สาระการเรียนรู้* 1. ความหมายของปฏกิ ริ ิยาเคมี* 2. สมการเคมี* 3. ชนิดของปฏกิ ริ ิยาเคมี 4. พลังงานกบั การเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี 5. อตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี
ผลการเรียนรู้ท่คี าดหวัง* 1. บอกความหมายและยกตวั อย่างการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมีของสารได้* 2. เขยี นสมการเคมีและดุลสมการเคมีได้* 3. บอกชนิดของปฏกิ ริ ิยาเคมีได้ 4. อธิบายความแตกต่างระหว่างปฏกิ ริ ิยาดดูความร้อนกับปฏกิ ริ ิยาคายความร้อนได้ 5. อธิบายอตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมีและบอกปัจจัยท่มี ีผลต่ออตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมีได้
ความหมายของการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมีคือ การเปล่ียนแปลงทางเคมีท่เี กดิ ขนึ้ และได้สารชนิดใหม่(product) ซ่งึ มีคุณสมบตั ติ ่างจากสารตัง้ ต้น(reactant)
ดอกไม้ไฟเป็ นปฏกิ ริ ิยา เคมีระหว่างสารเคมีกับ แก๊สออกซเิ จนได้แสวสี ต่างๆ..สีแดง จาก สตรอนเชียม (Sr) และ ลิเธียม (Li)................สสี ้ม จาก แคลเซยี ม (Ca)................สีเหลอื ง จาก โซเดยี ม (Na)................สีเขียว จาก แบเรียม (Ba)................สฟี า้ จาก ทองแดง (Cu)................สีมว่ ง จาก สตรอนเชียมผสมกบั ทองแดง
การเปล่ียนแปลงท่สี ังเกตได้ 1. สีของสาร แก๊สไนโตรเจนไดออกไซด์
สารละลายเลด(II) ไนเตรด ความเข้มข้น 0.1 mol/dm3จานวน 5 cm3 ลงในหลอดทดลองขนาดกลางท่บี รรจุสารละลายโพแทสเซียมไอโอไดด์ เข้มข้น 0.1 mol/dm3จานวน 5 cm3 อย่แู ล้ว ตะกอนสีเหลืองของเลด(II)ไอโอไดด์
ปฏกิ ิริยาการตกตะกอน
การเกิดแก๊ส
การเกิดกล่นิ
สมการเคมีคอื การเขยี นสัญลักษณ์แทนปฏกิ ริ ิยาเคมี โดยสารตงั้ ต้นจะอยู่ด้านซ้ายมือ และสารผลติ ภณั ฑ์จะอยู่ด้านขวามือ จานวนอะตอมของสารตงั้ ต้นต้องดุลกับจานวนอะตอมของสารผลติ ภณั ฑ์
ปฏกิ ริ ิยาไปข้างหน้าและย้อนกลับได้ เรียก “ปฏกิ ริ ิยาผันกลับได้”
ตวั อย่างการดลุ สมการเคมี
เขียนจานวนอะตอมของธาตุแต่ละธาตุ.ทงั้ ด้านซ้ายและด้านขวาของสมการ
สิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ท่ีมเี หลก็ เป็ นองค์ประกอบเมื่อเหลก็ สัมผสั กบั นา้ และความชื้น จะค่อย ๆ สึกกร่อน กลายเป็ นเหลก็ ออกไซด์ หรือท่เี รารู้จักกนัว่า สนิมเหลก็ (Fe2O3) ดังสมการ….. Fe + ….O2 ….Fe2O34Fe + 3O2 2Fe2O3
ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ใช้ฟอกสีผมและฆ่าเชื้อโรคไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซด์ เป็ นสารใชฟ้ อกสผี มและฆา่ เช้อื โรค โดยปกติจะสลายตวั ไปเองอยา่ งชา้ ๆ ใหน้ า้ และออกซเิ จนเกดิ ข้ึน ดงัสมการ แสงสว่างและความรอ้ นจะช่วยเร่งใหเ้ กดิ การสลายตวั เร็วข้นึดงั นน้ั จงึ ตอ้ งเกบ็ ไวใ้ นท่ีมืด หรอื ในภาชนะสนี า้ ตาลเขม้ และในท่ีเยน็ ……H2O2 ………H2O + O22H2O2 2H2O + O2
ปฏกิ ริ ิยาการรวมตวั เช่น การเกดิ สนิม4Fe + 3O2 2Fe2O3เหลก็ ออกซเิ จน สนิมเหลก็
ปฏกิ ริ ิยาการสลายตัวของหนิ ปูนหรือหนิ อ่อน CaCO3 ความร้อน CaO + CO2 แคลเซยี มคาร์บอเนต (หนิ ปนู ) ปนู ขาว คาร์บอนไดออกไซต์- ใช้ในอตุ สาหกรรมการผลติ ปนู ซีเมนต์ ซงึ่ มีปนู ขาวเป็นสว่ นประกอบหลกั
โซเดยี มไฮโดรเจนคารบ์ อเนตหรอื เรยี กกนั ทว่ั ไปว่า โซดาทาขนมใชเ้ ป็ นสว่ นผสมของผงฟู ผงฟูเมื่อได้รับความร้อน โซเดยี มไฮโดรเจนคาร์บอเนตจะสลายตวั ให้ CO2 ดงั นี้ 2NaHCO3 Na2CO3 + H2O + CO2
ปฏกิ ริ ิยาการแทนท่อี ย่างง่ายสารประกอบ+ธาตุ ธาตุ+สารประกอบ
ปฏกิ ริ ิยาการแทนท่สี องชัน้สารประกอบ+สารประกอบ สารประกอบ+สารประกอบ
ปฏกิ ริ ิยาการเผาไหม้ การเผาไหม้นา้ มนั เชือ้ เพลงิ ของเคร่ืองยนต์หรือเคร่ืองจกั รในโรงงานเกิดแก๊ส NO ซ่งึ สามารถเกดิ ปฏกิ ริ ิยากับ O2 หรือ O3 ไปเป็ นแก๊ส NO2 N2 + O2 2NO 2NO + O2 2NO2
ปฏกิ ริ ิยาการทาให้เป็ นกลาง หรือปฏกิ ริ ิยาสะเทนิ
พลงั งานกบั การเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมี 1.ประเภทดูดความร้อน เรียกว่า ปฏิกริ ิยาดูดความร้อน (Endothermicreaction) ปฏิกิริยาประเภทน้ีจะมีอุณหภมู ิลดลง 2.ประเภทคายความร้อน เรียกว่า ปฏิกริ ิยาคายความร้อน (Exothermicreaction) ปฏิกิริยาประเภทน้ีจะมีอณุ หภูมิเพิม่ ข้ึน
ตัวอย่างปฏกิ ริ ิยาเคมี ประเภทดดู ความร้อน และ ประเภทคาย ความร้ อนCH4 (g) + 2O2 (g) CO2 (g) + 2H2O (l) + พลงั งาน N2 + O2 + พลงั งาน NO
กราฟแสดงระดับพลังงานของปฏกิ ริ ิยาประเภทดดู ความร้อน ประเภทคายความร้อน
อัตราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมีในการบอกให้ทราบว่าปฏกิ ริ ิยาเกดิ ขนึ้ รวดเร็วเพยี งใดจะหาได้อย่างไร? Mg(S) + 2HCl(aq) MgCl2(aq) + H2 (g)หมายถงึ ปริมาณของสารตง้ั ต้นทหี่ ายไปต่อหนึ่งหน่วยเวลาหรือ ปริมาณของผลิตภณั ฑ์ทเี่ กดิ ขน้ึ ต่อหน่ึงหน่วยเวลา
ปริมาณของสารตัง้ ต้นและผลติ ภณั ฑ์ เม่อื ปฏกิ ริ ิยาดาเนินไปความเข้มข้น ความเข้มข้นสารต้งั ต้น ผลติ ภัณฑ์
แบบจาลองการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมีตามทฤษฎีการชน
ตัวอย่าง MgCl2 + H2 อัตราการเกิดปฏิกริ ิยาเฉล่ยี = 5/155 Mg + 2HCl = 0.032 cm3/sปริมาณ H2 เวลาทใี่ ช้ (s) (cm3) อตั ราการเกดิ ปฏิกริ ิยาที่วนิ าทีท่ี 100 -155 1 15 = 5-4 2 45 155-100 3 65 = 0.018 cm3/s 4 100 5 155
ปัจจัยท่มี ีผลต่อการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี1. ความเข้มข้นของสารตัง้ ต้น เม่ือเพ่มิ ความเข้มข้น จานวนอนุภาคของสารตัง้ ต้นมากขึน้ ทาให้สารอย่ใู กล้กันมากขนึ้ เกดิ การชนกันมากขนึ้อตั ราของปฏกิ ริ ิยาสูงขนึ้
ปัจจยั ท่มี ีผลต่อการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี 2. พนื้ ท่ผี ิวของสารท่เี ข้าทาปฏกิ ริ ิยา การเพ่มิ พนื้ ท่ผี วิ จะทาให้เกิดปฏกิ ริ ิยาได้เร็วขนึ้
ปัจจยั ท่มี ีผลต่อการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี 3. ความดัน การเพ่มิ ความดันทาให้ปริมาตรลดอนุภาคอยู่ ใกล้กนั การเคล่ือนท่ชี นกันของอนุภาคเป็ นได้มาก ขึน้ ปฏกิ ริ ิยาจงึ เกดิ เร็วขนึ้
Search
