หน่วยที่ 1 การออกแบบวิธีการแก้ปัญหา

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ๖ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี

สารบญั หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 1 การออกแบบวิธกี ารแก้ปัญหา หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 การเขยี นโปรแกรมเพื่อแก้ปัญหา หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 การใช้อินเทอร์เนต็ คน้ หาข้อมลู หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศรว่ มกนั อย่างปลอดภยั เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 6

แผนผังหัวข้อหนว่ ยการเรียนรู้ 1 การออกแบบวิธีการแกป้ ญั หา วิธกี ารแกป้ ัญหา การออกแบบ การแก้ปญั หา วธิ ีการแกป้ ัญหา ในชีวติ ประจาวนั กระบวนการทางาน แบบวนซา้ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 6

วธิ แี ก้ปญั หาไฟฉายไม่สวา่ ง ตรวจสอบ ตรวจสอบ ตรวจสอบ สวติ ช์ การใสถ่ า่ นไฟฉาย หลอดไฟฟ้า เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 6

การเก็บขยะจนกว่าจะสะอาด เร่มิ ตน้ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 6 เดินไปบรเิ วณทมี่ ขี ยะ เกบ็ ขยะ นาขยะใสถ่ ังขยะ ไม่จรงิ ขยะบรเิ วณนั้น หมดจรงิ หรอื ไม่ จริง จบ

การคน้ หาเส้นทางท่ใี กลท้ ่สี ดุ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 6

วิธกี ารแก้ปญั หา ปญั หาแต่ละปญั หามีวิธกี ารแกไ้ ขไดห้ ลายวิธี การแกป้ ญั หาอย่างเป็นขัน้ ตอน จะชว่ ยใหแ้ ก้ปัญหาได้อย่างมปี ระสทิ ธิภาพ เชน่ นกั เรียนลืมกลอ่ งดินสอ และต้องการได้กลอ่ งดนิ สอคืน การแก้ปัญหานี้เราจะตอ้ งทบทวนว่าเราไป ท่ไี หนมาบ้าง แตล่ ะสถานทเี่ ราไปทาอะไร แล้วพิจารณาว่าในสถานทน่ี ัน้ ๆ เราทาอะไรกบั กล่องดนิ สอหรอื ไม่ หรอื ถ้าเราต้องการลดคา่ ใชจ้ า่ ยประจาวัน เราต้องทบทวนว่าในแตล่ ะวนั เรามคี ่าใชจ้ า่ ยเรือ่ งใดบ้าง มเี รื่องใดทสี่ ามารถ ตดั ออกไดบ้ า้ ง หรือมีเรอ่ื งใดทส่ี ามารถลดค่าใชจ้ ่ายในเร่อื งนน้ั ๆ ไดบ้ า้ ง ในชีวติ ประจาวันนกั เรียนพบปญั หาใดบ่อยทส่ี ดุ คาถามสาคัญ และมวี ิธีการแก้ปญั หาน้นั อยา่ งไร เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 6

การใชเ้ หตผุ ลเชงิ ตรรกะ (logical reasoning) เปน็ การใช้เหตุผล เงอ่ื นไข หรอื กฎเกณฑท์ ่เี กย่ี วขอ้ งกับปัญหานน้ั เพือ่ ตรวจสอบความสมเหตุสมผลหรือความเป็นไปไดใ้ นการแกป้ ัญหาต่าง ๆ ปัญหาบางปัญหาทม่ี คี วามซบั ซ้อนข้ึน ต้องใช้ เงื่อนไขหรือใชเ้ หตผุ ลเชิงตรรกะมาช่วยในการ แก้ปัญหา เช่น การเลน่ เกมเขาวงกต เราตอ้ งทาตามเงื่อนไขของเกม วธิ ีการเล่น คือ ใชด้ นิ สอลากเส้นจากต้นทางไปยังปลายทาง โดยตอ้ งไมย่ กดินสอออกจากกระดาษ การลากเส้นน้นั จะตอ้ งให้เดินทางไปยงั ปลายทาง ได้สน้ั ที่สดุ และไมช่ นกบั ผนงั เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 6

เกมทมี่ คี วามซบั ซอ้ นมากข้นึ อาจเป็นเขาวงกต เกมเขาวงกตคณิตศาสตร์ ท่ีซับซอ้ นข้ึน หรือมีเง่ือนไขทีต่ อ้ งทาตามหลาย เง่อื นไข เชน่ เกมเขาวงกตคณิตศาสตร์ ดงั ภาพ การหาเสน้ ทางจะต้องใช้การคิดเชงิ คณติ ศาสตร์ ไปดว้ ย ผูเ้ ล่นต้องลากเสน้ ให้กระตา่ ยเดนิ ทาง ไปกินแคร์รอต โดยเส้นทางน้นั จะเป็นการนบั จานวนของตวั เลขตั้งแต่ 1 ถงึ 100 เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 6

เกมอาจมีความซับซ้อนมากขนึ้ อีก เชน่ หาเส้นทางให้กบกระโดดไปยังสระนา้ โดยเสน้ ทางนน้ั จะเป็นการนบั ตงั้ แต่ 4 ถงึ 400 ซึ่งการนับแตล่ ะครั้งจะเพ่มิ ครงั้ ละ 4 เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 6 เกมเขาวงกตคณติ ศาสตร์ ทมี่ คี วามซบั ซอ้ น

การฝึกคิดแกป้ ัญหาอยา่ งเปน็ ขั้นตอน เป็นพืน้ ฐานสาหรับการพฒั นาสง่ิ ตา่ ง ๆ ในอนาคต เชน่ ถ้าเราตอ้ งการเขยี นโปรแกรมให้หนุ่ ยนตเ์ ดินทางเขา้ ไปยงั เปา้ หมายในเขาวงกต เราตอ้ งนาวธิ ีการคิดของเราและเงอ่ื นไขต่าง ๆ มาเปลีย่ นเปน็ โปรแกรมสาหรบั หุ่นยนต์ ดังภาพ การเขยี นโปรแกรมให้หุ่นยนต์เดินไปในเขาวงกต เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 6

การใชเ้ หตุผล (reasoning) เป็นการคิดและอธบิ ายความคดิ ออกมาเปน็ แผนงาน โดยแสดงวิธกี าร แก้ปญั หาเปน็ ลาดับขนั้ ตอน ทาใหม้ องเห็นวธิ ีการแกป้ ญั หาไดอ้ ย่างชัดเจน ซึ่งแตล่ ะขน้ั ตอนจะตอ้ ง พจิ ารณาเงื่อนไขหรือเหตผุ ลประกอบด้วย การแสดงขนั้ ตอนการแกป้ ัญหาทาไดโ้ ดยการเขียน บอกเล่า วาดภาพ หรอื ใช้สัญลกั ษณ์ กระบวนการแก้ปัญหา 1. การพิจารณาปัญหา คอื การทาความเข้าใจปัญหาที่เกิดขึน้ อยา่ งละเอียดแลว้ พจิ ารณาว่า มีองค์ประกอบอะไรบา้ ง 2. การวางแผนแก้ปัญหา คือ การกาหนดขั้นตอน วิธกี ารแกป้ ัญหา อุปกรณ์ เคร่ืองมอื ที่ใช้ ในการแก้ปัญหา และระยะเวลาทใี่ ช้ในการแกป้ ญั หา โดยการทางานนีอ้ าจตอ้ งทาซ้า ๆ จนแก้ปญั หาไดส้ าเร็จ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 6

ตวั อย่างท่ี 1 เราพบว่าไฟฉายทใี่ ช้อยู่เป็นประจา เม่ือเปิดแล้วไฟไม่สวา่ ง ไฟฉายจะสว่างหรอื ใชง้ านได้ต้องใช้ พลังงานไฟฟ้า และตอ้ งกดสวติ ช์ เพอ่ื ใหว้ งจรทางาน ไฟฉายจงึ จะส่อง แสงสวา่ งได้ แต่เมอื่ เปดิ สวิตช์แลว้ ไฟฉายไมส่ วา่ งอาจแกป้ ญั หาตาม ขั้นตอนต่อไปน้ี เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 6

1. ตรวจสอบว่ากดสวิตชถ์ ูกตอ้ งหรอื ไม่ 2. ตรวจสอบวา่ ใส่ถ่านไฟฉายหรอื ไม่ ถา้ ถ้ากดถูกต้องไปข้นั ตอนที่ 2 ใสแ่ ล้วไปขั้นตอนท่ี 3 เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 6

3. ตรวจสอบว่าใสถ่ ่านไฟฉายถกู ตอ้ ง 4. ตรวจสอบวา่ ถา่ นไฟฉายแต่ละกอ้ นมี หรือไม่ ถา้ ใส่ถกู ต้องไปข้ันตอนที่ 4 พลงั งานไฟฟ้าหรอื ไม่ ถ้ามพี ลังงานไฟฟา้ ไปขนั้ ตอนท่ี 5 เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 6

5. ตรวจสอบว่าหลอดไฟฟา้ ในไฟฉายใช้ไดห้ รือไม่ ปลอดภัยไวก้ อ่ น การท้งิ ถ่านไฟฉายทีไ่ มม่ ีพลังงานไฟฟ้าแลว้ ควรใส่ถ่านไฟฉายไว้ในถงุ พลาสตกิ หรือถงุ ดา แล้วเขยี นวา่ “ขยะพษิ ” หรือ “ถา่ นไฟฉายใชแ้ ล้ว” เจา้ หนา้ ที่จะไดจ้ ดั เกบ็ อย่างถกู ตอ้ ง จากนน้ั นาไปทง้ิ ในถงั ขยะอนั ตราย เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 6

ตวั อยา่ งท่ี 2 เรามกี ระดาษ 1 แผน่ ขนาด A4 ต้องการตัดกระดาษเปน็ ขนาด A6 ใหไ้ ดม้ ากที่สดุ เราอาจทาได้ ดงั น้ี วธิ แี ก้ปัญหา การแกป้ ัญหาในข้อน้ี เราจะต้องมีความรู้พน้ื ฐานเรอื่ งขนาดของกระดาษ โดยการ แบ่งขนาดของกระดาษเปน็ ประเภทตา่ ง ๆ แบ่งไดด้ ังภาพ จากความรูเ้ กี่ยวกับกระดาษจะพบวา่ กระดาษขนาด A0 แบง่ ครึ่งจะเปน็ กระดาษขนาด A1 กระดาษขนาด A4 แบ่งเปน็ กระดาษ กระดาษขนาด A1 แบง่ ครง่ึ จะเปน็ กระดาษขนาด A2 ขนาด A5 ได้ 2 แผน่ และกระดาษ กระดาษขนาด A2 แบ่งครง่ึ จะเปน็ กระดาษขนาด A3 ขนาด A5 แบ่งเป็นกระดาษขนาด A6 กระดาษขนาด A3 แบ่งครึ่งจะเป็นกระดาษขนาด A4 ได้ 2 แผน่ ดงั นน้ั เราสามารถตดั กระดาษ กระดาษขนาด A4 แบ่งครง่ึ จะเป็นกระดาษขนาด A5 ขนาด A4 เป็นกระดาษขนาด A6 กระดาษขนาด A5 แบ่งคร่งึ จะเป็นกระดาษขนาด A6 ได้ 4 แผ่นน่ันเอง กระดาษขนาด A6 แบง่ คร่งึ จะเปน็ กระดาษขนาด A7 กระดาษขนาด A7 แบง่ ครง่ึ จะเปน็ กระดาษขนาด A8 เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 6

x - + กจิ กรรมท่ี 1.1 พบั กระดาษ พับครั้งท่ี 1 ความยาว (ซม.) เร่มิ ต้น 29.7 นักเรยี นนากระดาษขนาด A4 ท่มี คี วามกวา้ ง 21 เซนตเิ มตร และความยาว 29.7 เซนติเมตร 1 มาพับครึง่ ในแนวเดมิ ไปเรื่อยๆ จากนั้นเขียนบนั ทึกความยาวของกระดาษหลังการพับคร่งึ 2 แต่ละครงึ่ ลงในตาราง 3 4 • ถ้ากระดาษขนาด A4 มีความหนา 1 มลิ ลเิ มตร การพับแต่ละครง้ั ความหนาของกระดาษ 5 จะเป็นเท่าใด 6 7 • ลองนากระดาษขนาด A4 มาพับและพับให้ไดจ้ านวนครั้งท่มี ากทสี่ ุดจะพบปญั หาใดบ้าง 8 9 เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 6

กระบวนการทางานแบบวนซ้า เกมหรือปัญหาหลายปญั หาจะทางานแบบวนซา้ และมีเงอื่ นไข อยภู่ ายในดว้ ย เชน่ การค้นหาของในกล่องจนกวา่ จะพบของ ทต่ี ้องการ การเกบ็ ขยะต้องเก็บจนขยะหมด การปูกระเบอ้ื ง บนพืน้ จนเต็มพ้นื ที่ การทางานแบบวนซา้ จะทางานวนซ้าไปเร่ือย ๆ จนครบ ตามท่ีเงื่อนไขกาหนด การเกบ็ ขยะ กิจกรรมใดในชีวติ ประจาวันมีการทางาน คาถามสาคัญ แบบวนซา้ บา้ ง เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 6

ตวั อยา่ งท่ี 1 การเก็บขยะ เรม่ิ ต้น เมือ่ เราตอ้ งการเกบ็ ขยะ จะตอ้ งเก็บขยะในบริเวณน้ันไปเร่อื ย ๆ จนกวา่ ขยะในบริเวณนั้น เดนิ ไปบรเิ วณทม่ี ีขยะ จะหมดหรอื สะอาด โดยเขียนเปน็ อลั กอรทิ มึ และผงั งานได้ ดงั นี้ เกบ็ ขยะ เริ่มต้น 1. เดนิ ไปบริเวณทีม่ ีขยะ นาขยะใส่ถังขยะ 2. เก็บขยะ 3. นาขยะใส่ถงั ขยะ ขยะบริเวณนน้ั ไม่จรงิ 4. ขยะบรเิ วณนั้นหมดจรงิ หรอื ไม่ หมดจริงหรอื ไม่ 4.1 ถา้ ไม่จรงิ ไปทาข้อ 1 4.2 ถ้าจริงจบการทางาน จริง จบ จบ จากตวั อยา่ งจะพบว่าจะทางานวนซ้าไปเรอ่ื ย ๆ โดยมีเง่ือนไข คือ ขยะบริเวณนน้ั ข้ันตอนการเกบ็ ขยะ หมดแล้วจริงหรอื ไม่ ถา้ จรงิ ก็จะออกจากการวนซา้ เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 6

ตวั อย่างที่ 2 การปกู ระเบื้องบนพื้นท่วี า่ ง ถ้าต้องการปูกระเบื้องเป็นสเี รยี งกนั ไปเรอื่ ย ๆ คือ แดง นา้ เงนิ เหลอื ง เขียว แดง น้าเงนิ เหลอื ง เขยี ว ดังภาพ และต้องการเรยี งต่อกันไปเรอื่ ย ๆ เปน็ จานวน 15 แผ่น อยากทราบวา่ แผน่ ท่ี 15 จะเป็นกระเบ้ืองสีอะไร วธิ แี กป้ ัญหา สีของกระเบอื้ ง หมายเลข สแี ดง 1 การแก้ปญั หานจ้ี ะต้องพจิ ารณาปญั หาอย่างละเอยี ด คิดหาความสัมพันธ์ตา่ ง ๆ สนี า้ เงิน 2 โดยการเรยี งขอ้ มูลตามทโ่ี จทยก์ าหนดจะเป็นเงือ่ นไขและกฎเกณฑ์ของปญั หาน้ี สีเหลือง 3 จากการปูกระเบ้อื งเราสามารถเขยี นรปู แบบของกระเบอื้ งสตี า่ ง ๆ ให้เปน็ ขอ้ มูล สีเขยี ว 4 อยา่ งง่ายได้ เชน่ แทนสีกระเบ้อื งดว้ ยตัวเลข เมอ่ื พิจารณาปญั หานีต้ อ่ ไป การปูกระเบือ้ งจะคล้ายกับการนบั เลข 1, 2, 3, 4, 1, 2, 3, 4 โดยวนซา้ ไปเร่อื ย ๆ จนครบ 15 ตวั เลข แลว้ จะพบว่าการนับครั้งที่ 15 ตรงกบั หมายเลข 3 ซงึ่ หมายถึงกระเบอื้ งสีเหลอื งน่ันเอง เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 6

ตวั อยา่ งที่ 3 ผึ้งเก็บน้าหวาน เราตอ้ งการเขียนโปรแกรมสัง่ งานให้ผึ้งเดินทางไปเก็บนา้ หวานดังภาพจะเขยี นคาสงั่ ได้อยา่ งไร วิธีแก้ปัญหา พจิ ารณาจากปัญหาของผึ้ง จะพบวา่ มีน้าหวานอยู่ท่ีดอกไม้ 2 ตาแหนง่ แตล่ ะตาแหน่งต้องเก็บนา้ หวาน 2 คร้งั อลั กอริทมึ ของคาสัง่ เขยี นได้ ดงั นี้ เร่มิ ต้น 1. ไปข้างหน้า 2. เกบ็ น้าหวาน 3. เก็บนา้ หวาน 4. ไปข้างหน้า 5. เกบ็ น้าหวาน 6. เกบ็ นา้ หวาน จบ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 6

ตัวอย่างท่ี 3 ผ้ึงเกบ็ น้าหวาน (ตอ่ ) จากอลั กอรทิ มึ ของปญั หานี้ สามารถเขียนอลั กอรทิ มึ ใหม่โดยการวนซา้ ได้ และเขยี นโปรแกรมแบบบล็อกคาสั่งได้ ดงั นี้ เร่มิ ต้น 1.ทาซ้า 2 ครง้ั 1.1 ไปข้างหน้า 1.2 เกบ็ นา้ หวาน 1.2 เก็บนา้ หวาน จบ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ช้ันประถมศึกษาปีที่ 6

ตวั อยา่ งท่ี 4 ร้านขายกระเป๋ารา้ นหนึง่ ขายกระเปา๋ ที่ทาดว้ ยมือแล้วนามาวางขายหน้ารา้ น โดยการทากระเปา๋ นั้นจะมี 2 สว่ นใหญ่ ๆ คอื ทากระเป๋า และทาสายสะพาย โดยการทากระเปา๋ ใช้เวลา 30 นาที ทาสายสะพายใช้เวลา 15 นาที ประกอบกระเปา๋ เขา้ กับสายสะพายใชเ้ วลา 10 นาที ถ้ารา้ น ขายกระเปา๋ ร้านน้ี ต้องการทากระเป๋าออกมาขายจานวน 10 ใบ จะมีวธิ ีการอย่างไรบา้ ง การแก้ปัญหานี้ทาได้หลายวิธี แตล่ ะวิธจี ะมลี าดับขนั้ ตอนทใ่ี ช้เวลาแตกต่างกัน เช่น ขั้นตอนการทากระเป๋าให้ครบ 10 ใบ วธิ ที ่ี 1 ทากระเปา๋ 10 ใบ ทาสายสะพาย 10 เส้น แลว้ ประกอบกระเป๋าทีละใบ วธิ ที ่ี 2 ทากระเป๋า 10 ใบ ทาสายสะพาย 1 เสน้ ประกอบกระเป๋าทลี ะใบ แลว้ กลบั ไปทา สายสะพายตอ่ แลว้ ประกอบกระเป๋าจนครบ วธิ ที ี่ 3 ทากระเป๋า 1 ใบ ทาสายสะพาย 1 เสน้ ประกอบกระเปา๋ แลว้ กลับไปเรมิ่ ตน้ ทาอีกครงั้ จนได้กระเป๋าครบ 10 ใบ ตวั อย่างวิธที ี่กล่าวมานน้ั การไดก้ ระเปา๋ แตล่ ะใบจะใชเ้ วลาต่างกนั แตถ่ ้าพิจารณาแตล่ ะวิธี พบวา่ วิธีที่ 3 จะไดก้ ระเป๋าใบแรกออกมาเร็วทส่ี ุด ถา้ มีลกู คา้ เข้ามาในรา้ นจะทาให้ขายได้เรว็ ดังน้ัน จึงเลือกวธิ ที ่ี 3 เพ่อื ใหข้ ายและได้เงนิ จากการขายแต่ละใบเรว็ ทสี่ ุด โดยเขียนเปน็ ผงั งานได้ดังน้ี เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 6

x - + กิจกรรมที่ 1.2 แสดงวธิ กี ารแกป้ ญั หา 1. ถา้ ต้องการปกู ระเบือ้ งเป็นพนื้ ทกี่ ว้าง 25 เซนตเิ มตร ยาว 5 เมตร โดยกระเบอ้ื งแตล่ ะแผน่ เป็นรปู สเ่ี หลยี่ มจตั ุรสั ขนาด 25 เซนตเิ มตร x 25 เซนติเมตร และใหส้ ีแต่ละแผน่ เรยี งเป็นลาดับ ดงั นี้ เขียว เหลือง น้าตาล แดง เขียว เหลอื ง นา้ ตาล แดง อยากทราบวา่ จะตอ้ งใชก้ ระเบอื้ งแตล่ ะสีจานวนก่ีแผ่น 2. ถา้ ผึง้ ตอ้ งการเดนิ ทางไปเกบ็ นา้ หวาน ดงั ภาพ ซึ่งการเดินแตล่ ะบลอ็ กใชเ้ วลา 2 วนิ าที การเก็บน้าหวานแต่ละครั้งใชเ้ วลา 2 วนิ าที จงเขียนอลั กอริทึมของการแกป้ ญั หานี้และผงึ้ ตอ้ งใชเ้ วลาในการทางานท้ังหมดเทา่ ไร เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 6

เกมทายตวั เลข การทายตวั เลขมหี ลายรปู แบบ การทายตัวเลขท่เี พ่ือนคดิ โดยใช้คาถามเป็นอกี เกมหน่งึ ท่นี า่ สนใจ เช่น การเลน่ เกมระหว่างเอกบั บี โดยเอเปน็ ผู้ต้ังโจทยด์ ว้ ยการเลอื กตัวเลขมา 1 จานวน ตง้ั แต่ 1-1,000,000 และบีเป็นผทู้ ายตวั เลขนั้น โดยจะใชค้ าถามถามไปยังเอวา่ ตวั เลขน้ันมคี า่ มากกวา่ หรอื นอ้ ยกวา่ หรอื ตวั เลขน้นั เปน็ เลขคหู่ รือเลขคี่ ถ้าเอคดิ ตวั เลขเป็น 360 แล้วใหบ้ ีทาย ดังน้ี บี : ตัวเลขนอ้ ยกวา่ 5,000 ใช่หรือไม่ เอ : ไม่ใช่ เอ : ใช่ บี : มากกว่า 300 ใช่หรอื ไม่ บี : นอ้ ยกว่า 3,000 ใชห่ รือไม่ เอ : ใช่ เอ : ใช่ บี : มากกว่า 350 ใช่หรอื ไม่ บี : นอ้ ยกว่า 1,000 ใช่หรอื ไม่ เอ : ใช่ เอ : ใช่ บี : มากกวา่ 380 ใช่หรอื ไม่ บี : นอ้ ยกวา่ 500 ใช่หรือไม่ เอ : ไม่ใช่ เอ : ใช่ บี : เปน็ จานวนคู่หรอื จานวนคี่ บี : น้อยกว่า 250 ใชห่ รอื ไม่ เอ : จานวนคู่ เอ : ไม่ใช่ บี : 360 ใชห่ รอื ไม่ บี : มากกว่า 400 ใช่หรือไม่ เอ : ใช่ ถูกตอ้ งครับ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 6

x - + กจิ กรรมท่ี 1.3 สนกุ กบั เกมทายตัวเลข นักเรยี นจับค่กู ับเพ่อื นทายตัวเลขระหวา่ ง 1 ถงึ 1,000,000 โดยคนหน่ึงเป็นผูต้ ั้งโจทย์ อีกคนหนง่ึ เป็นผตู้ ัง้ คาถามและตอบให้ถกู ภายใน 20 คาถาม • นกั เรียนตอบถูกภายในกคี่ าถาม • นักเรียนมีวิธกี ารอยา่ งไรในการตง้ั คาถาม เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 6

การแก้ปญั หาในชวี ติ ประจาวนั การดาเนนิ การต่าง ๆ ในชีวติ ของเรา บางเรอื่ งราวสามารถแกป้ ัญหาได้หลายวธิ ี แต่ละวธิ ีจะมปี ระสิทธภิ าพตา่ งกนั เช่น การเดินทางจากสถานท่หี นึง่ ไปยงั สถานที่หน่ึง การโดยสารรถประจาทางในบางจงั หวัดมรี ถหลายสาย แต่ไปจุดหมายปลายทางเดียวกนั ได้ รถแต่ละสายจะวิ่งเสน้ ทางไม่เหมอื นกนั มีจุดจอดไม่เหมอื นกนั ดังนนั้ เราต้องเลือกเสน้ ทางท่เี หมาะสมกับการเดนิ ทางของเรา นักเรยี นมีวิธเี ลอื กเสน้ ทางการเดินทาง ทีด่ ที ีส่ ุดไดอ้ ยา่ งไร คาถามสาคัญ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 6

ตวั อย่าง รถยนตแ์ ตล่ ะคนั อาจวิง่ ดว้ ยความเร็วไม่เทา่ กนั รถยนต์ทีว่ ่งิ ดว้ ยความเร็วเฉลย่ี 50 กโิ ลเมตร ตอ่ ชั่วโมง หมายความว่า 1 ชว่ั โมง จะวิง่ ไปได้ 50 กโิ ลเมตร ถา้ ระยะทาง 100 กิโลเมตร จะใชเ้ วลาวิ่ง 2 ช่วั โมง ตน้ ปลาย ทาง ทาง รถยนต์ A ปลาย ทาง ตน้ รถยนต์ B ทาง 300 กิโลเมตร เส้นทางการเดนิ รถยนต์ A และรถยนต์ B ที่มคี วามเร็วไมเ่ ทา่ กัน เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 6

ตวั อยา่ ง รถยนต์แต่ละคนั อาจวง่ิ ด้วยความเรว็ ไม่เท่ากัน รถยนตท์ ี่วิ่งด้วยความเร็วเฉล่ีย 50 กโิ ลเมตร ตอ่ ช่วั โมง หมายความว่า 1 ช่ัวโมง จะว่งิ ไปได้ 50 กิโลเมตร ถา้ ระยะทาง 100 กิโลเมตร จะใช้เวลาวง่ิ 2 ชัว่ โมง (ต่อ) รถยนต์ A ว่งิ ด้วยความเร็ว 50 กโิ ลเมตรต่อชัว่ โมง รถยนต์ B วิง่ ดว้ ยความเร็ว 100 กิโลเมตรต่อชว่ั โมง ระยะทางจากตน้ ทางไปถงึ ปลายทาง ของรถยนต์ท้งั 2 คนั เทา่ กนั คอื 400 กิโลเมตร และเส้นทางของรถยนต์ B มีจดุ จอด P โดยรถยนตท์ ุกคนั ทผี่ า่ นจดุ นีจ้ ะต้องจอดเปน็ เวลา 1 ชั่วโมง การหาเวลาทร่ี ถยนต์ท้ัง 2 คนั ต้องเดนิ ทางจากตน้ ทางไปยังปลายทางจะทาได้ ดังน้ี รถยนต์ A ไม่มีจดุ จอด ใช้เวลาเทา่ กับ 400 กิโลเมตร/50 กิโลเมตรตอ่ ชวั่ โมง = 8 ช่วั โมง รถยนต์ B มีจุดจอดหน่ึงจุด ใช้เวลาวง่ิ จากจดุ ต้นทางไปยงั จดุ จอดเท่ากบั 300/100 = 3 ชัว่ โมง ใชเ้ วลาจอด 1 ชว่ั โมง ใชเ้ วลาวง่ิ จากจดุ จอดไปยงั ปลายทางเทา่ กบั 100/100 = 1 ชว่ั โมง ดังน้นั เวลาทีร่ ถยนต์ B วง่ิ จากจดุ ต้นทางไปยงั ปลายทาง คือ 3+1+1 = 5 ชว่ั โมง เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 6 รถยนต์ A รถยนต์ B

การแก้ปญั หาในบางเร่อื งท่ีมคี วามซบั ซ้อน ตอ้ งมีการทาซ้าหลาย ๆ ครง้ั เราอาจนาเทคโนโลยี เชน่ คอมพิวเตอร์มาใชง้ านได้ เน่อื งจากคอมพวิ เตอร์สามารถทางานซา้ ๆ ไดด้ ี และทางานตามโปรแกรมไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง โดยอาจเลือกโปรแกรมท่เี หมาะสมกบั งานมาใช้ หรอื เขยี นโปรแกรมขึน้ มาใช้งานเอง ซึง่ การออกแบบโปรแกรมนน้ั จะต้องออกแบบแนวทางการแก้ปัญหาให้ครบถ้วนทกุ กรณี เช่น การพัฒนาโปรแกรมสาหรับคานวณเวลาทใี่ ช้ในการเดินทาง โดยให้ผู้ใชป้ ้อนขอ้ มูลระยะทางกับความเร็วในการเดินทางเข้าไป แลว้ ให้คอมพิวเตอรค์ านวณเวลาทต่ี ้องใชอ้ อกมา ในการออกแบบโปรแกรมนน้ั จะต้องรับข้อมลู ทงั้ 2 ค่า เขา้ มาเกบ็ ในหนว่ ยความจา เรมิ่ ตน้ ของคอมพวิ เตอร์ และเมอ่ื ประมวลผลจะเก็บไวใ้ นหนว่ ยความจาเช่นกัน 1. รับคา่ ระยะทางมาเกบ็ ใน S โดยขอ้ มลู ตา่ ง ๆ จะเกบ็ ไวใ้ นตัวแปร ถา้ ใหต้ ัวแปร S แทนระยะทาง ตวั แปร V 2. รบั คา่ ความเรว็ มาเกบ็ ใน V แทนความเร็ว และตัวแปร T แทนเวลา การประมวลผลสามารถเขียนวธิ ีการได้ ดงั น้ี 3. คานวณเวลาโดย T = S 4. แสดงผลเวลา T V เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 6 จบ

x - + กจิ กรรมท่ี 1.4 คานวณการเดินทาง นักเรยี นแสดงวิธีคิดและตอบคาถามจากสถานการณ์ ตอ่ ไปน้ี รถประจาทาง 2 คนั ต้องเดินทางจากต้นทางไปยงั ปลายทาง มรี ะยะทางเทา่ กัน คือ 180 กโิ ลเมตร โดยจะใชค้ นละเส้นทางกัน ในแต่ละเส้นทางจะมจี ดุ จอด P รถต้องจอด 20 นาที และจุดจอด W รถต้องจอด 15 นาที รถคนั ที่ 1 (เสน้ ทางสีนา้ เงนิ ) ว่ิงด้วยความเรว็ 60 กิโลเมตรตอ่ ช่ัวโมง รถคนั ที่ 2 (เสน้ ทางสีแดง) ว่งิ ด้วยความเร็ว 90 กิโลเมตรตอ่ ชั่วโมง มีเสน้ ทาง ดงั ภาพ • รถประจาทางคันท่ี 1 ใช้เวลาเดนิ ทางเท่าไร • รถประจาทางคนั ท่ี 2 ใช้เวลาเดนิ ทางเท่าไร • รถประจาทางคันใดไปถึงปลายทางไดเ้ รว็ ท่สี ุด และเร็วกวา่ ก่นี าที เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 6

แบบพัฒนาทักษะในการทาข้อสอบปรนยั เพอื่ ประเมินผลตวั ชวี้ ดั หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 1 การออกแบบวธิ ีการแกป้ ัญหา 1. เหตผุ ลเชิงตรรกะคอื อะไร 1) การแกป้ ัญหาอย่างเป็นขั้นตอน ตอบ 2) เพราะเหตผุ ลเชงิ ตรรกะเป็นการใช้เหตุผล เงอื่ นไขเพื่อแกป้ ญั หา เช่นการเล่นเกมเขาวงกต 2) การใช้เหตุผล เงื่อนไข เพ่อื แกป้ ญั หา 3) การสรา้ งเหตุผลเพ่อื สนบั สนนุ การแกป้ ญั หา 4) การออกแบบการแกป้ ัญหาโดยมีรูปแบบทชี่ ดั เจน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 พจิ ารณาภาพการแบ่งกระดาษเปน็ ประเภทตา่ ง ๆ แลว้ ตอบคาถามข้อ 2-3 2. ถ้ามกี ระดาษขนาด A2 1 แผ่น จะตดั เปน็ กระดาษขนาด A5 ไดก้ ่ีแผน่ 1) 2 ตอบ 4) 2) 4 เพราะกระดาษ A2 ตัดเป็นกระดาษขนาด A3 ได้ 2 แผน่ กระดาษขนาด A3 2 แผ่น ตดั เป็นกระดาษ ขนาด A4 ได้ 4 แผน่ กระดาษขนาด A4 4 แผน่ 3) 6 ตดั เป็นกระดาษขนาด A5 ได้ 8 แผ่น 4) 8

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 3. ถา้ มกี ระดาษขนาด A4 2 แผน่ จะตดั กระดาษเป็นกระดาษขนาด A5 ไดก้ ี่แผน่ 1) 2 ตอบ 2) 2) 4 เพราะถา้ ตดั กระดาษขนาด A4 1 แผน่ จะได้ กระดาษขนาด A5 2 แผ่น เมื่อตดั กระดาษ ขนาด A4 2 แผน่ กจ็ ะไดก้ ระดาษขนาด A5 3) 6 4 แผ่น 4) 8

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 พิจารณาภาพการแบง่ กระดาษเปน็ ประเภทต่าง ๆ แลว้ ตอบคาถามขอ้ 4-5 4. ควรปกู ระเบื้องทห่ี ายไปในข้อใด ตอบ 3) เพราะกระเบอื้ งจะมี 4 ลาย 1) 2) เมื่อแทนด้วยตัวเลข ปรากฏกระเบ้ืองหมายเลข 2 3) 4) กับ 4 หายไป จึงสามารถ ระบุได้

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 พจิ ารณาภาพการแบ่งกระดาษเป็นประเภทตา่ ง ๆ แลว้ ตอบคาถามขอ้ 4-5 5. ถา้ ตอ้ งการปูกระเบอ้ื งตอ่ กันทั้งหมด 15 แผน่ ตอบ 2) ถามวา่ แผน่ สุดทา้ ยคือกระเบอ้ื งในข้อใด เพราะเมือ่ แทนกระเบอื้ งด้วยตวั เลข 1 2 3 4 และ วนซา้ เรอ่ื ย ๆจนมีตวั เลข 15 จานวน ปรากฏวา่ 1) 2) จานวนที่ 15 เป็นตัวเลข 3 ซงึ่ คอื กระเบื้องในข้อ 2) 3) 4)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 6. พจิ ารณาภาพ ตอบ 3) เพราะเมอื่ ลากเสน้ ทางแล้ว 1) เส้นทางท่ี 1 หนูสามารถเดินไปเก็บเนยแข็ง 2) เส้นทางท่ี 2 ไดแ้ ต่ถ้าลากตามเส้นทางท่ี 1 3) เสน้ ทางที่ 3 จะพบกระปอ๋ งและลากตาม เส้นทางที่ 2 และ 4 จะพบกองขยะ 4) เสน้ ทางที่ 4 เสน้ ทางใดทห่ี นสู ามารถเดนิ ทางไปเก็บเนยแขง็ ได้

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 7. นักเรยี นสามารถนาสูตร T= S ไปใชใ้ นชีวิตประจาวนั อยา่ งไร V 1) คานวณระยะเวลาเดนิ ทาง ตอบ 1) S 2) คานวณอัตราเรง่ ของรถยนต์ V เพราะสตู ร T = เป็นสูตรคานวณระยะเวลาเดนิ ทาง โดย T แทนเวลา S แทนระยะทาง V แทนความเร็ว 3) คานวณพนื้ ที่บา้ น (คานวณท่ดี ิน) 4) คานวณความสมส่วนของรา่ งกาย

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 8. รถยนตค์ นั หนงึ่ ว่ิงด้วยความเรว็ 90 กโิ ลเมตรต่อชวั่ โมง ถา้ รถยนตค์ นั นี้ เคลอื่ นทเ่ี ป็นเวลา 3 ชั่วโมงคร่ึง จะเคลอ่ื นทไ่ี ด้ก่ีกโิ ลเมตร 1) 270 กิโลเมตร ตอบ 3) 2) 300 กิโลเมตร เพราะถ้ารถยนต์เคล่อื นที่เปน็ เวลา 3 ชั่วโมง 3) 315 กิโลเมตร จะเคลื่อนทไ่ี ด้ 90 x 3 = 270 กโิ ลเมตร และรถยนต์ เคล่ือนทอ่ี กี คร่งึ ชั่วโมง จะเคลอ่ื นที่ได้ 45 กิโลเมตร ดังนั้น รถยนตจ์ ะเคล่อื นท่ีได้ 270 + 45 = 315กิโลเมตร 4) 400 กโิ ลเมตร

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 9. ถ้านกั เรียนเดนิ ทางไปต่างจงั หวดั ด้วยรถประจาทาง โดยรถประจาทาง ว่งิ ดว้ ยความเร็ว 90 กิโลเมตรต่อชว่ั โมง และมรี ะยะทาง 360 กโิ ลเมตร ถามวา่ นกั เรยี นจะต้องใช้เวลาเดินทางเท่าไรจึงจะถงึ จุดหมาย 1) 2 ชัว่ โมง ตอบ 3) 2) 3 ชั่วโมง 3) 4 ชว่ั โมง เพราะสามารถคานวณได้โดยใช้สตู ร T = S V 360 จะได้ T= 90 คาตอบคือ 4 ชวั่ โมง 4) 5 ชั่วโมง

12345678 9 10 10. นกั เรียนพิจารณาสถานการณต์ ่อไปน้ี รถคนั ท่ี 1 มรี ะยะทาง 200 กิโลเมตร วง่ิ ดว้ ยความเร็ว 50 กโิ ลเมตรตอ่ ชวั่ โมง รถคันท่ี 2 มีระยะทาง 180 กโิ ลเมตร วงิ่ ด้วยความเรว็ 60 กิโลเมตรตอ่ ชั่วโมง รถคันที่ 3 มรี ะยะทาง 320 กโิ ลเมตร วิ่งดว้ ยความเรว็ 80 กิโลเมตรต่อชัว่ โมง รถคันท่ี 4 มีระยะทาง 280 กโิ ลเมตร ว่งิ ดว้ ยความเร็ว 70 กโิ ลเมตรตอ่ ชั่วโมง นักเรียนต้องออกจากบา้ นเวลา 06.00 น. และไปถึงจุดหมายเวลา 09.00 น. พอดี นกั เรยี นต้องใช้รถคันใด 1) คันท่ี 1 2) คันที่ 2 ตอบ 2) 3) คนั ท่ี 3 4) คันท่ี 4 เพราะเมอ่ื คานวณเวลาของรถคนั ท่ี 2 จะใช้เวลา 3 ชัว่ โมงพอดี จึงสอดคลอ้ งกับโจทย์