บทที่ 8

บ ท ที่ ตวั ต้านทาน

ความต้านทานในวัตถุ ในวตั ถุตา่ งชนิดกนั ค่า ช่ือวัตถุ ความต้านทาน ความตา้ นทานที่เกิดข้ ึน (โอห์ม – เซนตเิ มตร ท่ี ภายในวตั ถเุ หลา่ น้นั จะ เงนิ แตกตา่ งกนั ไป วตั ถุบางชนิด ทองแดง 20C) มีความตา้ นทานตา่ มกั ถูก อะลูมเิ นียม 1.6 x 10-6 เรยี กว่า ตวั นา (Conductor) คาร์ บอน 1.7 x 10-6 วตั ถุบางชนิดมีความ เจอร์ เมเนียม 2.8 x 10-6 ตา้ นทานสูงมกั ถูกเรยี กว่า ซลิ ิคอน 4 x 10-3 ฉนวน (Insulator) แก้ว 65 ยาง 55 x 103 17 x 1012 1018

ตัวต้านทานตามประเภทวัสดทุ ่ีใช้ ตา้ นทานประเภทโลหะ โลหะท่ีนามาใชใ้ นการผลิตตวั ตา้ นทานมีหลายชนิด ดว้ ยกนั เช่น นิกเกิล สงั กะสี แคดเมียม ทองแดง โครเมียม และแมงกานีส เป็ นตน้

ตัวต้านทานตามประเภทวัสดุท่ีใช้ ตวั ตา้ นทานประเภทอโลหะ เป็ นตวั ตา้ นทานท่ีผลิตข้ ึนมาจากวสั ดทุ ่ีไม่ใช่โลหะ วสั ดุ อโลหะที่นิยมนามาใชผ้ ลิตตวั ตา้ นทาน ไดแ้ ก่ คารบ์ อน (Carbon)

ตัวต้านทานตามรปู แบบผลิต 1. ตวั ตา้ นทานชนิดคา่ คงที่ 2. ตวั ตา้ นทานชนิดแบ่งค่า 3. ตวั ตา้ นทานชนิดเปล่ียนเลอื กคา่ 4. ตวั ตา้ นทานชนิดปรบั เปลย่ี นค่า 5. ตวั ตา้ นทานชนิดพิเศษ

การอ่านความต้านทานจากรหัสตัวเลขตัวอักษร ตวั ตา้ นทานท่ีบอกคา่ ออกมาโดยตรง จะพิมพค์ า่ ความ ตา้ นทานลงบนตวั ตา้ นทานตามคา่ ความตา้ นทานของตวั ตา้ นทานตวั น้นั พรอ้ มท้งั แสดงหน่วยกากบั ไว้ บางคร้งั มี ค่าการทนกาลงั ไฟฟ้ า และค่าเปอรเ์ ซ็นตค์ วามผิดพลาด กากบั ไวด้ ว้ ยก็ได้ ตวั ตา้ นทานบางแบบอาจใชต้ วั อกั ษร กากบั ไวบ้ อกค่าเปอรเ์ ซ็นตค์ วามผิดพลาดแทนตวั เลข

การอ่านความต้านทานจากรหัสตัวเลขตัวอักษร บอกค่าเป็ นรหสั ตวั เลขตวั อกั ษร แบบตวั เลข 3 ตวั และอาจเพิ่มตวั อกั ษร 1 ตวั การอา่ นค่า ใหอ้ ่านตวั เลขจากซา้ ยมือไปขวามือ 1=4 1=1 2=7 2=0 2 = 00 3 = 000 F = +-1% J = -+5% 472F R = 4,700 W = 4.7 kW R = 10,000 W = 10 kW -+ 1% +-5%

การอ่านความต้านทานจากรหัสสี แบบรหสั 4 แถบสี ท้งั แถบสีที่ 1 และแถบสที ี่ 2 แทนคา่ เป็ นตวั เลขลงไป ส่วน แถบสีตอ่ มาเป็ นแถบสที ่ี 3 เป็ นแถบสีตวั คณู หรือจานวนเลข ศูนย์ แถบสีที่ 4 ซ่ึงอาจอยูต่ ดิ กนั หรอื อยหู่ า่ งออกมา เล็กนอ้ ย เป็ นแถบสีแสดงค่าผิดพลาด

แสดงค่าแถบสีตัวต้านทานแบบรหัส 4 แถบสี สี แถบสที ่ี 1 แถบสที ่ี 2 แถบสที ี่ 3 แถบสที ี่ 4 คา่ ตวั เลข คา่ ตวั เลข คา่ ตวั คณู (เตมิ จานวนศนู ย)์ คา่ ผดิ พลาด อกั ษร ดำ น้ำตำล 0 0 1  1% F 1 1 10  2% G แดง 2 2 100 สม้ 3 3 1,000  0.5% D เหลอื ง 4 4 10,000  0.25% C เขยี ว 5 5 100,000 B น้ำเงนิ 6 6 1,000,000  0.1% A มว่ ง 7 7 10,000,000  0.05% เทำ 8 8 J ขำว 9 9 0.1  5% K ทอง 0.01  10% M เงนิ  20% ไมม่ สี ี

การต่อตัวต้านทาน การตอ่ ตวั ตา้ นทานแบบอนุกรม เป็ นการตอ่ ตวั ตา้ นทานเขา้ ดว้ ยกนั แบบเรยี งลาดบั ตอ่ เนื่องกนั ไป R1 R2 R3 R4 R1 R2 R3 R4

การต่อตัวต้านทาน การตอ่ ตวั ตา้ นทานแบบขนาน เป็ นการตอ่ ตวั ตา้ นทานแตล่ ะตวั ในลกั ษณะครอ่ มขนานรว่ มกนั ทกุ ตวั มีจดุ ตอ่ รว่ มกนั 2 จดุ R1 R1 R2 R2 R3 R3 R4 R4

การต่อตัวต้านทาน การตอ่ ตวั ตา้ นทานแบบผสม เป็ นการตอ่ ตวั ตา้ นทานผสมรวมกนั ระหว่างการตอ่ แบบอนุกรมและ การตอ่ แบบขนานอยใู่ นวงจรเดยี วกนั การตอ่ ตวั ตา้ นทานแบบผสมไม่มีวงจรตายตวั R1 R2 R3 R4 R5 R1 R2 R3 R4 R5

คำศพั ทท์ ่ีควรทรำบ • ควำมตำ้ นทำน Resistance • ตวั นำ Conductor • ฉนวน Insulator • ตวั ตำ้ นทำน Resistor • ประเภทโลหะ Metallic Type • ประเภทอโลหะ Non-Metallic Type • ลวด Wire • แถบลวด Ribbon • แกนเซรำมิก Ceramic Core

• ตวั ตำ้ นทำนชนิดไวร์วำวด์ Wire Wound Resistor • ตวั ตำ้ นทำนชนิดฟิ ลม์ โลหะ Metal Film Rrsistor • ตวั ตำ้ นทำนชนิดคำร์บอน Cabon Resistor • ตวั ตำ้ นทำนชนิดฟิ ลม์ คำร์บอน Cabon Film Resistor • ตวั ตำ้ นทำนชนิดค่ำคงที่ Fixed Resistor • ตวั ตำ้ นทำนชนิดเปล่ียนเลือกค่ำ Adjustable Resitor • ตวั ตำ้ นทำนชนิดปรับเปล่ียนคำ่ Variable Resistor

• ตวั ตำ้ นทำนชนิดพเิ ศษ Special Resistor • เทอร์มิสเตอร์ Thermistor • วำริสเตอร์ Varistor • ตวั ตำ้ นทำนเปลี่ยนค่ำตำมแสง Light Dependent Resistor • ตวั ตำ้ นทำนเปล่ียนค่ำตำมแรงดนั Voltage Dependent Resistor • ตวั ตำ้ นทำนแบบอนุกรม Series Resistor • ตวั ตำ้ นทำนแบบขนำ Parallel Resistor • ตวั ตำ้ นทำนแบบผสม Compound Resistor