โครงงานสิ่งประดิษฐ์จากขวดพลาสติก

โครงงานดา้ นสิ่งประดิษฐ์ เครอ่ื งดกั จับแมลงวนั จากขวดพลาสติก ระดับประถมศกึ ษา ภาคเรียนที่ ๑/๒๕๖๕ โดย ๑. นางผัด จงจอหอ ๒. นางตมุ๋ สมบรู ณ์ ๓. นางปานชีวนั เทียวประสงค์ ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอซบั ใหญ่ สำนกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จังหวดั ชยั ภูมิ สำนักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย สำนกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ

คำนำ โครงงานด้านส่ิงประดษิ ฐเ์ ครื่องดกั จับแมลงวนั จากขวดพลาสตกิ เป็นสว่ นหนง่ึ ของการประดิษฐ์ อปุ กรณ์จากวสั ดุเหลอื ใช้คือขวดนำ้ พลาสติกในชมุ ชน และยงั ชว่ ยแก้ปญั หา แมลงวันบรเิ วณ กศน.ตำบลท่ากูบ และรา้ นอาหารในชุมชน แต่ละครัวเรือน และในพน้ื ทีอ่ ื่น ๆ โดยการประดิษฐ์อุปกรณ์ดักแมลงวันจากขวดน้ำ พลาสตกิ จากเศษวัสดเุ หลือใชเ้ พ่อื ลดปรมิ าณขยะ และลดการสน้ิ เปลืองค่าใช้จ่าย รวมถงึ เปน็ การลดปรมิ าณ แมลงวันในพื้นท่ชี มุ ชน คณะผูจ้ ัดทำหวังเป็นอยา่ งยิ่งว่าการโครงงานด้านสิ่งประดษิ ฐ์เครื่องดักจับแมลงวนั จากขวดพลาสติกจะ ได้รบั ความรู้ หวงั วา่ จะเป็นประโยชน์กับท่านผู้ที่สนใจ หากมีส่งิ ใดผิดพลาดประการใด ทางคณะผจู้ ัดทำตอ้ งขอ อภัยมาด้วย ณ โอกาสน้ี คณะผจู้ ัดทำ

สารบัญ หนา้ เร่อื ง ๑ บทที่ ๑ ๑ บทนํา ๑ - ความเป็นมาและความสำคัญของโครงงาน ๑ - วตั ถปุ ระสงค์ ๑ - ขอบเขตการศึกษา ๑ - ประโยชน์ทคี่ าดว่าจะได้รับ ๓ - ระยะเวลาที่ใช้ในการดำเนนิ งาน ๓ ๗ บทที่ ๒ ๗ เอกสารที่เกีย่ วข้อง ๗ ๑๑ บทที่ ๓ ๑๔ อุปกรณแ์ ละวิธดี ำเนนิ การทดลอง ๑๔ บทที่ ๔ ผลการทดลอง บทที่ ๕ อภปิ ราย และสรปุ ผลดำเนินงาน

ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อำเภอซบั ใหญ่ สำนักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั จังหวดั ชยั ภมู ิ สำนักงานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สำนักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ

๑ บทที่ ๑ บทนํา ๑. ความเป็นมาและความสำคัญของโครงงาน เนอื่ งจากในปัจจุบนั ในชมุ ชนมีขยะจากบ้านเรอื นมีปริมาณมากข้นึ เร่อื ย ๆย่ิงเราไม่สามารถกำจดั ได้ หมด ขยะเหล่านจี้ ะสง่ กลน่ิ เหม็นรบกวนและเปน็ แหลง่ เพราะพนั ธเ์ุ ชือ้ โรคต่างๆ ไดแ้ ก่ ทอ้ งรว่ ง ท้องเสีย โรค ภูมิแพ้ คล่ืนไส้ อาเจยี น ล้วนแตม่ แี มลงวนั เป็นพาหะนำโรค แมลงวนั เป็นพาหะนำโรคมากมายซงึ่ ปจั จุบนั มี ผปู้ ่วย และผู้เสยี ชวี ิต จากโรคดงั กล่าวเป็นจำนวนมากบวกกับอากาศในประเทศไทยเป็นแบบรอ้ นช้ืนทำใหก้ าร แพร่กระจายและแพรพ่ นั ธขุ์ องแมลงวันทเ่ี ป็นพาหะน าโรคได้อยา่ งรวดเร็ว โดยทัว่ ไปส่วนใหญ่จะนิยมกำจดั แมลงวันด้วยสารเคมีซง่ึ เป็นอันตรายต่อมนุษย์และสงิ่ แวดล้อมท่ีสำคัญอย่างยิง่ ส้ินเปลืองคา่ ใชจ้ ่าย และบรเิ วณ ชุมชนใกล้ กศน.ตำบลทา่ กบู มีร้านคา้ และร้านอาหารในชุมชน จงึ ทำให้มแี มลงวนั เปน็ จำนวนมาก ซงึ่ แมลงวัน เปน็ พาหะนำเชื้อโรคเขา้ ไปในอาหาร ทำให้ผู้บริโภคเกิดอาการท้องร่วง และปวดท้อง ในขณะเดยี วกนั การใช้กบั ดักแมลงวนั สำเรจ็ รปู ไม่ค่อยไดร้ ับความสนใจเพราะมีราคาค่อยขา้ งแพง ร้านคา้ และร้านอาหารสว่ นใหญ่มักใช้ ถุงนำ้ ใสแขวนไล่แมลงวนั แต่ไมไ่ ดผ้ ลจึงหนั มาใชก้ ับดกั แมลงวันสารเคมี ถอื วา่ เปน็ ปจั จยั สำคัญท่ที ำให้เกดิ การ ตกค้างของสารเคมีในอาหาร ซึ่งอาจเป็นอนั ตรายอย่างยงิ่ ตอ่ รา่ งกายมนุษย์สง่ิ แวดลอ้ ม ที่สำคญั เป็นการ สนิ้ เปลอื งคา่ ใชจ้ ่าย เพราะตอ้ งนำเข้าสารเคมีจากต่างประเทศ จากสภาพปญั หาดงั กล่าว นั้นผู้จัดทำได้เล็งเหน็ ถงึ สขุ ภาพของคนในชมุ ชน จึงมีความคดิ ที่จะแกป้ ัญหา แมลงวนั บรเิ วณ กศน.ตำบลท่ากูบ และร้านอาหารใน ชมุ ชน และในพน้ื ท่ีอน่ื ๆ โดยการประดิษฐ์อุปกรณด์ กั แมลงวนั จากขวดนำ้ พลาสติกจากเศษวัสดเุ หลอื ใช้เพือ่ ลด ปริมาณขยะ และลดการส้ินเปลืองคา่ ใชจ้ ่าย รวมถึงเป็นการลดปรมิ าณแมลงวันในพืน้ ที่ชมุ ชน คณะผจู้ ัดทำโครงการจึงมีความคดิ ที่จะแก้ปญั หา แมลงวนั ในร้านอาหาร และพ้ืนทอ่ี ่ืนๆ โดยการทำ อุปกรณ์ดกั จับแมลงวนั จากขวดน้ำพลาสติก และเศษวัสดุเหลือใช้ เพอื่ ลดปริมาณขยะ และลดการส้ินเปลอื ง ค่าใช้จ่าย รวมไปถึงการลดปริมาณแมลงวนั ในพ้ืนทต่ี า่ ง ๆอกี ดว้ ย ๑.๒ วัตถุประสงค์ ๑. เพอื่ ศกึ ษาสภาพปัญหา และแก้ปัญหาแมลงวันในชุมชน ๒. เพื่อศกึ ษาอปุ กรณ์ดกั แมลงวนั จากขวดพลาสติก ๓. เพ่ือนำขวดพลาสตกิ ท่ีไม่ได้ใช้แล้วมาประดษิ ฐ์เปน็ สง่ิ ของท่ีเกดิ ประโยชนส์ ามารถดักจับแมลงวันได้ ๔. เพ่อื ประดษิ ฐเ์ ครือ่ งดักจับแมลงวนั จากขวดพลาสตกิ เหลือใช้เพ่อื ลดปรมิ าณขยะในชุมชน ๕. เพื่อกำจดั แมลงวันซึง่ เป็นพาหะนำโรค ๑.๓ ขอบเขตการศกึ ษา ๑. ศกึ ษาเครื่องดักจบั แมลงวัน ๒. ระยะเวลา ๓. ชุมชน หมทู่ ่ี ๙ บา้ นซบั สมบรู ณ์ ตำบลทา่ กบู ๔. กศน.ตำบลท่ากบู

๒ ๑.๔ ประโยชนท์ ค่ี าดวา่ จะไดร้ บั ๑. ลดปริมาณแมลงวนั ในชมุ ชน ๒. ลดปญั หาโรคทีเ่ กดิ จากแมลงวนั เปน็ พาหะ ๓. สามารถนําเศษวัสดุเหลอื ใช้มาใชป้ ระโยชน์ และลดปรมิ าณขยะในชมุ ชน ๔. ลดการใชส้ ารเคมใี นการกำจัดแมลงวนั ๑.๕ ระยะเวลาทใี่ ช้ในการดำเนินงาน ระหวา่ งวนั ท่ี ๑ - ๒ สิงหาคม ๒๕๖๕

๓ บทที่ ๒ เอกสารท่ีเกี่ยวขอ้ ง ในการศึกษาโครงการเรื่อง เครื่องดักจบั แมลงวันจากขวดพลาสติก คณะผู้ศึกษาได้คน้ คว้า รวบรวมข้อมูลจาก เอกสารที่เกีย่ วข้อง และจากเว็บไซต์บนเครอื ข่ายอินเตอร์เน็ต มีดังน้ี ๑. แมลงวนั เป็นแมลงใน อันดับ Diptera (di = สอง, และ ptera = ปกี ) มีบนอกปล้องทสี อง และตมุ่ ปกี หนง่ึ คู่ ซ่งึ ลดรปู จากปกี หลัง บนอกปล้องท่ีสาม แมลงวนั บางชนิดไมม่ ีปีก โดยเฉพาะใน superfamily Hippoboscoidea อนั ดับ Diptera เปน็ อันดบั ท่ีมขี นาดใหญ่ ประกอบด้วย ประมาณ ๒๔๐,๐๐๐ ชนดิ ของ ยงุ , บัว่ , ร้นิ และแมลงวนั อืน่ ๆ แต่มีเพยี งคร่งึ (ประมาณ ๑๒๒,๐๐๐ ชนดิ ) ท่ไี ด้รบั การจำแนกแลว้ เปน็ อนั ดบั หลกั ๆที่มีความสำคญั ต่อระบบนิเวศ และ มนุษย์ (ทางการแพทย์และทางเศรษฐกจิ ) ยงุ ในวงศ์ Culicidae มคี วามสำคญั มากโดยเป็นพาหะนำโรค มาลาเรยี , ไขเ้ ลอื ดออก, ไวรสั West Nile, ไข้เหลอื ง , encephalitis แมลงวัน มีความสัมพนั ธใ์ กล้ชดิ กับคน มักพบตาม ท่อระบาย น้ำเสยี สิ่งปฏกิ ูล และกองขยะทว่ั ไป ขยะติดเช้ือที่ เป็นซากช้ินสว่ นร่างกายมนุษย์โดยเฉพาะหลงั เกดิ ภัยพบิ ตั ธิ รรมชาติ หากมีการจดั การสุขาภิบาลไมถ่ ูกสุขลกั ษณะ มีแหลง่ อาหาร แหล่งเพาะพันธข์ุ องแมลงวนั แลว้ จะทำใหม้ ีแมลงวนั ชกุ ชุม อันจะทำให้เกดิ การแพร่กระจายเชื้อโรค ซงึ่ เป็น สาเหตกุ ารเกดิ โรคระบาดได้ ๒. แหลง่ เพาะพันธ์ุ แมลงวนั สามารถวางไขข่ ยายพันธ์ใุ นแหล่งเพาะพนั ธไุ์ ด้หลายชนดิ ซง่ึ รวมท้งั กองขยะ ส่ิง ปฏกิ ลู แหล่งเพาะพันธทุ์ ี่ สำคัญของแมลงวนั มีดงั นี้ ๒.๑ มูลสัตว์ เปน็ แหลง่ เพาะพนั ธท์ุ ส่ี ำคัญของแมลงวันบา้ น มลู สตั ว์เหล่านี้จะมีความช้ืนและความนมุ่ เหมาะสมตอ่ การวางไขแ่ พร่พันธ์ขุ องแมลงวนั เหล่าน้ี มลู สัตว์พวกววั ควาย ไก่ เป็นแหล่งเพาะพนั ธ์ทุ ดี่ ีกบั แมลงวัน ๒.๒ กองสงิ่ ปฏกิ ูล และของเสยี จากโรงงานผลิตอาหาร เศษขยะ สิ่งปฏกิ ลู และของเสยี ทเ่ี หลอื ท้งิ ไม่ไดใ้ ชใ้ น การ ผลิตอาหารและอตุ สาหกรรมอาหาร จะเป็นแหล่งแพร่พันธ์ุอยา่ งดขี องแมลงวนั เช่น เปลือกผลไม้เศษพืชผักผลไม้ ต่าง ๆ ๒.๓ เศษของเนา่ เสีย ซ่ึงมสี ารอนิ ทรีย์ ได้แก่ เศษอาหารต่าง ๆ กองขยะจากตลาด จากอาคารบ้านเรือน เป็น แหลง่ เพาะพนั ธ์ทุ ่ีดขี องแมลงวนั ทั้งในเขตเทศบาลและ อบต ความสำคญั ทางดา้ นสาธารณสุข ๑. บทบาทและความเป็นไปไดใ้ นการนำโรคตดิ ต่อ แมลงวนั บา้ นสามารถนำโรคติดตอ่ มาสูม่ นษุ ย์ได้ โดยเฉพาะ โรคตดิ ต่อทางเดนิ อาหาร เชน่ บดิ ไทฟอยดอ์ าหารเปน็ พิษ อหวิ าตกโรค และโรคหนอนพยาธิบางชนดิ ๑) แมลงวันบ้าน มนี สิ ยั ชอบเกาะกินอาหาร และขยายพันธ์ุตามมลู สัตวแ์ ละส่ิงสกปรกตา่ ง ๆ เช่น ส่ิง ปฏกิ ลู กองขยะมูลฝอยต่าง ๆ เศษสัตว์พชื เน่า ๆ ซ่ึงโอกาสจะสัมผสั เชือ้ โรคติดตอ่ จึงมีมาก ๒) ได้มีการศกึ ษาพบว่า แมลงวนั สามารถเปน็ ตวั พา (Carrier) เชอื้ โรคหลายชนิด เช่น เชอื้ ไวรัส แบคทเี รยี โปรโตซวั ไข่และซสิ ต์พวกหนอนพยาธิ รา่ งกายทกุ สว่ นของแมลงวนั เชน่ ปาก ล าตวั ขา ขนตา่ ง ๆ ตามล าตวั และขา สามารถติดกับเชอ้ื โรคหลายชนิด ๒. โรคติดต่อที่แมลงวนั อาจเป็นตวั แพรโ่ รค โรคตดิ ต่อทีก่ ล่าวถงึ ต่อไปนีแ้ มลงวันเปน็ ส่วนหนงึ่ เทา่ นัน้ ที่จะทำให้ เกิดการแพร่ระบาดของโรค แต่ไมไ่ ด้มี บทบาทที่สำคญั ของการแพร่โรค

๔ ๑) โรคเกดิ จากแบคทีเรยี ได้แก่ - บิดมีเชอ้ื (Shigellosis) ไดแ้ ก่ บิดทเี่ กิดจากเชอื้ แบคทีเรยี - ไขร้ ากสาด (Salmonellosis) ไดแ้ ก่ ไขไ้ ทฟอยดพ์ าราไทฟอยด์ ซึง่ จากเชื้อแบคทีเรีย Salmonella - อาหารเป็นพิษ (Food poisoning) ซ่งึ เกดิ จากอาหารทีม่ ีเชือ้ แปดเปอ้ื น - อหิวาตกโรค (Cholera) การแพร่โรคโดยแมลงวันอาจเกิดได้แต่ ความสำคัญ อาจไมม่ ากนัก ๒) โรคเกดิ จากโปรโตซัว - บิดมตี ัว แมลงวันอาจนำซสิ ตข์ องอะมีบาได้ ๓) หนอนพยาธิ แมลงวันสามารถนาหรือพาไข่ซิสต์ของพยาธไิ ด้หลายชนดิ เช่น พยาธิเส้นด้าย พยาธิ ตวั กลม พยาธิปากขอ ฯลฯ เป็นตน้ ๔) โรคผวิ หนงั และแผลเร้ือรัง แมลงวันส่วนใหญช่ อบบินมาเกาะแผล หรือแผลเรื้อรงั สามารถนาเชื้อมา ตดิ ได้เชน่ คุดทะราด โรคเรื้อน ๓. การควบคมุ กำจดั แมลงวนั แมลงวนั เป็นพาหะทสี่ ำคญั ในการนำโรคตดิ ตอ่ รา้ ยแรงหลายชนิดมาสูม่ นษุ ย์ และนำ ส่งิ สกปรกมาปนเป้ือน อาหาร และการท่แี มลงวันมคี วามสามารถบินไปไดท้ ั่วทกุ หนทุกแห่ง และมกี ารแพรข่ ยายจำนวน ได้รวดเรว็ ถ้ามีแหลง่ ของ อาหารอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะอาหารที่มันชอบมกั เปน็ สง่ิ สกปรกตา่ ง ๆ จึงจ าเปน็ ทจ่ี ะต้อง ดำเนินการควบคุมและ ป้องกันไมใ่ หแ้ มลงวันเขา้ มากอ่ ปัญหาและเป็นสาเหตุทำใหเ้ กิดโรค การควบคมุ แมลงวนั ให้ไดผ้ ล นน้ั ควรดำเนนิ การท้งั ชุมชน การควบคุมในแตล่ ะบ้านมักไม่ค่อยได้ผล กอ่ นทจ่ี ะ ดำเนินการควบคมุ ต้องสำรวจหาแหลง่ เพาะพันธ์ุ แหล่งทีอ่ ยูอ่ าศัย ความชุกชุมของแมลงวัน เพือ่ ใช้ในการวางแผน ดำเนนิ การ หามาตรการที่ เหมาะสมในการ ควบคมุ และกำจดั แมลงวัน ดังนี้ การปรบั ปรงุ สขุ าภิบาลสิ่งแวดลอ้ ม เปน็ การควบคมุ แมลงวนั ท่ีให้ผลถาวร โดยการทำลายแหลง่ แพรพ่ ันธขุ์ อง แมลงวนั ให้หมดไป หรือ ลดนอ้ ยลง ให้มากที่สดุ โดยมมี าตรการดังน้ี ๑. จัดใหม้ แี ละใชส้ ว้ มท่ถี กู สุขลักษณะ ตอ้ งบำรงุ รักษาห้องน้ำหอ้ งสว้ มให้มคี วามสะอาดอยู่เสมอ ทอ่ ระบาย อากาศของส้วมต้องมีตะแกรงปอ้ งกันไม่ใหแ้ มลงเขา้ ไปได้ ๒. การเกบ็ กับมูลฝอยเปียกหรอื มูลฝอยท่ีเป็นสารอนิ ทรียอ์ ่นื ๆไวต้ ้องเกบ็ กักในภาชนะทเี หมาะสมไมร่ ว่ั ซมึ และมฝี าปดิ มิดชดิ โดยการเก็บไว้ในถงุ พลาสติกซึ่งบรรจอุ ยูภ่ ายในถงั โลหะหรือพลาสติกท่มี ีฝาปดิ มดิ ชดิ และนำมลู ฝอย เปียก ไปกำจัดใหเ้ หมาะสม โดยการนำไปเผา ฝัง ถม ปรับที่ หรือนาํ ไปต้มเลี้ยงสตั ว์ตอ่ ไป ภาพท่ี ๑ แมลงวนั บ้าน

๕ ภาพท่ี ๒ แมลงวันหวั เขยี ว โรคติดต่อทแี่ มลงวันอาจเป็นตวั แพรโ่ รค โรคตดิ ต่อที่กล่าวถงึ ตอ่ ไปนแ้ี มลงวนั เป็นสว่ นหน่งึ เทา่ นั้นทจี่ ะทำให้เกดิ การแพรร่ ะบาดของโรค แต่ไมไ่ ด้มี บทบาทท่ีสำคญั ของการแพรโ่ รค ๑) โรคเกิดจากแบคทเี รีย ได้แก่ - บิดมีเช้อื (Shigellosis) ไดแ้ ก่ บิดทีเ่ กดิ จากเชื้อแบคทเี รีย - ไขร้ ากสาด (Salmonellosis) ได้แก่ ไข้ไทฟอยด์พาราไทฟอยด์ ซ่งึ จากเช้อื แบคทเี รยี Salmonella - อาหารเป็นพิษ (Food poisoning) ซง่ึ เกิดจากอาหารที่มีเชอ้ื แปดเปือ้ น - อหิวาตกโรค (Cholera) การแพรโ่ รคโดยแมลงวันอาจเกดิ ได้แต่ความสำคัญ อาจไม่มากนัก ๒) โรคเกดิ จากโปรโตซัว - บิดมตี ัว แมลงวันอาจนำซสิ ต์ของอะมีบาได้ ๓) หนอนพยาธิ แมลงวันสามารถนำหรือพาไขซ่ สิ ตข์ องพยาธิไดห้ ลายชนิด เชน่ พยาธเิ ส้นดา้ ย พยาธิ ตัวกลม พยาธิปากขอ ฯลฯ เป็นตน้ ๔) โรคผิวหนงั และแผลเร้อื รงั แมลงวนั ส่วนใหญ่ชอบบนิ มาเกาะแผล หรอื แผลเร้อื รงั สามารถนำเช้ือมาตดิ ได้เช่น คดุ ทะราด โรคเร้ือน การควบคุมกาํ จัดแมลงวัน แมลงวันเป็นพาหะที่สาํ คญั ในการนำโรคติดตอ่ ร้ายแรงหลายชนิดมาสมู่ นุษย์ และนำสงิ่ สกปรกมาปนเป้อื น อาหาร และการท่ีแมลงวนั มีความสามารถบินไปได้ทั่วทุกหนทกุ แหง่ และมกี ารแพร่ขยายจำนวนไดร้ วดเร็วถา้ มีแหลง่ ของ อาหารอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะอาหารทีม่ ันชอบมักเป็นสิง่ สกปรกตา่ ง ๆ จึงจำเปน็ ที่จะต้องดำเนนิ การควบคุมและ ปอ้ งกนั ไม่ใหแ้ มลงวนั เข้ามาก่อปญั หาและเปน็ สาเหตุทำให้เกดิ โรค การควบคมุ แมลงวัน ให้ได้ผลนัน้ ควรดำเนนิ การทงั้ ชมุ ชน การควบคมุ ในแตล่ ะบา้ นมกั ไมค่ อ่ ยไดผ้ ล ก่อนที่จะดำเนินการควบคุมต้องสาํ รวจหาแหลง่ เพาะพนั ธุ์ แหล่งที่อยู่ อาศยั ความชกุ ชุมของแมลงวัน เพอ่ื ใช้ในการวางแผนดำเนนิ การ หามาตรการที่ เหมาะสมในการควบคมุ และกำจัด แมลงวนั ดังนี้

๖ การปรับปรงุ สขุ าภิบาลสิ่งแวดล้อม เป็นการควบคมุ แมลงวนั ทีใ่ ห้ผลถาวร โดยการทำลายแหลง่ แพรพ่ ันธุ์ของแมลงวนั ใหห้ มดไป หรือ ลดนอ้ ยลงให้ มากท่สี ดุ โดยมีมาตรการดังนี้ ๑. จัดใหม้ แี ละใช้ส้วมท่ีถูกสขุ ลักษณะ ต้องบำรงุ รักษาห้องน้ำหอ้ งส้วมให้มคี วามสะอาดอยเู่ สมอ ทอ่ ระบายอากาศของ ส้วมตอ้ งมตี ะแกรงปอ้ งกนั ไมใ่ ห้แมลงเข้าไปได้ ๒. การเกบ็ กับมลู ฝอยเปยี กหรือมลู ฝอยทีเ่ ปน็ สารอินทรีย์อื่น ๆไว้ต้องเกบ็ กักในภาชนะทีเหมาะสมไม่ร่ัวซมึ และมฝี าปิด มิดชิด โดยการเก็บไว้ในถงุ พลาสติกซึ่งบรรจุอยู่ภายในถงั โลหะหรือพลาสตกิ ทีม่ ีฝาปิดมิดชิด และนำมูลฝอยเปยี กไปกาํ จดั ใหเ้ หมาะสม โดยการนำไปเผา ฝงั ถม ปรบั ท่ี หรอื นำไปตม้ เล้ียงสัตว์ต่อไป ๓. มกี ารจดั การมูลฝอยภายในชุมชนทถี่ กู ต้องและเหมาะสม โดยต้องใหม้ ีการเก็บ ขนและการกำจัดมูลฝอยทม่ี ี ประสทิ ธภิ าพดีไม่ก่อให้เกิดแหลง่ เพาะพนั ธแุ์ มลงวนั ได้แก่ใหม้ ีการเก็บกวาด ถนนไม่ใหเ้ กิดมูลฝอยตกค้างเกลื่อนกลาด ตามถนนหรือที่สาธารณะตา่ ง ๆ ๔. กำจัดมูลสัตวไ์ มใ่ ห้เหลือตกค้าง หมัน่ เกบ็ กวาด รวบรวมมลู สตั ว์ท่เี กดิ ขนึ้ ทกุ วันไปกำจดั โดย การนำไปตากแดดใหแ้ หง้ เผา ฝงั หรือหมักทำปยุ๋ ๕. ควรมตี ู้เกบ็ อาหาร และภาชนะ ทีป่ กปดิ อาหารมิใหแ้ มลงวันตอม ๖. รา้ นอาหาร สถานที่ประกอบอาหาร ห้องครวั ควรรกั ษาความสะอาดใหถ้ ูกสุขลักษณะ เพอ่ื มใิ ห้แมลงวนั เข้าไปรบกวน และตอมอาหาร การควบคมุ โดยใช้สารเคมี การทำลายตัวออ่ นและตัวแกข่ องแมลงวัน ใชส้ ารเคมีทำลายตัวออ่ นและตัวแกข่ องแมลงวัน โดยการพน่ ลงบน แหลง่ เพาะพนั ธตุ์ ามกองขยะ มลู สัตว์ตัวอย่างสารเคมที ่ีใช้ทำลายตวั ออ่ นและตัวแก่ของแมลงวนั ไดแ้ ก่ กลุ่มไพรีทรอยด์ (Pyrethroid) ใช้สารเคมี ๑๕๐ - ๒๐๐ cc. / น้ำ ๑๐ ลิตร (๒/๓ ปี๊บ) ฉดี พ่นด้วยตัวถังอัดลม (pressure Spray) ๑ ลติ ร/ พืน้ ที่ ๒๐ ตารางเมตร เหยื่อล่อแมลงวันปลาหมกึ และนำ้ ปลาหมึก ซ่งึ อาหารทะเลมกี ลิ่นคาวมาก โดยสงั เกตจาก ตามตลาดสดที่เหน็ ว่าแมลงวนั จะชอบตอมอาหารทะเล ดังนัน้ เราจงึ เลอื กมาเป็นเหยอื่ ลอ่ แมลงวนั

๗ บทที่ ๓ อปุ กรณแ์ ละวธิ ีดำเนนิ การทดลอง ๓.๑ วัสดุ อปุ กรณ์ ๑. ขวดนํ้าพลาสตกิ ใส จํานวน ๓๐ ขวด ๒. คัตเตอรจ์ ำนวน ๑ อัน ๓. กรรไกร ๔. ปากกาเคมี ๕. อาหารสำหรบั ลอ่ แมลงวัน ๓.๒ ข้ันตอนที่ ๑ เครอ่ื งดักจบั แมลงวนั แบบ ๓ และ แบบ ๒ ขวด - ขั้นตอนการประดิษฐ์เคร่ืองดกั จับแมลงวนั แบบ ๓ ขวด ได้ดงั น้ี ๑. ตัดคตั เตอร์ตัดครง่ึ ขวดน้ำใบที่ ๑ หลังจากนั้นใหเ้ อาส่วนบนทม่ี ีคอขวดใสล่ งไปใน ส่วนลา่ งของขวด หลังจากน้นั ใหต้ ัดส่วนล่างของขวดเปน็ รูปสี่เหลย่ี มเล็ก ๆ เพอื่ เป็นทางล่อแมลงวันใหบ้ ินเข้าไป ที่ฐานของ ขวดให้เอา อาหารเหยือ่ มาวางไว้ ๒. เจาะขวดใบที่ ๒ ในตำแหน่งดา้ นข้าง คอ่ นมาดา้ นลา่ งเพ่ือเชื่อมตอ่ กับขวดใบที่ ๑ ขนาด ของรทู ่ี ๑ ตอ้ งใหพ้ อดีกบั ปากขวด เมื่อเจาะเรียบรอ้ ย แล้ว ให้นำขวดใบท่ี ๒ มาสวมเข้าทป่ี ากขวดของขวดใบที่ ๑ เมอื่ เสร็จ แลว้ จะได้ขวดใบที่ ๒ นอนขวางเปน็ แนวนอนอยบู่ นขวดใบท่ี ๑

๘ ๓. เจาะรขู วดใบที่ ๓ ในตําแหนง่ ทพ่ี อดกี บั ปากขวดใบท่ี ๒ ทน่ี อนขวางอยู่ หลังจากนนั้ ให้เอาปากขวด ใบที่ ๒ สวมลงไป ในรูของขวดใบท่ี ๒ -ขั้นตอนการประดษิ ฐเ์ ครอ่ื งดักจบั แมลงวนั แบบ ๒ ขวด ไดด้ งั น้ี ๑. ใช้คตั เตอร์ตดั ขวดน้ำพลาสตกิ ออกเปน็ ๒ สว่ น ตัดให้ ส่วนบนวัดตง้ั แต่ปากขวดลงมา สูงประมาณ ๑๔ ซม. ๒. นำสว่ นบนด้านคอขวดคว่ำสวมเข้าไปในขวดน้ำสว่ นล่าง นำเทปกาวสีดำปดิ ให้ขวด ๓. สว่ นติดสนทิ และติดเทปกาวให้ไดข้ อบสงู ประมาณ ๒ - ๓ นว้ิ ๔. ตัดชอ่ งเจาะรบู รเิ วณทีต่ ิดเทปกาวสดี ำ จะเจาะเปน็ รู กลม รูส่ีเหลี่ยมกไ็ ด้ โดยเจาะให้กวา้ งพอท่ี แมลงวันบนิ เขา้ ขั้นตอนท่ี ๒ เม่อื เสรจ็ แลว้ ใหท้ ำเหยื่อลอ่ แมลง เชน่ น้ำลา้ งปลาหมกึ กลนิ่ เหมน็ ผสมน้ำเล็กน้อย ใสล่ งไปในขวด ใบที่ ๑ สว่ นใน สว่ นของขวดใบท่ี ๓ ใหใ้ ส่น้ำลงไปประมาณ ๑/๔ ขวด (ผสมเศษอาหารลงดว้ ยกด็ )ี เม่อื แมลงวันบนิ จนหมดแรงจะตกมาตาย เองหลกั การการทำงานของอุปกรณช์ นดิ นคี้ อื กลิ่นของอาหารทเี่ ปน็ เหยื่อ จะลอ่ ให้ แมลงวันบินตามกลน่ิ เข้ามา เม่อื แมลงวนั บินเขา้ ไปในขวด เพอื่ กนิ เศษอาหารโดยตามธรรมชาติของแมลงวนั จะบนิ ขน้ึ สูท่ ่สี งู ในแนวตัง้ เหมือนเฮลคิ อปเตอร์ ขวด พลาสติกสใี ส เมือ่ แมลงวนั แหงนมองดูกค็ ิดว่าเป็นท้องฟ้า จึงบนิ ข้ึนไป ตดิ กบั ดักและขังตวั อยู่ขา้ งบน ซง่ึ แมลงวนั ไมส่ ามารถบินหลดุ ผา่ นช่องคอขวด ลงมา ได้ เพราะมนั จะบินขนึ้ ข้างบน อยา่ งเดียว กบั ดกั แมลงวันนี้ เมือ่ มแี มลงวนั บนิ เขา้ ไปจนเต็ม จงึ นำไปกำจัดโดยการ นำไปผึง่ แดดสักพักแมลงวันก็จะ ตายไปในท่สี ดุ การทาํ กับดักแมลงวนั สามารถทําได้อย่างง่าย ๆ โดยใช้วัสดทุ ห่ี าได้ง่าย และประหยัด อีกทง้ั ได้ผลใน การกำจัดแมลงวนั เครอื่ งดกั แมลงวนั อัจฉริยะคดิ ขนึ้ มานี้ ธรรมชาตขิ องแมลงวนั ทบ่ี นิ ข้ึนในแนวต้ัง ทำดว้ ยขวดนำ้ ขนาด ๖ ลิตร ตดั ออกประมาณ ๑/๔ แลว้ เสยี บกลบั ด้านลงไปในขวดให้เปน็ กรวย และตดั ด้านลา่ งออกเล็กน้อยสกั ๒ ซ.ม. เพ่ือเปน็ ทางเข้าของแมลงวัน ควรมเี หยอื่ ล่อแมลงดา้ นล่าง จะดักได้มากและรวดเรว็ (เหยือ่ คือ อาหาร ท่ี แมลงวันชอบตอม)

๙

๑๐

๑๑ บทท่ี ๔ ผลการทดลอง จากการศกึ ษาเคร่ืองดักจบั แมลงวนั จากขวดพลาสติก ซึง่ ไดด้ ําเนินการโดยประดิษฐ์เคร่ืองดกั จับแมลงวนั จากขวดพลาสตกิ ๒ แบบ คือ แบบ ๒ ขวด และ ๓ ขวด โดยได้กาํ หนดระยะเวลา เหย่อื ลอ่ แมลงวัน จาก การศกึ ษาดงั นี้ ผลการทดลองเครอ่ื งดักจับแมลงวันทั้ง ๒ แบบ โดยเครือ่ งดกั จับแมลงวัน แบบ ๒ ขวดและแบบ ๓ ขวด เมอื่ นำเครือ่ งดกั จบั แมลงวนั จากขวดพลาสตกิ ท้งั ๒ แบบ คือแบบ ๒ ขวด และ ๓ ขวด นำไปล่อแมลงวัน โดยใช้ เหย่อื ล่อแมลงวัน คือ กงุ้ ปลาหมกึ และนํา้ ปลาหมึก เป็นระยะเวลา ๑ ชัว่ โมง ปรากฏวา่ เคร่ืองดกั จับแมลงวันท้งั ๒ แบบ สามารถดักจบั แมลงวนั ได้ โดยเครื่องดักจับแมลงวนั แบบ ๓ ขวด สามารถดกั จับแมลงวนั ได้มากกว่า เครอ่ื งดักจับแมลงวนั แบบ ๒ ขวด

๑๒

๑๓

๑๔ บทที่ ๕ อภปิ ราย และสรปุ ผลดำเนินงาน สรุปผลการศึกษา จากการศกึ ษา เรอื่ งเครื่องดักจับแมลงวันจากขวดพลาสตกิ ซ่ึงเป็นการศกึ ษาเพอ่ื ทราบลักษณะของเคร่ืองท่ใี ช้ ดกั จบั แมลงวันรูปแบบใดทีส่ ามารถดกั แมลงวนั ไดจ้ ำนวนมากท่ีสดุ โดยลกั ษณะ ของเครื่องดกั จับแมลงวัน มที ้งั หมด ๒ รูปแบบ ที่มีความแตกต่างกนั ในการทดลองครัง้ น้ีไดน้ ำเครือ่ งดกั จบั แมลงวนั ทั้ง ๒ รปู แบบไปวางในบรเิ วณเดยี วกนั และมกี ารสลบั ตำแหนง่ ทใี่ ชว้ างเครื่องดักจบั แมลง ภายใน ระยะเวลา ๑ ชั่วโมง พบวา่ เครอ่ื งดักจับแมลงวันแบบ ๓ ขวด สามารถดักจับแมลงวนั ได้ มากกว่าเครือ่ งดักจบั แมลงวันแบบ ๒ ขวด จากการทดลองประดษิ ฐเ์ ครือ่ งดกั จบั แมลงวันสามารถนำมาแก้ปัญหา แมลงวันบริเวณ กศน.ตำบล ทา่ กบู รา้ นค้า รา้ นอาหารในชุมชน และในพ้ืนทีอ่ ื่น ๆ แกน่ ักศึกษา และประชาชนท่ีสนใจนำกลับไปใช้ใน ชวี ิตประจำวันไดเ้ ป็นอย่างดี ๕.๑ อภปิ รายผล จากการทดลองเครื่องดักจับแมลงวันจากขวดนํ้าพลาสติกในแต่ละรูปแบบน้ัน เคร่อื งดกั จับแมลงวัน จากพลาสติก แบบ ๓ ขวด มีความเหมาะสมในการใชด้ ักจบั แมลงวนั มากกวา่ แบบ ๒ ขวด เนื่องจากเครอ่ื งดกั จบั แมลงวนั พลาสติกแบบ ๓ ขวด สามารถลอ่ แมลงวันใหเ้ ข้าไปขา้ งในไดโ้ ดยง่าย โดยชอ่ งทางเข้ามีขนาดกว้าง และแมลงวนั ก็ไม่สามารถบนิ ออกมาได้ ในขณะท่เี ครอ่ื งดกั จับแมลงวันขวดพลาสติกแบบ 2 ขวดน้นั มีช่องทาง เข้าเล็กกว่า ๕.๒ ข้อเสนอแนะ ๑. ควรมีการทดลองนำวัสดุชนิดอ่ืนทเ่ี หลือใช้มาดัดแปลงเป็นอุปกรณ์ดกั จับแมลงวนั แทนขวดน้ำ พลาสติก เช่น แกว้ พลาสติก กระป๋องน้ำอดั ลม ๒. ควรพฒั นาอุปกรณ์ดกั จบั แมลงวันจากขวดน้ำพลาสติกใหม้ ีความคงทนและมอี ายกุ ารใช้งานที่ ยาวนาน