หน่วยที่ 8

หน่วยท่ี 8 การเลือกใช้โคมไฟฟา้ ภายในอาคารและนอกอาคาร

สาระการเรยี นรู้ 1 ชนิดและคุณสมบตั ิ ของโคมไฟฟา้ ในอาคาร 2 ชนิดและคุณสมบัติ ของโคมไฟฟ้านอกอาคาร 3 มาตรฐานและระดับการปอ้ งกัน ของโคมไฟฟ้า

ชนิดและคณุ สมบตั ิ 1 โคมไฟฝังเพดาน ของโคมไฟฟ้าในอาคาร (Recessed Luminaires) โคมไฟชนิดนี้ตัวโคมจะติดตั้งซ่อนอยู่ในฝา้ เพดานที่เจาะไว้เป็นช่อง ตัวโคมจะทาจาก โลหะ หลอดไฟที่ใชส้ ่วนใหญ่จะมกี าลัง วัตต์ไมม่ ากเพราะต้องคานึงถึงความรอ้ น ทสี่ ะสมอยู่ในควงโคมและบนเพดาน สว่ นมากใช้กับ ห้องประชมุ หอ้ งรบั รอง ภัตตาคาร ทางเดิน เปน็ ต้น หลอดไฟท่ีมี ใชก้ ับโคมไฟประเภทน้ีมีหลายชนิด และ ลักษณะของโคมไฟก็มหี ลายรูปแบบ

1 โคมไฟฝังเพดาน (Recessed Luminaires) ชนิดและคุณสมบัติ าในอาคาร หลอดไฟทีใ่ ช้กับโคมไฟประเภทนี้มีหลายชนิด มีหลายรูปแบบ เช่น - โคมหลอดอินแคนเดสเซนต์ : ใชต้ ิดต้ังบรเิ วณทางเดิน หอ้ งประชุม - โคมหลอดอินแคนเดสเซนต์ชนิดมีเลนส์ : ใชต้ ิดต้ังบรเิ วณทางเดิน ห้อง รบั รอง พน้ื ท่ที ่ัวไปเพราะมกี ารกระจายแสงกว้าง - โคมหลอดอินแคนเดสเซนต์ชนิดปรบั มมุ ได้ : มีการกระจายแสงแคบ เพ่อื สอ่ งเฉพาะจุด ใชต้ ิดตั้งในห้องจัดแสดง หอ้ งโชวส์ ินค้า เวทีต่างๆ พิพิธภัณฑ์ ภัตตาคาร

1 โคมไฟฝงั เพดาน (Recessed Luminaires) ชนิดและคุณสมบัติ าในอาคาร - โคมหลอดก๊าซดิสชารจ์ : ใช้ติดตั้งในสถานทท่ี ม่ี เี พดานสงู - โคมหลอดฮาโลเจนแรงดันต่า : ใช้สอ่ งวัตถทุ ีต่ ้องการแสดงให้เหน็ เด่นชดั ใช้สาหรบั ติดต้ังในหอ้ งจัดแสดงพิพธิ ภัณฑ์ ภัตตาคาร

1 โคมไฟฝังเพดาน (Recessed Luminaires) - โคมหลอดคอมแพคฟลอู ชอนเิดรแสลเะซคนณุ ตส์ชมนบิดัติกระจายแสงแคบ : ใชต้ ิดต้ัง บรเิ วณทางเดิน ห้องรบั รอง ห้องรบั ราอในงอแาลคะาสร ถานทท่ี ่ัวไป - โคมหลอดฟลอู อเรสเซนต์ : ใช้สาหรบั ติดตั้งในสานักงาน และสถานท่ี ท่ัวไป - โคมหลอดคอมแพคฟลูออเรสเซนต์ชนิดกระจายแสงกวา้ ง : ใชต้ ิดตั้ง บรเิ วณทางเดิน ห้องรบั รอง หอ้ งเก็บของและสถานท่ที ั่วไป - โคมหลอดคอมแพคฟลอู อเรสเซนต์ชนิดส่องผนัง : ใช้ติดต้ังบรเิ วณ ทางเดิน หอ้ งรบั รอง ห้องเก็บของและสถานที่ท่วั ไปทต่ี ้องการแสงในแนวต้ัง

ชนิดและคณุ สมบตั ิ 2 โคมไฟติดบนราง ของโคมไฟฟ้าในอาคาร (Track-Mounted Luminaires) โคมไฟชนิดน้ี จะใชต้ ิดต้ังบนราง สามารถ ยา้ ยตาแหน่งโคมไฟได้งา่ ย สามารถ ต่อรางใหย้ าวหรอื ตัดสนั้ ลงได้ ส่วนใหญ่ จะเปน็ โคมไฟสาหรบั งานตกแต่ง เชน่ ในห้องจัดแสดง ซ้มุ โฆษณารา้ นคา้ รา้ นอาหาร ผบั

ตัวอยา่ ง โคมไฟติดบนราง (Track-Mounted Luminaires)

ชนิดและคณุ สมบตั ิ 3 โคมไฟติดผนัง ของโคมไฟฟา้ ในอาคาร (Wall-Mounted Luminaires) โคมไฟชนิดนี้มักนิยมใช้สาหรบั สอ่ งเพอ่ื เน้นเฉพาะท่ี หรอื วตั ถุด้านล่าง โดยมกั ติดตั้งไม่สงู มากนัก เหมาะสาหรบั การ ประดับเพ่ือความสวยงาม เช่น หัวเตียง นอน บรเิ วณกระจก รา้ นเครอ่ื งประดับ

ตวั อยา่ ง โคมไฟติดผนัง (Wall-Mounted Luminaires)

ชนิดและคณุ สมบตั ิ 4 โคมไฟแขวนเพดาน ของโคมไฟฟ้าในอาคาร (Suspended Luminaires) โคมไฟชนิดน้ีจะติดตั้งโดยการแขวนยึดติดกับ เพดานด้วยโซ่ ทอ่ เหล็ก ทอ่ อลูมิเนียม หรอื ลวดสลิง จะไม่ใชส้ ายไฟฟ้าเปน็ ตัวจับยึด โคมไฟกับเพดาน เพราะอาจจะทาใหต้ ัวนา ชารุดเสยี หายและเปน็ อันตรายได้ ลักษณะ โคมไฟมหี ลายรูปแบบ เหมาะสมสาหรบั ใช้ ในสถานที่ทว่ั ไป บรเิ วณที่ต้องการ ความสวยงาม

ตัวอยา่ ง โคมไฟแขวนเพดาน (Suspended Luminaires)

ชนิดและคณุ สมบตั ิ 1 โคมไฟติดตั้งบนพื้นผิว ของโคมไฟฟา้ นอกอาคาร (Surface-Mounted Luminaires) โคมไฟชนิดน้ีใช้สาหรบั ตดิ บนเพดานและ ติดผนัง โคมไฟแบบติดผนังน้ีการกระจาย แสงส่วนใหญเ่ ปน็ แบบไมส่ มมาตร เพอ่ื ให้แสงออกมาด้านหน้ามากขน้ึ สว่ นใหญ่ จะใชต้ ิดตั้งที่ ลานจอดรถ ขา้ งอาคาร มุมอาคาร

ตวั อยา่ ง โคมไฟติดต้ังบนพ้ืนผวิ (Surface-Mounted Luminaires)

ชนิดและคณุ สมบตั ิ 2 โคมไฟติดต้ังบนเสา ของโคมไฟฟา้ นอกอาคาร (Pole-Mounted Luminaires) โคมไฟชนิดนี้จะติดตั้งรว่ มกับเสาไฟ ส่วนใหญจ่ ะมีการกระจายแสงที่กว้าง มักใช้สาหรบั ไฟถนน ไฟรวั้ เพ่ือให้ มีระยะหา่ งระหว่างเสาไฟมาก สาหรบั เสา ท่ีไมส่ ูงมากนัก และมีโคมไฟติดต้ังอยู่ ด้านบน เชน่ ไฟสนาม ไฟสวนสาธารณะ

ตวั อยา่ ง โคมไฟติดต้ังบนเสา (Pole-Mounted Luminaires)

ชนิดและคณุ สมบตั ิ 3 โคมไฟสาด ของโคมไฟฟ้านอกอาคาร (Floodlight Luminaire) โคมไฟสาดเปน็ โดมที่ให้แสงสวา่ งสูง เหมาะกับงานต้องการความสวา่ งมาก ในการใช้งาน หรอื เพ่อื ความสวยงาม โดยมมุ แสงของโคมชนิดน้ีมหี ลายแบบ มีทง้ั มุมแคบมากจนถึงมมุ กว้างมาก ข้ึนอยูก่ ับความเหมาะสมในการใช้งาน นิยมใช้สาหรบั ส่องเน้นสถาปตั ยกรรม ตัวอาคาร

ตวั อยา่ ง โคมไฟสาด (Floodlight Luminaire)

มาตรฐานและระดับ ระดับการปอ้ งกันของโคมไฟ การป้องกันของโคมไฟฟ้า ตามมาตรฐาน IEC ลักษณะโคมไฟที่ใช้ติดต้ังภายในและ (International Electrotechnical ภายนอกอาคารน้ัน จะมีโครงสรา้ งท่ีต่างกัน Commission) แล้วแต่ผผู้ ลิต อาจจะมรี ะดับการป้องกันฝนุ่ วตั ถุภายนอกและของเหลวต่างกัน โดย IPแสดง โคมไฟภายในอาคารน้ันมกี ารปอ้ งกันอยูแ่ ล้ว แตกต่างจากโคมไฟภายนอกอาคาร สัญลักษณ์ ที่ต้องทนต่อสภาพต่าง ๆ ตามด้วยเลขกากับสองตัว ซ่งึ ดังนั้นจึงควรเลือกซอื้ โคมไฟท่มี มี าตรฐาน แสดงถึงระดับการปอ้ งกัน หาก เพ่ือความปรอดภัยและความเหมาะสม การปอ้ งกันประเภทใดไม่ได้ สาหรบั การใชง้ าน กาหนด อาจแสดงด้วย \" \" หรอื \"x\" หรอื เว้นช่องว่างไว้

มาตรฐานและระดับ ความหมายตัวเลขกากับระดับ การป้องกันของโคมไฟฟา้ การป้องกันหลังสญั ลักษณ์ IP ตัวเลขที่ 1 ตัวเลขท่ี 2 ประเภทการปอ้ งกันวตั ถจุ ากภายนอก ประเภทการป้องกันของเหลว เลข ระดับการป้องกนั เลข ระดับการปอ้ งกัน 0 ไม่มีการปอ้ งกนั 0 ไม่มกี ารป้องกัน 1 ปอ้ งกนั วตั ถทุ ม่ี ีขนาดใหญ่กวา่ 1 ปอ้ งกันหยดเฉพาะในแนวดิ่ง 50 มม. เช่น สมั ผัสด้วยมอื 2 ปอ้ งกันหยดและนา้ สาดทามุม 2 ป้องกนั วัตถทุ ม่ี ีขนาดใหญก่ วา่ ไมเ่ กิน 15 องศา กบั แนวดิ่ง 12 มม. เช่น น้ิวมือ 3 ป้องกันหยดและน้าสาดทามุม 3 ป้องกนั วัตถทุ ม่ี ีขนาดใหญ่กวา่ ไม่เกนิ 60 องศา กบั แนวดิ่ง 2.5 มม. เช่น เครอื่ งมอื

มาตรฐานและระดับ ความหมายตวั เลขกากับระดับ การป้องกันของโคมไฟฟ้า การป้องกันหลังสญั ลักษณ์ IP ตัวเลขที่ 1 ตัวเลขที่ 2 ประเภทการป้องกนั วัตถจุ ากภายนอก ประเภทการป้องกันของเหลว เลข ระดับการป้องกัน เลข ระดับการป้องกัน 4 ป้องกันวตั ถทุ ม่ี ขี นาดใหญ่กว่า 4 ปอ้ งกนั นา้ สาดเข้าทกุ ทศิ ทาง 1 มม. เชน่ เครอื่ งมือเล็ก ๆ 5 ป้องกนั นา้ ฉีดเข้าทกุ ทศิ ทาง 6 ป้องกนั นา้ ฉดี อยา่ งแรงเข้าทกุ ทศิ ทาง 5 ปอ้ งกันฝนุ่ 7 ป้องกันนา้ ทว่ มชั่วคราว 6 ผนึกกันฝนุ่ 8 ปอ้ งกันนา้ เมื่อใชง้ านอยใู่ ต้น้า