วิชาการส่องสว่าง

หน่วยท่ี 8 การเลือกใช้โคมไฟฟ้า ภายในอาคารและนอกอาคาร

สาระการเรยี นรู้ 1 ชนิดและคุณสมบตั ิ ของโคมไฟฟา้ ในอาคาร 2 ชนิดและคุณสมบัติ ของโคมไฟฟ้านอกอาคาร 3 มาตรฐานและระดับการปอ้ งกัน ของโคมไฟฟ้า

ชนิดและคุณสมบัติ 1 โคมไฟฝงั เพดาน ของโคมไฟฟ้าในอาคาร (Recessed Luminaires) โคมไฟชนิดน้ีตัวโคมจะติดตั้งซ่อนอยูใ่ นฝา้ เพดานทีเ่ จาะไว้เปน็ ช่อง ตัวโคมจะทาจาก โลหะ หลอดไฟที่ใช้ส่วนใหญ่จะมีกาลัง วัตต์ไมม่ ากเพราะต้องคานึงถึงความรอ้ น ทสี่ ะสมอยู่ในควงโคมและบนเพดาน ส่วนมากใช้กับ หอ้ งประชุม หอ้ งรบั รอง ภัตตาคาร ทางเดิน เป็นต้น หลอดไฟที่มี ใช้กับโคมไฟประเภทนี้มหี ลายชนิด และ ลักษณะของโคมไฟก็มหี ลายรูปแบบ

ชนิดและคุณสมบตั ิ 2 โคมไฟติดบนราง ของโคมไฟฟ้าในอาคาร (Track-Mounted Luminaires) โคมไฟชนิดน้ี จะใช้ติดต้ังบนราง สามารถ ยา้ ยตาแหน่งโคมไฟได้งา่ ย สามารถ ต่อรางใหย้ าวหรอื ตัดสั้นลงได้ ส่วนใหญ่ จะเปน็ โคมไฟสาหรบั งานตกแต่ง เช่น ในห้องจัดแสดง ซุ้มโฆษณารา้ นค้า รา้ นอาหาร ผับ

ชนิดและคุณสมบัติ 3 โคมไฟติดผนัง ของโคมไฟฟา้ ในอาคาร (Wall-Mounted Luminaires) โคมไฟชนิดนี้มักนิยมใช้สาหรบั ส่องเพ่ือ เน้นเฉพาะท่ี หรอื วตั ถุด้านล่าง โดยมกั ติดตั้งไม่สูงมากนัก เหมาะสาหรบั การ ประดับเพ่ือความสวยงาม เช่น หวั เตียง นอน บรเิ วณกระจก รา้ นเครอื่ งประดับ

ชนิดและคณุ สมบัติ 4 โคมไฟแขวนเพดาน ของโคมไฟฟ้าในอาคาร (Suspended Luminaires) โคมไฟชนิดน้ีจะติดตั้งโดยการแขวนยดึ ติดกับ เพดานด้วยโซ่ ทอ่ เหล็ก ทอ่ อลูมิเนียม หรอื ลวดสลิง จะไม่ใช้สายไฟฟ้าเปน็ ตัวจับยดึ โคมไฟกับเพดาน เพราะอาจจะทาใหต้ ัวนา ชารุดเสียหายและเปน็ อันตรายได้ ลักษณะ โคมไฟมหี ลายรูปแบบ เหมาะสมสาหรบั ใช้ ในสถานที่ทว่ั ไป บรเิ วณทต่ี ้องการ ความสวยงาม

ชนิดและคุณสมบตั ิ 1 โคมไฟติดต้ังบนพน้ื ผิว ของโคมไฟฟา้ นอกอาคาร (Surface-Mounted Luminaires) โคมไฟชนิดน้ีใช้สาหรบั ติดบนเพดานและ ติดผนัง โคมไฟแบบติดผนังน้ีการกระจาย แสงส่วนใหญเ่ ปน็ แบบไม่สมมาตร เพื่อ ให้แสงออกมาด้านหน้ามากขึ้น ส่วนใหญ่ จะใช้ติดตั้งที่ ลานจอดรถ ข้างอาคาร มมุ อาคาร

ชนิดและคุณสมบัติ 2 โคมไฟติดต้ังบนเสา ของโคมไฟฟา้ นอกอาคาร (Pole-Mounted Luminaires) โคมไฟชนิดนี้จะติดตั้งรว่ มกับเสาไฟ ส่วนใหญจ่ ะมีการกระจายแสงท่กี วา้ ง มกั ใช้สาหรบั ไฟถนน ไฟรว้ั เพ่ือให้ มีระยะหา่ งระหว่างเสาไฟมาก สาหรบั เสา ทไ่ี ม่สูงมากนัก และมีโคมไฟติดต้ังอยู่ ด้านบน เช่น ไฟสนาม ไฟสวนสาธารณะ

ชนิดและคณุ สมบัติ 3 โคมไฟสาด ของโคมไฟฟ้านอกอาคาร (Floodlight Luminaire) โคมไฟสาดเปน็ โดมที่ให้แสงสว่างสูง เหมาะกับงานต้องการความสวา่ งมาก ในการใช้งาน หรอื เพ่ือความสวยงาม โดยมุมแสงของโคมชนิดน้ีมหี ลายแบบ มีทัง้ มมุ แคบมากจนถึงมมุ กว้างมาก ขึ้นอยูก่ ับความเหมาะสมในการใช้งาน นิยมใช้สาหรบั ส่องเน้นสถาปตั ยกรรม ตัวอาคาร

มาตรฐานและระดับ ระดับการป้องกันของโคมไฟ การปอ้ งกันของโคมไฟฟ้า ตามมาตรฐาน IEC ลักษณะโคมไฟท่ีใช้ติดต้ังภายในและ (International Electrotechnical ภายนอกอาคารน้ัน จะมีโครงสรา้ งท่ตี ่างกัน Commission) แล้วแต่ผู้ผลิต อาจจะมีระดับการปอ้ งกันฝนุ่ วตั ถุภายนอกและของเหลวต่างกัน โดย IPแสดง โคมไฟภายในอาคารน้ันมีการปอ้ งกันอยูแ่ ล้ว แตกต่างจากโคมไฟภายนอกอาคาร สัญลักษณ์ ที่ต้องทนต่อสภาพต่าง ๆ ตามด้วยเลขกากับสองตัว ซง่ึ ดังน้ันจึงควรเลือกซอื้ โคมไฟทม่ี มี าตรฐาน แสดงถึงระดับการปอ้ งกัน หาก เพ่ือความปรอดภัยและความเหมาะสม การปอ้ งกันประเภทใดไม่ได้ สาหรบั การใช้งาน กาหนด อาจแสดงด้วย \" \" หรอื \"x\" หรอื เว้นช่องว่างไว้

มาตรฐานและระดับ ความหมายตัวเลขกากับระดับ การปอ้ งกันของโคมไฟฟา้ การป้องกันหลังสัญลักษณ์ IP ตัวเลขที่ 1 ตัวเลขท่ี 2 ประเภทการปอ้ งกันวตั ถจุ ากภายนอก ประเภทการป้องกันของเหลว เลข ระดับการปอ้ งกัน เลข ระดับการป้องกัน 0 ไม่มกี ารปอ้ งกัน 0 ไมม่ ีการป้องกัน 1 ปอ้ งกันวตั ถุท่ีมขี นาดใหญ่กวา่ 1 ปอ้ งกันหยดเฉพาะในแนวดิ่ง 50 มม. เช่น สัมผัสด้วยมอื 2 ป้องกันหยดและน้าสาดทามุม 2 ป้องกันวตั ถุที่มขี นาดใหญ่กวา่ ไม่เกิน 15 องศา กับแนวด่ิง 12 มม. เช่น นิ้วมือ 3 ปอ้ งกันหยดและน้าสาดทามุม 3 ปอ้ งกันวตั ถุที่มขี นาดใหญ่กวา่ ไม่เกิน 60 องศา กับแนวด่ิง 2.5 มม. เช่น เครอื่ งมอื

มาตรฐานและระดับ ความหมายตัวเลขกากับระดับ การปอ้ งกันของโคมไฟฟา้ การป้องกันหลังสัญลักษณ์ IP ตัวเลขที่ 1 ตัวเลขที่ 2 ประเภทการป้องกันวตั ถุจากภายนอก ประเภทการป้องกันของเหลว เลข ระดับการป้องกัน เลข ระดับการป้องกัน 4 ป้องกันวัตถุท่ีมขี นาดใหญ่กวา่ 4 ปอ้ งกันน้าสาดเข้าทุกทศิ ทาง 1 มม. เช่น เครอื่ งมือเล็ก ๆ 5 ปอ้ งกันน้าฉีดเขา้ ทุกทิศทาง 6 ป้องกันน้าฉีดอย่างแรงเขา้ ทุกทศิ ทาง 5 ป้องกันฝุ่น 7 ปอ้ งกันน้าท่วมช่ัวคราว 6 ผนึกกันฝุน่ 8 ป้องกันนา้ เมื่อใช้งานอยู่ใต้น้า