วิชาการส่องสว่าง

หน่วยท่ี 7 ชนิดของโคมไฟฟ้า

สาระการเรยี นรู้ 1 4 ชนิดและคณุ สมบัติ ปจั จัยในการพิจารณาเลือกโคม ของโคมหลอดฟลูออเรสเซนต์ 2 2 คณุ สมบัติของโคมโรงงาน คุณสมบัติของโคมไฟส่องลง หลอดก๊าซดิสชารจ์ 3 3 คณุ สมบตั ิของโคมไฟส่องข้ึน คุณสมบัติของโคมไฟสาด

ปัจจัยในการพิจารณาเลือกโคม 1 23 ความ ฟลักซ์การสอ่ งสว่าง ประสทิ ธผิ ลการสอ่ ง ปลอดภัย สว่าง ของดวงโคม (Safety) ปรมิ าณแสงของหลอด จ(Lานumวนinปoรuมิ sาณefแfสicงiตe่อnวcัตyต) ์ ดวงโคม(จSะaตfe้อtงyได) ้รบั รอง มีหน่วยเปน็ ลูเมนวัตต์ (lm/w) มาตรฐานความปลอดภัย มอก. มีหน่วยเปน็ ลูเมน ควรมีสายดินเพื่อปอ้ งกันไฟรว่ั กรณีติดตั้งนอกอาคาร

ปัจจัยในการพิจารณาเลือกโคม 4 56 ความถกู ต้องของสี อุณหภูมิสี มุมองศาการใช้งาน (Color rendering) (Color (Burning position) ความถูกต้องของสีวัตถุ มหี นt่วeยmเปpน็ eอraงtศuาrเeค)ลวิน เปน็ องศาในการติดต้ังหลอด เม่ือถูกส่องด้วยแสงจาก ตามท่ผี ู้ผลิตกาหนด ซึ่งมผี ล หลอดไฟว่ามีความถูกต้องมาก (Kelvin) น้อยเพียงใด มหี น่วยเปน็ ต่อหลอดบางชนิด เปอรเ์ ซ็นต์

ปัจจัยในการพิจารณาเลือกโคม 7 89 อายุการใช้งาน สถาน อุณหภูมิ ท่ี (Life) (Temperature เปน็ อายุโดยเฉลี่ย โดยหลอด(ไPฟaตc้อeง)เหมาะสม เน่ืองจากหล)อดบางชนิด ของหลอด มหี น่วยเปน็ กับสถานทนี่ ั้น ๆ เช่น หอ้ งเรยี น อาจทางานไม่ได้เลยทีอ่ ุณหภูมิ ต่ามาก ๆ หรอื ใหป้ รมิ าณ ชั่วโมง และสนามกีฬา ต้องการใช้ หลอดไฟต่างกัน แสงน้อยลง

ปจั จัยในการพจิ ารณาเลือกโคม คณุ สมบตั ิ ของโคมไฟสอ่ งลง 10 11 โคมไฟส่องลงอาจจะเปน็ คุณลักษณะการทางาน ราคา ชนิดฝังติดผนัง ติดเพดาน (Cost) ติดบนราง หรอื แบบแขวน (Operating characteristic) 1 โคมไฟส่องลงหลอด เปน็ ค่าใช้จ่ายที่ต้องเสียไป แบบไส้ทั่วไป ได้แก่ เวลาเรมิ่ จดุ หลอด ในการลงทุนติดตั้งครง้ั แรก การเรมิ่ ติดใหมอ่ ีกครงั้ และ รวมถึงค่าบารุงรกั ษา ใช้กับงานท่ตี ้องการความ ความต้องการในการหรไ่ี ฟ หลังติดตั้ง สวยงาม เน้นเฉพาะที่ และ ปดิ เปดิ เปน็ ครงั้ คราว ใช้กับงานทต่ี ้องการหรแ่ี สง เช่น หอ้ งอาหาร

คณุ สมบัติของโคมไฟสอ่ งลง 1 โคมไฟส่องลงหลอด 2 โคมไฟส่องลงหลอด 3 โคมไฟส่องลง แบบไส้ท่ัวไป แบบฟลูออเรสเซนต์ หลอดก๊าซดิสชารจ์ คอมแพค เปน็ โคมไฟขนาดเล็ก ใช้งานทตี่ ้องการความสว่าง ติดตั้งง่าย เหมาะสมกับงานที่เปดิ ใช้นาน มาก ๆ หอ้ งทีม่ เี พดานสูงๆ ให้แสงสว่างมากกวา่ และ ใช้เวลาในการจดุ ไส้หลอด ประหยัดพลังงานไฟฟ้า 3-10 นาที

คณุ สมบตั ิ ของโคมไฟสอ่ งขนึ้ เหมาะสาหรบั เพดานสีอ่อน ส่วนมากใช้กับ หอ้ งคอมพิวเตอร์ และโรงงานอุตสาหกรรม 1 มีความสมา่ เสมอของแสง ทาใหไ้ มเ่ กิดเงา 2 ทาให้แสงไม่จ้า เยน็ สบายตา เพราะประสิทธิภาพของแสง ไมส่ ูง 3 เหมาะสมติดตั้งกับห้องที่มี เพดานสูงเกิน 2.7 เมตร ขึ้นไป

ชนิดและคุณสมบตั ิของโคม หลอดฟลูออเรสเซนต์เปน็ ท่นี ิยมใช้กันมาก หลอดฟลูออเรสเซนต์ เพราะให้ความสว่างทีส่ ูง ประหยัดพลังงาน มีอายุการใช้งานท่ยี าวนาน บารุงรกั ษางา่ ย 1 โคมหลอดฟลูออเรสเซนต์ แบ่งออกได้ดังนี้ ชนิดหลอดเปลือย คุณสมบตั ิการใชง้ าน (Bare luminaires) 1. มีราคาถูก ทาความสะอาดงา่ ย ใช้กับงานทต่ี ้องการแสงสวา่ งทกุ ทิศทาง โดยเฉพาะด้านข้างใหก้ ารกระจายแสงดี และใหแ้ สงสวา่ งทุกทศิ ทาง ใช้สาหรบั เพดานสูงไมเ่ กิน 4 เมตร เช่น 2. ไมม่ อี ุปกรณ์ครอบตัวหลอดไว้ หอ้ งเก็บของ ทจ่ี อดรถ อาคารเรยี น เปน็ ต้น หลอดสามารถหล่นตกได้ 3. ใหแ้ สงสว่างจากหลอดโดยตรง 4. มีท้ังแบบโคมคู่ และโคมเดียว

ชนิดและคุณสมบัติของโคม 2 โคมหลอดฟลูออเรสเซนต์ หลอดฟลูออเรสเซนต์ ชนิดโรงงาน (Industrial luminaires) ใช้กับงานที่ต้องการแสงสวา่ งเฉพาะพ้ืนที่ คุณสมบัติการใช้งาน เปน็ การให้แสงแบบตรง ต้องการความสว่าง มาก ใช้สาหรบั เพดานสูงเกิน 2.7 เมตร เช่น 1. มรี าคาถูกกว่าโคมหลอดฟลูออ โรงงานอุตสาหกรรม งานเครอื่ งจักรกล โรงงานเย็บผ้า เปน็ ตัน เรสเซนต์ชนิดเปลือย ทาความ สะอาดง่าย และให้แสงสว่างมาก เฉพาะท่ี 2. ไมม่ ีอุปกรณ์ครอบตัวหลอดไว้ หลอดสามารถหล่นตกได้ 3. ให้แสงสว่างจากหลอดโดยตรง 4. มีท้ังแบบโคมคู่ และโคมเดียว

ชนิดและคณุ สมบตั ิของโคม 3 โคมหลอดฟลูออเรสเซนต์ หลอดฟลูออเรสเซนต์ ชนิดตัวแพรแ่ สง เปน็ โคมทีม่ ีตัวแพรแ่ สงปดิ ครอบตัวหลอด (Diffuser luminaires) ทัง้ หมดเพื่อลดแสงจ้าจากหลอด มีทง้ั แบบ ติดลอยและฝังอยู่ในเพดาน เช่น ในพ้ืนท่ี คุณสมบตั ิการใชง้ าน โรงพยาบาลท่ีไมใ่ ห้แสงรบกวนคนไข้ 1. โคมให้แสงตา่ เพราะมตี ัวแพรแ่ สง ครอบลดแสงจ้า 2. มีประสิทธภิ าพในการให้แสงตา่ ไมเ่ หมาะในการประหยัดพลังงาน 3. เหมาะกับงานท่ีไม่ต้องการแสงจ้า เช่น โรงพยาบาล 4. ใช้กับห้องทมี่ ีเพดานตา่ ประมาณ 2.3 เมตร 5. ใช้ในห้องทม่ี ีความสะอาด

ชนิดและคุณสมบัติของโคม 4 โคมหลอดฟลูออเรสเซนต์ หลอดฟลูออเรสเซนต์ ชนิดกาบังแสง เปน็ โคมท่ีมตี ัวกาบังแสงปดิ ครอบตัวหลอด (Louver luminaire) ทงั้ หมดเพื่อลดแสงจ้าจากหลอดและมแี ผ่น สะทอ้ นแสงด้านข้างและด้านหลัง ของหลอดเพ่ือสะท้อนแสง หรอื ควบคุมแสง ให้ไปตามทิศทางทีต่ ้องการ ตัวแพรแ่ สงแบ่งออกเปน็ 3 ชนิด คือ ชนิดกาบังแสงแบบตัวขวาง ชนิดกาบังแสง แบบโพราโบลิกจัตรุ สั และชนิดกาบงั แสง แบบช่องถ่ี

ชนิดและคุณสมบัติของโคม 4 โคมหลอดฟลูออเรสเซนต์ หลอดฟลูออเรสเซนต์ ชนิดกาบังแสง (Louver luminaire) คุณสมบตั ิการใชง้ าน 1. โคมไฟให้แสงนุ่ม มคี วามจ้าน้อย 2. ไมเ่ หมาะกับเพดานทตี่ ่า เพราะ จะทาใหเ้ พดานมืด 3. มีทงั้ แบบติดลอยและฝังอยูใ่ นเพดาน 4. ใช้กับพื้นที่สานักงานและ พื้นที่ ทางานทั่วไป 5. ถ้าใช้แผ่นสะท้อนแสงคณุ กาพสูง จะช่วยลดแสงสีรุง้ จากหลอดได้

คณุ สมบัติของโคมโรงงาน โคมชนิดน้ีแบ่งลักษณะการกระจายแสง หลอดก๊าซดิสชารจ์ ออกเปน็ 2 แบบ คือ แบบลาแสงกวา้ ง และ แบบลาแสงแคบ มคี ณุ สมบตั ิการใช้งานดังน้ี คุณสมบตั ิการใชง้ าน 1. โคมไฟใหแ้ สงสว่างมาก มคี วามจ้าสูง 2. ไมเ่ หมาะกับเพดานทตี่ า่ 3. มีทง้ั แบบติดลอยและแขวนบนเพดาน 4. โคมมนี ้าหนักมาก ต้องยดึ ติดให้แน่น และแข็งแรง 5. โคมมีราคาค่อนข้างสูง จึงต้องเลือกใช้ หลอดและต่อวงจรใหถ้ กู ต้อง เพราะ อาจทาให้อายุการใช้งานส้ันลงได้

คุณสมบัติของโคมไฟสาด 1 โคมไฟใหแ้ สงสว่างมาก มีความจ้าสูง 2 เหมาะสมในการติดตั้งภายนอกอาคาร 3 มหี ลอดไฟให้เลือกตามความเหมาะสม สาหรบั พ้ืนท่ี เช่น สนามกีฬาควรใช้ หลอดเมทัลฮาไลด์ 4 โคมมีน้าหนักมาก ต้องยึดติดใหแ้ น่น และแข็งแรง 5 โคมมรี าคาค่อนข้างสูง ควรเลือกใช้ หลอดและต่อวงจรใหถ้ ูกต้อง 6 โคมไฟสาดใช้กาลังไฟสูงควรจะมี เบรกเกอรเ์ ปน็ สวติ ช์ตัดต่อวงจร