ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา

ภาษีเงนิ ได้บคุ คลธรรมดา 1

ภาษเี งินไดบ้ ุคคลธรรมดา ค�ำ นำ� บทบญั ญัติแหง่ ประมวลรัษฎากรได้ก�ำ หนดให้บคุ คลธรรมดา ที่มีเงินได้ในปีภาษีที่ล่วงมาแล้ว มีหน้าที่ต้องยื่นแบบ แสดงรายการและชำ�ระภาษี ภายในวนั ท่ี 1 มกราคม ถึง วันท่ี 31 มนี าคมของปีถัดจากปีที่มเี งินได้เอกสารเผยแพร่ ฉบบั นี้ จึงได้น�ำ ความรเู้ บ้อื งตน้ เก่ยี วกับสทิ ธิและหนา้ ทข่ี อง ผมู้ เี งนิ ได้ รวมทง้ั วธิ กี ารค�ำ นวณภาษเี พ่อื ให้ผูเ้ สยี ภาษไี ด้รู้ และเข้าใจ รวมทัง้ ได้ใชเ้ ปน็ แนวทางปฏบิ ตั ทิ างภาษไี ด้อย่าง ถกู ตอ้ งและเปน็ แนวทางเดยี วกนั ทั้งน้ี ยังมรี ายละเอยี ด ในสว่ นอ่ืน ๆ ท่ีเกยี่ วข้องอีกมากมาย ท่สี ามารถค้นหาข้อมลู เพมิ่ เตมิ ได้จากกรมสรรพากรที่ www.rd.go.th หวังวา่ เอกสารเผยแพร่ฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ตอ่ ผมู้ เี งนิ ได้ และผทู้ ่ีเกี่ยวข้อง รวมท้ังผูส้ นใจทว่ั ไปไดเ้ ปน็ อยา่ งดี ... 2

ภาษีเงนิ ได้บุคคลธรรมดา ภาษเี งินได้บุคคลธรรมดา PIT 1.ภาษีเงินไดบ้ คุ คลธรรมดา ภาษเี งินได้บคุ คลธรรมดา คอื ภาษีทีจ่ ัดเก็บจากบุคคลทวั่ ไป ท่มี ีเงนิ ได้ ไมว่ ่าประเภทใด ชนดิ ใด ถ้าไมม่ กี ฎหมายยกเวน้ ใหแ้ ลว้ ก็อยู่ในข่ายตอ้ งเสียภาษี หรือคอื ภาษีท่จี ัดเกบ็ จาก หนว่ ยภาษที ีม่ ลี ักษณะพเิ ศษตามทกี่ ฎหมายกำ�หนด และมี รายได้เกดิ ข้ึนตามเกณฑท์ ่กี ำ�หนด ซง่ึ โดยปกตจิ ดั เก็บเป็น รายปี รายได้ท่ีไดร้ ับในปใี ด ๆ ผู้มีเงนิ ไดม้ หี นา้ ทตี่ อ้ งน�ำ ไป แสดงรายการด้วยตนเองตามแบบแสดงรายการภาษีที่ กำ�หนด ภายในเดือนมกราคม ถึง มีนาคม ของปีถัดไป ผ้มู เี งินไดบ้ างกรณกี ฎหมายยงั ก�ำ หนดใหย้ น่ื แบบฯ เสยี ภาษี ตอนคร่งึ ปีส�ำ หรับรายไดท้ ีเ่ กดิ ขึน้ จริง ในช่วงครึง่ ปีแรกเพื่อ เป็นการบรรเทาภาระภาษีที่ต้องชำ�ระและเงินได้บางกรณี กฎหมายยงั ก�ำ หนดใหผ้ จู้ า่ ยทำ�หนา้ ที่หักภาษี ณ ทจี่ ่าย จาก เงินไดท้ ่ีจ่ายเพื่อใหม้ ีการทยอยชำ�ระภาษีดว้ ย 3

ภาษีเงนิ ได้บุคคลธรรมดา 2.ใครมีหน้าท่เี สยี ภาษีเงนิ ได้บุคคลธรรมดา ตามกฎหมายประมวลรษั ฎากร กำ�หนดใหบ้ ุคคลธรรมดา ทมี่ เี งนิ ได้มหี นา้ ที่ต้องเสียภาษีโดยได้ก�ำ หนดหน่วยภาษี เงนิ ได้ไว้ไดแ้ ก.่ .. บุคคลธรรมดา ผูถ้ งึ แกค่ วามตายระหว่างปีภาษี กองมรดกทยี่ งั ไมไ่ ด้แบง่ หา้ งหนุ้ ส่วนสามัญทีม่ ใิ ชน่ ิติบุคคล คณะบคุ คลท่ีไม่ใชน่ ิตบิ คุ คล 3.มหี ลักการจัดเกบ็ ภาษเี งินได้บคุ คลธรรมดาอยา่ งไร การจดั เก็บภาษีเงินไดบ้ คุ คลธรรมดา มหี ลกั การจัดเกบ็ แบ่งเป็น 2 หลกั การ ไดแ้ ก่ (1) หลกั แหลง่ เงินได้ (Source Rule) ส�ำ หรับเงินได้ทเี่ กดิ ขึ้นในประเทศไทย เนอ่ื งจากหน้าที่งานหรือกิจการทีท่ �ำ ในประเทศไทยหรือกจิ การของนายจา้ ง ในประเทศไทยหรอื ทรพั ย์สนิ ทอ่ี ยู่ ในประเทศไทย (2) หลกั ถิน่ ทอ่ี ยู่ (Resident Rule) 180อยู่ในประเทศ เกิน วัน/ปี ส�ำ หรับผ้ทู ่มี ีถน่ิ ทอี่ ยู่ในประเทศไทย รวมกันถงึ 180 วนั ในปีภาษีใด และ มีเงินได้จากแหล่งเงนิ ได้ในตา่ งประเทศ เนื่องจากหนา้ ท่ีงานหรือกจิ การที่ทำ� ในตา่ งประเทศ หรือเน่อื งจากทรพั ยส์ ิน ท่ีอยู่ในตา่ งประเทศ และผมู้ ีเงินไดน้ �ำ เงินได้น้ันเข้ามาในประเทศไทยภายใน ปีภาษีเดียวกับปีที่เกิดเงินได้นนั้ 4

ภาษีเงนิ ได้บคุ คลธรรมดา 4.ประเภทของภาษีเงินไดบ้ คุ คลธรรมดามีอะไรบ้าง เงินได้ที่ตอ้ งเสียภาษีเงินไดบ้ ุคคลธรรมดา เรียกว่าเงนิ ไดพ้ ึงประเมนิ หมายถงึ เงนิ ไดอ้ นั เข้าลักษณะพึงตอ้ งเสยี ภาษเี งนิ ได้ ซ่ึงเกดิ จาก หน้าที่งานที่ท�ำ กิจการทีท่ ำ� หรือเนื่องจากทรพั ยส์ ิน ได้แก่ เงนิ ทรัพย์สนิ ประโยชน์อน่ื ใดท่คี ำ�นวณได้เปน็ ตวั เงิน เงนิ ภาษีที่ผู้จา่ ยออกแทน หรอื เครดิตภาษตี ามท่กี ฎหมายก�ำ หนด เกณฑ์ : เงนิ ไดพ้ งึ ประเมนิ ขน้ั ตำ่ �ทผ่ี มู้ เี งนิ ไดต้ อ้ งยน่ื แบบแสดงรายการภาษี (1) บคุ คลธรรมดาและผถู้ ึงแก่ความตาย มีเงินได้พึงประเมนิ ดังนี้ ประเภทเงนิ ได้ โสด สมรส เงนิ เดอื นเพยี งอย่างเดียว 120,000 220,000 120,000 เงนิ ได้ประเภทอ่นื 60,000 (2) หา้ งหุน้ ส่วนสามัญทมี่ ใิ ชน่ ิติบุคคล หรือคณะบุคคลท่ีไม่ใชน่ ิติบุคคล มีเงนิ ไดพ้ งึ ประเมนิ เกิน 60,000 บาท (3) กองมรดกทย่ี งั ไม่ได้แบง่ มเี งนิ ได้พงึ ประเมนิ $$ เกิน 60,000 บาท 5

ภาษเี งินไดบ้ คุ คลธรรมดา ปัจจบุ นั ประมวลรษั ฎากรแบ่ง ประเภทเงินได้พงึ ประเมิน $ เปน็ 8 ประเภท ไดแ้ ก่... เงินได้ประเภทท่ี 1 เงินไดจ้ ากการจ้างแรงงาน เชน่ เงินเดือน คา่ จ้าง เบีย้ เลยี้ ง โบนัส บำ�เหน็จบำ�นาญ เงนิ ไดค้ า่ เชา่ บา้ น ฯลฯ เงนิ ไดป้ ระเภทท่ี 2 เงนิ ได้เน่ืองจากหนา้ ที่หรือตำ�แหน่งงานท่ที ำ� หรือจากการรบั ทำ�งานให้ เชน่ ค่าธรรมเนียม คา่ นายหน้า ส่วนลด เบ้ยี ประชุม บ�ำ เหนจ็ โบนัส ฯลฯ เงนิ ได้ประเภทท่ี 3 คา่ แหง่ กู๊ดวิลล์ คา่ แหง่ ลขิ สทิ ธ์ิ หรือสิทธอิ ยา่ งอ่ืน เงินปี หรอื เงนิ ได้ท่ีมี เงินไดป้ ระเภทท่ี 4 ลกั ษณะเป็นเงินรายปอี ันได้มาจากพนิ ยั กรรม นิติกรรมอยา่ งอนื่ หรือ ค�ำ พิพากษาของศาล ดอกเบี้ย เงนิ ปนั ผล เงินส่วนแบ่งก�ำ ไร เงินลดทนุ เงินเพมิ่ ทุน ผลประโยชน์ท่ีไดจ้ ากการโอนหนุ้ ฯลฯ เงินไดป้ ระเภทท่ี 5 เงินหรอื ผลประโยชน์อื่นที่ได้จากการให้เช่าทรัพยส์ นิ การผดิ สัญญาเช่า ซอื้ ทรพั ย์สนิ หรือการผดิ สญั ญาซ้อื ขายเงินผอ่ น เงนิ ได้ประเภทที่ 6 เงนิ ไดจ้ ากวชิ าชีพอิสระ เชน่ การประกอบโรคศลิ ปะ (แพทย)์ การบัญชี เงินไดป้ ระเภทที่ 7 วิชาชีพกฎหมาย วศิ วกรรม สถาปตั ยกรรม ประณีตศิลปกรรม หรือ วิชาชพี อืน่ ซ่งึ จะไดม้ พี ระราชกฤษฎีกากำ�หนดไว้ เงินได้จากการรบั เหมาทผ่ี ู้รบั เหมาต้องลงทนุ ด้วยการจัดหาสมั ภาระ ในส่วนสำ�คญั นอกจากเครื่องมือ เชน่ การรับเหมากอ่ สร้าง เงนิ ได้ประเภทท่ี 8 เงนิ ไดจ้ ากการธรุ กจิ การพาณิชย์การเกษตร การอุตสาหกรรมการขนสง่ การขายอสังหารมิ ทรัพย์ หรือเงินได้จากการอ่ืนที่ไม่ได้ระบไุ ว้ในเงินได้ ประเภทที่ 1 ถงึ ประเภทที่ 7 6

ภาษีเงินไดบ้ คุ คลธรรมดา 5.หกั คา่ ใช้จา่ ยอะไรไดบ้ า้ ง? คา่ ใช้จ่ายเปน็ องค์ประกอบหนึ่งในการคำ�นวณภาษี ถอื เป็นสิทธปิ ระโยชน์ ทางภาษีอย่างหนึ่งท่ีกฎหมายกำ�หนดไว้ สำ�หรับหักเป็นต้นทุนในการ ทำ�งานเพ่ือให้ได้เงินได้หรือรายได้สุทธิน้ันมาคิดภาษีตามบัญชีอัตราภาษี โดยมีอัตราการหักค่าใช้จ่ายมากหรือน้อยตามแต่ละประเภทของเงินได้ สรุปได้ดังน้ี ประเภทเงินได้ หกั คา่ ใช้จ่าย 1. เงนิ เดอื น ค่าจ้าง โบนสั เบี้ยเลยี้ ง 50% ไม่เกิน 100,000 บาท หากมีเงินได้ประเภทท่ี 1 และ 2 2. เงินได้จากหนา้ ทห่ี รือตำ�แหนง่ งานทีท่ �ำ ให้น�ำ เงนิ ไดท้ ั้ง 2 ประเภทรวมกัน หรอื จากการรบั ท�ำ งานให้ คา่ ธรรมเนยี ม แตห่ กั ได้ไมเ่ กิน 100,000 บาท ค่านายหนา้ ฯลฯ 50% ไมเ่ กิน 100,000 บาท หรือตามจริง 3. ค่าแห่งก๊ดู วลิ ล์ ค่าแห่งลิขสิทธหิ์ รอื สทิ ธิ หักค่าใชจ้ ่ายไมไ่ ด้ อยา่ งอื่น ตามจริงหรืออัตราเหมา 4. ดอกเบย้ี เงนิ ปนั ผล สว่ นแบง่ ก�ำ ไร ฯลฯ 5. รายได้จากการให้เชา่ ทรพั ย์สนิ การผิด 30% 20% สญั ญาเช่าซอ้ื การผิดสัญญาซ้ือขาย 15% เงนิ ผ่อน 30% - บา้ น โรงเรือน สง่ิ ปลูกสรา้ ง แพ 10% - ทีด่ นิ ทใ่ี ช้ในการเกษตร ตามจรงิ หรืออตั ราเหมา - ท่ดี นิ ทม่ี ิไดใ้ ชใ้ นการเกษตร 60% - ยานพาหนะ 30% - ทรัพย์สนิ อ่ืน 6. วิชาชพี อิสระ ตามจรงิ หรืออตั ราเหมา 60% - ประกอบโรคศิลปะ ตามจริงหรืออัตราเหมา 40% และ 60% - กฎหมาย วิศวกรรม สถาปตั ยกรรม บัญชี ประณตี ศิลปกรรม 7. รบั เหมาก่อสร้าง 8. รายได้อื่น นอกเหนอื จาก 1-7 * * ตามพระราชกฤษฎีกา (ฉบับที่ 629) พ.ศ.2560 7

ภาษีเงนิ ได้บุคคลธรรมดา 6.หักคา่ ลดหย่อนและยกเว้นอะไรบา้ ง ? ค่าลดหย่อนและยกเว้นเป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบในการคำ�นวณภาษี ทกี่ ฎหมายกำ�หนด ใหน้ ำ�ไปหกั ออกจากเงนิ ได้อกี หลงั จากหกั คา่ ใช้จา่ ยแลว้ โดยมกี ารหักลดหยอ่ นกรณตี ่าง ๆ แตกต่างกนั ออกไป สรปุ ไดด้ ังน้ี... (1) กรณีบุคคลธรรมดา หรือผู้ถงึ แก่ความตายระหว่างปีภาษี 1. ผ้มู ีเงนิ ได้ 60,000 บาท 2. คูส่ มรส (ไม่มีเงินได)้ 60,000 บาท 3. ผู้มเี งินไดห้ รอื คสู่ มรสต่างฝ่ายตา่ งมีเงินได้ ให้หักลดหยอ่ นรวมกนั ได้ ไมเ่ กิน 120,000 บาท 4. บุตรชอบดว้ ยกฎหมายและบตุ รบุญธรรม คนละ 30,000 บาท แตร่ วมกนั ต้องไม่เกนิ 3 คน 5. ค่าอปุ การะเล้ียงดูบิดามารดาท่มี ีอายุ 60 ปีขึน้ ไป และอย่ใู นความอุปการะ เลย้ี งดูของผู้มีเงินได้ โดยบิดามารดาต้องมเี งินได้พึงประเมินในปีภาษี ที่ขอหกั ลดหย่อนไม่เกนิ 30,000 บาท หักค่าลดหย่อนคนละ 30,000 บาท และสามารถหักลดหยอ่ นส�ำ หรับบดิ ามารดาของคู่สมรสไดอ้ กี คนละ 30,000 บาท 6. คา่ อปุ การะเล้ยี งดคู นพกิ ารหรือคนทพุ พลภาพ หกั ค่าลดหย่อน คนละ 60,000 บาท 7. ค่าเบีย้ ประกนั ชีวติ (กรมธรรมอ์ ายุ10ปขี นึ้ ไป)ของผู้มีเงินได้หกั ค่าลดหยอ่ น และไดร้ ับการยกเว้นภาษีเงนิ ได้สำ�หรบั เงินได้เท่าทีจ่ ่ายจริงแต่ไม่เกิน 100,000 บาท ทั้งนี้ หากคู่สมรสมีการประกันชีวิตและความเป็นสามี ภริยาไดม้ ีอยตู่ ลอดปีภาษี ผู้มเี งินได้มีสทิ ธหิ ักลดหยอ่ น ส�ำ หรับเบย้ี ประกัน ชวี ติ ของค่สู มรสทไี่ มม่ เี งินไดต้ ามจำ�นวนท่ีจ่ายจรงิ แตไ่ มเ่ กิน 10,000 บาท แตห่ ากสามีภริยาตา่ งฝ่ายต่างมเี งนิ ได้ (ก) ถ้าความเป็นสามีภริยามิได้มอี ยูต่ ลอดปภี าษีท่ไี ด้รับยกเวน้ ภาษีใหส้ ามี และภรยิ าซง่ึ เป็นผมู้ ีเงนิ ได้ตา่ งฝ่ายตา่ งไดร้ บั ยกเวน้ ภาษตี ามจ�ำ นวน ที่จ่ายจรงิ เฉพาะสว่ นท่ีไม่เกนิ 10,000 บาท แต่ไม่เกนิ 90,000 บาท ซึง่ ไมเ่ กนิ เงินไดพ้ ึงประเมินของแต่ละคนหลงั จากหักคา่ ใชจ้ า่ ยตาม มาตรา 42 ทวิ ถงึ มาตรา 46 แหง่ ประมวลรัษฎากรแลว้ 8

ภาษเี งนิ ได้บุคคลธรรมดา (ข) ถา้ ความเปน็ สามีภรยิ าได้มีอยูต่ ลอดปีภาษที ีไ่ ดร้ บั ยกเว้นภาษแี ละภรยิ า ไม่ใชส้ ิทธิแยกยื่นรายการและเสยี ภาษตี ่างหากจากสามีตามมาตรา 57เบญจ แห่งประมวลรษั ฎากร ใหส้ ามแี ละภริยาซึง่ เปน็ ผมู้ เี งนิ ได้ ตา่ งฝ่ายต่างไดร้ ับยกเวน้ ภาษตี ามจำ�นวนทจ่ี ่ายจริง เฉพาะสว่ นทเ่ี กิน 10,000 บาท แตไ่ ม่เกิน 90,000 บาท ซึง่ ไมเ่ กินเงินไดพ้ งึ ประเมนิ ของ แต่ละคนหลังจากหักคา่ ใชจ้ ่าย ตามมาตรา 42 ทวิ ถงึ มาตรา 46 แหง่ ประมวลรษั ฎากรแลว้ (ค) ถ้าความเปน็ สามภี ริยาได้มอี ยตู่ ลอดปภี าษีท่ไี ดร้ บั ยกเวน้ ภาษีและภรยิ า ใชส้ ทิ ธแิ ยกย่ืนรายการและเสยี ภาษตี า่ งหากจากสามี ตามมาตรา 57เบญจ แห่งประมวลรษั ฎากร ใหส้ ามแี ละภรยิ าซง่ึ เปน็ ผู้มเี งินได้ ต่างฝา่ ยตา่ งไดร้ บั ยกเว้นภาษีตามจำ�นวนทจ่ี ่ายจริง เฉพาะสว่ นทเี่ กนิ 10,000 บาท แต่ไมเ่ กนิ 90,000 บาท ซึง่ ไม่เกนิ เงนิ ไดพ้ งึ ประเมินของ แตล่ ะคนหลังจากหกั คา่ ใชจ้ า่ ย ตามมาตรา 42 ทวิ ถงึ มาตรา 46 แห่ง ประมวลรษั ฎากรแลว้ 8. ค่าเบย้ี ประกันสุขภาพบิดามารดาของผูม้ ีเงินได้และคู่สมรส หกั คา่ ลดหย่อน เท่าทจี่ ่ายจรงิ แต่ไม่เกนิ 15,000 บาท ท้งั น้ี บดิ ามารดาของผู้มเี งนิ ไดแ้ ละ คู่สมรสต้องไมม่ เี งนิ ไดพ้ งึ ประเมนิ ในปภี าษีท่ีใช้สิทธิยกเว้นภาษเี งนิ ได้เกนิ 30,000 บาท 9. เงนิ สะสมที่จา่ ยเขา้ กองทุนสำ�รองเลยี้ งชีพ หกั ลดหยอ่ นได้ตามจ�ำ นวนที่ได้ จา่ ยไปจรงิ ในปภี าษี แต่ไม่เกิน 10,000 บาท ส่วนทีเ่ กนิ 10,000 บาท แต่ไมเ่ กนิ 490,000 บาท ซ่งึ ไมเ่ กินร้อยละ 15 ของคา่ จ้างให้หักจากเงินได้ 10. เงินคา่ ซอื้ หนว่ ยลงทุนในกองทุนรวมเพื่อการเล้ียงชพี (RMF) ได้รับยกเวน้ เท่าทีจ่ า่ ยเงนิ คา่ ซือ้ หนว่ ยลงทนุ ในกองทนุ รวมเพ่อื การเลย้ี งชพี ตามกฎหมาย ว่าด้วยหลกั ทรพั ย์และตลาดหลักทรัพย์ ในอัตราไม่เกนิ ร้อยละ 15 ของ เงินไดพ้ งึ ประเมนิ ท่ไี ด้รับซึง่ ต้องเสยี ภาษีเงินได้ในปีภาษีนัน้ และเม่ือรวมกบั เบี้ยประกนั ชีวิตแบบบ�ำ นาญ เงินสะสมเขา้ กองทุนส�ำ รองเลีย้ งชพี เงนิ สะสม เขา้ กองทนุ บำ�เหน็จบ�ำ นาญขา้ ราชการ เงนิ สะสมเขา้ กองทนุ สงเคราะห์ตาม กฎหมายวา่ ดว้ ยโรงเรยี นเอกชน และเงินสะสมเข้ากองทุนการออมแหง่ ชาติ แลว้ ต้องไมเ่ กิน 500,000 บาท 11. ค่าเบีย้ ประกนั ชีวติ แบบบ�ำ นาญ หกั ค่าลดหย่อนในอตั ราร้อยละ 15 ของ เงนิ ได้ทนี่ ำ�มาเสียภาษเี งินไดใ้ นแต่ละปี แต่ไมเ่ กิน 200,000 บาทตอ่ ปี ทงั้ น้ีตอ้ งเปน็ ค่าเบย้ี ประกันชวี ิตแบบบำ�นาญ ความคมุ้ ครองตง้ั แต่ 10 ปขี น้ึ ไป และจ่ายผลประโยชน์เงนิ บ�ำ นาญเมือ่ ผมู้ เี งินไดอ้ ายุตงั้ แต่ 55 ปี ขนึ้ ไปถึงอายุ 85 ปหี รอื กวา่ น้ัน และเมอื่ รวมกบั เงินสะสมเข้ากองทุนสำ�รองเลย้ี งชพี 9

ภาษเี งนิ ไดบ้ คุ คลธรรมดา เงนิ สะสมเข้ากองทุนบำ�เหน็จบำ�นาญขา้ ราชการ (กบข.) เงินสะสมเขา้ กองทุน สงเคราะหต์ ามกฎหมายวา่ ดว้ ยโรงเรียนเอกชน เงนิ ทซ่ี ้ือหนว่ ยลงทุนในกองทุนรวม เพื่อการเล้ียงชพี (RMF) และเงนิ สะสมเข้ากองทนุ การออมแห่งชาติ ต้องไมเ่ กนิ 500,000 บาท 12. เงินสะสมกองทนุ การออมแหง่ ชาติ ตามจำ�นวนทจ่ี ่ายจริง แตไ่ ม่เกนิ 500,000 บาท และเมอ่ื รวมกบั เบย้ี ประกนั ชวี ติ แบบบ�ำ นาญ เงนิ สะสมเขา้ กองทุนสำ�รองเลย้ี งชีพ เงินสะสมเขา้ กองทนุ บำ�เหนจ็ บำ�นาญข้าราชการ เงนิ สะสมเข้ากองทนุ สงเคราะห์ ตามกฎหมายว่าด้วยโรงเรียนเอกชน และเงนิ ที่ซอ้ื หนว่ ยลงทุนในกองทนุ รวม เพื่อการเล้ียงชพี (RMF) แลว้ ต้องไม่เกนิ 500,000 บาท 13. ค่าซอ้ื หน่วยลงทุนในกองทนุ รวมหุ้นระยะยาว (LTF) หกั ค่าลดหยอ่ นเท่าท่ีจ่ายจรงิ แต่ไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 15 ของเงนิ ได้พงึ ประเมินท่ไี ดร้ บั ซ่ึงตอ้ งเสยี ภาษเี งินได้ในปีนัน้ แตไ่ มเ่ กิน 500,000 บาท และต้องถอื หนว่ ยลงทุนในกองทนุ รวมระยะยาว ตอ่ เนอ่ื งกันไม่นอ้ ยกว่า 7 ปีปฏทิ นิ แตไ่ ม่รวมถงึ กรณีผู้มีเงินไดไ้ ถถ่ อนหนว่ ย ลงทนุ รวมหุ้นระยะยาว เพราะทพุ พลภาพหรือตาย 14. ดอกเบ้ยี กู้ยมื ทจ่ี ่ายใหแ้ กธ่ นาคารหรือสถาบนั การเงินอ่ืน บริษัทประกนั ชวี ติ สหกรณ์ หรอื นายจ้าง ส�ำ หรับการกู้ยืมเงนิ เพอ่ื ซอ้ื เชา่ ซอื้ หรือสรา้ งอาคารอยูอ่ าศัย โดย จ�ำ นองอาคารทีซ่ ้อื หรอื สรา้ งเปน็ ประกนั การกยู้ ืม หักคา่ ลดหยอ่ นตามจำ�นวนเท่าท่ี จ่ายจรงิ แตไ่ มเ่ กิน 100,000 บาท 15. เงนิ สมทบประกันสงั คม หกั คา่ ลดหย่อนเท่าท่ีจ่ายจริง 16. เงินบริจาค - เงินบริจาคสนับสนุนการศึกษาและการกีฬา หกั ได้ 2 เท่าของที่จา่ ยจริง แตไ่ มเ่ กิน ร้อยละ 10 ของเงินไดห้ ลังหกั คา่ ใชจ้ ่ายและคา่ ลดหย่อนอื่น ๆ - เงินบริจาค หกั ได้เท่าทจี่ ่ายจรงิ แต่ไม่เกนิ ร้อยละ 10 ของเงนิ ได้หลังหกั ค่าใช้จา่ ย และค่าลดหย่อน (2) กรณีห้างหนุ้ สว่ นสามัญท่มี ใิ ชน่ ิตบิ คุ คล หรอื คณะบคุ คลที่ไม่ใชน่ ติ ิบุคคล หกั ค่าลดหย่อน ไดค้ นละ 60,000 บาท แตร่ วมกนั ตอ้ งไมเ่ กิน 120,000 บาท 1. เงนิ บรจิ าคสนับสนนุ การศกึ ษาและการกีฬา หักได้ 2 เทา่ ของที่จา่ ยจรงิ แต่ไม่เกนิ ร้อยละ 10 ของเงนิ ไดห้ ลงั หกั คา่ ใช้จา่ ยและค่าลดหยอ่ น 2. เงินบรจิ าค หกั ได้เทา่ ท่จี ่ายจรงิ แต่ไมเ่ กินร้อยละ 10 ของเงินได้หลงั หักค่าใช้จา่ ย และค่าลดหย่อน (3) กรณกี องมรดกที่ยังไม่ได้แบ่ง หักค่าลดหยอ่ นได้ 60,000 บาท 1. เงินบรจิ าคสนับสนนุ การศกึ ษาและการกฬี า หักได้ 2 เท่าของที่จา่ ยจรงิ แตไ่ ม่เกนิ รอ้ ยละ 10 ของเงนิ ไดห้ ลงั หกั ค่าใชจ้ า่ ยและค่าลดหย่อน 2. เงนิ บรจิ าค หกั ไดเ้ ทา่ ที่จ่ายจรงิ แตไ่ มเ่ กนิ รอ้ ยละ 10 ของเงินได้หลงั หกั คา่ ใชจ้ า่ ย และคา่ ลดหยอ่ น 10

ภาษีเงนิ ได้บุคคลธรรมดา 7. ย่ืนภาษดี ้วยแบบแสดงรายการอะไร? 1. แบบ ภ.ง.ด.90 แบบแสดงรายการภาษเี งินได้บุคคลธรรมดาสิ้นปี ส�ำ หรับผมู้ ีเงินได้ในกรณที ่ัวไป ตัง้ แตเ่ งนิ ไดป้ ระเภทที่ 1 – 8 ที่ไดร้ ับในระหว่างปภี าษีท่ลี ว่ งมาแล้ว ให้ยื่นแบบฯ ภายในเดอื นมีนาคม ของปีภาษีถัดไป 2. แบบ ภ.ง.ด.91 แบบแสดงรายการภาษีเงนิ ไดบ้ ุคคลธรรมดาสนิ้ ปีสำ�หรับผ้มู ีเงินได้จากการจา้ ง แรงงานประเภทท่ี 1 เพยี งอย่างเดยี ว ใหย้ ืน่ แบบฯ ภายในเดอื นมนี าคม ของปี ภาษีถัดไป 3. แบบ ภ.ง.ด.93 แบบแสดงรายการภาษีเงนิ ไดบ้ คุ คลธรรมดาส�ำ หรบั ใชย้ ื่นกอ่ นถึงกำ�หนดเวลา การยนื่ แบบฯ ให้ย่ืนแบบฯภายในเดือนมีนาคมของปีถัดจากปีที่ได้รับ เงนิ ไดพ้ ึงประเมิน 4. แบบ ภ.ง.ด.94 แบบแสดงรายการภาษีเงนิ ได้บุคคลธรรมดาครึ่งปี ส�ำ หรบั ผู้มเี งนิ ได้ประเภทท่ี 5 – 8 ทไี่ ด้รับมาตงั้ แตเ่ ดอื นมกราคม ถงึ เดอื นมถิ นุ ายน และไมว่ า่ จะมีเงินไดป้ ระเภทอ่ืน รวมอยู่ด้วยหรอื ไมก่ ็ตามให้ย่ืนแบบฯภายในเดือนกรกฎาคม ถงึ เดือนกนั ยายน ของปภี าษีน้นั 5. แบบ ภ.ง.ด.95 แบบแสดงรายการภาษีเงนิ ได้บคุ คลธรรมดา สำ�หรับคนตา่ งด้าว ผมู้ เี งินได้ จากการจ้างแรงงานจากสำ�นักงานปฏิบตั กิ ารภูมภิ าคใหย้ ่ืนแบบฯ ภายในเดอื น มนี าคม ของปภี าษีถดั ไป 11

ภาษีเงนิ ไดบ้ ุคคลธรรมดา 8. ยน่ื แบบแสดงรายการภาษีได้ 3 ที่ ผมู้ เี งนิ ได้ตามเกณฑ์ท่กี ำ�หนดมหี นา้ ทต่ี อ้ งยืน่ แบบแสดงรายการภาษีเงินได้ บคุ คลธรรมดา พรอ้ มทง้ั ชำ�ระภาษี (ถ้ามี) ได้ท.่ี .. 1. สำ�นกั งานสรรพากรพื้นทสี่ าขาทุกแห่ง 2. ทีท่ �ำ การไปรษณยี ์ เฉพาะทม่ี ีภมู ิลำ�เนา ในกรุงเทพมหานครเท่านั้น โดยส่งทางไปรษณยี ์ ลงทะเบียนพร้อมแนบเชค็ หรือธนาณตั ิตามจ�ำ นวน เงนิ ภาษที ีต่ ้องชำ�ระทั้งจ�ำ นวน ภายในกำ�หนดเวลา การย่ืนแบบฯ โดยสง่ ไปยัง... กองบริหารการคลงั และรายได้ กรมสรรพากร เลขท่ี 90 ซอยพหลโยธนิ 7 ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงุ เทพฯ 10400 3. Internet ทาง www.rd.go.th หรือ RD Smart Tax Application บน โทรศัพทม์ อื ถือ 12



ภาษีเงินไดบ้ คุ คลธรรมดา 11. วิธกี ารคำ�นวณภาษี การค�ำ นวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา โดยทัว่ ไปหากผู้ใดมีเงนิ ไดถ้ ึงเกณฑ์ ทีก่ ฎหมายก�ำ หนด ตอ้ งนำ�เงินได้ไปค�ำ นวณภาษีตอนสิน้ ปี เพ่ือยืน่ แบบฯ และชำ�ระภาษี ซ่ึงการคำ�นวณภาษีมวี ธิ คี �ำ นวณ 2 วิธี วธิ ที ี่ 1 ค�ำ นวณภาษีจากเงินไดส้ ุทธปิ ระกอบด้วยส่วนส�ำ คัญ ได้แก่ เงนิ ได้พงึ ประเมิน หกั เงนิ ได้ ท่ีได้รบั ยกเวน้ หักคา่ ใชจ้ ่าย หกั คา่ ลดหยอ่ น หกั เงินบรจิ าค แล้วจงึ นำ�เงินไดส้ ทุ ธิน้ัน ไปค�ำ นวณภาษตี ามบญั ชอี ตั ราภาษีเงินไดบ้ ุคคลธรรมดา เงนิ ได้พึงประเมิน xxx หัก เงนิ ไดท้ ไ่ี ดร้ บั ยกเว้น xx หัก คา่ ใชจ้ า่ ย xx หัก คา่ ลดหยอ่ น xx หัก เงนิ บรจิ าค (ถา้ มี) xx xxx เงนิ ไดส้ ุทธิ xxx ภาษีทีต่ อ้ งช�ำ ระ (ถา้ มี) = เงินได้สุทธิ x อัตราภาษี (5% - 35%) xx วิธีที่ 2 คำ�นวณจากเงนิ ได้พึงประเมินต้งั แต่ 120,000 บาทขนึ้ ไป โดยไมห่ กั ค่าใชจ้ ่ายหรอื หกั คา่ ลดหย่อนใด ๆ คูณด้วยอตั ราภาษรี ้อยละ 0.5 จะไดจ้ ำ�นวนภาษที ่ีต้องช�ำ ระ ทง้ั นี้ผมู้ เี งินไดท้ ่มี เี งนิ ไดห้ ลายประเภท (ไม่รวมเงนิ ได้ประเภทที่ 1 เงินได้จากการ จา้ งแรงงาน) ภาษีท่ีตอ้ งช�ำ ระ = เงนิ ไดพ้ งึ ประเมิน (ไมร่ วมเงนิ เดือน) x 0.5% เมื่อค�ำ นวณภาษตี ามวธิ ที ่ี 1 แล้ว ต้องพจิ ารณาวา่ จะต้องคำ�นวณภาษีตามวิธีที่ 2 ดว้ ยหรอื ไม่ โดยพิจารณาจากเงินไดพ้ งึ ประเมินทกุ ประเภทในปภี าษี แต่ไมร่ วมเงินได้ พึงประเมนิ ประเภทท่ี 1 (เงนิ เดอื น) หากมีจำ�นวนรวมกันต้งั แต่ 120,000 บาทข้ึนไป จะต้องคำ�นวณภาษีตามวิธีท่ี 2 อกี คร้ังหนง่ึ ในอัตราร้อยละ 0.5 แล้วนำ�จำ�นวนภาษี ท่ีคำ�นวณได้มาเปรียบเทียบกนั โดยใหถ้ อื เอาจำ�นวนภาษที ่ีสูงกวา่ เป็นเงนิ ภาษีทต่ี ้อง เสยี ส�ำ หรบั ปีภาษนี ั้น 14

ภาษเี งินได้บคุ คลธรรมดา ตัวอย่างการค�ำ นวณภาษี ในปี พ.ศ. 2560 นาย ก มีภรรยาไมม่ เี งนิ ได้ จดทะเบยี นสมรสตามกฎหมายมีบตุ รด้วยกัน จำ�นวน 2 คน (อายุ 10 ปีและ 3 ปี ศึกษา 1 คน ไมไ่ ดศ้ กึ ษา 1 คน) นาย ก มีรายได้เงินเดอื น ๆ ละ 100,000 บาท มเี งนิ ได้ คา่ นายหน้า จ�ำ นวน 50,000 บาท มีรายไดค้ ่าเชา่ บา้ นเดือนละ 15,000 บาท มีเงินไดจ้ ากวชิ าชพี อิสระ(วศิ วกร) จ�ำ นวน 680,000 บาท จา่ ยประกนั สงั คม จ�ำ นวน 9,000 บาท จ่ายประกนั ชีวิตของตนเอง จ�ำ นวน 50,000 บาท ประกันชวี ิตของภรรยา จ�ำ นวน 20,000 บาท (สญั ญากรมธรรม์ 10 ปี) จา่ ยเงนิ บริจาค จ�ำ นวน 30,000 บาท ถกู หักภาษี ณ ท่จี า่ ยไว้ จ�ำ นวน 200,000 บาท การคำ�นวณภาษตี ามวธิ ีที่ 1 รายได้เงินเดือนๆ ละ 100,000 บาท 1,200,000 รวมท้งั ปี (100,000 x 12) = 50,000 รายไดค้ า่ นายหนา้ = รวมรายได้ประเภทที่ 1 และ 2 = 1,250,000 หัก ค่าใช้จ่าย 50% แตไ่ ม่เกิน 100,000 = 100,000 1,150,000 รายไดค้ า่ เช่าบ้าน (15,000 x 12) = 180,000 126,000 หกั คา่ ใช้จา่ ย 30% = 54,000 476,000 รายได้วิชาชีพอิสระ (วิศวกร) = 680,000 1,752,000 หกั คา่ ใช้จา่ ย 30% = 204,000 รวมเงนิ ได้หลังหักคา่ ใช้จา่ ย = 60,000 249,000 หกั คา่ ลดหยอ่ น 60,000 1,503,000 - ตนเอง = 60,000 - ภรรยา = 9,000 30,000 - บตุ ร 2 คน (30,000 x 2) = 50,000 1,473,000 - ประกันสังคม = 10,000 - ประกนั ชีวติ (ตนเอง) = - ประกนั ชวี ติ (คสู่ มรส) = เงนิ ได้หลงั หกั คา่ ลดหยอ่ น = หกั เงนิ บริจาค เทา่ ทจ่ี า่ ยจรงิ แตไ่ มเ่ กนิ 10% = เงินไดส้ ทุ ธิ = ภาษีทต่ี ้องช�ำ ระ = เงินได้สทุ ธิ x อัตราภาษี เงนิ ได้ 150,000 บาท ได้รบั ยกเว้นภาษี เงนิ ได้ 150,001 – 300,000 บาท รอ้ ยละ 5 = 7,500 เงินได้ 300,001 – 500,000 บาท ร้อยละ 10 = 20,000 เงนิ ได้ 500,001 – 750,000 บาท ร้อยละ 15 = 37,500 เงินได้ 750,001 – 1,000,000 บาท รอ้ ยละ 20 = 50,000 เงินได้ 1,000,001 - 1,473,000 บาท ร้อยละ 25 = 118,250 ภาษีที่ค�ำ นวณไดต้ ามวธิ ที ่ี 1 = 233,250 ภาษีเงนิ ได้หัก ณ ท่จี า่ ยที่ถกู หักไว ้ = 200,000 ภาษที ีต่ อ้ งชำ�ระเพม่ิ เติม = 33,250 15

ภาษเี งนิ ได้บุคคลธรรมดา การค�ำ นวณภาษตี ามวธิ ที ี่ 2 รายได้ทุกประเภท (ยกเวน้ เงินเดอื น) มารวมคำ�นวณภาษี = 910,000 x 0.5% = 4,550 บาท หากภาษีที่เสยี ไม่เกนิ 5,000 บาท ได้รับสทิ ธยิ กเว้นภาษเี งินได้ ตามวธิ ที ่ี 2 (พระราชกฤษฎีกาฯ ฉบบั ท่ี 480 พ.ศ.2552) ดงั น้ัน...ในกรณตี ามตวั อยา่ งนี้ จะต้องเสยี ภาษเี พ่ิมเติม จ�ำ นวน 33,250 บาท 16



ภาษเี งินไดบ้ ุคคลธรรมดา 18