หน้าปก 2

NO. 2 February 2021

โรคระบาดไม่่คาดฝันั เศรษฐกิิจทรุุดแต่่มนุุษย์ก์ ็็ยังั ต้้องไปต่่อ ยังั ไงดีี? TCDC สรุุป ‘เจาะเทรนด์์โลก 2021’ มาให้้ละเอีียดยิบิ ทั้้ง� สีมี าแรง พฤติิกรรมลูกู ค้้า และเทรนด์์ที่่จ� ะมาแน่่ๆ

“ เมื่่อ� โลกยังั คงหมุุนไป อััพเดตเทรนด์์ที่น�่ ่่าสนใจ โดย TCDC ” ปีี นี้้� สำ�ำ ห รัับ ห ล า ย ค น ค ง เป็็ น ปีี ที่�่ ทุุกปีีศููนย์์สร้า้ งสรรค์์งานออกแบบ วุ่น่� วายมาก ตั้�้งแต่่ต้้นปีกี ัับข่่าวไฟป่า่ (ThailandCreative & Design ทั่่ว� โลก เหตุุร้า้ ยบ้า้ นเมือื ง ก่่อนฮุุคห Center : TCDC) จะศึกึ ษา และสรุุป มััดหนัักด้้วยCOVID-19 ที่�จ่ ะเปลี่่�ยน เทรนด์์โลกที่่�คนไทยควรรู้้�ออกมา วิิถีีชีีวิิตทุุกคนไปตลอดกาลอีีกสาม สำ�ำ หรับั ปีคี .ศ.2021ข้า้ งหน้้าที่ไ่� ม่่ไกล เดืือนจะหมดปีีแล้้ว ถ้้าปีีนี้�้คำำ�ฮิิตคืือ เกิินเอื้้�อมนี้้� สรุุปสั้้น� ๆว่่าเมื่่อ� ทุุกอย่่าง ‘สุุดปััง’ เราก็็ขอยกคำำ�นิิยามปีีนี้�้ด้้วย ถูกู จำำ�กัดั ดังั นั้้น� มนุุษย์จ์ ึงึ ต้อ้ งยืดื หยุุด คำำ�เดีียวกัันว่่า “ปีนี ี้�้สุุดปังั มาก”อีีเวน กัับสิ่่�งที่่�มีีอยู่่�“จึึงเป็็นปีีของการอยู่่� ต์์ปัังๆหลายอย่่างทำ�ำ ให้้หลายคนไม่่ กัับปัจั จุุบันั เท่่าทันั สิ่่�งที่�ม่ ีีมองออกไป กล้้าคิิดหรือื นึึกฝัันถึึงปีีหน้้า ว่่าจะ เท่่าที่�่ระยะสายตาจะเห็็นและลงมืือ มาแรงแหกโค้้งรถคว่ำ�ำ กว่่าแค่่ไหน เปลี่่�ยนแปลงช่่วงเวลาที่่�มีีค่่าในมืือ แต่่อย่่างไรชีีวิิตก็็คืือชีีวิิต อย่่างน้้อย ให้เ้ ป็น็ ต้น้ ทุุนชีีวิติ ที่เ่� กิดิ ผลประโยชน์”์ ที่ส่� ุุด – มันั มีีไว้ใ้ ห้้ไปต่่อ

ระบาย 1 เทรนด์์ สีสี ้ม้ อมชมพูู สีปี ีี Desert Flower ค.ศ. 2021 เป็็นสีีที่�่เคยแพร่่หลายในงานศิิลปะ ศตวรรษที่1่� 5 หมายถึึงการถ่่ายทอด ความรู้้�ที่ต�่ ้้องได้้รับั การเปิดิ เผย (revelation) ต่่อมาในยุุค ‘60 กลุ่�ม่ หนุ่่�มสาวฮิิปปี้้� หัันมาให้้ความสำ�ำ คััญ ต่่อมนุุษยธรรมมากขึ้้�นสีีนี้�้เป็็นสีีสััน แห่่งความอ่่อนโยนที่�่สะท้้อนภาพ ของกลุ่�่มฮิิปปี้้� จนได้้รัับการขนาน นามว่่าบุุปผาชนซึ่่�งในปีีหน้้าสีีนี้้�จะ เป็น็ สีีแห่่งการมองหาสิ่่ง� เรีียบง่่าย ไม่่ ปรุุงแต่่ง เป็น็ ตััวเลืือกที่น่� ัักออกแบบ จัับคู่่�กัับธรรมชาติิ หนึ่่�งในสิ่่�งที่�่ชาวโซเชีียลหรือื บรรดา นัักออกแบบรอคอยในแต่่ละปีีคืือ เรื่่อ� งของเทรนด์์สีีสำ�ำ หรับั ปีนี ี้�้ เทรนด์์ สีีที่จ�่ ะได้้รับั ความนิิยม จะเป็น็ “ โ ทนสีี แ ห่่ ง ก ารป ล อ บ ปร ะ โ ล ม ” สะท้้อนการค้้นหาความเป็็นอยู่่�ที่่� ดีีและสามารถใช้้ประโยชน์์ในการ ออกแบบ และการแต่่งบ้า้ นได้้

2 4 6 สีขี าว สีเี ขียี ว สีเี ทา Egret Canton Blue Fog ลีี เอเดลคอร์ต์ (Li Edelkoort) นััก สีีเขีียวฮิิตต่่อเนื่่�องจากปีีค.ศ.2020 โทนสีีใช้้งานปรัับใช้้ได้้ ในหลาย พยากรณ์์เทรนด์์ชาวเนเธอร์แ์ ลนด์์ แต่่ปีี ค.ศ.2021 จะเพิ่่ม� เฉดความเข้ม้ พื้้� น ที่่� แ ล ะ นิิ ย ม ใช้้ ใน ก าร อ อ ก แบ บ พููดถึึงความว่่างเปล่่าสำ�ำ หรัับการ มากขึ้้น� หมายถึึงความสงบ สุุขภาพ เชิิงเทคโนโลยีีสีีที่�่ช่่วยให้้รู้้�สึึกสงบ เริ่่�มต้้ นใหม่่ความกล้้ าเพื่่�อสร้้าง การรักั ษา และความผ่่อนคลาย ปลดเปลื้้�องและลดทอนรายละเอีียด เศรษฐกิิจใหม่่ด้้วยค่่านิิยมที่�่ดีีกว่่า สีีเขีียวจึึงได้้ชื่่�อว่่า เป็็น ‘สีีแห่่งชีีวิิต’ ทำ�ำ ให้เ้ รื่่อ� งมากเป็น็ เรื่่อ� งน้้อย สะท้อ้ น เดิิม ซึ่ง�่ สีีขาวคืือตััวแทนของมายด์์เซ็็ ที่่�เชื่่�อมโยงเราเข้้ากัับธรรมชาติิและ ถึึงการปรับั สมดุุลชีีวิติ ตนั้้�นสีีขาวยังั นึึกย้อ้ นไปในช่่วงวิกิ ฤต ได้้ทบทวนถึึงเรื่่อ� งของสิ่่ง� แวดล้้อม เศรษฐกิิจโลกตกต่ำำ�ครั้้ง� ใหญ่่ปีี ค.ศ 7 .1929 ที่ผ่� ู้้�คนนิิยมใส่่ชุุดสีีขาวบริสิ ุุทธิ์์� 5 สะท้อ้ นการไม่่ยอมแพ้้ สีสี ้ม้ แสด สีฟี ้า้ Fiesta 3 Cyan Blue สีีแห่่งพลัังใจ ในปีีที่่�เหี่่�ยวเฉาที่่�เรา สีมี ่ว่ ง สีีแห่่งการตระหนัักถึึงปััญหามลพิิษ อาจจะต้้องพบเจอ อีีกแง่่หนึ่่�งคืือสีี Petunia ทางทะเลที่ถ่� ูกู วิพิ ากษ์์วิจิ ารณ์ด์ ุุเดือื ด มงคลแห่่งการเฉลิิมฉลองอวยพรให้้ เป็็นสีีที่�่ย้ำ�ำ เตืือนให้้เราคิิดถึึงคุุณค่่า ทุุกคนสามารถปลดล็็อกความกัังวล สีีแห่่งเทคโนโลยีีสีีที่�่วงการอีีสปอร์ต์ ของท้้องทะเลและเป็็นสีีที่�่สะท้้อน ใจจากโรคระบาดได้้ไปพร้อ้ มๆกััน ว ง ก าร เ ก ม ใช้้ กัั น อ ย่่า ง แพ ร่่ห ล า ย ถึึงการเริ่่ม� ต้้นของเทคโนโลยีีทางสิ่่�ง เป็็นสีีที่�่ตอบสนองต่่อจิิตใจเมื่่�อมอง และจะฮิิตไปจนถึึงปีีหน้้าเป็็นสีีที่่� แวดล้้อมต่่างๆ Cyan Blue เป็็นสีี เห็็นได้้อย่่างดีี สะท้้อนถึึงความล้ำำ�สมััยรวมไปถึึง เชิงิ การตลาดที่ห�่ ลายแบรนด์เ์ ลือื กใช้้ ความแข็็งแกร่่งและความเท่่าเทีียม ไม่่ว่่าจะ Adidas ที่น่� ำำ�ไปทำ�ำ รองเท้า้ ทางเพศสภาพ ซึ่�่งเป็็นเทรนด์์ที่่�ยุุค รีีไซเคิลิ หรือื จอ LED ของ Samsung สมัยั นี้้�เรีียกร้อ้ งอีีกด้้วย

มััน คง เป็็ น ฟาร์ม์ รััก เข้า้ ฟาร์ม์ ฮอปส์เ์ มือื งนนท์ไ์ ปเรีียนรู้้�เรื่่อ� งวัตั กุุดิิบในเบีียร์ห์ นึ่่�งขวด ก่่อนดื่่�มและสัมั ผัสั ความหลงไหลที่ผ่� ลัักดัันให้้สองพี่่น� ้้องอึ๊๊�งศรีีวงศ์์ ผลิิตเบีียร์ไ์ ทยด้้วยวัตั ถุุดิิบของไทย

Google Maps นำำ�ทางเราเข้า้ ซอยเล็็กๆ ในมุุมหนึ่่�งของ คืือตััวอย่่างหนึ่่�งของการเด็็ดดอกไม้้สะเทืือนถึึงดวงดาว ปากเกร็ด็ นนทบุุรีี ด้้วยโลเคชันั ออกจะเดายากสักั หน่่อย ผึ้้�งอ๊๊อบ อาร์ต์ ตััดสิินใจทำ�ำ ฟาร์ม์ แห่่งนี้�้สำ�ำ หรับั ใครก็็ตาม ว่่าเรากำำ�ลัังมุ่่�งหน้้าไปที่่�ไหน จะเป็็นสวนทุุเรีียนกระท้้อน ที่�่รักั ชอบคราฟต์์เบีียร์เ์ หมืือนกัันได้้นัับหนึ่่�งด้้วยการเริ่่ม� มัังคุุด มะยงชิิด ให้้สมชื่่�อเสีียงเก่่าแก่่ของเมืืองนนท์์ตั้้�งแต่่ นัับศููนย์์ให้้เสาะแสวงหาความรู้้�ด้้วยตััวเองในวัันที่่�ไม่่มีี สมัยั กรุุงศรีีอยุุธยาว่่าเป็น็ ‘สวนผลไม้ท้ ี่อ่� ุุดมสมบููรณ์์’ หรือื ที่่�ไหนในโลกอธิิบายวิิธีีการปลููกฮอปส์์พืืชเชื้้�อชาติิฝรั่่ง� ใน …ก็็เปล่่า ภูมู ิอิ ากาศเมือื งไทย จนวันั นี้�้ Devanom Farm กลายเป็น็ ขอโทษด้้วยที่่�ต้้องทำ�ำ ให้้เกิิดอาการเข็็มขััดสั้้�นกัับคำำ�เฉลย ฟาร์ม์ ฮอปส์แ์ ห่่งแรกของไทยที่ม�่ ีีมิติ รสัมั พันั ธ์โ์ รงเบีียร์พ์ ่่วง เพราะเรากำำ�ลัังมุ่ง่� หน้้าไปฟาร์ม์ ฮอปส์์ ตำำ�แหน่่ง Co-brewing Space น้้องใหม่่เพิ่่�งเปิิดหมาดๆ ฮอปส์เ์ ดีียวกัับที่ค�่ ุุณกำำ�ลัังคิิด และเป็น็ ฮอปส์เ์ ดีียวกัับที่เ�่ จืือ เคีียงข้้าง โดยตั้�้งใจเป็็นที่่�ให้้คนได้้มาแบ่่งปัันความรู้้�เรื่่อ� ง อยู่่ใ� นแก้้วในมือื เรา ซึ่ง�่ ผึ้้ง� -ปรีีดิิวรรณ อึ๊๊�งศรีีวงศ์์ หนึ่่�งในผู้้� การปรุุงเบีียร์จ์ ากวััตถุุดิิบท้้องถิ่่�น ผ่่านเวิิร์ก์ ช็็อปที่่�ลงลึึก ร่่วมก่่อตั้�้ง Devanom Farm และภรรยาของ อ๊๊อบ-ณััฐชัยั แตกแยกย่่อยไปถึึงวัตั ถุุดิิบแต่่ละชนิิดในเบีียร์์ 1 ขวด และ อึ๊๊�งศรีีวงศ์์ รินิ ให้้เมื่่�อมาถึึง เพื่่�อทำ�ำ ความรู้้�จัักตััวตนผ่่าน แน่่นอน ผลิิตจากวััตถุุดิิบหลัักจากไทยแลนด์์นี้้�เอง ที่�่จะ รสชาติเิ ครื่่อ� งดื่่ม� รสมือื ชาวเทพพนม ก่่อนจะเริ่่ม� บทสนทนา ได้้เห็็นกัันจะจะก่่อนลงขวดเพราะพวกเขากะปลููกข้้าวเป็็น ถึึงฟาร์ม์ จากฝีมี ือื พวกเขาที่ม�่ ีีส่่วนผสมเป็น็ ความตั้�้งใจและ ผืืนนากัันหน้้าโรงเบีียร์แ์ ละยัังกำำ�ลัังปลููกปั้�้นแล็็บยีีสต์์ไทย ความหลงใหลล้้วนๆ ที่�่คััดแยกมาจากสาโทบ้้านเรา เรายกแก้้วขึ้้�นจิิบพอชุ่�่มคอ เพราะเรื่่อ� งนี้�้คงต้้องคุุยกัันยาว และแหม รสชาติิของแพส Devanom Farm นอกจากอ๊อ๊ บและผึ้้ง� ยังั มีีน้้องชายขอ ชันั มันั เข้ม้ ข้น้ เหลืือเกิิน งอ๊๊อบ อาร์ต์ -ธีีรภััทร อึ๊๊�งศรีีวงศ์์ ที่ร่� ่่วมก่่อร่่างสร้า้ งมาด้้วย กััน เพราะร่่วมเดินิ ทางท่่องโลกไปชิมิ เครื่่อ� งดื่่ม� แอลกอฮอล์์ ในต่่างแดนด้้วยความหลงใหลด้้วยกััน เมื่่�อก่่อตั้�้งแบรนด์์ เทพพนม ที่ค่� อคราฟต์์เบีียร์ไ์ ทยรู้้�จัักสำ�ำ เร็จ็ พวกเขาจึึงจัับ ประสบการณ์์การชิิม ผสมรวมกัับงานอดิิเรกอย่่างการ ดื่่�ม การปรุุงเบีียร์์ และการปลููกผัักสวนครัวั โยนลงหม้้อ ต้้มเดีียวกััน ออกแบบระบบสมาร์ท์ ฟาร์ม์ ในพื้้น� ที่บ่� ้า้ น และ ทดลองเพาะเหง้้าฮอปส์์ที่่�ได้้จากการสั่่�งซื้้�อออนไลน์์ ด้้วย เทคนิิคการปลูกู เมล่่อน มะเขือื เทศ ซ้ำ�ำ แล้้วซ้ำ�ำ เล่่าอยู่่ห� ลาย ปีี จนได้้เป็็นฮอปส์์พัันธุ์์�ไทยต้้นเก่่งที่่�ทนต่่ออากาศร้อ้ น ชื้้น� และให้้ผลผลิิตดีี

ฟาร์ม์ ฮอปส์์ “อย่่างแรก คืือเรื่่อ� งการสร้า้ งวัตั ถุุดิิบท้อ้ งถิ่่�น ต้้อง “ถึึงแม้้ว่่าคนจะบอกว่่าเป็็นพืืชเมืืองหนาว เราก็็ทดลอง บอกก่่อนว่่าเบีียร์ไ์ ทยแทบจะไม่่มีีวัตั ถุุดิิบอะไรของไทยเลย ก่่อนที่เ�่ ราจะเริ่่ม� ทำ�ำ ฟาร์ม์ ผมลองปลูกู ในห้อ้ งแอร์เ์ ล็ก็ ๆ ก่่อน ” Local Ingredient คืือคำำ�ตอบของข้้อสงสััยในที่�่มาของ ปรากฏว่่าได้ผ้ ลจริงิ ๆ มันั ออกดอก พอลองมาปลูกู ข้า้ งนอก Devanom Farm ซึ่ง่� เป็น็ ลูกู ศรชี้ส�้ ู่่ข� ้อ้ ถััดไป ก็็ยังั ได้้ผลอยู่่� สักั สี่่ห� ้า้ เดืือนก็็เลยตััดสินิ ใจเริ่่ม� เซ็ต็ เป็น็ ฟาร์ม์ “เราอยากทำ�ำ เป็น็ LocalCommunity” ขึ้้�นมา เพราะต้้องการทำ�ำ วััตถุุดิิบท้้องถิ่่�นเพื่่�อใช้้ในการทำ�ำ อ๊๊อบอธิบิ ายถึึงการมีีอยู่่ข� องฟาร์ม์ ฮอปส์ใ์ นเมือื ง เบีียร์ข์ องตััวเองให้้ได้้ อย่่างน้้อยก็็มีีสัักหนึ่่�งอย่่างที่่�เป็็น “เป็็นศููนย์์การเรีียนรู้้�สำ�ำ หรับั คนที่่�อยากจะปลููกฮอปส์์และ ของไทย จะได้บ้ อกว่่าเป็น็ เบีียร์ไ์ ทยจริงิ ๆ ไม่่งั้้น� มันั ก็เ็ หมือื น อยากรู้้�จััก Smart Farm” ผึ้้ง� สำ�ำ ทับั เป็น็ การอิิมพอร์ต์ วัตั ถุุดิิบมาต้้มในไทยขายคนไทยเฉยๆ” “เบีียร์ใ์ ช้ว้ ัตั ถุุดิบิ หลักั ๆอยู่่ส� ี่่อ� ย่่างมอลต์ข์ ้า้ วสาลีีไปทำ�ำ ให้ม้ ันั “พอพูดู เรื่่อ� ง Smart Farm บางคนไม่่ได้้สนใจฮอปส์ห์ รือื งอกจริงิ ๆก็ค็ ือื ข้า้ วกล้อ้ งงอกนั่่น� แหละซึ่ง�่ นำำ�เข้า้ ทั้้ง� หมดจาก เบีียร์์ เขาอาจจะปลูกู ผักั พอมีี Smart Farm เขาก็็ได้้มาดูู เยอรมนีี เบลเยีียม อัังกฤษบ้า้ ง เราปลูกู ไม่่ได้้เลย เมือื งไทย ระบบ มาถามว่่าเอาไปทำ�ำ ยังั ไงกัับพืชื ที่ป�่ ลูกู อยู่่� ซึ่ง�่ มันั ก็็อิิน มีีศูนู ย์ว์ ิจิ ััยข้า้ วอยู่่� เขาเคยลองแล้้ว แต่่ไม่่มีีดีีมานด์์ สรุุปก็็ สไปร์เ์ ขา” Brewer คนน้้องว่่า คืือนำำ�เข้้าร้อ้ ยเปอร์เ์ ซ็็นต์์ แล้้วก็็ฮอปส์์ ยีีสต์์ น้ำำ� ยีีสต์์เราก็็ เพราะเคยเห็็นจากที่่�อื่่�นแล้้วได้้ของฝากเป็็นแรงบัันดาลใจ แทบจะนำำ�เข้้าทั้้�งหมด รวมถึึงฮอปส์์ อัันนี้้�ร้อ้ ยเปอร์เ์ ซ็็นต์์ กลัับบ้า้ น พวกเขาจึึงอยากส่่งต่่อให้้คนอื่่�นบ้า้ ง มันั เป็น็ พืชื ที่ต่� ้้องโตในละติิจูดู 35 – 55 องศา อากาศหนาว “เราทำ�ำ ฟาร์ม์ ฮอปส์์ออร์แ์ กนิิก เพราะสุุดท้้ายเราเป็็นคน กลางวันั ยาวสิบิ หกชั่่ว� โมง ซึ่ง�่ เมือื งไทยไม่่ใช่่อยู่่แ� ล้้ว ง่่ายๆ จััดการเองทั้้�งหมด ถ้้าเราใช้้สารเคมีีมัันก็็ไม่่ดีีกัับเราและ คืือใช้น้ ้ำำ�ในเมือื งไทยอย่่างเดีียว ไม่่ใช้ว้ ัตั ถุุดิิบอื่่�นของไทย เบีียร์ข์ องเรา อีีกสิ่่ง� สำ�ำ คัญั ที่ต�่ อนนี้ฟ้� าร์ม์ ทำ�ำ อยู่่ก� ็ค็ ือื Breedi- เลย เราเลยคิิดว่่าอะไรที่เ�่ ราทำ�ำ ได้้ก็็น่่าจะทำ�ำ ซึ่ง�่ เรามองว่่า ing Program หาสายพันั ธุ์์�ฮอปส์ท์ ี่เ่� หมาะกัับประเทศไทย ฮอปส์น์ ่่าจะปลูกู ในไทยได้้” Brewer คนพี่่เ� ลกเชอร์์ เราทำ�ำ มาสามรุ่่น� แล้้ว เลืือกเอาพ่่อพัันธุ์์� แม่่พัันธุ์์� มาครอ อย่่างที่�่ว่่า ฮอปส์์คืือพืืชเมืืองหนาว “ซึ่�่งเมืืองไทยไม่่ใช่่อยู่่� สกัันจนเป็็นพัันธุ์์�ของฟาร์ม์ เรา สิ่่�งที่�่เราต้้องการคืือ ต้้นที่่� แล้้ว” ทนร้อ้ น ออกดอกในปริมิ าณที่เ่� พีียงพอ

ฝรั่่ง� ปลููกเขาจะเก็็บเกี่่�ยวได้้แค่่สองครั้้ง� เพราะมัันหนาว มาก แต่่ของเรา ถ้้าทำ�ำ ดีีๆ เราจะเก็็บเกี่่�ยวได้้ถึึงสี่่ร� อบ” ผึ้้ง� เล่่าขณะพาเราดููเถาฮอปส์์ที่่�เลื้้�อยเลาะสููงเหนืือหััวในโรง เรือื นแบบปิดิ ที่อ�่ อกแบบมาเป็น็ พิเิ ศษ หมายความว่่าการ Breed ฮอปส์พ์ ันั ธุ์์�ไทยจะช่่วย ลดต้้นทุุน? “เราไม่่ได้้คิิดเชิงิ ต้้นทุุน แต่่เราคิิดในเชิงิ ท้อ้ งถิ่่�น เฮ้้ย เราทำ�ำ เบีียร์์ มัันจะเรีียกเบีียร์ไ์ ทยได้้ยัังไงถ้้าทุุกอย่่างมัันไม่่ไทย เลย ถ้้าเรามองในแง่่ต้้นทุุน อิิมพอร์ต์ มัันถููกกว่่าอยู่่�แล้้ว เพราะเขาทำ�ำ เป็็นอุุตสาหกรรม สุุดท้้ายแล้้วเราอยากได้้ ความเป็็นท้้องถิ่่�นมากกว่่า มุ่�่งหวัังที่่�จะให้้ในขวดเป็็นของ ไทยเยอะที่ส่� ุุด” “แล้้วฮอปส์์พัันธุ์์�เทพพนมที่่�ว่่าเป็็นฮอปส์์แบบไหน ให้้ รสชาติิหรือื ให้้กลิ่่�น” “ทั้้�งสองอย่่าง คืือความทนสภาพอากาศ แล้้วก็็น้ำำ�มััน ฮอปส์ด์ อกใหญ่่ ไม่่ใหญ่่ ไม่่สำ�ำ คััญ สำ�ำ คััญที่ว่� ่่าน้ำำ�มันั สาร สีีเหลืืองที่่�อยู่่�ในกลีีบฮอปส์์ เยอะแค่่ไหน บางพัันธุ์์�มัันก็็ น้้อย ถึึงดอกจะใหญ่่ เปิิดมาปุ๊๊�บมัันไม่่หอม น้ำำ�มัันน้้อยก็็ ไม่่มีีประโยชน์์ เราต้้อง Breed สองครั้้ง� ให้้มันั ทนได้้และให้้ ผลผลิิตตามที่ต่� ้้องการด้้วย” ผึ้้ง� หัันมาตอบ “เรามองว่่ามัันเป็็น Long-term Project ที่่�ต้้องค่่อยๆ ใช้เ้ วลาพัฒั นา ตััวฟาร์ม์ มันั ไม่่ได้้ทำ�ำ ปุ๊๊บ� แล้้วได้้เลย อย่่าง ที่�่บอกมัันเป็็นพืืชต่่างถิ่่�น เราต้้องใช้้เวลาพััฒนาเรีียนรู้้� ทำ�ำ ความเข้า้ ใจกัับมันั ตั้�้งแต่่ที่เ่� ราเริ่่ม� ทำ�ำ เราตั้�้งเป้า้ ว่่า 10 – 20 ปีอี ยู่่แ� ล้้ว เพื่่อ� จะให้้มันั ใช้ง้ านได้้จริงิ เราไม่่ได้้คิิดว่่า ทำ�ำ วันั นี้�้ปุ๊๊บ� ได้้เลย แต่่พอมันั ได้้แล้้วมันั จะยั่่ง� ยืนื ” อ๊๊อบสรุุป