คู่มือ รู้เท่าทัน สังคมสูงวัย -13-16

5. อยู่อยา่ งไร ให้ทนั ยุค สังคมสงู วัย หนงึ่ ตอ้ ง สองทำ อยู่ข้ามวยั ให้มีสขุ 1 ตอ้ งเขา้ ใจผู้สงู อายุกอ่ น ความคิดของผู้สงู อายุ … เข้าใจยากจริงหรอื ลกู หลานในครอบครัว นบั เปน็ ผ้ทู มี่ บี ทบาท สำคัญในการดแู ลผสู้ ูงอายุ ให้มสี ุขภาพแขง็ แรง สขุ ภาพจติ ดี และมีคุณภาพชีวิตท่ีดไี ด้ แตบ่ างครั้ง ในการ ดูแลผสู้ ูงอายกุ ลบั ไม่ใชเ่ ร่อื งงา่ ย เพราะผู้สงู อายมุ ักมีอารมณแ์ ปรปรวน และบางครั้งก็ยากเกินเข้าใจ ซงึ่ อาจ เป็นสาเหตใุ ห้เกิดความบาดหมาง หรอื ทำร้ายจติ ใจกนั โดยไมต่ ั้งใจภายในครอบครวั คนรนุ่ ใหม่ ต้องเขา้ ใจ ธรรมชาติของผูส้ ูงอายุ รวมถึง ความคิดของผสู้ งู อายุสงิ่ ทผ่ี ู้สงู อายุมกั นึกอยูใ่ นใจเสมอๆ ซงึ่ เราสามารถเห็นไดจ้ ากการแสดงออกเป็นพฤตกิ รรมต่าง ๆ ดังนี้ ➢ จจู้ ้ีขี้บ่น เป็นลักษณะทเ่ี ราสัมผสั ไดเ้ สมอจากผสู้ ูงอายุ เกิดจากความตอ้ งการตกั เตอื นว่า กลา่ วและชีแ้ นะ ซึ่งลูกหลานมกั รำคาญและไมเ่ ข้าใจในความหวังดี ➢ ร้สู กึ สิ้นหวงั สว่ นใหญ่เป็นความทอ้ แท้ นอ้ ยใจ โดยรสู้ กึ วา่ สงั คมไมใ่ ห้ความสำคญั กบั ตนเอง เหมอื นทเ่ี คยเป็นมากอ่ นทำใหผ้ ู้สงู อายุ มอี ารมณไ์ มม่ นั่ คง การกระทบกระเทอื นใจเพยี งเลก็ นอ้ ย จะ ทำใหผ้ สู้ งู อายุเสียใจ หงดุ หงิดหรอื โกรธง่าย ➢ นึกถงึ ความตาย ผู้สงู อายุเปน็ วยั ใกลฝ้ ง่ั ทรี่ ดู้ วี า่ เวลาของตนใกลเ้ ขา้ มาทุกทีแล้ว จงึ ไม่ แปลกทที่ า่ นจะนึกถงึ ความตายเป็นประจำ ➢ นกึ ถึงอดีต อดตี ท่ีเคยภูมิใจ อดีตที่สวยหรู ความสำเรจ็ ความมั่งคงั่ ความรกั ความสดใส ในช่วงแรกแยม้ ทำใหผ้ สู้ งู อายนุ กึ ถึงบอ่ ยคร้งั และชอบทจ่ี ะเล่าถงึ สง่ิ เหลา่ น้ันซ้ำไปซำ้ มา ➢ มคี วามฝัน เนอ่ื งจากมเี วลาว่างมาก รู้จักเวลาทเ่ี หลืออยขู่ องตน และรู้ว่าตนต้องตาย จึง มักฝันถึงส่งิ ตา่ งๆ ทีอ่ ยากเหน็ อยากได้ หรืออยากใหเ้ กิดขึ้น กอ่ นท่ีตนเองจะจากโลกน้ไี ป ➢ ดื้อรั้น ถือดี ด้วยความมั่นใจว่าตนรูม้ ากกวา่ มปี ระสบการณม์ ากกว่า จึงไมฟ่ งั ความเห็น จากใครและหยง่ิ ในศกั ด์ศิ รีของตน ➢ ตอ้ งการเพอ่ื น ไม่ว่าจะเปน็ เพ่อื นฝูง ญาติมติ ร หรือคนในครอบครัวใกลช้ ิด ไดพ้ ดู คยุ และ มคี วามสขุ ผู้สงู อายุจงึ ชอบเวลาทมี่ ีลกู หลานมาหาเป็นพเิ ศษ ➢ ต้องการมีส่วนร่วมในสังคม ต้องการทำให้ตนเองรู้สึกมบี ทบาทเหมือนแตก่ อ่ น รอบรู้ เท่าทนั สงั คมสงู วัย อยอู่ ย่างไร สองวัยขา้ มรุ่น ให้มสี ขุ 13 13

2 ทำการส่ือสารกบั ผู้สงู อายดุ ้วยความเขา้ ใจ การสอ่ื สารกบั วยั สงู อายุไมเ่ หมือนวยั อ่นื ๆ เพราะอวยั วะทเ่ี ก่ียวกับการสือ่ สารของทา่ นเส่อื มลง ผู้สงู อายุมกั มีความบกพร่องของหหู รอื การไดย้ นิ การมองเหน็ การพดู การรบั รู้ และการตอบสนอง ทำให้ การสอื่ สารผดิ พลาดหรอื ล่าชา้ ไปบ้าง เพราะฉะนน้ั การทจี่ ะสอ่ื สารกับผสู้ งู อายุจะตอ้ งอาศยั 7 เทคนคิ ท่ีชว่ ย ให้คณุ ส่อื สารกับผู้สงู อายุอยา่ งเขา้ ใจไดง้ า่ ยๆ ดังนี้ 1 1. ดึงความสนใจ ก่อนท่ีจะพูดกบั ท่านควรดึง ความสนใจทา่ น เช่น สะกดิ เรียกชอื่ ทา่ น มองตา และบอก ให้ท่านทราบถึงเรอ่ื งท่กี ำลงั จะ พดู ถึงการพูดควรใช้ประโยค เชิญชวน ไม่ใช้ประโยคคำสง่ั 2. พูดทลี ะคน 2 ไม่ควรแย่งกนั พูด ที่สำคัญ ควรใหท้ ่านมสี ่วนรว่ มในการ สนทนา จะชว่ ยให้ทา่ นมคี วามสุข รอบรู้ เทา่ ทัน สงั คมสูงวัย อยอู่ ยา่ งไร สองวัยขา้ มรนุ่ ให้มีสุข 14 14

3 3. พูดใหช้ ดั พูดจาทเี่ ข้าใจง่าย เสียงดังฟงั ชดั เรียบเรยี งคำพูดให้ดี ไมว่ กไปวนมา เวลาพดู ควรหนั หนา้ ไปทางท่าน สบตาท่าน สง่ิ สำคัญคอื ใช้ น้ำเสยี ง และท่าทางทส่ี ุภาพออ่ นนอ้ ม 4 4. พูดซ้ำ ถามท่านซา้ํ เพื่อใหแ้ น่ใจวา่ ท่าน เขา้ ใจ เพ่ิมเวลาในการพดู คยุ มาก กวา่ เดมิ มีความอดทน ใหเ้ วลา และรอคอย 5. ภาษากาย 5 การใช้คำพดู บางครง้ั ไม่เพยี งพอ อาจต้องใช้ภาษากายรว่ มดว้ ย เช่น การ ยกมือไหว้เพ่อื เเสดงความเคารพ การ จบั มอื และการกอด เพ่ือเเสดงความรกั และความหว่ งใย รอบรู้ เท่าทัน สังคมสงู วัย อยอู่ ย่างไร สองวัยข้ามรุ่น ใหม้ สี ุข 15 15

6 6. พยายามเข้าใจ ไม่แสดงอาการหงดุ หงิด รำคาญใจ เลือกเรอื่ งคุยท่ีทำให้ทา่ น มีความรูส้ กึ รว่ มและพอใจจะพูดคุย เชน่ เรื่องราวในอดีตทผ่ี ่านมา ฯลฯ และพยายามเข้าใจทา่ น 7. จดั สงิ่ แวดล้อม 7 ลดเสยี งรบกวน ลดเสยี ง โทรทศั น์ วิทยุ และเสยี งรบกวน อื่นๆ ลง ในบา้ นหรอื ในห้องควรมี เเสงสวา่ งเพยี งพอ เพื่อใหท้ ่านได้ เหน็ สหี น้าทา่ ทางหรือริมฝปี ากของผู้ พูด ชว่ ยให้ทา่ นเข้าใจเร่ืองทีก่ ำลัง สนทนาได้ สรปุ การทำความเขา้ ใจผู้สูงอายแุ ละเรียนรู้ความแตกตา่ งระหวา่ งชว่ งวัย รวมถงึ เทคนิคในการสื่อสารกบั ผสู้ งู อายุจะสามารถทำให้สามารถอยู่รว่ มกับผู้สงู อายไุ ด้ใน สงั คมที่กำลังจะก้าวเขา้ ส่สู ังคมสูงอายุแบบสมบรู ณ์ รอบรู้ เท่าทนั สงั คมสงู วัย อยอู่ ยา่ งไร สองวัยข้ามรุ่น ให้มีสุข 16 16