บทที่ 6

บ ท ที่ มอเตอร์ และการควบคุมเบอ้ื งต้น

แม่เหล็กถาวร แม่เหล็กถาวร (Permanent Magnet) เป็ นโลหะชนิด หนึ่งที่มีความสามารถดงึ ดดู โลหะจาพวกเหลก็ ได้ แสดงสภาวะเป็ นแม่เหล็กตลอดเวลา SN SN

แมเ่ หล็กไฟฟ้ า เม่ือมีกระแสไหลผา่ นเสน้ ลวดตวั นา จะเกิดเสน้ แรงแม่เหล็กข้ ึนมารอบเสน้ ลวดตวั นาน้นั ลกั ษณะเสน้ แรงแม่เหล็กที่เกิดข้ ึนรอบเสน้ ลวดตวั นา เกิดข้ ึนเป็ น ลกั ษณะวงกลมลอ้ มรอบเสน้ ลวดตวั นา ในแนวตง้ั ฉาก กบั เสน้ ลวดตวั นา -+

มอเตอร์ไฟฟ้ าเบ้อื งต้น มอเตอรไ์ ฟฟ้ า (Electric Motor) คือ เครอื่ งกล ไฟฟ้ า (Electromechanical) ท่ีทาหนา้ ท่ีเปลี่ยนพลงั งาน ไฟฟ้ า (Electric Energy) ใหเ้ ป็ นพลงั งานกล (Mechanical Energy)

การทางานของมอเตอร์ไฟฟ้ า อาศยั สนามแม่เหล็กในการทางาน 2 ชุด คือ สนามแม่เหล็กถาวร และสนามแม่เหล็กไฟฟ้ า โดยทา ใหเ้ กิดการผลกั ดนั กนั ของสนามแม่เหล็กท้งั สอง สง่ ผล ใหเ้ กิดการหมุนเคล่ือนทข่ี องสว่ นเคลื่อนท่ี ++

ชนิดของมอเตอร์ไฟฟ้ า แบง่ ตามการจา่ ยไฟฟ้ าจากแหลง่ จา่ ยแรงดนั ท่ีจา่ ย ใหม้ อเตอรไ์ ฟฟ้ าทางาน แบง่ ออกไดเ้ ป็ น 2 ชนิด คือ มอเตอรไ์ ฟฟ้ ากระแสตรง (DC Motor) และมอเตอร์ ไฟฟ้ ากระแสสลบั (AC Motor)

มอเตอรไ์ ฟฟ้ ากระแสตรง เป็ นมอเตอรไ์ ฟฟ้ าที่ทางานดว้ ยแหลง่ จา่ ย แรงดนั ไฟตรงคงที่ มีข้วั แรงดนั จา่ ยออกมาคงที่ตายตวั ไม่เปล่ียนแปลง โครงสรา้ งประกอบดว้ ยชุดแม่เหล็ก 2 ชุด คือ ชุดแม่เหล็กอยกู่ บั ท่ี และชุดแม่เหล็กเคลื่อนท่ี ผลิตข้ ึนไดจ้ ากแม่เหล็กไฟฟ้ า SNSN II + -+ -

มอเตอร์ไฟฟ้ ากระแสสลับ เป็ นมอเตอรไ์ ฟฟ้ าท่ีทางานดว้ ยแหลง่ จา่ ย แรงดนั ไฟสลบั ไม่คงท่ี มีข้วั แรงดนั จา่ ยออกมาไม่คงที่ เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา S N SN +- -+ I I

การควบคมุ มอเตอรไ์ ฟฟ้ าเบ้อื งต้น เป็ นการใชอ้ ปุ กรณท์ างไฟฟ้ าตา่ งๆ ตอ่ รว่ มใชง้ าน รวมกบั มอเตอรไ์ ฟฟ้ าเพื่อใหส้ ามารถทางานไดต้ าม ความตอ้ งการ โดยข้ ึนอยูก่ บั หนา้ ท่ีการทางาน ระบบ ของวงจรใชง้ าน และจดุ ประสงคใ์ นการทางาน

ระบบการทางานที่ใช้มอเตอร์ไฟฟ้ า 1. การทาใหเ้ กิดความปลอดภยั ตอ่ ผปู้ ฏิบตั งิ าน 2. การเร่มิ หมุนและการหยดุ หมุน 3. การควบคมุ การหมุน และความเร็วในการหมุน 4. การควบคมุ การกลบั ทิศทางการหมุน 5. การป้ องกนั ความเสียหาย

การควบคุมมอเตอรไ์ ฟฟ้ าเบ้อื งต้น ระบบการควบคมุ มอเตอรไ์ ฟฟ้ า นาเอาอปุ กรณ์ ควบคมุ ทางไฟฟ้ าชนิดตา่ งๆ มาตอ่ ใชง้ าน เพ่ือทาการ ควบคมุ การทางานของมอเตอรไ์ ฟฟ้ าตามระบบที่ กาหนดไว้