สาขาทันตกรรมจัดฟัน (ORTHODONTICS)

ผปู้ ว่ ยมกี ารสบฟนั ผดิ ปกตติ อ้ งการจัดฟัน หรอื ทนั ตแพทยแ์ นะนาให้พบทนั ตแพทย์จัดฟนั เพ่ือปรกึ ษาเร่ืองการสบฟนั ผดิ ปกติ ให้คาปรึกษาแก่ผ้ปู ว่ ยและผ้ปู กครอง ตรวจและบันทึกขอ้ มูลก่อนการรักษา วเิ คราะห์ วนิ ิจฉัย วางแผนการรักษา และใหข้ ้อมูลแก่ผู้ป่ วย และผู้ปกครอง อธิบายแผนการรักษาทงั้ หมดทเี่ ป็ นไปได้ แจง้ ค่าใช้จา่ ยทงั้ หมด NO YES ผปู้ ่วยและผปู้ กครองเป็นผตู้ ดั สินใจ แนะนาผู้ป่ วยรักษาทางทนั ตกรรมอนื่ ๆทม่ี ี ส่งผู้ป่ วยเคลยี รช์ ่องปากก่อนการรักษา ตามความเหมาะสม ทางทนั ตกรรมจดั ฟัน รักษาและบนั ทกึ ข้อมูลการรักษาทางทนั ตกรรมจดั ฟัน คงสภาพฟันหลังรักษาทาง ทนั ตกรรมจดั ฟัน นัด Follow up 1, 3, 6, 12 เดอื น ภายหลังการรักษา

แนวทางปฏิบัตทิ างคลินิก การรักษาทางทนั ตกรรมจัดฟัน 1. การใหค้ าปรกึ ษาแก่ผู้ป่ วยและผู้ปกครอง 1) สอบถามความตอ้ งการและปัญหาของผปู้ ่วย (Chief complaint) 2) ใหค้ าแนะนา และอธิบายสภาพผิดปกตภิ ายในช่องปากและใบหนา้ ท่ีตรวจพบ รวมทงั้ อธิบายถึง 2.1) แผนการรกั ษาท่ีเป็นไปได้ ซ่งึ อาจมีหลายแนวทาง ระยะเวลาท่ีใชใ้ นการรกั ษา ทงั้ นี้ แผนการรกั ษาท่ีแนน่ อน จะตอ้ งอาศยั การวิเคราะหภ์ าพรงั สี แบบจาลองฟันผปู้ ่วย ฯลฯ 2.2) ผลท่ีคาดวา่ จะไดจ้ ากการรกั ษา 2.3) คา่ ใชจ้ า่ ยในการรกั ษาทางทนั ตกรรมจดั ฟันโดยประมาณ 2. การตรวจผู้ป่ วยและการบันทกึ ข้อมูลก่อนการรักษา 1) ความตอ้ งการและปัญหาของผปู้ ่วย 2) ประเมนิ และบนั ทกึ ประวตั ผิ ปู้ ่วย เชน่ medical และ dental history 3) ตรวจผปู้ ่ วยทางคลินกิ และบนั ทกึ ความผิดปกตทิ ่ีตรวจพบ 3.1 Facial examination 3.1.1 Frontal view 3.1.2 Profile view 3.2 Intraoral examination เชน่ Oral health, occlusion 3.3 Functional evaluation ตา่ งๆ 4) สง่ ถ่ายภาพรงั สี 4.1 Panoramic 4.2 Cephalometric 4.3 Bitewing และภาพรงั สีอ่ืนๆท่ีเหมาะสมตามความจาเป็น 5) พมิ พฟ์ ันเพ่ือทาแบบจาลองฟัน (model) หรอื scan เพ่ือทาแบบจาลองฟัน (digital model) 6) ถ่ายรูปใบหนา้ และรูปภายในชอ่ งปาก (Extra and intraoral photographs) 3. การวิเคราะห์ วนิ ิจฉัย วางแผนการรักษา และให้ข้อมูลแก่ผู้ป่ วยและผู้ปกครอง 1) นาขอ้ มลู ท่ีไดม้ าวเิ คราะห์ วนิ จิ ฉยั และวางแผนการรกั ษา 2) อธิบายใหผ้ ปู้ ่วยและผปู้ กครองทราบถงึ

2.1 แผนการรกั ษา และระยะเวลาของการรกั ษาโดยประมาณ 2.2 ขนั้ ตอนและวิธีการรกั ษา 2.3 แผนการรกั ษาอ่ืนๆท่ีเป็นไปได้ 2.4 ความเส่ียงหรือผลเสียท่ีอาจเกิดขนึ้ จากการรกั ษา เชน่ การเกิด root resorption, การ เกิด decalcification รอบเคร่ืองมือจดั ฟันในกรณีท่ีผปู้ ่วยแปรงฟันไมส่ ะอาด, ความเส่ียงท่ีอาจเกิดขนึ้ จาก การทา Orthognathic surgery เป็นตน้ และใหผ้ ปู้ ่วยและ/หรอื ผปู้ กครองเซน็ ใบยนิ ยอมการรกั ษา (Inform consent) กอ่ นเรม่ิ การรกั ษาทกุ ราย 2.5 คา่ ใชจ้ า่ ยในการรกั ษา รวมทงั้ วธิ ีการแบง่ จา่ ยคา่ รกั ษาทางทนั ตกรรมจดั ฟัน 2.6 ความสาคญั ของความรว่ มมือของผปู้ ่ วยและผปู้ กครองตอ่ ผลการรกั ษา 4. การรักษาทางทันตกรรมอน่ื ๆก่อนการจัดฟัน เม่ือผปู้ ่วยตดั สินใจรบั การรกั ษาทางทนั ตกรรมจดั ฟัน ทนั ตแพทยจ์ ดั ฟันจะทาการสง่ ตอ่ ผปู้ ่วยเพ่ือ เตรยี มชอ่ งปากก่อนไดร้ บั การตดิ เคร่ืองมือ เชน่ อดุ ฟัน ขดู หนิ ปนู ถอนฟัน ผา่ ฟันคดุ เป็นตน้ ในกรณีท่ีผปู้ ่ วยจาเป็นตอ้ งถอนฟันเพ่ือการจดั ฟัน ทนั ตแพทยจ์ ดั ฟันอาจสง่ ถอนฟันก่อนตดิ เคร่อื งมือทางทนั ตกรรมจดั ฟัน หรือในระหวา่ งการรกั ษา แลว้ แตค่ วามเหมาะสมในผปู้ ่วยแตล่ ะราย 5. การรักษาและการบันทกึ ข้อมูลการรักษาทางทันตกรรมจัดฟัน 5.1 การรกั ษาดว้ ยเคร่ืองมือจดั ฟันชนิดถอดได้ 1) ใสเ่ คร่อื งมือชนิดถอดไดใ้ หก้ บั ผปู้ ่ วย พรอ้ มทงั้ แนะนาวิธีการถอด-ใสแ่ ละการดแู ลรกั ษา เคร่อื งมือ ในกรณีเป็นผปู้ ่วยเดก็ ต่ากว่า 15 ปี ควรใหท้ าแนะนาทงั้ แก่ผปู้ ่ วยและ/หรอื ผปู้ กครอง 2) นดั ผปู้ ่ วยมาเป็นระยะ เพ่ือปรบั เคร่ืองมือ จนกวา่ การรกั ษาจะไดผ้ ลตามท่ีตอ้ งการ 5.2 การรกั ษาดว้ ยเคร่ืองมือจดั ฟันชนดิ ตดิ แนน่ 1) ตดิ เคร่อื งมือจดั ฟันตดิ แนน่ ใหก้ บั ผปู้ ่วย พรอ้ มทงั้ แนะนาวิธีการดแู ลรกั ษาเคร่อื งมือ และ วธิ ีการทาความสะอาด พรอ้ มทงั้ ใหใ้ บคาแนะนา 2) นดั ผปู้ ่ วยมาเป็นระยะเพ่ือปรบั เคร่อื งมือ จนกว่าการรกั ษาจะไดผ้ ลตามท่ีตอ้ งการ 5.3 การรกั ษาทางทนั ตกรรมจดั ฟันรว่ มกบั การผา่ ตดั ขากรรไกร (Orthognathic surgery) 1) ก่อนเรม่ิ การรกั ษาทางทนั ตกรรมจดั ฟัน ใหท้ าการสง่ ผปู้ ่วยไปปรกึ ษากบั ศลั ยแพทยห์ รอื ทนั ตแพทยผ์ จู้ ะทาการผ่าตดั ขากรรไกรเพ่ือวางแผนการรกั ษารว่ มกนั และสรุปแผนการรกั ษากบั ผปู้ ่วยอีก ครงั้ 2) เม่ือฟันอยใู่ นตาแหนง่ ท่ีพรอ้ มเขา้ รบั การผา่ ตดั แลว้ ใหส้ ง่ ผปู้ ่วยเขา้ รบั การผ่าตดั ขากรรไกร

3) หลงั การผา่ ตดั ขากรรไกร ผปู้ ่วยเขา้ รบั การจดั ฟันตอ่ จนไดก้ ารสบฟันท่ีดี 6. การคงสภาพฟันหลังการรักษาทางทันตกรรมจัดฟัน หลงั จากการรกั ษาเสรจ็ สมบรู ณแ์ ลว้ 1) ควรเก็บขอ้ มลู หลงั การรกั ษา เชน่ ถ่ายรูปภายนอก และภายในชอ่ งปาก, พิมพป์ าก, x-ray หรอื ขอ้ มลู อ่ืนๆตามความจาเป็น 2) การคงสภาพฟันหลงั การรกั ษา ใหผ้ ปู้ ่วยใสเ่ คร่ืองมือคงสภาพฟัน (Retainer) ท่ีเหมาะสมใน ผปู้ ่วยแตล่ ะราย และอธิบายใหผ้ ปู้ ่วยและ/หรือผปู้ กครองทราบถึงประโยชน์ ตลอดจนระยะเวลาท่ีตอ้ งใส่ เคร่อื งมือคงสภาพดงั กลา่ ว 3) นดั ผปู้ ่ วยมาตรวจเป็นระยะ ตามความเหมาะสม จดั ทาโดยกลมุ่ งานทนั ตกรรมจดั ฟัน สถาบนั ทนั ตกรรม -