Δ. 13.7. Η τέχνη του 20ού αι. Ντανταϊσμός

Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης Μαθήματα Ιστορίας της Τέχνης. Μια περιδιάβαση στην τέχνη από την Προϊστορία μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο Τόνια Καφετζάκη (επιμέλεια κειμένων) - Χριστίνα Παπαδάκη (εικαστική επιμέλεια) 13.7. Ντανταϊσμός

Όρος και Χρονικά όρια Ο όρος Χρονικά όρια 1915-1922 Από δύο Ρουμάνους καλλιτέχνες που συμφωνούσαν διαρκώς επαναλαμβάνοντας «da, da, da» ή Dada = άλογο στη γλώσσα των παιδιών Λέξη ταιριαστή σε ένα κίνημα που ασπάστηκε το παράλογο

Γενικά χαρακτηριστικά  Όχι τόσο ένα καλλιτεχνικό κίνημα όσο μία στάση απέναντι στη ζωή και την τέχνη  Κίνημα αντι-τέχνης  Επανάσταση κατά του πολιτισμού που είχε βυθίσει τον κόσμο στον πόλεμο (Α΄ Π.π.)  Ενσωμάτωση του παραλόγου στο έργο τους  Η παράλογη τέχνη αντικατοπτρίζει μια παράλογη κοινωνία  Διαμαρτυρία και άρνηση  Άρνηση όλων των υποκριτικών αρχών που είχαν οδηγήσει στη σφαγή του πολέμου  Εχθρότητα, επιθετικότητα, απόρριψη της τέχνης  Ο μηδενισμός του πηγάζει από τον παραλογισμό του Α΄ Παγκοσμίου  Στόχος: η αποδέσμευση από τα στερεότυπα της ιστορίας, του ωραίου, της ίδιας της τέχνης  Σύνθημα: «Ας βροντοφωνάξουμε όλοι: μας περιμένει πολλή δουλειά καταστροφής και άρνησης»

Marcel Duchamp (1887-1968)  ο πιο σημαντικός δημιουργός του ντανταϊσμού  για κάποιους, από τις πιο καθοριστικές μορφές όλης της σύγχρονης τέχνης  ευαίσθητος, επινοητικός, ονειροπόλος  θεωρητικός της αντιτέχνης  ευρετής των ready-made

Marcel Duchamp Παίκτες σκακιού (1911) Λάδι σε καμβά 108x101 εκ. Φιλαδέλφεια Μουσείο Τέχνης

Marcel Duchamp Γυμνό που κατεβαίνει την σκάλα Νo 2 (1912) Λάδι σε καμβά 89x146 εκ. Φιλαδέλφεια Μουσείο Τέχνης

Marcel Duchamp Ο βασιλιάς και η βασίλισσα (1912) Λάδι σε καμβά 114,6x128,9 εκ. Φιλαδέλφεια Μουσείο Τέχνης

Marcel Duchamp L.O.O.Q. (1919) Ιδιωτική Συλλογή

Τα Ready-Made  Τι είναι: Είναι κοινά, κοινότατα, αντικείμενα της καθημερινής ζωής, τοποθετημένα έξω από την πραγματική τους θέση και τις λειτουργικές τους σχέσεις  Η ανατροπή των κανονικών σχέσεων ► δημιουργία νέας αισθητικής ► ο καθένας βρίσκει την ομορφιά όπου νομίζει ► κυριαρχία απόλυτου υποκειμενισμού  Ανύψωση του τυχαίου σε καλλιτεχνικό γεγονός και αισθητική αξία

Marcel Duchamp Κρήνη (1917) (αντίγραφο 1964) Πορσελάνη 36x48x61 εκ. Λονδίνο, Tate Modern

Marcel Duchamp Τροχός Ποδηλάτου (1913-14) Μέταλλο και ζωγραφισμένο ξύλο, 126,5x31,5x63,5 εκ. Παρίσι, Εθνικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης - Centre Georges Pompidou

Marcel Duchamp Στεγνωτήρι μπουκαλιών (1914) Μέταλλο Γαλβανισμένο 64x42εκ. Παρίσι Εθνικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης - Centre Georges Pompidou

Μαρσέλ Ντυσάν Το μεγάλο γυαλί (1915-1923) Γυαλί, ελαιοχρώματα και βερνίκι Φιλαδέλφεια, Μουσείο Τέχνης

Francis Picabia (1879-1953)  απροσδόκητο αποτέλεσμα  ειρωνική διάθεση  συνδυασμός μηχανικών τύπων και γεωμετρικών θεμάτων  σύνθεση πραγματικών αντικειμένων και ζωγραφικών στοιχείων

Francis Picabia Χοροί την Άνοιξη (1912) Λάδι σε καμβά 251,8 x 248,9 εκ. Νέα Υόρκη, MoMA

Francis Picabia Μηχανή γύρνα γρήγορα (1916-1918) Gouache on cardboard 49x32 εκ. Ιδιωτική συλλογή

Francis Picabia Parade Amoureuse (1917) Λάδι σε ύφασμα 96,5Χ73,7 εκ. Νέα Υόρκη Ιδιωτική Συλλογή

Francis Picabia Balance (1919) Λάδι σε χαρτόνι 60x44 εκ. Ιδιωτική Συλλογή

Kurt Schwitters (1887-1948)  Γερμανός ζωγράφος και ποιητής  άρνηση καθετί συμβατικού  διεκδίκηση απόλυτης ελευθερίας  χρησιμοποίηση κάθε υλικού και κυρίως των πιο περιφρονημένων και άχρηστων  δημιουργία νέας οπτικής πραγματικότητας

Kurt Schwitters The mental doctor (1919) Μεικτό κολάζ Μαδρίτη Εθνικό Μουσείο Τέχνης Thyssen-Bornemisza

Kurt Schwitters Hindenburg-Merzzeichnung (1920) Μεικτό κολάζ, 18,4x15,2 εκ. Νέα Υόρκη Munson Williams Proctor Arts Institute

Kurt Schwitters Εικόνα του Und (1919) Βέρνη, Ιδιωτική Συλλογή

Kurt Schwitters Merzbild Η εικόνα των αστεριών (1920) Mοντάζ, κολάζ, λάδι σε καμβά 104,5x79 εκ. Ντίσελντορφ, Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen [Συλλογή έργων Tέχνης Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας]

Max Ernst (1891-1976)  ανήκει τόσο στον ντανταϊσμό όσο και στον σουρεαλισμό  τα έργα του συνδυάζουν τη μεταφυσική ζωγραφική με τη ντανταϊστική διαμαρτυρία  σύνθεση πραγματικού και φανταστικού  χώρος μαγικός  ποικίλοι πειραματισμοί

Max Ernst Celebes (1921) Λάδι σε καμβά 125,4x107,9 εκ. Λονδίνο, Tate Modern