ไฟล์หนังสือเรียนวิชาศิลปะเรื่องทัศนศิลป์ by ครูแนน

หนงั สอื เรยี น วชิ าศิลปะ วาดเขยี น งานศิลปะง่าย ๆ เขา้ ใจได้ เรมิ จาก องค์ประกอบความรู้ จากธรรมชาติ นกั เรยี นชนั มะั ยมศึกษาปที 3 By ครูแนน

ทศั นธาตุ ๑. ความรู้เกี่ยวกบั ทัศนธาตุ ทัศนธาตุ (Visual Element) คือ สง่ิ ทเี่ ป็นปจั จัย ของการมองเหน็ ในผลงานทศั นศิลป์ อันประกอบไปด้วย จดุ เสน้ รปู รา่ ง รปู ทรง นา้ หนักออ่ น-แก่ พืนที่วา่ ง พืนผิว และสี เปน็ สิง่ ที่ศลิ ปินนา้ มาใชใ้ นการสรา้ งสรรค์ ผลงาน เพื่อสอ่ื ความหมายตามแนวคดิ โดยนา้ ทัศนธาตุ มา ประกอบให้เข้ากนั และเกดิ การรวมตวั กนั อยา่ ง สมบรู ณ์ โดยอาศัยหลักเกณฑค์ วามเปน็ เอกภาพ ความ กลมกลืนและความสมดลุ ๒. พื้นฐานการเรยี นรู้ รายละเอียดของเสน้ สี แสงเงา พนื ทว่ี า่ ง รูปทรง ตลอดจนลกั ษณะพนื ผิว ทังหมดนเี ปน็ รายละเอียดของ ภาพ ท่ที า้ ให้เรามองเห็นถึงความสมั พันธเ์ ชอ่ื มโยงกันของ รปู แบบ ทัศนธาตุ ท่ปี รากฏอย่ใู นรปู ทรงของภาพ การ มองเหน็ เช่นนถี อื เป็นขอ้ มลู สา้ คัญทช่ี ่วยใหส้ ามารถศกึ ษา วเิ คราะห์ตัว ผลงานทศั นศลิ ป์ รปู แบบของทศั นธาตุ ประเภทของผลงาน หรอื เนอื หา ท่ีตอ้ งการสื่อตาม แนวคดิ ของ ศิลปินผสู้ ร้างได้ง่ายขึน เมอื่ มรี ปู ทรงของงานทศั นศลิ ป์ปรากฏขึน ทศั นธาตุจะอยู่รวมกันอยู่ในงาน ทัศนศลิ ป์นันอยา่ งครบถว้ น ดงั นัน หากจะท้าการวิเคราะหร์ ปู แบบของทศั นธาตใุ นงานทศั นศิลป์ จา้ เป็น ตอ้ งแยกทศั นธาตอุ อกเป็นอย่างๆ เพ่อื ให้งา่ ยตอ่ การศึกษาวเิ คราะห์ รวมทงั จะได้เข้าใจแนวความคิดและ วตั ถุประสงค์ของศลิ ปนิ ในการเลอื ก รปู แบบทศั นธาตมุ าสรา้ งสรรค์ผลงานทัศนศลิ ป์ชนิ นนั ๓. รูปแบบทศั นธาตใุ นงานทัศนศิลป์ ในการสร้างสรรคผ์ ลงานทศั นศลิ ป์ศลิ ปนิ จา้ เปน็ ต้องนา้ เอา องคป์ ระกอบของทศั นธาตมุ าใชใ้ นการ ออกแบบ ซง่ึ ผลงานทศั นศิลปห์ รืองานออกแบบทม่ี กี ารจดั วางอย่าง ถกู ตอ้ งตามหลักการนนั จะทา้ ใหผ้ ลงานมี ความนา่ สนใจและจงู ใจผชู้ ม เนือ่ งจากมคี วามเหมาะสมลงตวั ทังจงั หวะ การเคลอ่ื นไหวและจุดสนใจ แตก่ าร จะเลือกใช้ทศั นธาตไุ ด้อยา่ งเหมาะสม จา้ เปน็ ตอ้ งรจู้ ัก วเิ คราะหท์ ัศนธาตทุ ีจ่ ะนา้ มาใชด้ ้วย รูปแบบของทศั นธาตุ ทศั นธาตุ (Visual Element) เป็นส่วนประกอบ สา้ คญั ทเ่ี ป็นโครงสร้างของงานทัศนศิลป์ หรือทปี่ รากฏในงาน ออกแบบ หรือหมายถงึ สง่ิ ทเ่ี ป็นปจั จยั หรอื ส่วนประกอบส้าคัญในผลงาน ซ่ึงเราสามารถจะเหน็ ไดเ้ ป็นเบอื งต้น อนั ประกอบไปดว้ ยสง่ิ ต่าง ๆ ดังนี

๑. จุด (Point , Dot) เปน็ ทัศนธาตุอันดบั แรก ไม่มีมติ ิ แตเ่ มื่อนา้ มาเรยี งตอ่ กัน จะท้าใหเ้ กิดเปน็ เส้น และถา้ นา้ จุด หลายๆ จุดมารวมกลุม่ กันอยา่ งหนาแนน่ ก็ จะเกิดเปน็ รปู ร่าง หรอื การรวมกนั ของจดุ ท่มี ีนา้ หนัก และปริมาตรก็จะเกดิ รปู ทรงต่าง ๆ ขนึ ๒. เส้น (Line) เป็นทศั นธาตุทส่ี า้ คัญทส่ี ดุ ในทาง ศิลปะและเป็นพนื ฐานโครงสรา้ งของสงิ่ ตา่ ง ๆ ท่ีให้อารมณ์ ความร้สู ึกแกผ่ ู้ชม ทังนี เส้นจะมคี ณุ ค่าทางดา้ นกายภาพ โดยเป็น สิ่งที่ช่วยบง่ บอกถงึ ขนาด ลกั ษณะและ ทิศทาง เส้นมี 2 ลกั ษณะ ไดแ้ ก่ เสน้ ตรง และเสน้ โค้ง สว่ นเสน้ ลักษณะอ่ืน ๆ เกิด จากการ ประกอบกนั ของเสน้ ตรงและเสน้ โคง้ ทังสิน

๓. รปู รา่ งและรปู ทรง (Shape and Form) เปน็ รปู ธรรมของการแสดงออกเพื่อส่ือความหมาย ในงานทศั นศิลป์ โดยทั่วไปค้าสองคา้ นมี กั จะใชค้ ู่ กัน เพราะมคี วามหมายใกล้เคียงกนั แต่ในทางทัศนศิลปจ์ ะ มคี วามหมายแตกตา่ งกัน ดังนี รูปร่าง เปน็ ภาพ ๒ มิติ คือ มคี วามกว้าง และความยาว มีเนือทภี่ ายในเสน้ ขอบเขต รปู ทรง เป็นภาพ ๓ มติ ิ คือ มีความกวา้ ง ความยาว ความหนา เนือทแ่ี ละปริมาตรมีการก่อรปู รวมตัวกนั ขนึ เป็นผลงานทศั นศลิ ป์ ๔. พืน้ ท่วี ่าง (Space) ทีว่ า่ งจะอย่คู ูก่ บั รปู ทรงโดยเปน็ คทู่ มี่ คี วามหมาย ตรงขา้ มกัน หรอื ขัดแย้งกันกบั รปู ทรง แต่กม็ สี ว่ นชว่ ยทา้ ใหร้ ปู ทรง มีความเด่นชัดมากขึน ความหมายของทีว่ ่างมี อยู่ หลายประการ เช่น หมายถึง อากาศทโี่ อบล้อม รปู ทรง หรือระยะห่างระหว่างรปู ทรง หรอื ท่ี เรยี กวา่ “ชอ่ งไฟ” เป็นต้น

๕. น้าหนกั ออ่ น-แก่ (Tone) ความออ่ น-แก่ของบรเิ วณทถี่ ูกแสงสว่างและบรเิ วณท่ีเปน็ เงาของ วตั ถุ โดยการระบายสีในความเขม้ ระดบั ต่าง ๆ ในงานทัศนศิลป์ ซ่ึงน้าหนกั ทีใ่ ชต้ ามลักษณะของแสงเงาใน ธรรมชาติ จะท้าให้เกิดปรมิ าตรของ รูปทรง และอารมณ์ความรูส้ กึ ตอ่ ความอ่อน-แก่ทร่ี ับรู้ ๖. พืน้ ผิว (Texture) ลกั ษณะพืนผวิ ของส่งิ ต่าง ๆ เชน่ หยาบ ด้าน มัน ละเอียด เนียน ขรขุ ระ เป็นต้น พนื ผิวจะมผี ลตอ่ การรับรู้จากการมองเห็น และการสมั ผสั ซ่ึงพนื ผวิ ของงานทัศนศิลปม์ ีทงั พืนผิว ตามธรรมชาติ และพืนผวิ ที่เกดิ จากการกระทา้ ของ ศลิ ปิน

7. สี (Color) มีคณุ สมบัติของ ตัวเองในเรือ่ งของ ความเขม้ หรอื ระดบั สี โดยจะมลี กั ษณะ เฉพาะท่ใี ห้ ความรสู้ ึกทงั ในด้านดีและไมด่ ตี าม ลักษณะของสแี ตล่ ะสี และอาจมกี าร เปลย่ี นแปลงไปตามวฒั นธรรมของแต่ ละ ประเทศ หรอื แตล่ ะภมู ภิ าค สีจงึ ชว่ ย ทา้ ให้ผู้ พบเห็นเกิดการรับรแู้ ละสามารถ จา้ แนก ทศั นธาตุอนื่ ๆ ได้ง่าย

โ ร ง เ รี ย น ป ร ะ ถ ม ศึ ก ษ า อั ล จี ส์ เ บ ย์ วชาศลิ ปะวาดเขยี น By ครูแนน