บทเรียนโมดูลที่ 1 ไฮดรอกซิล

1

2 หลักการและเหตุผลการสรา้ งบทเรียน โมดลู นปี้ ระกอบด้วยเนือ้ หา 5 ตอนได้แก่ หมฟู่ งั ก์ชันไฮดรอกซลิ เมททลิ แอลคนี แอลไคน์ เอไมด์ เอมนี ไนไตล์ ไนโตร ไนโตรโซ และหมู่คารบ์ อกซลิ มุ่งใหผ้ เู้ รียนไดเ้ รียนรถู้ งึ ความหมายของสารประกอบอินทรียท์ มี่ หี ม่ฟู ังกช์ นั ต่างๆ โครงสรา้ งของหมู่ฟังกช์ น่ั การเรยี กช่ือสารประกอบ ตัวอยา่ งสารประกอบอินทรยี ท์ ม่ี หี มู่ฟงั กช์ ่นั ต่างๆ ในชวี ิตระจำวนั รวมถงึ ประโยชน์และโทษของสารอินทรยต์ า่ งๆ เหล่านัน้ ในอตุ สาหกรรมอาหาร โดยการผ่านบทเรียนผเู้ รยี นต้องตอบคำถามใบงาน ของแต่ละตอน ได้ถูกตอ้ ง และตอบคำถามเกมคาร์ ฮทู ร์ เร่อื งสารประกอบอินทรียท์ ีม่ ีหมฟู่ งั ช่ัน ตามลงิ ค์ท้ายบทเรียนโมดลุ ด้วยการสแกนคิวอารโ์ คด๊ เขา้ ไปตอบปญั หา และไดค้ ะแนนไม่นอ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 70 กรณที ่ไี ด้ไมถ่ งึ ใหผ้ ูเ้ รยี นกลับเข้าไปตอบคำถามซำ้ ได้ จนกวา่ จะผ่านเกณฑ์ ผเู้ รียนจำเป็นต้องมีพืน้ ฐานความรูเ้ รื่องธาตุ ตารางธาตุ เลขอะตอม และพนั ธะเคมี กอ่ นเรียนบทเรยี นนี้

3 คำนำ 1 สารบญั 2 คำชี้แจง 3 ทดสอบกอ่ นเรียนบทเรยี นโมดลุ ท่ี 1 4 เนื้อหา 5 กจิ กรรมท้ายบทเรยี น 19 เฉลยกจิ กรรมท้ายบทเรียน 21 ทดสอบหลังบทเรยี น 22

4 การใชบ้ ทเรยี นโมดลู เรือ่ ง สารอินทรยี ์ที่มหี มู่ฟงั กช์ นั 1. อา่ นคำช้ีแจงและคำแนะนำสำหรบั นักศกึ ษาใหเ้ ข้าใจกอ่ นลงมอื ศกึ ษาชุด กจิ กรรม 2. นกั ศกึ ษารบั แบบบันทกึ กจิ กรรมประจำชุดกิจกรรม คนละ 1 ชุด 3. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน ดว้ ยการสแกนควิ อาร์โค้ด พมิ พช์ อ่ื เลขที่ แลว้ ตอบคำถาม เพ่อื ประเมินความรเู้ ดิม 4. ศึกษาเน้อื หาในชดุ กจิ กรรม ตามขั้นตอนทรี่ ะบไุ วใ้ นคำชีแ้ จง ทุกขอ้ ในกจิ กรรมทา้ ยบทเรยี น 5. เปิดเฉลยในหนา้ ต่อไปหลงั กจิ กรรม ตรวจคำตอบ 6. ทำแบบทดสอบหลงั เรยี น ด้วยการสแกนควิ อาร์โคด้ พมิ พช์ ่ือเลขท่ี แล้วตอบคำถาม เพ่ือดูความก้าวหน้าในการ เรียนของนกั ศึกษา หลงั จากศึกษาบทเรยี นและทำกจิ กรรมทา้ ยบทเรยี นเรยี บรอ้ ยแลว้ 7. ในการทำกิจกรรมทกุ ชุดกิจกรรม ขอใหน้ ักศกึ ษาทำดว้ ยความตง้ั ใจ ใหค้ วามร่วม และมี ความซอ่ื สัตย์ตอ่ ตนเองใหม้ ากทีส่ ุด โดยไม่ดเู ฉลยกอ่ นทำกิจกรรมและแบบทคสอบ 8. หากนกั ศกึ ษาไมเ่ ขา้ ใจบทเรียนเนือ้ หาตอนใด ใหถ้ ามครูผสู้ อนเพอื่ อธบิ ายเพิ่มเตมิ และสามารถใหร้ บั ชดุ กิจกรรม ไปศึกษาเพ่มิ เติมนอกเวลาซำ้ ได้

5 ทดสอบกอ่ นเรียนบทเรียนโมดลุ ที่ 1 เรื่อง หมู่ไฮดรอกซลิ สารประกอบประเภทแอลกอฮอล์

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19 กจิ กรรมที่ 1 เร่อื งหม่ฟู ังก์ชนั ไฮดรอกซิล 1. จุดประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 1.1 อธบิ ายความหมายของสารอินทรีย์ หมฟู่ งั ก์ชัน และสารอินทรยี ท์ มี่ หี มฟู่ งั กช์ นั ได้ 1.2 บอกชนิดของหมู่ฟงั กช์ นั ท่ีพบในแอลกอฮอล์พรอ้ มทั้งเขยี นสูตรโมเลกลุ และสูตรโครงสร้างได้ 1.3 ยกตวั อยา่ ง บอกวิธกี ารเตรยี ม และบอกประโยชนข์ องแอลกอฮอล์ทั่วไปทพ่ี บในชวี ติ ประจำวนั ได้

20 กิจกรรมท่ี 1 เรื่องหมูฟ่ งั กช์ นั ไฮดรอกซลิ 2. สมรรถนะ แสดงความรเู้ กี่ยวกบั สารอินทร์ท่มี หี มฟู่ งั ก์ชนั “หมไู่ ฮดรอกซลิ ” คำส่ัง ใหน้ ักศึกษาตอบคำถามตอ่ ไปนี้ จงตอบคำถามตอ่ ไปนใ้ี ห้ถกู ต้อง 1. สารอินทรยี ม์ ีความหมายว่าอยา่ งไร ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... 2. หมู่ฟังกช์ ันในสารอนิ ทรีย์ มคี วามหมาย และความสำคัญอยา่ งไร .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... 3. อธบิ ายลกั ษณะโครงสร้างของหมูแ่ อลคิล “R” วา่ ประกอบด้วยธาตุอะไรบา้ ง เขียนสตู รของหมแู่ อลคลิ ตาม สูตรทว่ั ไป (CnH2n+1) โดยแสดงสูตรโมเลกุล ตัวอยา่ งเชน่ เมอื่ n=1 , หมู่แอลคลิ คือ CH3 , เมื่อ n=2 หมูแ่ อลคลิ คอื C2H5 เมอ่ื n=3 หมูแ่ อลคิล มสี ตู ร คอื C3H7 จงหาสูตรหมูแ่ อลคลิ เม่อื n=4, n=5, n=6, n=7 , n=8 , n=9 และเมอื่ n=10 .................................................................................................................................................................................... .......................................……................................................................................................................ ....................... 4. หมูฟ่ ังก์ชันทเ่ี ป็นองคป์ ระกอบสำคัญของแอลกอฮอล์คอื หมู่ฟงั ชนั่ ท่ีมโี ครงสร้างเป็นอยา่ งไร ............................................................................................................................................................. ....................... มชี อ่ื เรียกหมฟู่ งั ก์ชันวา่ อย่างไร .................................................................................................................................................................................... 5. เมทานอลสามารถเรยี กช่อื ในแบบสามญั วา่ อย่างไร .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... มวี ิธกี ารเตรียมเมทานอลในแบบด่งั เดิมทำได้โดยวิธีการอยา่ งไร .................................................................................................................................................................................... ในปัจจุบนั วธิ กี ารเตรยี มเมทานอลทำได้โดยวธิ กี ารอย่างไร .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .......................................................

21 6. เมทานอลมปี ระโยชน์อย่างไรบ้าง .................................................................................................................................................................................... 7. เมทานอลมีโทษอยา่ งไรบา้ ง .................................................................................................................................................................................... 8. เอทานอลสามารถเรียกในแบบสามญั อีกช่ือวา่ อยา่ งไร .................................................................................................................................................................................... การเตรียมเอทานอลแบบดง้ั เดมิ ทำได้โดยวธิ ีการอยา่ งไร .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................ ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ในปจั จุบันการเตรียมเอทานอลสามารถทำไดโ้ ดยวิธีการอย่างไร .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... 9. เอทานอลมีประโยชนอ์ ย่างไรบ้าง ........................................................................................................................ ............................................................ .................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................ ............................................................ ........................................................................................................................ ............................................................ .................................................................................................................................................................................... 10. เอทานอลมีโทษอยา่ งไรบ้าง .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .......................................................

22 เฉลย กิจกรรมที่ 1 เรื่องหมูฟ่ งั กช์ ันไฮดรอกซลิ คำสัง่ ให้นกั ศกึ ษาตอบคำถามต่อไปน้ี จงตอบคำถามต่อไปน้ีใหถ้ ูกต้อง 1. สารอนิ ทรยี ม์ คี วามหมายวา่ อยา่ งไร.........หมายถงึ สารทมี่ ีธาตคุ าร์บอน เปน็ องค์ประกอบหลกั และมีธาตอุ ื่นๆ เป็นองคป์ ระกอบร่วม เช่น ธาตุO, N, P, S, Cl,และ Br เปน็ ต้น ดงั นนั้ สารอินทรีย์และสารอนนิ ทรีย์ทกุ ชนิดจะต้อง มีธาตุ C อยูด่ ้วยเสมอ จึงกล่าวได้ว่าสารอนิ ทรียก์ ็คือสารประกอบของคารบ์ อน . 2. หมูฟ่ ังก์ชนั ในสารอนิ ทรีย์ มีความหมาย และความสำคญั อยา่ งไร.........หมายถงึ สว่ นโครงสรา้ งย่อยของโมเลกลุ ท่มี อี งคป์ ระกอบและโครงสร้างเฉพาะตัว หรือเป็นหม่อู ะตอมธาตุท่แี สดงสมบตั เิ ฉพาะในโมเลกลุ ของสารประกอบ อินทรีย์ มคี วามสำคญั คือ มกั เปน็ ตวั กำหนดการทำปฏกิ ริ ิยาและสมบัตทิ างเคมีของโมเลกลุ ท่มี ีพวกมันเป็น . สว่ นประกอบอยู่ จึงมกั ใชห้ มู่ฟงั กช์ ันมาเปน็ เกณฑ์ในการจำแนกสารประกอบอนิ ทรยี ์ชนดิ ตา่ งๆ . 3. อธบิ ายลักษณะโครงสร้างของหมู่แอลคลิ “R” ว่าประกอบด้วยธาตุอะไรบา้ ง เขยี นสูตรของหม่แู อลคลิ ตาม สูตรทว่ั ไป (CnH2n+1) โดยแสดงสตู รโมเลกลุ ตัวอย่างเชน่ เมือ่ n=1 , หมูแ่ อลคิล คือ CH3 , เมื่อ n=2 หมู่ แอลคลิ คือ C2H5 เมอ่ื n=3 หม่แู อลคลิ มสี ตู ร คอื C3H7 จงหาสูตรหมู่แอลคลิ เมือ่ n=4, n=5, n=6, n=7 , n=8 , n=9 และเม่อื n=10 ..... หม“ู่ R” ประกอบด้วย ธาตุ คาร์บอนและธาตไุ ฮโดรเจน มสี ตู รท่วั ไปคือ CnH2n+1 เมื่อ n=4 , คอื C4H9. , เมอื่ n=5 , คือ C5H11 , เมือ่ n=6 , คอื C5H11. , เม่ือ n=7 , คอื C7H14 , เมอื่ n=8 , คอื C8H17 , เมอ่ื n=9 , คอื C9H19. , เม่อื n=10 , คือ C10H101 . 4. หม่ฟู งั กช์ ันทเ่ี ป็นองคป์ ระกอบสำคัญของแอลกอฮอลค์ ือหมู่ฟงั ชนั่ ทีม่ โี ครงสร้างเปน็ อยา่ งไร........................ มี ช่ือเรียกหมูฟ่ งั กช์ ันวา่ อย่างไร....ตอบ.. .หมไู่ ฮดรอกซิล . 5. เมทานอลสามารถเรียกชื่อในแบบสามญั ว่าอยา่ งไร.. ตอบ .เททลิ แอลกอฮอล์ . มวี ิธีการเตรยี มเมทานอลในแบบด่งั เดิมทำได้โดยวิธกี ารอยา่ งไร. ตอบ วธิ ีกลน่ั สลายไม้ . ในปจั จุบนั วธิ กี ารเตรยี มเมทานอลทำได้โดยวธิ กี ารอย่างไร. ตอบ สังเคราะหข์ นึ้ จากปฏิกริ ิยา . .คาร์บอนมอนอกไซดก์ ับไฮโดรเจนท่อี ณุ หภมู แิ ละความดนั สงู และใช้โลหะออกไซดผ์ สม (ZnO + Cr2O3 ) เปน็ ตวั เร่ง ตามปฏิกริ ิยาดังนี้ . 6. เมทานอลมปี ระโยชน์อย่างไรบ้าง . ตอบ - ใช้เตรียมฟอร์แมลดไี ฮด์ ในการผลิตพลาสตกิ ฟนี อล-ฟอร์แมลดีไฮด์ . - ใช้เป็นตัวทำละลาย . - ใชเ้ ปน็ เช้ือเพลงิ สำหรบั เครอ่ื งยนตไ์ อพน่ (Jet fuel)

23 - ใช้เตมิ ในหม้อนำ้ รถยนต์ เพื่อป้องกนั ไมใ่ หน้ ้ำในหมอ้ นำ้ แข็งตวั ในฤดูหน าวในประเทศท่มี ี . อากาศหนาวเย็น . - ใชผ้ สมกบั แกส๊ โซลีน . 7. เมทานอลมีโทษอย่างไรบ้าง.ตอบ พิษของเมทานอล ถ้าดื่มเข้าไปทำใหต้ าบอดหรอื ตายได้ . ............................................................................................ 8. เอทานอลสามารถเรียกในแบบสามญั อกี ชื่อวา่ อย่างไร.........ตอบเอทลิ แอลกอฮอล์ . การเตรยี มเอทานอลแบบดง้ั เดมิ ทำได้โดยวิธกี ารอย่างไร....ตอบ เตรยี มจากการนำขา้ วสาลหี รอื ข้าวเจา้ . หรอื ข้าวโพดทหี่ มกั ไวม้ า . ในปัจจบุ นั การเตรยี มเอทานอลสามารถทำได้โดยวธิ กี ารอย่างไร.. ตอบ..เตรยี มไดจ้ ากการนำเอทีน มาทำ . ปฏิกริ ิยาการเพม่ิ นำ้ “ปฏกิ ริ ยิ าไฮเดรชัน” โดยมกี รดซลั ฟิวริกเขม้ ขน้ เป็นตวั เร่งปฏกิ ริ ิยา ดังน้ี . 9. เอทานอลมีประโยชน์อย่างไรบ้าง ตอบ - เอทานอลใช้เป็นตวั ทำละลายสำหรบั น้ำมันเคลอื บ (varnish) สแี ลกเกอร์ (lacquer) นำ้ หอม . - ใชใ้ นการตกผลกึ เพอ่ื ทำใหส้ ารบรสิ ุทธ์ิ . - ใช้เปน็ สารตัง้ ตน้ ในการเตรยี ม แอซิตัลดีไฮด์ (acetaldehyde) และกรดแอซีติก (acetic acid) . เปน็ ตน้ . - ใช้เป็นเชือ้ เพลงิ . - ใชผ้ สมในเครอ่ื งดม่ื . 10. เอทานอลมโี ทษอย่างไรบา้ ง ตอบ ถา้ ดื่มคร้งั ละมากๆ ทำให้เกดิ อาการมนึ เมา . - และถา้ ระดบั เอทานอลในเลอื ดสูงเกนิ ไปทำให้เสยี ชีวติ ได้ . ตอนที่ 2 กจิ กรรมตอบปัญหาออนไลน์โดยการสแกนคิวอารโ์ ค๊ด ดังน้ี กจิ กรรม ตอนที่ 2 โมดลุ ที่ 1 เร่ือง หมไู่ ฮดรอกซลิ สารประกอบประเภทแอลกอฮอล์

24