เมืองพัทยา

1 ประวตั ิเมอื งพัทยา คาํ วา “พทั ยา” น้นั มปี ระวตั ิเลากนั มาวา เม่ือ พ.ศ. 2310 กอนที่จะเสียกรุงแกพมา 2 เดือน พระยาตาก (สิน) ซ่ึงขณะน้ันเป,นพระยากําแพงเพชร เห็นวาถ1าในกรุงศรีอยุธยาตอส1ูกับพมาออนแออยางที่เป,นเชนนี้ ก็จะต1องเสียกรุง เปน, มน่ั จึงคิดหนีไปตั้งตัวใหม หาสมัครพรรคพวกได1ประมาณ 500 คน ยกออกจากคายวัดพิชัย มุงไปทางทิศตะวันออก เฉียงใต1 และไดร1 บกับพมาท่ียกติดตามไปถงึ 4 คร้งั จนกระท่ังไดเ1 ดนิ ทัพลวงหน1าไปแขวงเมืองชลบุรี พระยาตากไปพักทัพ ท่ีบริเวณหน1าวัดใหญอินทราราม (ป;จจุบัน) และจึงเคลื่อนทัพมุงไปยังจันทบุรี ระหวางทางได1พักทัพที่บ1านหนองไผ (ซ่ึงอยูด1านหลังสถานีตํารวจภูธรเมืองพัทยา ริมถนนสุขุมวิทป;จจุบัน) ตําบลนาเกลือ แขวงเมืองบางละมุง พระราช พงศาวดารฉบับพระราชหตั ถเลขา เลม 2 กลาวไวว1 า “ขณะนน้ี ายกลม เป,นนายชุมนุม” คุมไพรพลอยูท่ีนั่น คอยสกัดจะ ตอรอง และพระยากําแพงเพชรขึ้นข่ีช1างพลาย ถือป@นนกสับรางแดงพร1อมด1วยพลทหาร แหแวดล1อมหน1าหลังตรงเข1าไป ในระหวางพวกพลนายกลม ซึ่งมาสกัดอยูนั้นด1วยเดชบารมีบันดาลให1นายกลม เกรงกลัวเดชานุภาพวางอาวุธเสียสิ้น พวกพลทัพเข1าออนน1อมเป,นข1า แล1วนําทัพไปหยุดประทับ ณ ที่มีหนองนํ้า ครั้นรุงขึ้นวันอังคาร แรม 6 คํ่า เดือนย่ี นายกลมจึงนําไพรพลหม่ืนหน่ึง นําทัพไปถึงตําบลแหงหนึ่ง หยุดพักแรมเสียคืนหนึ่ง รุงข้ึนเดินทัพมาถึงจอมเทียนและ ทงุ ไกเตี้ย สัตหีบ หยดุ พักแรมแหงละคืน ตอมาตําบลแหงนน้ั ชาวบ1านเรยี กวา “ทพั พระยา” และตอมาเรยี กใหมเป,น “พัทธยา” มีทั้งตัว ท.ทหาร และ ตัว ธ.ธง เนื่องจากเห็นวาตรงท่ีบริเวณพระยาตากมาต้ังทัพนั้นทําเลดี มีลมทะเล ชื่อลมพัทธยา คือลมท่ีพัดจากทิศ ตะวันตกเฉยี งใต1 ไปทางทิศตะวันออกเฉยี งเหนอื ในตน1 ฤดูฝน จงึ เรยี กสถานท่ีแหงนีว้ า “หมบู 1านพัทธยา” ตอมาป;จจุบันได1 เขียนใหมเปน, “พทั ยา” เหตุการณDสําคัญของเมืองพัทยาได1เกิดข้ึนเม่ือวันท่ี 29 มิถุนายน 2502 เมื่อมีรถบรรทุกขนาดใหญของทหาร อเมรกิ ันประมาณ 4-5 คัน ไดบ1 รรทกุ ทหารเต็มคันรถ ประมาณคันละ 100 คน จากนครราชสีมา ซ่ึงมีฐานทัพของทหาร อเมรกิ ันอยทู ีน่ ัน่ มาทีห่ าดพทั ยา และเชาบา1 นตากอากาศของพระยาสุนทร พักอยูเป,นประจํา บ1านดังกลาวอยูทางตอนใต1 ของหาดพัทยาโดยผลัดกันพักผอนเป,นงวดๆ ละ 1 สัปดาหD และพักอยูท่ีบ1านพักดังกลาว ด1วยเหตุการณDเชนน้ี จึงเป,น จดุ เริ่มตน1 ของการมาทองเทยี่ วพัทยา และตอมาพทั ยาได1เปล่ยี นจากหมบู 1านชายทะเล ท่ีสงบมาเป,นสถานท่ีทองเที่ยวตาก อากาศท่ีทันสมัย ดังที่เห็นกันอยูในป;จจุบัน กอนเดือนพฤศจิกายน 2521 พัทยามีฐานะเป,นสุขาภิบาลนาเกลือ ซ่ึงต้ังข้ึน เมื่อ พ.ศ.2499 มีพ้ืนที่เฉพาะตําบลนาเกลือ ตอมาได1ขยายเขตไปถึงพัทยาใต1 เม่ือปJ 2507 มีพ้ืนท่ีในการปกครองดูแล ประมาณ 22.2 ตารางกิโลเมตร แตเน่ืองจากพัทยาได1เจรญิ เติบโตขึ้นอยางรวดเร็ว กลายเป,นสถานท่ีทองเที่ยวที่ได1รับความนิยมมากทั้ง ชาวไทย และชาวตางประเทศ หนวยการปกครองที่เป,นสุขาภิบาลอยูเดิมไมอาจจะบริหารงาน และให1บริการได1ทันกับความเจริญ อยางรวดเร็วได1 รัฐบาลจึงได1ตราพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ.2521ขึ้น ด1วยผลแหง พระราชบัญญัตินี้ จึงได1ยุบสุขาภิบาลนาเกลือ และได1จัดต้ังเมืองพัทยา เม่ือวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2521 เป,นการ ปกครองท1องถ่ิน รูปแบบพิเศษ (City Manager) ผู1จัดการเมือง และให1เมืองพัทยามีฐานะเทียบเทาเทศบาลนคร กระท่ัง รัฐธรรมนูญราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 มีผลบังคับใช1 ได1กําหนดให1ผู1บริหารท1องถิ่นและสภาท1องถ่ิน ต1องมาจากการ เลือกตัง้ จงึ ยกเลิกพระราชบัญญัติระเบยี บบรหิ ารราชการเมอื งพทั ยา พ.ศ. 2521 และตราพระราชบัญญัติระเบียบบริหาร ราชการเมืองพทั ยา พ.ศ. 2542 บงั คับใช1 มผี ลตง้ั แตวันท่ี 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542

2 ศักยภาพของเมอื งพัทยา เมืองพัทยานับได1วาเป,นเมืองที่มีคุณลักษณะพิเศษท่ีมีความแตกตางไปจากเมืองอื่นๆ ในหลายๆ ด1าน ซึ่งถือ เสมือนเป,นข1อได1เปรยี บของเมอื งในอันที่จะเอื้อประโยชนDตอการนาํ ไปใชเ1 ปน, ปจ; จัยสําคัญในการพฒั นาท1องถนิ่ ท้งั ทางด1าน เศรษฐกิจ สงั คม และการเมอื งการบริหาร ซึง่ จุดเดนเปน, ข1อไดเ1 ปรยี บของเมืองหรือศักยภาพของเมืองพัทยา พอจะสรุปได1 ดังน้ี 1. เป,นเมืองทองเทย่ี วที่ธรรมชาติให1มา มีชื่อเสยี งเป,นทีร่ ู1จักทง้ั ชาวไทยและชาวตางประเทศ โดยมีแนวชายหาด ที่ใชเ1 ป,นสถานที่ตากอากาศยาวตดิ ตอกันถึง 15 กโิ ลเมตร 2. เปน, เมอื งศูนยDกลางดา1 นเศรษฐกิจ การธนาคาร ธุรกจิ บรกิ าร และพาณชิ ยกรรม ระดับภมู ภิ าคตะวันออก 3. เป,นเมืองศูนยDกลางการบริการและทองเที่ยวสําหรับโครงการพัฒนาพ้ืนท่ีบริเวณชายฝ;Xงทะเลตะวันออก (อสิ เทรินซีบอรDด) 4. เปน, เมอื งศูนยDกลางทางการคมนาคมและโทรคมนาคมระดับภาค 5. เปน, เมอื งศูนยกD ลางทางการศึกษาทกุ ระดับ 6. เป,นเมืองที่มรี ะบบสาธารณปู โภค ทส่ี มบรู ณDแบบเออ้ื ประโยชนตD อการผลติ การลงทุนและการทองเท่ยี ว 7. เป,นเมอื งท่ีมรี ะบบการบาํ บดั นา้ํ เสยี และการกาํ จดั ขยะทม่ี ีประสิทธิภาพ 8. เปน, เมอื งท่มี รี ปู แบบและระบบการปกครองท่ีเอ้ือตอการเขา1 มามสี วนรวมของประชาชนอยางชดั เจน 9. เป,นเมืองทีเ่ ปน, ศนู ยกD ฬี าและศนู ยกD ารแขงขนั กฬี าทางนํา้ ทงั้ ในระดับประเทศและระดับโลก สภาพทวั่ ไปและขอมลู พน้ื ฐานเมอื งพทั ยา ลกั ษณะทางกายภาพ ทีต่ ้ัง เมืองพทั ยา ตง้ั อยทู างภาคตะวันออก บริเวณเส1นรงุ1 ท่ี 13 ° เหนือ และเสน1 แวงที่ 101° ตะวันออก อยูในทอ1 งที่ อําเภอบางละมงุ จังหวดั ชลบรุ ี อยูหางจากกรงุ เทพมหานคร ประมาณ 150 กิโลเมตร เลขที่ 171 หมู 6 ถนน พทั ยาเหนือ ตําบลนาเกลอื อําเภอบางละมุง จงั หวัดชลบุรี 20150 อาณาเขต เรม่ิ จากแนวคลองกระทงิ ลาย มอี าณาเขตติดตอกบั เขตเทศบาลตําบลบางละมงุ และเขต ทศิ เหนือ เทศบาลตําบลหนองปลาไหล ทิศใต1 ทิศตะวันออก จรดพน้ื ที่ตําบลห1วยใหญ มีอาณาเขตตดิ ตอกับเขตเทศบาลตําบลห1วยใหญและเขตเทศบาล ตําบลนาจอมเทียน ทศิ ตะวันตก ขนานไปกับถนนสขุ ุมวิท (หางจากถนนสขุ ุมวิทไปทางทิศตะวันออก ประมาณ 900 เมตร) มอี าณาเขตตดิ ตอกับเขตเทศบาลตําบลหนองปลาไหลและเขตเทศบาลเมอื งหนองปรือ ขนานกับแนวชายฝ;Xงทะเลไทย พื้นท่ี 208.10 ตร.กม. (130,062.50 ไร) พ้ืนทท่ี ้งั หมด 53.44 ตร.กม. (33,400 ไร) - พืน้ ดิน (รวมเกาะลา1 น) 154.66 ตร.กม. (96,662.50 ไร) - พื้นนา้ํ 4.07 ตร.กม. (2,543.75 ไร) - เกาะลา1 น

3 พัทยาประกอบดวยพ้นื ที่ 4 ตําบล คอื 1. ตําบลนาเกลือ หมู 1, 2, 3, 4, 5, 6 และ 7 ( เกาะลา1 น ) 2. ตําบลหนองปรือ หมู 5, 6, 9, 10, 11, 12 และ 13 3. ตาํ บลห1วยใหญ หมู 4 (บางสวน) 4. ตําบลหนองปลาไหล หมู 6, 7 และ 8 ชายหาดพัทยามคี วามยาวตลอดแนวชายหาดยาวประมาณ 15 กโิ ลเมตร สภาพภูมปิ ระเทศ เมืองพัทยาตั้งอยูในเขตอําเภอบางละมุง มีพ้ืนที่สวนใหญอยูในเขตตําบลหนองปรือ เขตตําบลนาเกลือ และพ้นื ท่บี างสวนอยูในตาํ บลห1วยใหญและตําบลหนองปลาไหล ลักษณะภูมิประเทศ เป,นที่เนิน มีท่ีราบน1อย ท่ีราบสําคัญจะเป,นท่ีตั้งของยานพาณิชยกรรมหรือแหลงการค1า และบริเวณยานท่ีพักอาศัยจะอยูถัดจากหาดพัทยาข้ึนไปทางตอนบน โดยท่ีราบจะถูกล1อมรอบเนินเขาเต้ียๆ สูงไมเกิน 100 เมตรจากระดับนํ้าทะเลปานกลาง นับตั้งแตทิศเหนือลงมาเป,นเนินเขาเตี้ย ความสูงประมาณ 35 เมตร จากระดับน้ําทะเลปานกลาง บริเวณถัดลงมาเป,นเขาน1อย เขาตาโล และเขาเสาธงทอง สูงประมาณ 65 เมตร จากระดับน้ําทะเลปานกลาง แนวเขานี้แตกตัวออกไปตอเนื่องกับเขาพัทยาทางด1านทิศตะวันตก ซ่ึงติดกับชายฝX;งทะเล สูงประมาณ 98 เมตรจากระดับน้ําทะเลปานกลาง ซึ่งทําให1เกิดท่ีราบระหวางเชิงเขากับชายฝX;งทะเลอีก 2 แหง อยูทาง ตอนบนและตอนลาง โดยท่ีราบตอนบนสวนใหญเป,นพ้ืนท่ีบริเวณนาเกลือ ซ่ึงเป,นที่ต้ังของศูนยDกลางของชุมชนแถบน้ี สวนท่ีราบตอนลาง มีลักษณะเป,นแถบยาวขนานไปกับชายฝX;งทะเล ซ่ึงหางจากชายฝ;Xงทะเลประมาณ 1 กิโลเมตร และจากลกั ษณะของเนนิ เขาและท่ีราบดังกลาว ทําให1เกิดทางนํ้าตามธรรมชาติ ลักษณะลํานํ้าโดยทั่วๆ ไป มีขนาดเล็ก และตื้นเขินในชวงฤดูแล1ง เชน คลองนาเกลือ คลองเสือแผ1ว คลองพัทยา เป,นต1น รวมท้ังในเขตการปกครองของ เมืองพัทยาบางสวนยังมีลักษณะภูมิประเทศเป,นเกาะอยูหางจากชายฝ;Xงทะเลประมาณ 8 กิโลเมตร เชน เกาะล1าน เกาะครก และเกาะสาก สภาพธรณีวทิ ยา สภาพธรณวี ิทยาของพน้ื ท่ีบริเวณเมอื งพัทยาประกอบดวยหนิ ประเภทตา+ ง ๆ อธบิ ายไดดังน้ี 1. ตะกอนลําน้ําและหินกรวด (Alluvium, Eluvium , Valleyfill and River Gravel) เป,นบริเวณท่ีตะกอน ดนิ และหนิ กรวดถกู พดั พามาทับถมโดยน้าํ ซ่งึ เกิดในยคุ ควอเทอรDนารถี งึ ปจ; จบุ นั ลักษณะดังกลาวสวนใหญพบทางตอนบน ของพื้นท่ีเมอื งพัทยา 2. หินแกรนิตและแกรโนดิโอไรทD (Granite and Granodiorite) เป,นหินอัคนีซึ่งเกิดในยุคไทรแอสสิก พบเห็นได1ท่ัวไปโดยเฉพาะริมชายฝX;งทะเล 3. หนิ แกรนิต ( Granite ) เปน, หนิ อคั นซี ่งึ เกิดในยุคคารDบอนิเฟอรัสพบเหน็ ได1ทางดา1 นตะวันตกของเมืองพัทยา เปน, แนวยาวขนานกบั ถนนสุขุมวิท 4. หนวยหินกาญจนบุรี (Kanchanaburi Formation ) เป,นหนวยหินตะกอนและหินแปรที่เกิดในยุค คารDบอนิเฟอรสั ยุคดีโวเนียนและยุคไซลูเรยี น ซึ่งประกอบดว1 ยกลมุ หนิ ดินดาน หนิ ทรายในหลายๆ บริเวณท่ีแปรสภาพ เป,นหินฟnลไลนD หินอารDกิลโลทD หินควอรDทไซดDและหินชนวน พบเห็นได1บริเวณแนวชายฝ;Xงทะเลตั้งแตด1านเหนือลงมา จนถึงด1านใต1ของเมืองพทั ยา (รวมถงึ ในเกาะล1าน )

4 ลักษณะภูมิอากาศ สภาพอากาศโดยท่วั ไปหน1ารอ1 นไมร1อนมาก สวนหน1าหนาวอากาศจะไมหนาวมากอุณหภูมิตํ่าสุดเฉลี่ยประมาณ 18 องศาเซลเซยี ส ในเดือนธนั วาคม โดยมีอณุ หภูมิอากาศโดยเฉล่ียอยูที่ประมาณ 24.3 องศาเซลเซยี ส ลักษณะอากาศโดยทัว่ ไปจะแบงเปน, 3 ฤดกู าล - ฤดูหนาว ประมาณกลางเดือนพฤศจิกายน ถึงกลางเดือนกุมภาพันธD โดยได1รับอิทธิพลจากลม ตะวนั ออกเฉียงเหนอื ทพี่ ดั พาความเย็นและความแห1งแล1งมาจากประเทศจีน ความช้ืนสัมพัทธD ประมาณ 50% อณุ หภูมิต่ําสดุ ทีเ่ คยตรวจวดั ได1 14.6 องศาเซลเซียส เม่ือวันที่ 24 ธนั วาคม 2542 - ฤดูร1อน ประมาณกลางเดือนกุมภาพันธD ถึงกลางเดือนพฤษภาคม อาจจะมีฝนตก พายุลมแรงบ1าง เน่ืองจากได1รับอิทธิพลของพายุฤดูร1อน ซ่ึงสวนมากจะเกิดในเดือนเมษายน ความช้ืนสัมพัทธDประมาณ 75% อณุ หภูมสิ งู สดุ ท่เี คยตรวจวัดได1 37.3 องศาเซลเซยี ส เม่ือวันที่ 17 มนี าคม 2534 - ฤดูฝน ประมาณกลางเดือนพฤษภาคม ถึงกลางเดือนตุลาคม โดยได1รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตก เฉียงใต1 ที่พัดพาความช้ืนและฝนเข1ามาตก โดยจะมีฝนตกในเดือนพฤษภาคมและต1นเดือนมิถุนายน แล1วปริมาณฝนจะลดน1อยลง จนถึงปลายเดือนกันยายนและเดือนตุลาคม จะเป,นชวงท่ีมีฝนชุกท่ีสุดของ เมืองพัทยา ความชื้นสัมพัทธD ประมาณ 90% ปริมาณฝนสูงสุดใน 24 ช.ม. ท่ีเคยตรวจวัดได1 128.7 มิลลิเมตร เมื่อวันท่ี 5 สงิ หาคม 2544 สําหรับปJ 2558 อุณหภูมิเฉล่ียสูงสุด 35.5 องศาเซลเซียส ( เมษายน 2558 ) อุณหภูมิเฉลี่ยตํ่าสุด 20.4 องศาเซลเซยี ส ( มกราคม 2558 ) ความชืน้ สมั พัทธDเฉลีย่ สูงสุด 84 เปอรเD ซ็นตD ( ตุลาคม 2558 ) ความช้ืนสัมพัทธDเฉล่ีย ตาํ่ สดุ 71 เปอรเD ซน็ ตD ( ธนั วาคม 2558 ) ทม่ี า : สถานีอตุ ุนิยมวิทยาชลบุรี (พทั ยา) ณ มกราคม 2559