มลพิษทางน้ำ รายวิชาภูมิศาสตร์

มลพษิ ทางนา้ Water pollution

นา้ คอื สารประกอบอยา่ งหนงึ่ ซง่ึ มี องค์ประกอบเป็ นธาตไุ ฮโดรเจนและ ออกซเิ จน เม่ือบริสทุ ธ์ิมีลกั ษณะเป็ น ของเหลว ใส ไม่มีสี กลนิ่ รส



หากเป็นไปได้ท่ีจะรวบรวมนา้ ทงั้ หมดท่ีอยบู่ นโลกด้วยการหยดหนง่ึ ครัง้ ทะเลก็จะมีปริมาตรประมาณ 1, 400 ล้านกม. 3 และนา้ จืดก็จะรวมตวั กนั เป็นหยด 10 ล้านกม. 3 อยา่ งที่คณุ เหน็ นา้ จืดน้อยกวา่ เคม็ 140 เท่าบนโลก

นา้ แข็ง ประเภทของน้า

นา้ ใต้ผวิ ดนิ ประเภทของน้า

ประเภทของน้า นา้ ผวิ ดนิ (Surface Water) ไดแ้ ก่ น้าในบรรยากาศที่กลน่ั ตวั เป็นหยดน้า และตกลงสู่ผวิ โลก ไหลลงมาขงั ตามแอ่งที่ต่า เช่น หนอง บึง แม่น้า ทะเล ทะเลสาบ เป็นตน้

ประเภทของน้า แหล่งนา้ ในบรรยากาศ (Atmospheric Water) -สถานะไอน้า เช่น เมฆ หมอก -สถานะของเหลว ไดแ้ ก่ ฝน และน้าคา้ ง -สถานะของแขง็ ไดแ้ ก่ หิมะ และลูกเห็บ เป็นตน้

ประเภทของน้า นา้ ทเี่ ป็ นส่วนประกอบทางเคมี (Chemical Water) ไดแ้ ก่ น้าที่เป็น องคป์ ระกอบทางเคมี หรือเป็นองคป์ ระกอบในแร่ หิน และดิน และแหล่งน้า ในบรรยากาศ จะเกิดการเปลี่ยนแปลงของน้าที่เป็นส่วนประกอบทางเคมี เช่น การเยน็ ตวั ลงของหินอคั นี การผพุ งั ของแร่ การเปลี่ยนแปลงจนมีปริมาณน้า มากบนผวิ โลก และใชร้ ะยะเวลายาวนานมาก

เพอ่ื นๆคดิ ว่าน้ามคี วามจาเป็ นต่อการดารงชีวิตอย่างไรบ้าง?

สถานการณ์นา้ โลก





มลพษิ ทางนา้ (Water pollution) เป็นปัญหาสิ่งแวดลอ้ มสาคญั ท่ีสุดปัญหาหน่ึงของประเทศเม่ือ เปรียบเทียบกบั ปัญหามลพิษอื่น ๆ ปัญหามลพิษทางน้ามกั เกิดกบั เมืองใหญ่ ๆ แหลง่ น้าท่ีสาคญั ของ ประเทศถกู ปนเป้ื อนดว้ ยส่ิงสกปรกและสารมลพิษ ต่าง ๆ ทาใหไ้ ม่สามารถใชป้ ระโยชน์ จากแหลง่ น้าไดเ้ ตม็ ที่ซ่ึงส่งผลกระทบ ต่อคุณภาพชีวติ และการพฒั นาทางเศรษฐกิจและสังคม

คลปิ มลพษิ ทางนา้



สาเหตุของมลพษิ ทางนา้ แบ่งออกเป็ น2 สาเหตุ 1.เกดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ 2.เกดิ จากฝี มือมนุษย์

สาเหตุของมลพิษทางน้า เกดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ 1.ธรรมชาตแิ หล่งนา้ ต่าง ๆ อาจเกิดจากการเน่าเสียไดเ้ องเม่ืออยใู่ นภาวะที่ขาดออกซิเจนเจน ส่วนใหญ่มี สาเหตุเกิดจากการเพม่ิ จานวนอยา่ งรวดเร็วของแพลงตอนแลว้ ตายลงพร้อม ๆ กนั เมื่อจุลินทรียท์ าการยอ่ ยสลายซากแพลงตอนทาใหอ้ อกซิเจนในน้าถกู นาไปใชม้ าก จนเกิดการขาดูแคลนได้ นอกจากน้ีการเน่าเสียอาจเกิดไดอ้ ีก ประการหน่ึงคือเม่ือน้าอยใู่ นสภาพน่ิงไม่มีการหมุนเวยี นถ่ายเท

สาเหตุของมลพิษทางน้า เกดิ จากฝี มอื มนุษย์ 1.นา้ ทงิ้ และสิ่งปฏิกลู จากแหล่งชุมชน ไดแ้ ก่อาคาร บา้ นเรือน สานกั งาน อาคารพาณิชย์ โรงแรม เป็นตน้ สิ่งปะปนมากบั น้าทิ้งประกอบดว้ ยสารอินทรียซ์ ่ึงจะถกู ยอ่ ยสลายโดยผยู้ อ่ ยสลายสาร อินทรียท์ ่ี สาคญั คือแบคทีเรีย

สาเหตุของมลพิษทางน้า เกดิ จากฝี มอื มนุษย์ 2.การเกษตร เป็นสาเหตุหน่ึงที่ทาใหน้ ้าเสีย เช่น การเล้ียงสตั ว์ เศษอาหาร และน้าทิ้งจากการทิ้งคอกสตั วล์ งสู่แม่น้าลาคลอง ซ่ึงก่อใหเ้ กิดโรคระบาด การใชป้ ุยไนเตรตของเกษตรกร เม่ือปุยลงสู่แหล่งน้าจะทาใหน้ ้ามีปริมาณ เกลือไนเตรตสูงถา้ ดื่มเขา้ ไปจะทาใหเ้ ป็นโรคพิษไนเตรต ไนเตรตจะ เปล่ียนเป็นไนไตร์ตแลว้ รวมตวั กบั ฮีโมโกลบินอาจทาใหเ้ กิดอนั ตรายถึงแก่ ชีวิตได้ นอกจากน้ีเกษตรกรนิยมใชส้ ารกาจดั ศตั รูพชื มากข้ึน สารที่ตกคา้ ง ตามตน้ พืช และตามผวิ ดิน จะถูกชะลา้ งไปกบั น้าฝนและไหลลงสู่แหล่งน้า สารที่สลายตวั ชา้ จะสะสมในแหล่งน้า น้นั มากข้ึนจนเป็นอนั ตรายได้

สาเหตุของมลพิษทางน้า เกดิ จากฝี มอื มนุษย์ 3.โรงงานอุตสาหกรรม ของเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม เช่น โรงงานปลาป่ น โรงงาน ผลิตภณั ฑน์ ม โรงโม่แป้ ง โรงงานอาหารกระป๋ อง ส่วนใหญ่มีสารอินทรีย์ พวกโปรตีน คาร์โบไฮเดรตปนอยมู่ ากสารอินทรียท์ ่ีถกู ปล่อยออกมากบั น้าทิ้งน้ีก็ จะถกู ยอ่ ยสลายทาใหเ้ กิดผล เช่นเดียวกบั น้าทิ้งที่ถกู ปลอ่ ยจากชุมชน นอกจากน้ี อาจมีสารพิษชนิดอื่นปะปนอยดู่ ว้ ยข้ึนอยกู่ บั ประเภทของโรงงาน เช่นปรอทจาก โรงงานผลิตโซเดียมไฮดรอกไซดซ์ ่ึงเป็นสารพิษต่อสัตวน์ ้า และผนู้ าสัตวน์ ้าไป บริโภคนอกจากน้ีน้าทิ้งจากโรงงานบางประเภท ทาใหส้ ภาพกรดเบสของแหล่ง น้าน้นั เปลี่ยนไป เช่นน้าทิ้งจากโรงงานกระดาษมีคา่ PH สูงมาก น้าทิ้งจากโรงงาน บางประเภท เช่นจากโรงไฟฟ้ าอาจทาใหอ้ ุณหภมู ิของน้าเปลี่ยนแปลงไป สภาพ เช่นน้ีไม่ เหมาะกบั การดารงชีพของสิ่งมีชีวิตในน้า



สาเหตุของมลพิษทางน้า 4. การคมนาคมทางนา้ ในการเดินเรือตามแหล่งน้าลาคลอง ทะเล เช้ือเพมลหิงาถสา้ มมุทีโอรกมาีกสารร่ัวทไิ้งหขลอลงงเนส้าียไทดี่ แป้ ลระะมกีอจาบนดวว้ นยมสาากรอกินจ็ ทะทรียาแ์ใหละส้ นัต้าวมน์ นั า้ํ ขาดออกซิเจน และเป็นผลเสียต่อระบบนิเวศ

การทดลอง

คาถามจากการทดลอง? • นา้ ในแก้วมลี กั ษณะอย่างไรนามาใช้ได้หรือไม่? • ถ้าหากนา้ ในแก้วไหลลงสู่แม่นา้ ในลาคลองจะส่งผล กระทบต่อส่ิงแวดล้อมอย่างไร?

ผลกระทบของมลพิษทางน้า ท1.ากใาหรปป้ ลระาตมางยทนนัา้ํ เทสีียสท่วานในหา้ส้ํ เสตั ีวยทน์ ่ีเา้ํกลิดดจปารกิมกาาณรลลดงตน่าา้ขํ เอสงียอทอ่ีเกกิดซจิเจากนสลาะรลพายษิ ใอนานจา้ํ ถึงแมจ้ ะไม่ทาใหป้ ลาตายทนั ที แต่อาจทาลายพืชและ สตั วนา้ํ เลก็ ๆ ที่เป็น อาหารของปลาและตวั อ่อน ทาใหป้ ลาขาดอาหาร ก่อใหเ้ กิดผลเสียหายต่อการ ประมงและ เศรษฐกิจ ปริมาณออกซิเจนละลายในนา้ํ ถา้ หารลดจานวนลงมาก ๆขอใงนปทลนั าเทนีกื่ออ็ งาจจาทกากใาหรตป้ กลตาตะากยอไนดขน้ อองกสจาารกแนข้ี วนนา้ํ ลเสอียยยใงันทนาลา้ํ เาสยียแปหกลค่งลเพุมาพะ้ืนวาทง่ี ไข่ วางไข่ของปลา ซ่ึงเป็นการหยดุ ย้งั การแพร่พนั ธุท์ าใหป้ ลาสูญพนั ธุไ์ ด้

ผลกระทบของมลพิษทางน้า 2.การสาธารณสุข นา้ํ เสียเป็นแหล่งแพร่เช้ือโรคทาใหเ้ กิดโรคระบาด เช่น โรคอหิวาตกโรค ไทฟอยดบ์ ิด เป็นแหล่งเพาะเช้ือยงุ ซ่ึงเป็นพาหะ แขหองลโ่งรนคา้ ํ บถาา้งเชรนาบิดรเิ โชภ่นคมเขาา้ เไลปเรจี ยะไทขาเ้ใลหือเ้ ดกอิดอโกรคแตล่าะงสๆารเชม่นลพโิษรคทมี่ปินะาปมนาใตนะ เกิดจากการรับประทานปลาที่มีสาร ปรอทสูง

ผลกระทบของมลพิษทางน้า นลกคนสใ3ห.ุารณาาา้้กํํ คหะดเ้าสภคลบ่ืมรรีุณายอผับวนพกงภนลผา้รเํ ขาตใิเกละมพชา้นาิตท่ือเอรน้กํ้นาบแผยเาณ้ําพ้กหําล่ลปฑงรอ่ืิตดลยระบมเ่งล์ งิ่ะพเนทรงาปอื่แติโา้ือํคาภหใเรนไน่าหคฐลใด่าต้าแ่งชเน้อ่นสจนลจ้ า้กาํีะนย่าา้ํมกาเยอา้ปํีรแใปุด็ผนนมื่มโล่ภนผิตลคา้ํ จะเพ่มิ ข้ึน

ผลกระทบของมลพิษทางน้า 4.การเกษตร นา้ํ เสียมีผลกระทบตอ่ การเพาะปลกู และสัตวน์ า้ํ นา้ํ เสียท่ีก่อใหเ้ กิดความ เเสกลียืหออายินตน่อทกรีายร์ หเกรษือตสราสร่วพนิษใสหูงญฯ่เลป็ฯนนซ่ึาง้ํ เเสกีิดยทจาี่มกีคโวรางมงเาปน็นอกุตรสดาเหป็กนรดร่ามงสปูงลอ่นยา้ํ นทา้ี่ํมเสีปียรแิมลาณะ เเใจกชือิดเ้ พปจาอ่ืนกกอผายลรโู่ เขดกอยษงเตฉกรพารทาทะ้งั เานกเก้ีลเนษือ่ือตคงรลจกอารกไรรคมดุณน์ ขสนั่ ณมเอบะงทตั ่ีใเินชชา้่นํ น้ในา้กํ เธาพรรือ่ ชรกมลาปชรารเกตะษิปทตรานระนกสอา้ํ รจบ้าะดงรเว้ ะขยเ่ือหเนกยกลเปกือั ็นเอกไนบ็ อินนโทดา้ํ ไรยีวย้์ ธรรมชาติ ปริมาณเกลืออนินทรียจ์ ะระเหยจะตกคา้ งในดินเม่ือมีการสะสมมากเขา้ ทป่ีตริมกาคณา้ งเกอลาจือถใกูนชดะินลสา้ ูงงขภ้ึนายทหาลใงัหฝด้ นินตเกคม็ หไรืมอโ่เหดมยาระะแบกา่กยนารา้ํเจพาากะปกาลรูกชปลปริมราะณทเากนลเือกอลนือินอทนริ ีย์ นทรียจ์ ะถกู ถ่ายทอดลงสู่แม่นา้ํ ในที่สุด

ผลกระทบของมลพิษทางน้า 5.ความสวยงามและการพกั ผ่อนหย่อนใจ แม่น้าลาธาร แหล่งน้าอ่ืน ๆ ที่ สะอาดความสวยงามตามธรรมชาติใชเ้ ป็นท่ีพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ เช่น ใชเ้ ล่นเรือ ตกปลา วา่ ยน้า เป็นตน้

แนวทางการป้ องกนั และแกไ้ ขปัญหามลพษิ ทางน้า 1). กาหนดค่ามาตรฐานคุณภาพของน้า เพือ่ การควบคุมและอนุรักษค์ ุณภาพน้าให้ อยใู่ นมาตรฐานท่ีไม่เป็นอนั ตรายตอ่ สุขภาพ 2). ควบคุมการกาจดั น้าเสียจากแหล่งกาเนิดน้าเสียต่างๆ เช่น บา้ นพกั อาศยั โรงงานอุตสาหกรรม สถานประกอบการ ใหม้ ีการบาบดั ดว้ ยวธิ ีที่ไดม้ าตรฐาน ก่อนปลอ่ ยสู่แหลง่ น้าตามธรรมชาติ 3). ประชาชนควรใหค้ วามร่วมมือในการอนุรักษแ์ หล่งน้า โดยไม่ทิ้งขยะมูลฝอย สิ่งปฏิกลู หรือสารเคมีลงแหลง่ น้ารวมท้งั ใชน้ ้าอยา่ งประหยดั และมีประสิทธิภาพ มากท่ีสุด

แนวทางการป้ องกนั และแกไ้ ขปัญหามลพิษทางน้า 4). ไม่ตดั ไมท้ าลายป่ าอนั เป็นแหล่งตน้ น้าลาธาร เพราะเม่ือป่ าไมถ้ กู ทาลายจะทาให้ พ้นื ดินพงั ทลายไดง้ ่าย เมื่อฝนตกลงมาน้าฝนกจ็ ะกดั เซาะ พดั พาอินทรียวตั ถุที่ปก คลุมผวิ ดิน ตะกอนดินและส่ิงต่างๆลงสู่แหล่งน้า ทาใหน้ ้าสกปรก ต้ืนข้ึน 5). ลดการใชส้ ารเคมีต่างๆใหน้ อ้ ยที่สุด เพราะสารเคมีท่ีใชน้ ้นั เมื่อถกู น้าฝนชะลา้ ง ลงสู่แหล่งน้าจะกลายเป็นปัญหามลพษิ ทางน้าตอ่ ไป 6). ประชาชนควรใหค้ วามร่วมมือกบั ทางราชการหรือหน่วยงานอ่ืนๆ ในการพฒั นา แหลง่ น้าหรือกาจดั น้าเสีย

เพอ่ื นๆมแี นวทางในการลดมลพษิ ทางน้าอย่างไร?

แนวทางลดมลภาวะทางน้าดว้ ยตวั เรา 1.ใชว้ ธิ ีธรรมชาติบาบดั โดยการปลกู พืชน้าเพือ่ ช่วยลดการเน่าเสียของน้า 2.ไม่ทิ้งขยะมูลฝอย น้าเสีย หรือของเสียลงสู่แหล่งน้าและทางระบายน้าสาธารณะ 3.ลดปริมาณการใชน้ ้าในชีวติ ประจาวนั ลง หรือนาน้าใชแ้ ลว้ ไปใชป้ ระโยชน์ดา้ น อ่ืนๆ เช่น นาน้าท่ีใชซ้ กั ผา้ หรือน้าท่ีใชล้ า้ งจานไปรดตน้ ไม้ 4.ไม่ปลอ่ ยน้าเสียท่ีเกิดจากการซกั ลา้ งลงสู่แหล่งน้าสาธารณะ 5.ช่วยกนั รณรงคใ์ หใ้ หอ้ งคก์ รตา่ งๆ เช่นโรงงานอุตสาหกรรม โรงพยาบาล และ องคก์ รอื่นๆ มีระบบบาบดั น้าเสีย มีบ่อดกั กรองไขมนั เพ่อื นาไขมนั ไปจดั การใหถ้ กู วิธี 6.ช่วยกนั เฝ้ าระวงั สอดส่องดูแลร่วมกบั ภาครัฐไม่ใหม้ ีการระบายน้าเน่าเสียลงใน บริเวณพ้นื ที่ใกลเ้ คียง

แนวทางลดมลภาวะทางน้าดว้ ยตวั เรา 7.ลดการใชส้ ารเคมีในพ้นื ท่ีทาการเกษตร เพอ่ื ป้ องกนั สารพิษตกคา้ งใน พ้นื ดิน เมื่อฝนอาจพดั พาเอาสารพษิ ท่ีตกคา้ งลงสู่แม่น้าลาคลอง ซ่ึงเป็นปัญหา ทาใหเ้ กิดมลพิษทางน้าข้ึนได้ 8.ใชอ้ ีเอม็ บอล หรือจุลินทรียก์ อ้ น ใส่ลงในแหลง่ น้าเพอ่ื ช่วยบาบดั น้าเสีย ดบั กลิ่นเหมน็ และเพอื่ สลายไขมนั ที่ปนเป้ื อนอยใู่ นน้า 9.เปล่ียนสูตรผงซกั ฟอกใหเ้ ป็นชนิดท่ีไร้สารประกอบจากฟอสเฟต เพ่อื ลด สารประกอบฟอสฟอรัสในน้าเสีย

แนวทางลดมลภาวะทางนา้ ด้วยตวั เรา

“น้าใหช้ ีวติ แตน่ ้าท่ีใหม้ ากกวา่ น้นั คือ น้าใจ น้าใจท่ีร่วมมือกนั ประหยดั น้าและลด มลพิษ น้าใจใชแ้ ลว้ ไม่หมดไป เพราะวา่ น้าใจยง่ิ ใหย้ งิ่ ไดข้ อบคุณคะ่ .”