วัฒนธรรมไทย

วฒั นธรรมไทย

คานา ประเพณีไทยอันดีงามท่ีสืบทอดต่อกันมาน้ันล้วนแตกต่างกันไปตาม ความเช่ือ ความผูกผันของผู้คนต่อพุทธศาสนาและการดารงชีวิตท่ีประสานกับ ฤดูกาลและธรรมชาติอย่างชาญฉลาดของชาวบ้าน ในแต่ละท้องถิ่นท่ัวแผ่นดินไทย เช่น ภาคเหนือประเพณีบวชลูกแก้วของคนใต้หรือชาวไทยใหญ่ท่ีจังหวัดแม่ฮ่องสอน ภาค อสี านประเพณีบญุ บ้ังไฟของชาวจังหวัดนครศรีธรรมราช อารยธรรมไทยยังนามาซ่ึงการ ท่องเที่ยว เป็นที่รู้จักและประทับใจแก่ชาติอ่ืน นับเป็นมรดกอันล้าค่าท่ีเราคนไทยควร อนุรักษ์และสบื สานใหย้ ง่ิ ใหญต่ ลอดไป ผ้จู ดั ทาขอขอบคุณอาจารย์ประจาวิชาและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับ รายงานเล่มนี้ให้สาเร็จลุล่วงได้ด้วยดี และหวังว่ารายงานเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการ จัดการเรียนรู้อย่างทีประสิทธิภาพ หากมีข้อเสนอแนะเพื่อปรับปรุงแก้ไข หากเนื้อหาใน โครงงานฉบับนมี้ ีข้อผิดพลาดประการใดก็ขออภยั มา ณ ท่ีนีด้ ้วย

สารบญั หน้า คานา 1 สารบญั 2 ประเพณีไทย(ความหมาย) 3 ประเพณีไทย( แบง่ ประเภท) 4 ภาคเหนือ 5 ภาคกลาง 7 ภาคอสี าน 8 ภาคใต้ 9

ประเพณไี ทย ประเพณีไทย คือ ความประพฤตทิ ่ีสืบต่อ กันมาจนเป็ นท่ียอมรับของคนส่วนใหญ่ในหมู่คณะ เป็ น นิสัยสังคม ซ่ึง เกิดขึน้ จากการท่ีต้องเอาอย่างบุคคลอ่ืน ๆ ท่ีอยู่รอบ ๆ ตน หากจะกล่าวถึงประเพณีไทยก็หมายถงึ นิสัยสังคม ของคนไทยซ่ึงได้รับมรดกตกทอดมาแต่ดัง้ เดมิ และมองเหน็ ได้ในทุกภาคของไทย ประเพณี เป็ นเร่ืองของ ความประพฤติของกลุ่มชน ยดึ ถือเป็ นแบบแผนสืบต่อกัน มานาน ถ้าใครประพฤตินอก แบบ ถือเป็ นการผิดประเพณี เป็ นการแสดงถงึ เอกลักษณ์ของชาตอิ ีกอย่างหนึ่ง โดย เนือ้ หาสาระแล้ว ประเพณี กับวัฒนธรรมเป็ นส่ิงท่ีกลุ่มชน ในสังคมร่วมกันสร้างขึน้ แต่ประเพณีเป็ นวัฒนธรรมท่ีมี เง่ือนไขท่ีค่อนข้าง ชัดเจน กล่าวคือเป็ นส่ิงท่ีสังคมสร้างขึน้ เป็ นมรดก คนรุ่นหลังจะต้องรับไว้ และปรับปรุงแก้ไขให้ดี ย่ิง ๆ ขึน้ ไป รวมทัง้ มีการเผยแพร่แก่คนในสังคมอื่น ๆ ด้วย

ประเพณีไทย ประเพณีไทยแบ่งตามลกั ษณะของความเข้มงวดในการที่จะต้องปฏิบตั ิตาม เป็ น 3 แบบ ด้วยกนั คือ 1 จารีตประเพณี หรือ กฎศีลธรรม (MORES) คือ ประเพณีที่สงั คมถือว่าถ้าใครฝ่ าฝื นงดเว้น ไม่ กระทาตามถือ ว่าเป็ นความผิด จารีตประเพณีเกี่ยวข้องกับศีลธรรมของคนส่วนรวมใน ส งั ค ม ไ ท ย เ ช ่น ก า ร แ ส ด ง ค ว า ม ก ต ญั ญ ตู ่อ ผู ้ม ีพ ร ะ ค ุณ เ ป ็ น ต ้น จารีตประเพณี หรือกฎศีลธรรมของแต่ละแห่งย่อมไม่เหมือนกนั เพราะมีค่านิยม (VALUE) ที่ ยึดถือต่าง กัน ดงั นนั ้ ถ้าบคุ คลใดนาจารีตประเพณีของตนไปเปรียบเทียบกับของคนอื่นว่าดี หรือเลวกว่าตนก็เป็ นการ เปรียบเทียบที่ไม่ถกู ต้อง เพราะสภาพหรือสิ่งแวดล้อม ตลอดจน ความเชื่อต่าง ๆ ย่อมต่างกนั ไป เช่น เรา เคารพผู้ที่อาวุโสกว่า แต่ชาวอเมริกันรักความเท่า เทียมกนั 2 ขนบประเพณี (INSTITUTION) บางครัง้ เรียกว่าระเบียบประเพณี หมายถึงประเพณีที่สงั คม กาหนด ระเบียบ แบบแผนไว้อย่างชดั ว่า ควรจะประพฤติปฏิบตั ิเป็ นขัน้ ตอนอย่างไร เช่น ประเพณีแต่งงานต้องเร่ิมตงั้ แต่การ หมนั้ การแต่ง ซ่ึงแต่ละขนั ้ ตอนจะมีพิธีมากมายสาหรับคู่ บ่าวสาวต้องปฏิบตั ิตาม หรือพิธีศพ ซึง่ จะต้องเริ่ม ตงั ้ แต่มีการรดนา้ ศพ แต่งตวั ศพ สวดศพ เผาศพ เป็ นลาดบั 3 ธรรมเนียมประเพณี (CONVENTION) หมายถึง ประเพณีที่ปฏิบตั ิกันอยู่ในชีวิตประจาวนั หากมี การฝ่ าฝื นก็ ไม่ถือเป็ นเรื่องผิด นอกจากจะเห็นว่าเป็ นผู้เสียมารยาทเท่านัน้ ไม่มี ระเบียบแบบแผนเหมือนขนบประเพณ

ภาคเหนอื ประเพณีภาคเหนือเรยี นรู้ ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ดีงามของภาคเหนือ ทงั้ การวัฒนธรรม พธิ ีกรรม ความเช่ือ ภาษา การแต่งกาย การละเล่นพ้ืนบ้าน และอาหาร ฯลฯ นบั เปน็ กจิ กรรมที่มีการปฏิบตั ิสบื เน่อื งกันมาอย่างยาวนาน ภาคเหนือ หรือล้านนา ดินแดนแห่งความหลากหลายทางประเพณีและ วัฒนธรรมทีม่ ีความนา่ สนใจไมน่ ้อยไปกว่าภาคอ่นื ของไทย เพราะเป็นเมืองที่ เต็มไปดว้ ยเสน่ห์มนตร์ขลัง ชวนให้น่าข้ึนไปสัมผสั ความงดงามเหล่านยี้ งิ่ นกั ส่วนบรรดานักท่องเท่ยี วท่ีไปเยย่ี มชม ต่างกป็ ระทบั ใจกับสถานท่ีทอ่ งเท่ยี ว มากมายและนา้ ใจอันลน้ เหลอื ของชาวเหนือ ดงั นั้นใครทย่ี งั ไม่มีโอกาสได้ไป เยือนสกั คร้ังคงต้องไปแล้วละ่ ค่ะ ว่าแล้วเราก็ขอน้าประวตั เิ ลก็ ๆ น้อย ๆ พรอ้ มข้อมลู เก่ยี วกับวัฒนธรรมและประเพณขี องภาคเหนอื มา วัฒนธรรมทางภาษาถนิ่ ชาวไทยทางภาคเหนือมีภาษาล้านนาที่นุ่มนวลไพเราะ ซึ่งมีภาษาพูดและ ภาษาเขียนที่เรียกว่า \"คาเมือง\" ของภาคเหนือเอง โดยการพูดจะมีสาเนียงที่ แตกตา่ งกนั ไปตามพื้นที่ ปัจจุบนั ยังคงใชพ้ ดู ติดต่อสอ่ื สารกนั วัฒนธรรมการแต่งกาย การแต่งกายพื้นเมืองของภาคเหนือมีลักษณะแตกต่างกันไปตามเช้ือ ชาติของกลมุ่ ชนคนเมือง เนื่องจากผู้คนหลากหลายชาติพันธ์ุอาศัยอยู่ในพื้นท่ี ซึง่ บง่ บอกเอกลักษณ์ของแต่ละพ้นื ถ่ิน

- หญิงชาวเหนือจะนุ่งผ้าซ่ิน หรือผ้าถุง มีความยาวเกือบถึงตาตุ่ม ซึ่ง นิยมนงุ่ ทัง้ สาวและคนแก่ ผา้ ถงุ จะมีความประณีต งดงาม ตีนซ่ินจะมีลวดลาย งดงาม ส่วนเส้ือจะเป็นเสื้อคอกลม มีสีสัน ลวดลายสวยงาม อาจห่มสไบทับ และเกลา้ ผม - ผู้ชายนิยมนุ่งนุ่งกางเกงขายาวลักษณะแบบกางเกงขายาวแบบ 3 ส่วน เรยี กตดิ ปากว่า \"เตีย่ ว\" \"เตย่ี วสะดอ\" หรอื \"เต่ยี วกี\" ท้าจากผ้าฝ้าย ย้อมสีน้า เงินหรอื สีดา้ และสวมเส้อื ผ้าฝา้ ยคอกลมแขนส้ัน แบบผ่าอก กระดุม 5 เม็ด สี น้าเงนิ หรือสีด้า ทีเ่ รยี กว่า เส้ือม่อฮอ่ ม ชุดน้ีใส่เวลาท้างานหรือคอจีนแขนยาว อาจมผี า้ คาดเอว ผ้าพาดบ่า และมผี า้ โพกศรี ษะ ชาวบ้านบางแห่งสวมเสื้อม่อฮ่อม นุ่งกางเกง สามส่วน และมีผ้าคาดเอว เครื่องประดบั มักจะเป็นเครื่องเงินและเครอื่ งทอง

ภาคกลาง บริเวณภาคกลางส่วนใหญ่เป็นที่ราบ ที่เกิดจาก การทับถมดินตะกอนของ แม่น้า การตั้งถิ่นฐานของ ผู้จะอยู่บริเวณน้า เช่น การพายเรือสินค้าจนกลาย เป็น ตลาดนา้ การเล่นเพลง หรือการอาศัยอยู่บน เรือนแพ เป็นต้น วัฒนธรรมทเี่ กีย่ วขอ้ งกับทอ่ี ยูอ่ าศยั บ้านทรงไทยนับว่าเป็นภูมิปัญญาของบรรพบุรุษไทย ท่ีได้คิดสร้างที่อยู่อาศัยที่ เหมาะสมกบั สภาพภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และประโยชน์ใช้สอย คือ เป็นเรือนยกพื้นสูง เพอ่ื ป้องกันน้าท่วมตวั เรือน ส่วนหลังคาที่สูงและลาดชันก็เหมาะ กับสภาพอากาศที่ร้อน อบอา้ ว และมีฝนตกชุกของภาคกลาง เพราะทาใหอ้ ากาศรอ้ นจากภายนอกถ่ายเทมา ยัง ห้องได้ชา้ และทาให้ฝนไหลลงอย่างรวดเร็ว รอบตวั เรือนมชี ายคายื่นยาว เพื่อป้องกันกัน ฝนสาด และ แสงแดด การสรา้ งบ้านยงั คานงึ เรอ่ื งทิศทางของการระบายลม และระบาย ความรอ้ น เอกลักษณ์อีกอย่างของเรือนไทย คือมีชานบ้านซ่ึงเป็นที่โล่งกลางบ้าน ซ่ึงมี ประโยชน์ เช่น เป็นท่ีพัก หย่อนใจของคนในครอบครัว น่ังทางาน รับรองแขก และการ อยู่รวมกันเป็นครอบครัวใหญ่บ้านเรือนไทย หรือเรือนไทย เรือนไทยภาคกลางจะสร้าง ด้วยไม้ แบ่งเป็น 2 ประเภทคอื 1 เรอื นเครอ่ื งสบั เปน็ เรอื นทท่ี าดว้ ยไม้เนอื้ แขง็ 2 เรือนไม้ผูก เป็นเรอื นท่ที าดว้ ยไม้ไผเ่ ปน็ ส่วนใหญ่ สร้างโดยไมใ่ ชต้ ะปู แตจ่ ะนา จานวนต่างๆ ของเรือนมาประกอบกนั เรยี กวา่ การเขา้ ไม้ ทาใหส้ ะดวกต่อการย้าย บ้าน

ภาคอสี าน ประเพณีภาคอีสาน และวัฒนธรรมประเพณีภาคอีสาน หรือภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ มีเร่ืองอะไรน่าสนใจบ้าง วันน้ีเรามีเร่ืองราวและความ เป็นมาต่าง ๆ มาให้อา่ นกนั มเี รือ่ งอะไรบา้ ง ไปดกู นั เลย ภาคอีสาน หรือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตั้งอยู่บนที่ราบสูงโคราช มีแมน่ ้าโขงกนั้ เขตทางตอนเหนือ และตะวันออกของภาค โดยทางด้านใต้จรด ชายแดนกัมพูชา ทางตะวันตกมีเทือกเขาเพชรบูรณ์ และเทือกเขาดงพญา เย็นเป็นแนวกั้นแยกจากภาคเหนือ และภาคกลาง ซ่ึงเทือกเขาที่สูงที่สุดใน ภาคอีสานคือ ยอดภูกระดึง ซ่ึงเป็นต้นก้าเนิดของแม่น้าสายส้าคัญของชาว อีสาน เช่น ล้าตะคอง แม่น้าชี และแม่น้ามูลอีสาน มีเนื้อท่ีประมาณ 170,000 ตารางกิโลเมตร ซ่ึงเทียบได้กับหนี่งในสามของพ้ืนที่ทั้งหมดของประเทศไทย ซึ่งประกอบดว้ ยจงั หวดั ต่าง ๆ เพลงพน้ื บา้ น 1 เพลงพธิ ีกรรม 2 เพลงรอ้ งเพ่ือความสนกุ สนาน เครอื่ งดนตรีพ้นื บ้าน จระเข้กระบือ, กระจับป,่ี พิณ, ซอกันตรมึ ,โปงลาง,กลองกันตรึม หืน,แคน,โหวด,ปีไ่ สล,กรบั คู่

ภาคใต้ ภาคใต้ ดินแดนแห่งหมู่เกาะและท้องทะเลอันงดงาม อีกทั้งยังมีอุสมบูรณ์ ของทรัพยากรธรรมชาติมากมาย นอกจากน้ีศิลปวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชาว ใต้ยังโดดเด่นมีเอกลักษณ์ และเป่ียมเสน่ห์ชวนให้เข้าไปสัมผัสและเรียนรู้อย่าง ใกล้ชิดจึงไม่น่าแปลกใจว่าในแต่ละปีภาคใต้จัดเป็นอีกภาคที่นักท่องเที่ยวทั้งไทย และต่างชาตมิ าเท่ียวชมมากมาย เพลงพื้นเมอื งภาคใต้ 1 เพลงรอ้ งเฉพาะตามฤดูกาล 2 เพลงร้องตามโอกาส เคร่ืองดนตรภี าคใต้ ทับ,กลองโนรา,โหม่ง,ปี,่ แตระพวงหรอื กรับพวง,กลองหนงั ,โพนหรือจันโพน กลองแขก,ฆอ้ งคู่ การแสดงพืน้ เมืองภาคใต้ 1 โนรา 4 ลเิ กฮูลูหรอื ดเี กฮูลู 2 รองเงง็ 3ระบาตารกี ปิ ัส

ผู้จดั ทา ด.ช.ธนพงษ์ อ้าไพร ม.1/3 เลขท่ี 8 ด.ช.คมกริช ม้วนอา้ ม.1/3 เลขท่ี 3 เว็บไซด์ Google .com