Δ. 3.1. Η τέχνη του Αιγαίου της Εποχής του Χαλκού Κυκλαδικός

Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης Μαθήματα Ιστορίας της Τέχνης. Μια περιδιάβαση στην τέχνη από την Προϊστορία μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο Τόνια Καφετζάκη (επιμέλεια κειμένων) - Χριστίνα Παπαδάκη (εικαστική επιμέλεια) 3.1. Κυκλαδική Τέχνη

Κυκλαδικός είναι ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στα νησιά των Κυκλάδων την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. Παράγοντες ανάπτυξης:  ήπιο κλίμα  γεωγραφική θέση των νησιών («γέφυρα» ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία, την ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη)

Οικονομία • Ανάπτυξη εμπορίου και ναυτιλίας ▼ Η ζωφόρος του Στόλου (Λεπτομέρεια) • εμπορικές σχέσεις με περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, την Κρήτη και την Εγγύς Ανατολή

Κοινωνική και πολιτική οργάνωση 3η χιλιετία 2η χιλιετία •Μικροί, ανοχύρωτοι • Πυκνώνουν οι επαφές με την οικισμοί, στις ακτές ή ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη σε λοφοπλαγιές, οι οποίοι αναπτύσσονταν • Μεγαλώνουν οι οικισμοί αυτόνομα •Απουσία κεντρικής εξουσίας, δηλ. όχι ενιαίο κράτος •Από το 2300 π.Χ. οι οικισμοί απομακρύνονται από τη θάλασσα, κτίζονται πάνω σε ψηλούς λόφους και οχυρώνονται

Στην επιρροή των Μινωιτών και των Μυκηναίων • Γύρω στο 1660, μετά • 1450 π.Χ. (καταστροφή από καταστροφικό των μινωικών ανακτόρων) σεισμό, οι Κυκλάδες περνούν στον έλεγχο • 1100 π.Χ.: στις Κυκλάδες της μινωικής Κρήτης. κυριαρχούν οι Μυκηναίοι ▼ από την ηπειρωτική Ελλάδα Έντονες τώρα οι μινωικές επιδράσεις ▼ • Μυκηναϊκά χαρακτηριστικά στην τεχνολογία, την τέχνη, τη θρησκεία.

Τέχνη

 Κεραμική  αγγεία και σκεύη από πηλό, πέτρα ή χαλκό  φέρουν εγχάρακτα γεωμετρικά σχέδια Πάνω δεξιά: Τηγανόσχημο σκεύος Κάτω δεξιά: Πήλινο αρυβαλλόσχημο αγγείο (2800-2300 π.Χ.) Αθήνα, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

 Μεταλλικά-Χάλκινα Εργαλεία Εργαλεία των Κυκλαδιτών (σµίλες από µέταλλο)

 Κοσμήματα Λίθινα κοσμήματα της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου

 Πήλινα τηγανόσχημα σκεύη Μάλλον είχαν θρησκευτική ή μαγική σημασία Πήλινο τηγανόσχημο σκεύος με παράσταση πλοίου (3ος αι. π.Χ.) Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

 Μαρμάρινα αγαλματίδια (ειδώλια)  Τα βρίσκουμε στους τάφους (αφιερώματα στους νεκρούς)  Κυρίως γυμνές γυναικείες μορφές  Θεότητες γονιμότητας  Προστάτιδες των νεκρών  Λίγες ανδρικές μορφές

Ποικιλία σχημάτων Από τα … «βιολόσχημα» (αφαιρετική απόδοση, χωρίς καμιά λεπτομέρεια ή φυσιοκρατική απόδοση των μερών του σώματος) Έως τα … «φυσιοκρατικά» (αναγνώριση του σώματος)

Χαρακτηριστικά • Απλότητα • Σχηματοποιημένη απόδοση του σώματος • Όχι νατουραλιστικά στοιχεία • Θυμίζουν δημιουργίες της σύγχρονης τέχνης

Τεχνοτροπία/Κανόνες  Σε όρθια στάση  Μέγεθος: από μερικά εκατοστά έως το φυσικό ανθρώπινο μέγεθος  Σχηματοποιημένη απόδοση του σώματος  Λίγες λεπτομέρειες για την αναγνώριση του φύλου (στήθος, φουσκωμένη κοιλιά)  Τριγωνική κεφαλή  Προεξοχή μύτης  Μακρύς κυλινδρικός λαιμός  Ώμοι ανοιχτοί  Χέρια διπλωμένα (το αριστερό πάνω στο δεξί)  Χρώμα για τα μάτια και το στόμα (κόκκινο), τα μαλλιά και το ηβικό τρίγωνο (μαύρο)  Πόδια λεπτά, ελαφρώς λυγισμένα  Διαχωρισμός κνημών από μηρούς  Ανασηκωμένα στις άκρες των δαχτύλων (τοποθετούνταν πλαγιασμένα στους τάφους, δεν στηρίζονταν) Γυναικείο Κυκλαδικό Ειδώλιο από τη Σύρο (2800-2300 π.Χ.) Μάρμαρο, ύψος 0,53 μ. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Ο αρπιστής (περίπου 2700 π.Χ. ) Αθήνα Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Ο αυλητής της Κέρου (περίπου 2700 π. Χ.) Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

 Ζωγραφική (2000-1100 π.Χ.) Θέματα • Σκηνές από τη φύση • Εξωτικά τοπία • Σκηνές από την καθημερινή ζωή • Σκηνές από τη θρησκευτική ζωή Σκοπός • Διακόσμηση οικιών Δεξιά: Η τοιχογραφία της Άνοιξης (Λεπτομέρεια)

Τεχνοτροπία  Μετωπική παρουσίαση ματιού και στήθους/ώμων  Κεφάλι/πρόσωπο σώμα και πόδια σε πλάγια όψη  Αίσθηση κίνησης  Νεανικά ευκίνητα σώματα  Σχηματοποιημένη απόδοση φύσης Δεξιά: Κροκοσυλλέκτριες

Τα χρώματα  Ήταν ορυκτά, φυσικά χρώματα  Έτριβαν το ορυκτό με δύο πέτρες μέχρι να γίνει σκόνη (πούδρα)  Το ανακάτευαν με λάδι, ή νερό (ή και αυγό;) για να σταθεροποιηθεί Αζουρίτης για το γαλάζιο Κιννάβαρι για το κόκκινο

Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας Κροκοσυλλέκτριες (1650 π.Χ.) Αθήνα Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας Κροκοσυλλέκτριες (Λεπτομέρεια από τον ανατολικό τοίχο)

Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας Ο ψαράς (1650 π.Χ.) Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας Οι μικροί πυγμάχοι (1650 π.Χ.) Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας Αντιλόπες (1650 π.Χ.) Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας Πίθηκοι (1650 π.Χ.) Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Η ιεροτελεστία της Άνοιξης, Ακρωτήρι Θήρας Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Η ιεροτελεστία της Άνοιξης (Λεπτομέρειες)

Η ζωφόρος του Στόλου (1650 π.Χ.) Τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της Θήρας, ύψος 0,43 μ. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Η ζωφόρος του στόλου (Λεπτομέρειες)