) Οι πρεσβευτές (1533) Λάδι σε καμβά 207x209 εκ. Λονδίνο Εθνική Πινακοθήκη

Albrecht Altdorfer [Άλμπρεχτ Άλντορφερ] (1480-1538)  είναι ο πρώτος ζωγράφος που θα ζωγραφίσει τοπίο χωρίς ανθρώπινη μορφή, δηλαδή ως αυτόνομο θέμα και όχι ως σκηνικό ανθρώπινης δράσης  στο έργο του φαίνεται ο ιδιαίτερος γερμανικός ψυχισμός  έχει εξπρεσιονιστικά χαρακτηριστικά και δραματική διάθεση Τοπίο (1526-1528) Λάδι σε περγαμηνή, μονταρισμένη σε ξύλο 30x22 εκ. Μόναχο, Alte Pinakothek [Παλαιά Πινακοθήκη]

Albrecht Altdorfer Ο Χριστός αποχαιρετά μητέρα Του (περ. 1520) Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη

Pieter Bruegel the Elder [Πίτερ Μπρύγκελ ο πρεσβύτερος] (1525-1569)  σκηνές από τη ζωή των αγροτών  πολυπρόσωπες σκηνές  κριτική στάση Παροιμίες των Κάτω Χωρών (1559) Λάδι σε πάνελ 117×163 εκ. Βερολίνο Πινακοθήκη Γκεμέλντε

Pieter Bruegel, Κυνηγοί σε χιονισμένο τοπίο (1565) Λάδι σε πάνελ, 117×159 εκ. Βιέννη, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης [Kunsthistorisches Museum]

Pieter Bruegel, Γαμήλιο γεύμα (1568) Λάδι σε πάνελ, 114x164 εκ. Βιέννη, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης [Kunsthistorisches Museum]

Αρχιτεκτονική

Αρχιτεκτονική Γενικά χαρακτηριστικά –Εκπρόσωποι  Επιρροές από την ελληνορωμαϊκή • Μπρουνελέσκι αρχιτεκτονική παράδοση • Αλμπέρτι • Μπραμάντε  Ακρίβεια αναλογικών, αρμονία  Εμπλουτισμός παραδοσιακών ρυθμών  Κατόψεις βασιλική και περίκεντρη  Όψεις απλές, φροντισμένες, χωρίς περιττά στολίδια, ανάλαφρες, συμμετρικές  Εσωτερική αυλή περιστοιχισμένη από στοές  Βαρελοειδείς ή ημισφαιρικοί θόλοι  Ρωμαϊκό-κορινθιακό κιονόκρανο, αετώματα, μετόπες, ζωφόροι, πεσσοί κλπ.  Καμάρα κλιμακοστασίων

Filippo Bruneleschi [Φίλιππο Μπρουνελέσκι] (1377-1446)  νέες μορφές βασισμένες στη ρωμαϊκή αρχαιότητα  οι φόρμες της κλασικής αρχιτεκτονικής χρησιμοποιούνται ελεύθερα για να διαμορφώσουν νέους κανόνες αρμονίας και κάλλους  η αναγεννησιακή αρχιτεκτονική παράδοση θα είναι κυρίαρχη μέχρι τον 20ό αι. Θόλος καθεδρικού ναού (1420-1436). Φλωρεντία

Ο θόλος του Μπρουνελέσκι είναι εξαιρετικός τεχνικά και αισθητικά

Παρατηρήστε:  τον ελεύθερο τρόπο χρήσης των αρχαίων στοιχείων (κίονες, αψίδες, πεσσοί) Μπρουνελέσκι, Παρεκκλήσι των Πάτσι, Φλωρεντία (1430)

Leon Battista Alberti [Λεόν Μπατίστα Αλμπέρτι] (1404-1472)  αρμονία αναλογιών  ακρίβεια υπολογισμών  χαρακτηριστικ οί οι δύο έλικες δίπλα στο αέτωμα Σάντα Μαρία Νοβέλα Φλωρεντία (1458)

Σχεδιάζοντας την πρόσοψη της Σάντα Μαρία Νοβέλα ο Αλμπέρτι έπρεπε να σκεπάσει το προϋπάρχον γοτθικό κτίσμα. Το εύρημά του βασίστηκε στα μαθηματικά, με αφετηρία το σχήμα του τετραγώνου. Οι μαθηματικές αναλογίες καθορίζουν όλες τις διαστάσεις της πρόσοψης. Αν αλλάξει κανείς κάτι -έλεγε ο ίδιος- τότε θα καταστραφεί όλη η αρμονία του κτιρίου.

Αλμπέρτι πεσσοί Παλάτσο Ρουτσελλάι θριγκοί Φλωρεντία Παρατηρήστε:  τα κλασικά στοιχεία του κτιρίου  το διαφορετικό αποτέλεσμα, καθώς αυτά τα στοιχεία συνδυάζονται με νέο , προσωπικό τρόπο Αντί π.χ. να βάλει κίονες, κάλυψε το κτίριο με εντοιχισμένους πεσσούς και θριγκούς

Donato Bramante [Ντονάτο Μπραμάντε] (1444-1514)  επαναφορά της κυκλικής κάτοψης  εφαρμογή κανόνων προοπτικής ► ένταξη του κτιρίου στον χώρο San Pietro in Montorio Ρώμη (1502)

Andrea Palladio [Αντρέα Παλάντιο] (1508-1580)  πρότυπο η αρχαιότητα  απλότητα και αρμονία  αρμονική ένταξη του κτιρίου στο περιβάλλον  κυβόσχημο κτίριο  ίδια πρόπυλα και στις τέσσερις πλευρές  ύψωση κύκλου στο κέντρο ώστε να αποτελέσει τη στέγη Villa Rotonda (1566), Βισέντζα