Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης Μαθήματα Ιστορίας της Τέχνης. Μια περιδιάβαση στην τέχνη από την Προϊστορία μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο Τόνια Καφετζάκη (επιμέλεια κειμένων) - Χριστίνα Παπαδάκη (εικαστική επιμέλεια) 13.8. Σουρεαλισμός
Το κίνημα του Σουρεαλισμού Χρονικά όρια: 1919-1924 Κέντρο: Παρίσι Εμπνευστές: Μία ομάδα νέων ποιητών και συγγραφέων, με πρωταγωνιστές τους André Breton, Louis Aragon και Philippe Saupault Αφετηρίες Ο φανταστικός κόσμος του Bosch Μανιεριστές σαν τους Arciboldo και Pieter Brughel Δημιουργοί σαν τους Blake, Goya, Fussli Οι συμβολιστές
Η ομάδα των υπερεαλιστών σε φωτογραφία του 1933 Από αριστερά προς τα δεξιά: Τριστάν Τζαρά, Πολ Ελιάρ, Αντρέ Μπρετόν, Χανς Αρπ, Σαλβαντόρ Νταλί, Ιβ Τανγκί, Μαξ Ερνστ, Ρενέ Κρεβέλ και Μαν Ρέι
Γενικά στοιχεία Με τον κυβισμό, είναι τα πιο σπουδαία κινήματα στη σύγχρονη τέχνη Δεν είναι μόνο ένα καλλιτεχνικό ρεύμα, αλλά μία στάση ζωής, που γεννήθηκε από την ανατροπή του κόσμου και των αξιών που επέφερε ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος Επιτίθεται κατά της λογικής και αμφισβητεί την ίδια την πραγματικότητα Αντίθετα με την καταστροφική διάθεση του ντανταϊσμού, έχει ενεργητική στάση, προτείνει κάτι καινούργιο, διαφορετικό Μπορεί να ιδωθεί και αυτός ως “φυγή” (όχι στον χρόνο του κλασικισμού, τον χώρο του ρομαντισμού, το χρώμα του φοβισμού, τη φόρμα του κυβισμού), αλλά στο εσωτερικό, το ψυχικό, το ονειρικό και το υποσυνείδητο
Μία νέα πραγματικότητα, μία υπέρ-πραγματικότητα • Προκύπτει από τη «σύνδεση των δύο καταστάσεων φαινομενικά αντιφατικών, αυτής του ονείρου και αυτής της πραγματικότητας, σ’ ένα είδος απόλυτης πραγματικότητας, μιας υπερ-πραγματικότητας (sur-realism)» [André Breton] • Προσπάθεια να δοθεί σαν αλήθεια μια σύνθεση του ονείρου με την πραγματικότητα • Ενδιαφέρεται να γεφυρώσει το φανταστικό με το πραγματικό, το υποσυνείδητο με το συνειδητό
Γενικά Χαρακτηριστικά Ελευθερία Έξαρση φαντασίας Αναγνώριση της αξίας του ονειρικού Ανάδειξη του υποσυνείδητου Προβολή του θαυμαστού και του παράλογου Επίθεση κατά του ορθολογισμού και της πραγματικότητας Απόπειρα να ξεπεραστεί η διάσταση ανάμεσα σε εσωτερικό και εξωτερικό, υποσυνείδητο και συνειδητό, παράδοξο και σύνηθες Προσπάθεια να φτάσει η τέχνη σε μια σύνθεση ονείρου και πραγματικότητας, δηλαδή μια πραγματικότητα ολοκληρωμένη, όπου συνυπάρχουν και συνεργάζονται η φαντασία με τη σκέψη, το περιορισμένο με το άπειρο Ο σουρεαλιστής θέλει να «μεταβάλει τον κόσμο» και να «αλλάξει τον άνθρωπο»
Max Ernst (1891-1976) τον γνωρίσαμε και ως ντανταϊστή στα έργα του συνδυάζονται μεταφυσικοί και ρεαλιστικοί τύποι πλούτος φαντασίας μαγική ατμόσφαιρα
Max Ernst Ο ελέφαντας Celebes (1921) Κολάζ, λάδι σε καμβά 125,4x107,9 εκ. Λονδίνο Tate Modern
Max Ernst Δύο παιδιά απειλούνται από ένα αηδόνι (1924) Λάδι σε ξύλο, 69,8x11,4 εκ. Νέα Υόρκη, ΜοΜΑ
Max Ernst Ubu empereur (1923) Λάδι σε καμβά 100x81 εκ. Paulhiac, Συλλογή Hekene Avani
Max Ernst, Η ορδή (1927) Λάδι σε καμβά, 65x81 εκ. Συλλογή Wurth Kunzelsau, Γερμανία
Max Ernst L’ ange du foyer (1937) Λάδι σε καμβά 53x73 εκ. Μόναχο, Pinakothek der Moderne [Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης]
Max Εrnst Η Ευρώπη μετά τη βροχή ΙΙ (1940-42) Λάδι σε καμβά, 54x145,5 εκ. Hartford (Conn), Wardsworth Athemeum
Salvador Dali (1904-1989) πολύπλοκες θεματικές και μορφικές επιλογές πλήθος από συμβολικά και μεταφορικά στοιχεία έντονη η επιρροή του Freud (πατέρας τη ψυχανάλυσης) θέλει να δώσει οράματα και να αποκαλύψει φόβους
Dali, Επιμονή της μνήμης-Τα μαλακά ρολόγια (1931) Λάδι σε καμβά, 24x33 εκ. Νέα Υόρκη, ΜοMA
Dalí Ο Μεγάλος παρανοϊκός (1936) Λάδι σε καμβά 62x62 εκ. Ρότερνταμ Μουσείο Boijmans Van Beuningen [Μπόιμανς Φαν Μπέουινιγκεν]
Dali Κατασκευή με μαλακά φασόλια- Προαναγγελία του Εμφυλίου (1936) Λάδι σε ύφασμα 100x99,9εκ. Φιλαδέλφεια Museum of Art
Dali, Μεταμόρφωση του Νάρκισσου (1937) Λάδι σε καμβά, 51,2x78,1 εκ. Λονδίνο, Tate Modern
Dali, Εμφάνιση προσώπου και φρουτιέρας σε παραλία (1938) Χάρντφορντ (ΗΠΑ), Wasworth Atheneum Museym of Art
Dali, Σκλαβοπάζαρο με την εμφάνιση του αόρατου μπούστου του Βολταίρου (1940) Λάδι σε καμβά, 47x66 εκ. Φλόριντα, Fondation Reynolds Morse
Dali Το πρόσωπο του πολέμου (1940) Ρότερνταμ Μουσείο Boijmans Van Beuningen [Μπόιμανς Φαν Μπέουινιγκεν]
Dali Όνειρο που προκαλείται από το πέταγμα μιας μέλισσας γύρω από ένα ρόδι ένα δευτερόλεπτο πριν ξυπνήσει (1944) Λάδι σε ξύλο, 51x41 εκ. Μαδρίτη, Εθνικό Μουσείο Τέχνης Thyssen-Bornemisza
Dali, Το μυστήριο του Μυστικού Δείπνου, (1955) Λάδι σε καμβά, 267x166,7 εκ. Washington DC, National Gallery of Art
από τους πιο ιδιότυπους ζωγράφους του Rene Magritte σουρεαλισμού (1898-1967) εικόνες με μυστηριακή ατμόσφαιρα που προκαλούν ερωτηματικά για τη σημασία τους χαρακτηριστική η χρησιμοποίηση καθημερινών αντικειμένων, όπως είναι αλλά σε αλλαγμένους, παράδοξους συνδυασμούς και συσχετισμούς, με αποτέλεσμα να ανατρέπεται η κοινή σημασία τους και η όλη αντίληψη για την καθημερινή πραγματικότητα και τις συνήθειές της και να προκαλείται μια άβολη, ανήσυχη αίσθηση στον θεατή οι εσκεμμένα αινιγματικοί τίτλοι των έργων εντείνουν αυτή την αίσθηση εικόνες, όπου, όπως στα όνειρα, άνθρωποι και αντικείμενα συγχωνεύονται, το ένα παίρνει τη θέση του άλλου κύριο χαρακτηριστικό στο έργο του: το απρόσμενο καθαρά χρώματα, καθαρό σχέδιο
R. Magritte Προσπάθεια για το ανέφικτο (1928) Λάδι σε καμβά, 105,6x81 εκ. Ιδιωτική Συλλογή
R. Magritte Απειλητικός χρόνος (1928) Λάδι σε καμβά 147x98,7 εκ. Λονδίνο Συλλογή Penrose
R. Magritte, Απειλητικός καιρός (1929) Λάδι σε καμβά, 54x73 εκ. Eδιμβούργο, Scottish National Gallery of Modern Art
R. Magritte Το κλειδί των ονείρων (1930) 81x60 εκ. Παρίσι, Συλλογή Herstaint
R. Magritte The red model (1934) Λάδι σε καμβά 183x136 εκ. Ρότερνταμ, Museum Boijmans van Beuningen
R. Magritte, Οι πορείες του καλοκαιριού (1939) Λάδι σε καμβά, 73x60 εκ. Παρίσι, Μusée de l’ Art Moderne de la Ville de Paris
R. Magritte The Pleasure Principle (1953) Ελαιογραφία 81x100 εκ. Tate Liverpool
Paul Delvaux (1897-1994) σύνθεση κλασικών τύπων (αγάπη και γνώση αναγεννησιακής ζωγραφικής) και σουρεαλιστικού πνεύματος, ρεαλιστικών στοιχείων και ιδεολογικών μηνυμάτων χαρακτηριστικά της ζωγραφικής του από το 1928 τα τοπία και οι εσωτερικοί χώροι με ανθρώπους και σκελετούς το 1934-35 έγινε δεκτός στους κύκλους των σουρεαλιστών και επηρεάστηκε από το έργο των De Chirico, Dali, και Magritte αινιγματικές συνέσεις μυστηριακός χώρος κυρίαρχη η ανθρώπινη μορφή αντιμετώπιση της γυναίκας ως πηγής ζωής αλλά και ως σειρήνας θανάτου σκηνογραφικός χαρακτήρας συνθέσεων
P. Delvaux, Η Αυγή, (1937) Λάδι σε καμβά, 120x150,5 εκ. Βενετία, Συλλογή Peggy Guggenheim
P. Delvaux, The Messagere (1980) Λάδι σε καμβά 150 x 150 εκ. Ίδρυμα Paul Delvaux Sint-Idesbald Βέλγιο
P. Delvaux, Σκιές( Les Ombres) (1965) Λάδι σε καμβά, 125x231 εκ. Ιδιωτική Συλλογή
André Masson (1896-1987) από τους πρώτους σουρεαλιστές τα βιώματά του από τους παγκόσμιους πολέμους και τον ισπανικό εμφύλιο έγιναν στα έργα του οπτασίες μαζικής καταστροφής και αφανισμού εισηγητής του αφηρημένου σουρεαλισμού τα έργα του χαρακτηρίζουν: -ελλειπτικά σχήματα -αυτοματισμός -ποιητικότητα -αραβουργήματα -έντονα χρώματα επινόησε την mediumistic painting (1926-38), δηλ. πίνακες από άμμο που έφτιαχνε, καθώς έριχνε άμμο πάνω σε μουσαμά με κόλλα και προσπαθούσε να τονίσει τα σχήματα που εμφανιζόντουσαν προς το τέλος απομακρύνθηκε από τον σουρεαλισμό και ζωγράφιζε καλλιγραφικά θέματα
Α. Masson, Goethe ή η μεταμόρφωση των φυτών (1940) Λάδι σε καμβά, 73x116 εκ. Ιερουσαλήμ, The Israel Museum
A. Masson Τοπίο με βράχους (1923)
A. Masson Αυτόματο σχέδιο (1924) Μελάνι σε χαρτί 23,5x20,6 εκ. Νέα Υόρκη MoMA
Α. Masson, Μάχη των Ψαριών (1926) Άμμος, gesso, λάδι, μολύβι και κάρβουνο σε καμβά, 36,2x73 εκ. Νέα Υόρκη, ΜοΜΑ
Α. Masson Η μεταμόρφωση των εραστών (1938) Ελαιογραφία
A. Masson Αστέρι, πλάσμα με φτερά, ψάρι (1955) Λάδι, άμμος και κόλλα σε καμβά 55,1x38 εκ. Συλλογή Τate
Joan Mirο (1893-1983) ο ποιητής, ο εσωστρεφής, ο “πρωτόγονος” του σουρεαλισμού μέσω της αυτόματης γραφής και του απόλυτου αυθορμητισμού ανέδειξε την παιδικότητα και την αισιοδοξία ζωγράφισε βιομορφικά και φανταστικά σύμβολα, πίνακες χαράς και παραξενιάς με μεγάλη δημοτικότητα • παιδικότητα • διακοσμητικότητα • χρωματική ευγένεια • συμβολικοί τύποι • μαγική ατμόσφαιρα
J. Miro Ο χρυσός του Azure (L'or de l'atzur) (1967) Λάδι σε καμβά 205x173,5 εκ. Βαρκελώνη Ίδρυμα Joan Miró
J. Miro, Καλλιεργημένο χωράφι (1923-24) Λάδι σε καμβά, 66x94 εκ. Συλλογή A. Clifford
J. Miro,Το καρναβάλι του Αρλεκίνου, (1924-25) Λάδι σε καμβά, 66 x 93 εκ. Νέα Υόρκη, Albert Knox Art Gallery
J. Miro Μητρότητα (1924) Λάδι σε καμβά, 92x73 εκ. Εδιμβούργο, Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης της Σκοτίας
J. Miro, Το σκυλί που γαυγίζει το φεγγάρι (1926) Λάδι σε καμβά, 73x92,1 εκ., Φιλαδέλφεια, Museum of Art
J. Miro, Το Χαμόγελο των Φανταστικών Φτερών (1953) Λάδι σε καμβά, 33x46 εκ. Ισπανία, Ιδιωτική συλλογή
J. Miro Χορεύτρια (1925) Λάδι σε μουσαμά 115,5 x 88,5 εκ. Λουκέρνη, Galerie Rosengart
Search
