เอกสารข่าวรัฐสภาฉบับเดือนพฤศจิกายน 2561

เอกสารขา วรฐั สภา ๕๐ การใชงานยา นความถ่ใี นกจิ การอวกาศ ตารางท่ี ๑ ภาพท่ี ๗ แผนภาพแสดงยา นความถท่ี ี่ถกู นํามาใชงานสาํ หรบั กจิ การอวกาศ โดยการใชตัวอักษรกาํ กบั เพอื่ ใหงายตอ การอางถึงมากกวาการใชต ัวเลข

เร�่องนารู ๕๑ การใชง านยา นความถส่ี งู ๆ ในเรอ่ื งการสอ่ื สารนน้ั จนเปน สาเหตใุ หตองมกี ารขยับขนึ้ มาใชค วามถ่ีท่ีสูงข้ึนมา สิ่งทีจ่ ะไดต ามมาคอื แถบสญั ญาณ (Bandwidth) ที่กวา ง เชน Ku-band และ Ka-band ทําใหมีชองสัญญาณขนาดใหญจึงสามารถสงขอมูล ดวยความเร็วสูงไดในชองสัญญาณเดียว อยางไรก็ตาม ๔. X-band (๘-๑๒ GHz) เปนยานความถี่ท่ีใช หากใชค วามถ่ีสงู การลดทอนของสัญญาณ (Free Space ในกิจการทหารและรัฐบาลโดยเฉพาะ สภาพอากาศ Loss) ก็มีอัตราสูงขึ้น รวมถึงปญหาที่เกิดจากฝน หิมะ มผี ลตอ สญั ญาณบางเลก็ นอ ย และนาํ้ แขง็ ในชว งสญั ญาณทค่ี วามถส่ี งู การใชง านชว งแรก จงึ เนนไปท่ี L-Band S-Band และ C-Band เปน หลัก ๕. Ku-band (๑๒-๑๘ GHz) เปนยา นความถี่ที่มี การนาํ มาใชเ พ่อื การสื่อสารตอ จากยา น C-band มขี อดี ตอมา เน่ืองจากมีความตองการในการใชงาน คือการที่ความถี่สูงทําใหสามารถใชจานรับสัญญาณและ ดาวเทียมเพื่อกิจการตาง ๆ โดยเฉพาะดานการส่ือสาร อุปกรณขนาดเล็กเหมาะกับอุปกรณพกพา หรือติดตั้ง มากข้ึน ทําใหเกิดความหนาแนนในชวงยานความถ่ี กับอุปกรณท่เี คล่อื นท่ี ขอเสียคือ การท่ใี ชความถ่สี ูงจึงมี C-Band ทใ่ี ชง านอยเู ดมิ จงึ จาํ เปน ตอ งมกี ารนาํ ยา นความถ่ี คาลดทอน (Free Space Loss) สงู และตองใชกําลังสงสูง ท่สี งู ข้นึ เชน X Ku Ka-Band ตามลาํ ดบั มาใชรองรับ กวา ยา น C-band ดงั นน้ั การออกแบบพน้ื ทใ่ี นการสง สญั ญาณ ความตองการที่เพิ่มข้ึน ขอดีท่ีสําคัญอีกอยางหนึ่งของ มายังภาคพื้นดิน (Footprint) สําหรับการใชงานในยาน การใชยานความถ่ีที่สูงข้ึนคือ ขนาดของสายอากาศและ ความถี่นี้จึงนิยมใชในพื้นที่จํากัดไมเหมือนกับยาน อุปกรณรับ-สงสามารถออกแบบใหมีขนาดเล็กลงได C-band ที่ Footprint สามารถครอบคลมุ ไดทง้ั ทวปี จงึ เหมาะกบั การใชงานแบบพกพาหรอื เคลอ่ื นที่ ๖. Ka-band (๒๖-๔๐ GHz) การใชง านของยา น ส ห ภ า พ โ ท ร ค ม น า ค ม ร ะ ห ว า ง ป ร ะ เ ท ศ ความถี่ Ka-band มีขอ ดแี ละขอ เสียคลายกับ Ku-band (International Telecommunication Union : ITU) ไดจ ดั สรร อยางไรก็ตาม ในปจจุบันไดมีการพูดถึงการนําความถี่ และควบคมุ การใชค วามถใ่ี นกจิ การตา ง ๆ ทง้ั ในประเทศ Ka-band มาใชในการส่ือสารผานดาวเทียมมากยิ่งขึ้น และระหวางประเทศ เพื่อมิใหเกิดความทับซอนและ ซ่ึงสาเหตุสําคัญก็เนื่องมาจากดาวเทียมท่ีอยูในวงโคจร รบกวนกนั โดยสรปุ การใชง านยา นความถีส่ าํ หรบั กจิ การ แบบประจาํ ที่ (GEO) น้ัน สวนใหญเ ปน ดาวเทียมท่ีใชย าน อวกาศที่สําคัญมีดังนี้ ความถ่ี C-band และ Ku-band แตหากมีการใชดาวเทยี ม ทใ่ี ชค วามถ่ี Ka-band กห็ มายความวา สามารถเพม่ิ ดาวเทยี ม ๑. L-band (๑-๒ GHz) เปนยานความถี่ท่ีใช ในวงโคจร GEO ทม่ี อี ยจู าํ กดั น้ี เพราะดาวเทยี มอยคู นละยา น ในกิจการของดาวเทียมนํารอง และโทรศัพทมือถือ ความถี่กัน ดังน้ัน แมวาจะวางดาวเทียมไวในตําแหนง ผานดาวเทยี ม เชน Iridium และ Inmarsat ทีใ่ หบ ริการ เดียวกันในลักษณะ Co-Location (หางกันระยะ โทรศพั ทเ คล่อื นที่ในทะเล ในอากาศ และบนภาคพนื้ ดิน หลายรอยกิโลเมตร) ก็สามารถกระทําไดซ่ึงก็จะทําให สามารถเพิ่มดาวเทียมในวงโคจรดังกลาวไดอีกในอนาคต ๒. S-band (๒–๔ GHz) เปนยานความถ่ีท่ีใช อยา งไรกต็ าม ดว ยคา ลดทอนของสญั ญาณ (Free Space ในการสงสัญญาณเรดารสําหรับดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา Loss) ทส่ี ูงมาก พื้นทีค่ รอบคลมุ กอ็ าจจะตอ งเลก็ ลงกวา เรดารเรือผิวน้ํา และการสื่อสารบางประเภท เชน ความถย่ี า น Ku-band การส่ือสารกบั สถานอี วกาศและกระสวยอวกาศ เนื่องจากกิจการสื่อสารเปนเร่ืองที่เก่ียวพันกับชาติ ๓. C-band (๔-๘ GHz) เปนยา นความถ่หี ลักทีใ่ ช ตางๆ ทั่วโลก ซงึ่ รวมถึงดาวเทียมดวย ทั้งน้ี ดาวเทยี ม สําหรับการส่ือสารเชน การถายทอดสัญญาณโทรทัศน เปนส่ิงประดิษฐที่มีความสลับซับซอน ทั้งการสราง และการสื่อสารระหวางจุดหรือภายในกลุมในรูปแบบ ดาวเทยี ม การลงทุน เทคโนโลยี และความเกีย่ วพันกบั เครือขาย ใชงานไดดีในเขตภูมิอากาศรอน (Tropical ประเทศอ่ืนทั่วโลก และมิใชวาประเทศหน่ึงประเทศใด area) เนอื่ งจากคล่นื สญั ญาณในยา นความถี่ C-band นี้ เม่ือคิดจะสงดาวเทียมข้ึนสูอวกาศแลวจะสามารถกระทํา ไมไ ดร บั ผลกระทบจากฝน ปจ จบุ นั กย็ งั คงเปน ยา นความถห่ี ลกั ไดโ ดยเสรี เนื่องจากวงโคจรในอวกาศมจี าํ กดั และมีสวน สาํ หรบั การสอ่ื สารผา นดาวเทยี ม จะสงั เกตไดว า ยา นความถ่ี เก่ียวพันกับประเทศอ่ืน ๆ ตามท่ีกลาวมาแลว จึงมี C-band นจ้ี ะมกี ารใชง านเตม็ ประสทิ ธภิ าพในทกุ พน้ื ทท่ี ว่ั โลก

เอกสารขา วรฐั สภา ๕๒ หนว ยงานหนง่ึ เรยี กวา “สหภาพโทรคมนาคมระหวา งประเทศ” ดาวเทียมของประเทศไทย (International Telecommunication Union : ITU) ประเทศไทยมกี ารใชด าวเทียมตา ง ๆ มานานแลว ทาํ หนา ทใ่ี นการอาํ นวยการควบคมุ กาํ กบั ดแู ลประสานงาน และดําเนินการเก่ียวกับส่ือสารโทรคมนาคมของโลก โดยมีการใชท้งั ดาวเทยี มสํารวจโลก และดาวเทียมสื่อสาร ซ่ึงรวมถงึ กิจการดาวเทยี มดวย สรปุ ไดด ังน้ี ดาวเทยี มสาํ รวจโลก (Earth Observation Satellite) ในสว นของดาวเทียมน้นั องคกร ITU จะมีหนา ท่ี ในการกํากับดูแลและการประสานงานการใชวงโคจร ดาวเทียมสํารวจโลกมีการใชในประเทศไทยมา ดาวเทยี ม การใชค ลน่ื ความถบ่ี นดาวเทยี ม การสง สญั ญาณ เปนระยะเวลามากกวา ๔๐ ป โดยในระยะแรกเปนการ มายงั ตาํ บลทต่ี า ง ๆ ภาคพน้ื ดนิ (Foot Print) คณุ ลกั ษณะ รับภาพถายดาวเทียมจากตางประเทศเพ่ือการแปลผล ทางเทคนิคอน่ื ๆ ของดาวเทยี ม ซง่ึ รวมเรยี กวา “เอกสาร และตคี วามดานการสํารวจ จนกระท่งั ในป พ.ศ. ๒๕๒๕ ขายงานดาวเทยี ม” (Filing) การสงดาวเทยี มข้ึนสอู วกาศ สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ ไดดําเนินการ จําเปนจะตองไดรับอนุญาตใหใชเอกสารขายงาน กอสรางสถานีรับสัญญาณจากดาวเทียมสํารวจโลกข้ึนท่ี ดาวเทยี มจาก ITU กอน ทงั้ น้ีกอ นท่ีจะไดร บั อนุญาตให เขตลาดกระบัง กรุงเทพฯ เพื่อรับสัญญาณดาวเทียม ใชเอกสารขายงานดาวเทียมนั้น ประเทศท่ีตองการใช LANDSAT ซง่ึ นบั เปน สถานรี บั สญั ญาณแหง แรกในภมู ภิ าค จะตอ งมขี อ มลู ตา ง ๆ ทค่ี รบถว น รวมทง้ั ตอ งประสานงาน เอเชียตะวันออกเฉียงใต สถานีแหงนี้ไดรับการปรับปรุง กับประเทศที่มีสวนเกี่ยวพันหรือมีดาวเทียมอยูใกลกัน เปนระยะๆ เพ่ือใหรับสัญญาณจากดาวเทียมของ เพื่อไมใหเกิดสัญญาณรบกวนระหวางดาวเทียมซ่ึงกัน ประเทศตา งๆ เชน สหรัฐอเมรกิ า ฝรง่ั เศส ญปี่ นุ อนิ เดยี และกันกอน ซึ่งมีขั้นตอนและวิธีการที่สลับซับซอนและ และแคนาดา เปน ตน ยุงยากมาก กลาวโดยสรุปแลว การสงดาวเทียมข้ึนสู อวกาศ จะตอ งมีเอกสารขายงานดาวเทียมกอ น มใิ ชม ี ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๔๑ ประเทศไทยไดสง วงโคจรดาวเทียมอยางเดียว แตจะตองมีส่ิงตาง ๆ ดาวเทียมไทยพฒั ขึน้ สูวงโคจร โดยเปน ดาวเทยี มสาํ รวจ ดังกลาวแลว และนอกจากน้ัน เมื่อไดรับสิทธิในการสง (เพือ่ การศกึ ษา) ขนาดเลก็ (Microsatellite) นํ้าหนกั ๕๐ ดาวเทียมแลว หากไมใชสิทธิตามหวงเวลาท่ีกําหนดแลว กโิ ลกรมั พฒั นาโดยมหาวทิ ยาลยั มหานคร และ Surrey สิทธิในเอกสารขายงานดาวเทียมของตนก็จะหมดไป Satellite Technology Ltd. (SSTL) สหราชอาณาจักร และประเทศท่ีรอคิวถัด ๆ ไป ก็มีสิทธิท่ีจะไดรับการ และประเทศไทยไดสงวิศวกรจํานวน ๑๒ คน เขารวม พิจารณาในการใชเอกสารขายงานดาวเทียมตอไป โครงการนดี้ วย จะเห็นไดวา เอกสารขายงานดาวเทียมเปนสิ่งท่ีสําคัญ และมีคา มาก ดังน้นั รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย ในป พ.ศ. ๒๕๔๗ กระทรวงวิทยาศาสตรและ พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๖๐ จึงบญั ญตั วิ า “รัฐตองรกั ษาไว เทคโนโลยี (วท.) โดยสํานกั งานพัฒนาเทคโนโลยอี วกาศ ซ่ึงคล่ืนความถ่ีและสิทธิในการเขาใชวงโคจรอันเปน และภมู ิสารสนเทศ (องคการมหาชน) (สทอภ. : GISTDA) สมบัติของชาติ เพ่ือใชใหเกิดประโยชนแกประเทศชาติ ไดลงนามในสญั ญากบั บริษัท EADS ASTRIUM ประเทศ และประชาชน” รวมท้ังไดมีการบัญญัติเพิ่มเติมไวใน ฝรง่ั เศส เพอ่ื พฒั นาดาวเทยี มไทยโชตขน้ึ ภายใตโ ครงการ พระราชบัญญัติองคกรจัดสรรคล่ืนความถ่ีและกํากับการ พัฒนาระบบดาวเทียมสํารวจทรัพยากร (Remote ประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน และ Sensing) ของประเทศไทยหรอื โครงการธอี อส (Thailand กจิ การโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ ดว ย ท้งั นี้ ในสว นของ Earth Observation System : THEOS) ในลักษณะการคา ประเทศไทยเอง เรามีเอกสารขายงานดาวเทียมในการ ตา งตอบแทน (Counter Trade) รอ ยละ ๑๐๐ โดยการ สงดาวเทียมเขา สวู งโคจร GEO ถงึ ๒๑ เอกสารขา ยงาน ลงนามดังกลาวเกิดขึ้นภายใตขอตกลงระหวางรัฐตอรัฐ ดาวเทียม ๗ วงโคจร ซงึ่ เปน ทรัพยากรท่มี ีคาสงู และ ของประเทศไทย – ประเทศฝรง่ั เศส ท่ีจัดทาํ ขึ้นเมือ่ ป ควรจะตองรกั ษาไว พ.ศ. ๒๕๔๓ (ตอ อายุในป พ.ศ. ๒๕๔๖) ดาวเทยี มไทยโชต เปน ดาวเทยี มวงโคจรตาํ่ (LEO) ซง่ึ นบั เปน ดาวเทยี มสาํ รวจทรพั ยากรเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารดวงแรก ของไทยและเอเชียตะวันออกเฉียงใต โดยเปนดาวเทียม หลักของระบบสํารวจโลก ระบบดาวเทียมนี้จะทํางาน

เร่�องนา รู ๕๓ รว มกับดาวเทยี มของตางประเทศอกี กวา ๒๐ ดวง ท่ไี ทย รับสัญญาณดาวเทียมภายใตความรวมมือไทย-จีน รับสัญญาณไดเองหรือมีสัญญากับเจาของดาวเทียม ในโครงการดาวเทียม SMMS (Small Multi-Mission ในการเขา ถงึ ขอมูลภาพจากดาวเทียมเหลา น้นั Satellite) โดยรับสัญญาณจากดาวเทียม HJ-1A และ ทั้งนี้ ประเทศไทยไดใชประโยชนระบบ ธีออส-๑ HJ-1B เพื่อการวิจัย และการใชดานการเกษตรและ และสรางคุณคาเพิ่มใหกับดาวเทียมไทยโชตมาตลอด การตดิ ตามภัยพบิ ัติ ระยะเวลาท่ีผานมา โดยไดพัฒนาจากการผลิตและแปล ด า ว เ ที ย ม ส่ื อ ส า ร ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ภาพถายจากดาวเทยี ม เปน การวเิ คราะหแ ละประยุกตใ ช (Communications Satellite) ขอ มลู ภมู สิ ารสนเทศ และเขา ไปมบี ทบาทในการตอบสนอง ประเทศไทยเร่ิมใชการส่ือสารโทรคมนาคม นโยบายดานตา ง ๆ เชน การประยกุ ตใ ชด า นการเกษตร ผานดาวเทียม เมื่อป พ.ศ. ๒๕๑๐ โดยใชดาวเทียม เชน การประเมินผลผลิตขาว การติดตามสถานการณ อนิ เทลแซท (Intelsat) เพอ่ื ใชใ นการสอ่ื สารของประเทศไทย เพาะปลูก การติดตามสถานการณภ ัยพบิ ตั ทิ ้งั ทางบกและ โดยในขั้นตนนั้น บริษัท กสท. โทรคมนาคม จํากัด ทางทะเล การตดิ ตามการเปลย่ี นแปลงพน้ื ทท่ี ง้ั พน้ื ทป่ี า ไม (มหาชน) เปนหนวยงานดูแล และมีสถานีรับสัญญาณ และพื้นท่ีชายฝงทะเล และการสนับสนุนภารกิจดาน ณ อําเภอศรรี าชา จงั หวดั ชลบุรี ตอมาประเทศไทยไดใ ช ความมนั่ คง เปนตน ดาวเทียมของตางประเทศหลายดวง จนในป พ.ศ. นอกจากนี้ การที่ประเทศไทยมีระบบดาวเทียม ๒๕๓๔ กระทรวงคมนาคมไดใหสัมปทานแกบริษัท เปนของตนเองทําใหประเทศไทยมีโอกาสในการวิจัยและ ชินวัตรคอมพิวเตอรแอนดคอมมิวนิเคชั่นจํากัด (ตอมา พฒั นาอปุ กรณ Hardware และ Software ทีเ่ กย่ี วของกบั เปล่ียนชื่อเปนบริษัทชินคอรปอเรช่ันสจํากัด (มหาชน) เทคโนโลยีอวกาศ เชน การพัฒนาจานสายอากาศสาํ หรับ และปจ จบุ นั คอื บรษิ ทั อนิ ทชั จาํ กดั (มหาชน)) ซง่ึ ไดจ ดั ตง้ั สงสัญญาณควบคุมดาวเทียม การพัฒนา Software บริษัทไทยคมจํากัด (มหาชน) เขามาดําเนินการกิจการ การควบคุมดาวเทียม รวมกับมหาวิทยาลัยและบริษัท ดาวเทียมในประเทศ โดยประเทศไทยเร่ิมมีการใชงาน เอกชน รวมถึงการเปนพ้นื ฐานในการรวมมือกับประเทศ ดาวเทยี มสอ่ื สารของไทยดวงแรก คอื ดาวเทยี มไทยคม ๑ อนื่ ๆ เชน แลกเปลย่ี นขอมูลและเทคโนโลยเี ปน ตน ซง่ึ ไดร บั การสง ขน้ึ สวู งโคจรเมอ่ื ๑๗ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๓๖ ตอมา เม่ือวันท่ี ๑๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ มีอายุการใชงานประมาณ ๑๕ ป และมีการจัดสง คณะรัฐมนตรีไดมีมติใหสํานักงานพัฒนาเทคโนโลยี ดาวเทยี มขน้ึ สูวงโคจรอยางตอ เนอ่ื ง ต้งั แตป  พ.ศ. ๒๕๓๖ อวกาศและภูมิสารสนเทศ (องคการมหาชน) (สทอภ.) จนถงึ ปจ จบุ นั มดี าวเทยี มสอ่ื สารอยบู นวงโคจรจาํ นวน ๕ ดวง (Geo-Informatics and Space Technology Development ไดแก ดาวเทียมไทยคม ๔, ๕, ๖, และ ๗, ๘ โดยในสว น Agency (Public Organization) : GISTDA) จดั ทาํ โครงการ ของวงโคจรสําหรับดาวเทียมส่ือสาร ประเทศไทยมีการ ธอี อส-๒ (THEOS-2) ข้ึน เพือ่ เปนการพฒั นาระบบขอมลู จองตําแหนงวงโคจรดาวเทียมกับสหภาพโทรคมนาคม ภูมิสารสนเทศ และเมื่อวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๖๑ ระหวา งประเทศ หรอื (International Telecommunication คณะรัฐมนตรีไดมีมติอนุมัติโครงการธีออส-๒ ระหวาง Union : ITU) จาํ นวน ๗ ตําแหนง ไดแก วงโคจร ๕๐.๕, รฐั บาลไทยและรฐั บาลฝรง่ั เศสในวงเงนิ ๗,๘๐๐ ลา นบาท ๕๑, ๗๘.๕, ๑๑๙.๕, ๑๒๐, ๑๒๖ และ ๑๔๒ องศาตะวนั ออก เพ่ือจัดหาดาวเทยี ม และระบบภูมิสารสนเทศ ธอี อส-๒ และมีการจองการใชงานคล่ืนความถ่ียานตาง ๆ ทั้ง ทดแทน ธอี อส-๑ ทจ่ี ะหมดอายุลง สําหรบั การใชเอกสาร L-Band S-Band C-Band X-Band Ku-Band และ Ka- ขายงานดาวเทียมของธีออส-๒ น้ัน เนื่องจากเปน Band ปจจุบันประเทศไทยมีดาวเทียมสื่อสารใชงานอยู ดาวเทยี มวงโคจรไมประจาํ ท่ี (Non Geostationary Earths ในวงโคจรท่ตี ําแหนง ๗๘.๕, ๑๑๙.๕ และ ๑๒๐ องศา orbit : NGSO) จึงไมยุง ยากเหมือนกบั ดาวเทยี มสอ่ื สาร ตะวันออก ทงั้ น้ี กระทรวงดิจิทลั เพือ่ เศรษฐกจิ และสงั คม ทเี่ ปน วงโคจรประจําท่ี (GEO) (กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเดิม) นอกจากระบบธีออส-๑ และธอี อส-๒ แลว ในป เปนหนวยรับผิดชอบในการจัดสรรและอนุญาตในการใช พ.ศ. ๒๕๕๔ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรไดต้ังสถานี ตําแหนงวงโคจร และคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง

เอกสารขา วรฐั สภา ๕๔ กิจการโทรทัศน และกิจการโทรคมนาคมแหงชาติ กิจการโทรคมนาคมประเภท ๓ (ดาวเทียมเพื่อการ (กสทช.) รับผดิ ชอบในการออกใบอนญุ าตในการประกอบ สอ่ื สาร) โดยมรี ายละเอยี ดตามตารางท่ี ๒ ตารางที่ ๒

เร่อ� งนารู ๕๕ ท้ังนี้ จากวงโคจร จํานวน ๗ วงโคจร ของ EutelSat70B และ ดาวเทียม NSS อยางไรก็ตาม ประเทศไทย ที่กลาวจะมีเอกสารขายงานดาวเทียม สถานภาพการใชงานดาวเทียมสื่อสารภาครัฐ (ปจจุบัน) จาํ นวน ๒๑ เอกสารขา ยงานดาวเทียม ไมร วมการใชง านของบรษิ ัท ทีโอที จํากดั (มหาชน) และ สถานภาพการใชงานดาวเทียมส่ือสารภาครัฐของ บริษัท กสท. โทรคมนาคม จาํ กัด (มหาชน) ไทยในปจ จบุ นั แนวโนมการใชงานระบบสื่อสารผานดาวเทียม ในปจจุบันประเทศไทย/รัฐบาลไทยมีการใช ของภาครัฐในอนาคต จากการสํารวจและประมาณการ ดาวเทยี มในยา นความถตี่ า ง ๆ ดงั นี้ ของกรมเทคโนโลยีสารสนเทศและอวกาศกลาโหม ประกอบดวย ยานความถ่ี C-Band จํานวน ๑๑.๓๐ ๑. ยา นความถ่ี C-Band จาํ นวน ๔.๗๕๕ ชอ ง Transponder (๓๖๘.๕๘๖ MHz), ยา นความถ่ี KU-Band สัญญาณดาวเทียม (Transponder) (๑๗๑.๑๗๖ MHz) แบงออกเปนจํานวน ๖.๓๐ Transponder (๒๒๖.๙๕ ซ่ึงเปนการใชง านดาวเทียมไทยคม ๕ ณ ตําแหนงวงโคจร MHz) และ ๑๒๐ Mbps, ยา นความถ่ี L-Band ๔๕.๙๕๘ ๗๘.๕ องศาตะวันออก (แบงออกตามการใชงานตาม MHz, ยา นความถี่ X-Band จํานวน ๒๕๘.๔๖ MHz และ สญั ญาฯ โดยไมมีคา ใชจ าย จาํ นวน ๑ Transponder และ ยานความถ่ี UHF จํานวน ๐.๗๕ MHz สวนท่ีเหลือเปนการเชาใชเพ่ิมเติม จํานวน ๓.๗๕๕ Transponder) จากขอ มลู ขา งตน พบวา หนว ยงานภาครฐั มแี นวโนม ความตองการใชงานระบบสื่อสารผานดาวเทียมมี ๒. ยานความถ่ี KU-Band แบงออกเปนจํานวน ปริมาณเพ่ิมข้ึนในทุกยานความถ่ี และพบวาหนวยงาน ๑.๑๗ Transponder (๔๒.๐๑๒ MHz) และ ๒๔๖.๐๐ ดานความมั่นคงยังมีความตองการใชงานดานความถี่ Mbps ซงึ่ เปน การเชา ใชเพิม่ เตมิ ยานใหมที่ไมเคยมีการใชงานมากอน คือยานความถ่ี X-Band และ UHF-Band อยา งไรกต็ ามแนวโนม การใชง าน ภาพที่ ๘ พ้นื ทีใ่ ชงานยานความถี่ C-Band และ KU-Band ระบบส่ือสารผานดาวเทียมในอนาคตน้ันเปนการ ของภาครัฐในปจจุบนั ประมาณการในขัน้ ตนเทานนั้ ๓. ยา นความถี่ L-Band จํานวน ๐.๒๕๙ MHz จะเห็นไดวา ดาวเทยี มของไทยโดยเฉพาะอยา งยิ่ง ซงึ่ เปน การเชา ใชเพ่ิมเติม ดาวเทยี มส่อื สารแบบวงโคจรประจาํ ที่ (GSO) เปนเรอื่ งท่ี มคี วามสลบั ซบั ซอ นและขาดความชดั เจน เนอ่ื งจากแตเ ดมิ - สรุปไดวา ในปจจุบันภาครัฐมีการเชาใชงาน การดําเนินการเก่ียวกับดาวเทียมสื่อสารเปนอํานาจ ดาวเทยี มสอ่ื สารรวมเปน เงนิ วงเงนิ ๕๔๗,๒๘๐,๑๐๐.๕๕ หนาท่ีของกระทรวงคมนาคม (กรมไปรษณียโทรเลข) บาท/ป หรือคดิ เปนเงนิ ๘,๒๐๙,๒๐๑,๕๐๘.๒๕ ตลอด โดยมีการลงนามในสัญญาสัมปทานระหวางกระทรวง ระยะเวลา ๑๕ ป โดยดาวเทยี มสอ่ื สารทภ่ี าครฐั มกี ารใชง าน คมนาคมกับบริษัทชินวัตรคอมพิวเตอรแอนดคอมมิว ในปจ จบุ นั ไดแ ก ดาวเทยี มไทยคม ๔ ดาวเทยี มไทยคม ๕ นเิ คชั่น จาํ กัด (มหาชน) และปจจบุ ันคือ บรษิ ทั อนิ ทชั ดาวเทียมไทยคม ๗ ดาวเทียม Inmarsat ดาวเทียม จํากดั (มหาชน) ซ่ึงไดจ ัดตงั้ บรษิ ัท จํากัด (มหาชน) เขามา ดาํ เนนิ งานการใหบ รกิ ารวงจรดาวเทยี ม มรี ะยะเวลา ๓๐ ป (ซึ่งสัญญาสัมปทานจะหมดอายุลงใน ๑๐ กันยายน ๒๕๖๔) โดยคณะรัฐมนตรีอนุมัติใหเปนโครงการของ ประเทศ (National Project) ในรูปแบบโครงการ BTO (Build Transfer and Operate) ภายใตส ัญญาฯ มีเง่อื นไข และขอกําหนดท่ีสําคัญคือ นับต้ังแตลงนามในสัญญาฯ บริษัทจะโอนกรรมสิทธิ์และสงมอบดาวเทียมและ อุปกรณสถานีควบคุมดาวเทียมใหตกเปนทรัพยสินของ

เอกสารขา วรัฐสภา ๕๖ กระทรวงฯ โดยกระทรวงฯ จะมอบทรพั ยส ินใหบ ริษัทใช โดยพระราชบัญญัติ ดวยเหตุน้ีในบางครั้งมีขอสงสัยวา ดาํ เนนิ การตามขอกําหนดและเง่ือนไขของสญั ญาฯ ทั้งนี้ คณะกรรมการชุดนี้จะสามารถดําเนินการในภาพรวมของ จากการปฏริ ปู ระบบราชการเมอ่ื พ.ศ. ๒๕๔๕ การดาํ เนนิ กิจการอวกาศไดแคไหนหรือไมเพียงใดรวมทั้งมีขอบเขต กิจการดาวเทียมไดเปลี่ยนจากกระทรวงคมนาคมเปน อาํ นาจแคไ หน อยา งไร นอกจากนน้ั การดาํ เนนิ การเกย่ี วกบั กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (กระทรวง กจิ การสอ่ื สารโทรคมนาคมของไทย มกี ฎหมายหลายฉบบั เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารเดิม) รวมทั้งไดมี คือ พระราชบัญญัติวทิ ยุคมนาคม พ.ศ. ๒๔๙๘ พระราช การแปรสภาพกรมไปรษณียโทรเลข และมีการจัดต้ัง บัญญัติประกอบกิจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๔๔ คณะกรรมการกจิ การกระจายเสยี ง กจิ การโทรทศั นและ พระราชบัญญัติประกอบกิจการกระจายเสียงและ กิจการโทรคมนาคมแหงชาติกับมีการตราพระราช โทรทศั น พ.ศ. ๒๕๕๑ และพระราชบัญญัติองคกรจัดสรร บัญญัติองคกรจัดสรรคล่ืนความถ่ีและกํากับการประกอบ คลน่ื ความถแ่ี ละกาํ กบั การประกอบกจิ การวทิ ยกุ ระจายเสยี ง กิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน และกิจการ วิทยุโทรทัศน และกิจการโทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ โทรคมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ ขน้ึ ดว ย โดยตาม พ.ร.บ. ดงั กลา ว ซ่ึงกฎหมายบางฉบับไดมีผลบังคับใชมานานแลว และ มีการกําหนดใหกิจการดาวเทียมส่ือสารเปนกิจการ หลายฉบับมีความขัดแยงกันเองจึงทําใหเกิดความสับสน โทรคมนาคม ทําใหเกิดมีหนว ยรับผดิ ชอบ ๒ หนวยงาน ในการปฏิบตั ิเปน อยางยิง่ สิ่งตา ง ๆ เหลานี้ เปนเร่ืองที่ คือ กระทรวงดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจและสังคม ในฐานะ หมักหมมซึ่งหากไมเรงดําเนินการแกไขแลวอาจจะเปน หนวยงานอาํ นวยการ (Administrator) และ กสทช. ใน ระเบิดที่รอเวลา และทําใหกิจการส่ือสารของประเทศ ฐานะหนว ยงานกาํ กบั (Regulator) แตก ย็ งั มคี วามไมช ดั เจนนกั รวมท้ังกิจการอวกาศขาดทิศทางในการดําเนินการ โดยการดําเนินการเก่ียวกับเอกสารขายงานดาวเทียม ที่ชัดเจนและประสบผลเสียหายอยางมากได ยังอยูในการกํากับดูแลของกระทรวงดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจ บทสรปุ และสงั คม ตอ มา เมอ่ื ป พ.ศ. ๒๕๖๐ ไดม กี ารแกไ ขอาํ นาจ หนาท่ีเกี่ยวกับเอกสารขายงานดาวเทียม โดยในปจจุบัน จากขอเท็จจริงและขอขัดของ ตามท่ีกลาวมาแลว อยูใ นความดแู ลของ กสทช. ผเู ขียนมขี อคิดเหน็ และขอเสนอแนะ ดังนี้ นอกจากนั้น เนื่องจากเทคโนโลยีไดมีการพัฒนา ๑. การดําเนินการเก่ยี วกับกฎหมายและการจัด อยา งรวดเร็ว การใชงานดาวเทยี มจงึ มใิ ชเพอ่ื การส่ือสาร องคก ร อยางเดียว และมิใชจํากัดขอบเขตเฉพาะดาวเทียม วงโคจรประจาํ ท่ี (GSO) เทา นน้ั ขอบเขตของการสอ่ื สาร เพ่ือใหกิจการอวกาศของประเทศมีการพัฒนา และเทคโนโลยีจึงจําเปนตองพิจารณาองคประกอบ อยา งเปน รูปธรรม ควรเรง รัดในการกาํ หนดแผนแมบ ท ในภาพรวมดวย ซ่ึงการดําเนินการดังกลาวเรียกวา วาดวยอวกาศแหงชาติ ระยะ ๒๐ ป เพ่ือรองรับ “กจิ การอวกาศ” โดยเปน การรวมกจิ การทกุ อยา งทเ่ี กย่ี วกบั ยุทธศาสตรชาติ ๒๐ ป โดยเรว็ รวมทง้ั จดั ใหม กี ฎหมาย อวกาศเพอ่ื ดาํ เนนิ การ แตโ ดยทป่ี ระเทศไทยเพง่ิ จะเรม่ิ ตน ท่ีเกี่ยวกับกิจการอวกาศแหงชาติ เพื่อเปนเคร่ืองมือ ดาํ เนินการในเรอ่ื งกจิ การอวกาศ จงึ ทาํ ใหข าดองคความรู ในการกําหนดนโยบาย กาํ กับดแู ล และดําเนินการอยา ง รวมทัง้ ขาดการสง เสริมธุรกิจเก่ยี วกับกจิ การอวกาศ ซง่ึ มี เปนรูปธรรมตอไป สําหรับกฎหมายในเรื่องส่ือสารท่ีมี อยูหลายแขนง และไมมีนโยบายและแผนโดยชัดเจน หลายฉบับ ลาสมยั และมคี วามซ้าํ ซอ นกันนน้ั ก็ควรที่จะ รวมทง้ั ไมม กี ฎหมายทค่ี วบคมุ การดาํ เนนิ การเรอ่ื งนโ้ี ดยเฉพาะ มีการปรับปรุงหรือรวมกฎหมายที่เกี่ยวของทุกฉบับ เขา ดวยกนั เพ่ือใหเ กดิ การประสานสอดคลองกนั ตอไป ป จ จุ บั น ก า ร ดํ า เ นิ น ก า ร กิ จ ก า ร อ ว ก า ศ ข อ ง ประเทศไทยอยูในการกํากับดูแลของคณะกรรมการ ๒. การดําเนินการเกี่ยวกับเอกสารขายงาน นโยบายอวกาศแหง ชาติ แตง ตั้งโดยระเบียบสํานักนายก ดาวเทยี ม รัฐมนตรี ซึ่งเปนฝายบริหารมิใชเปนคณะกรรมการที่ตั้ง เน่ืองจากเอกสารขายงานดาวเทียมเปนหัวใจหลัก ในการสงดาวเทียมขึ้นสูอวกาศ โดยเฉพาะอยางยิ่ง

เร�อ่ งนา รู ๕๗ ดาวเทยี มในวงโคจรประจาํ ท่ี (GSO) และนบั เปน ทรพั ยากร ควรจะใหดาวเทียมตางชาติมาใหบริการในประเทศไทย ท่ี มี ค า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ร ว ม ท้ั ง เ พื่ อ ใ ห เ ป น ไ ป ต า ม ไดห รอื ไม อยา งไร และในรปู แบบใดบา ง ดงั นน้ั ควรจะตอ ง รัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจักร พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๖๐ มีความชัดเจนและตองพิจารณาอยางรอบดานถึงผลดี รัฐบาลควรจะเรงรัดในการกําหนดนโยบายการใช และผลเสีย อยา งเปน รูปธรรมและเปน ระบบ อนั จะสงผล ประโยชนเอกสารขายงานดาวเทียมท่ีมีอยูโดยเร็ว และ ในการกํากับดูแลดาวเทียมตางชาติเปนไปดวยความ ควรจะตองพยายามรักษาเอกสารขายงานดาวเทียมท่ีมี เรียบรอย และมีประสทิ ธภิ าพ อยูทุกเอกสารขา ยงานดาวเทยี ม อางอิง ๓. การมีดาวเทียมภาครฐั ๑. รอบรูเร่ืองดาวเทียม, บริษัท ไทยคม จํากัด เน่ืองจากภาครัฐมีการใชดาวเทียมส่ือสารและ (มหาชน), ตลุ าคม ๒๕๕๑ ดาวเทียมประเภทตา ง ๆ อยางกวางขวาง ดงั น้นั รฐั บาล จึงควรจะตองเรงรัดในการกําหนดนโยบายและหวงเวลา ๒. เอกสาร Background & Operation of Thaicom ในการดําเนินการเกี่ยวกับดาวเทียมภาครัฐใหบรรลุผล Satellite, Customer and Network Services Department สัมฤทธิโ์ ดยเรว็ ๔. การพัฒนาบุคลากร และการสงเสริม ๓. กองทัพเรือกับการพัฒนาสูการสงครามท่ีใช อุตสาหกรรมอวกาศ เครือขายเปนศูนยกลาง (Network Centric Warfare) รัฐบาลควรจะตองมีนโยบายในการสงเสริม เรียบเรยี งโดย พลเรอื โท ทวีวุฒิ พงศพพิ ฒั น เมอ่ื พ.ศ. อตุ สาหกรรมอวกาศ และบุคลากรเกย่ี วกับกิจการอวกาศ ๒๕๕๓ รวมท้งั ตองมี Roadmap ในการพฒั นาอยา งชดั เจน และ เปน รปู ธรรม ๔. เน้ือหาดานดาวเทยี ม เรียบเรยี งโดย นาวาเอก ๕. การพัฒนาเทคโนโลยีดานการสื่อสารและ ยศภาค โชติกพงศ อวกาศอยางกา วกระโดด สง ผลใหมีการพฒั นา NGSO อยางรวดเรว็ และ ๕. สารานกุ รมโทรคมนาคมไทย กวางขวาง ดังนั้น รฐั บาลควรเรง รดั ศึกษา และกําหนด ๖. ผ ล ก า ร ศึ ก ษ า แ น ว ท า ง ดํ า เ นิ น ง า น ด า น นโยบายในการใชดาวเทียม NGSO อยา งเรง ดวน และ ดาวเทียมสื่อสารภาครัฐเพื่อความม่ันคง จัดทําโดย เปน ระบบ เพ่อื ใหส ามารถใชประโยชน NGSO อยางเปน กรมเทคโนโลยสี ารสนเทศและอวกาศกลาโหม กระทรวง รปู ธรรมตอไป กลาโหม เมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๙ ๖. การกาํ หนดนโยบายเกย่ี วกบั การเปด นา นฟา ๗. รายงานการพจิ ารณาการศกึ ษา เรอ่ื ง นโยบาย เสรี (Open Sky Policy) และหลักการพิจารณาให และกฎหมายที่เกี่ยวของกับดาวเทียมและแนวทางการ ดาวเทียมตางชาตใิ หบ ริการในประเทศไทย (Landing จัดหาดาวเทยี มสอ่ื สารภาครฐั จดั ทําโดย คณะกรรมาธิการ Right) การวิทยาศาสตร เทคโนโลยี สารสนเทศและการส่อื สาร เนอ่ื งจากในปจ จบุ นั มกี ารใชด าวเทยี มอยา งกวา งขวาง มวลชน สภานิติบญั ญตั ิแหงชาติ เม่อื พ.ศ. ๒๕๕๙ ซง่ึ มีทั้งดาวเทียม GSO และ NGSO และเปนทงั้ ดาวเทยี ม ๘. ข อ มู ล เ บื้ อ ง ต น ด า ว เ ที ย ม ส่ื อ ส า ร ข อ ง ของไทยและดาวเทียมตางชาติ ซึ่งมีขอโตแยงวา ประเทศไทย โดย นางสาวโฆษณี กําลังศิลป นิติกร ชาํ นาญการ ฝายเลขานุการคณะอนุกรรมาธิการกิจการอวกาศ ในคณะกรรมาธิการการวิทยาศาสตรฯ สภานิติบัญญัติ แหง ชาติ พ.ศ. ๒๕๖๐