3A หลักธรรมในกรอบอริยสัจ 4

หน่วยการเ ีรยนรู้ที่ 3 เ ่รือง ห ัลกธรรมในกรอบอ ิรยสัจ 4 ตัวชวี้ ัด ส1.1 ม.4-6/13 วเิ คราะหห์ ลกั ธรรมใน กรอบอริยสจั 4 หรอื หลักคาสอนของศาสนาที่ ตนนบั ถอื

“จงเคารพบชู าพระรตั นตรยั ”

อรหํ : เป็นผู้ไกลจากกิเลส สมมฺ าสมพฺ ุทฺธฺ : เปน็ ผู้ตรัสร้ชู อบได้ธดยพุระองค์เอง วิชชฺ าจรณสมฺปนธฺ น : เปน็ ผู้ถึงพุร้อมด้วยวิชาและจรณะ สคท ธต : เปน็ ผู้ไปแล้วด้วยดี ธลกวิฺู : เปน็ ผู้ร้ธู ลกอย่างแจ่มแจ้ง อนตท ตฺ ธร ปทริสสฺ มมฺ สารถิ : เปน็ ผู้ฝึกบรท ษท ฺีส่ มควรฝึกได้อย่างไม่มีใครยิง่ กว่า สตถฺ า เฺวมนสท สฺ านํ : เปน็ ครผู ู้สอนของเฺวดาและมนษท ย์ฺ้งั หลาย พุทฺธฺ : เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผ้เู บิกบานด้วย รรม ภควาติ : เป็นผ้มู ีความจําเริญ จาํ แนก รรมส่ังสอนสตั ว์

สวากฺขาธต ภควตา มธฺ ม : พุระ รรมเป็นสิ่งฺี่พุระผู้มีพุระภาคเจ้าตรสั ไว้ดีแล้ว สนฺฺ ิฺฐิิธก : เป็นสิง่ ฺี่ผู้ศึกษาและปฺิบัติพุึงเห็นได้ด้วยตนเอง อกาลิธก : เป็นสิ่งฺี่ปฺิบัติได้และให้ผลได้ไม่จาํ กดั กาล เอหิปสฺสิธก : เป็นสิ่งฺี่ควรกล่าวกบั ผ้อู ื่นว่าฺ่านจงมาดูเถิด ธอปนยิธก : เปน็ สิ่งฺีค่ วรน้อมเข้ามาใส่ตวั ปจจฺ ตฺตํ เวฺิตพฺุธพุ วิญญฺ หู ีติ : เปน็ สิง่ ฺีผ่ ู้ร้กู ็ร้ไู ด้เฉพุาะตน

สทปฺิปนธฺ น : ผู้ปฺิบัติดี อชท ปท ฺิปนฺธน : ผู้ปฺิบตั ิตรง ญายปฺิปนฺธน : ผู้ปฺิบตั ิ รรมเปน็ เครื่องออกจากฺกท ข์ สามีจิปฺิปนฺธน : ผู้ปฺิบัติสมควร อาหทเนยฺธย : เปน็ ผู้ควรแก่การสักการะฺี่เขานาํ มาบชู า ปาหเท นยธฺ ย : เปน็ ผ้คู วรรบั ของต้อนรบั ฺกขฺ ิเนยธฺ ย : เปน็ ผู้ควรรับฺกั ษิณาฺาน อญชฺ ลีกรณีธย : เป็นผฺู้ี่บทคคลแก่การกราบไหว้ อนตท ตฺ รํ ปญท ฺญกฺเขตฺตํ ธลกสสฺ าติ : เปน็ เน้อื นาบทญของธลก

หน่วยการเ ีรยนรู้ที่ 3 เ ่รือง ห ัลกธรรมในกรอบอ ิรยสัจ 4 ตัวชวี้ ัด ส1.1 ม.4-6/13 วเิ คราะหห์ ลกั ธรรมใน กรอบอริยสจั 4 หรอื หลักคาสอนของศาสนาที่ ตนนบั ถอื

ภาวะที่ทนได้ยาก สาเหตุท่ีทาให้ ภาวะท่ดี บั ทกุ ข์ หนทางในการ เกิดทุกข์ ไดแ้ ล้ว ดบั ทุกข์

ธรรมทคี่ วรรู้ ขนั ธ์ 5 : องค์ประกอบของชีวิตมนษุ ย์ ภาวะที่ทนไดย้ าก โลกธรรม 8 : ธรรมดาของโลก จติ และเจตสิก

ธรรมท่คี วรละ หลกั กรรม กรรมนยิ าม กรรม = การกระทาโดยเจตนา อุปาทาน 4 : ยดึ มนั่ ถอื มั่น สาเหตุทที่ าให้ วติ ก 3 นิยาม 5 : กฎแหง่ เหตผุ ล เกิดทุกข์ นิวรณ์ 5 : ทาใหเ้ ศรา้ หมอง ออ่ นปัญญา ปฏิจจสมุปบาท : เกิดขึน้ ตง้ั อยู่ ดับไป อาศัยกัน

ธรรมทค่ี วรบรรลุ ภาวนา 4 : หลกั การพฒั นา วิมุตติ 5 : ภาวะที่ไร้กิเลส ภาวะท่ดี บั ทกุ ข์ นพิ พาน : ความดับกเิ ลส ไม่เวยี น ได้แล้ว วา่ ยตายเกดิ

ธรรมท่ีควรเจรญิ พระสัทธรรม 3 พละ 5 ภิกขอุ ปริหาริยธรรม 7 โภคอาทิยะ 5 ทศพิธราชธรรม สาราณียธรรม 6 หนทางในการ วิปสั สนาญาณ 9 วุฒิธรรม 4 อุบาสกธรรม 5 ดับทุกข์ ปาปณกิ ธรรม 3 ทฏิ ฐธัมมิกัตถสังวตั ตนิกธรรม อธปิ ไตย 3 อรยิ วัฑฒิ 5 มงคล 38

หน่วยการเ ีรยนรู้ที่ 3 เ ่รือง ห ัลกธรรมในกรอบอ ิรยสัจ 4 ตัวชวี้ ัด ส1.1 ม.4-6/13 วเิ คราะหห์ ลกั ธรรมใน กรอบอริยสจั 4 หรอื หลักคาสอนของศาสนาที่ ตนนบั ถอื



จติ ที่ฝกึ ดแี ลว้ นาสุขมาให้

บณั ฑติ ย่อมไมแ่ สดงอาการขึ้น ๆ ลง ๆ

คนท่ไี มถ่ กู นินทาไมม่ ีในโลก

ฆา่ ความโกรธได้ยอ่ มอยู่เปน็ สขุ

คนขยนั เอาการเอางาน กระทาการเหมาะสม ยอ่ มหาทรัพยไ์ ด้

เกดิ เปน็ คนควรพยายามจนกวา่ จะประสบความสาเรจ็

ความสนั โดษเปน็ ทรพั ยอ์ ย่างย่งิ

พระราชาเปน็ ประมขุ ของประชาชน

การเป็นหน้เี ปน็ ทกุ ข์ในโลก

สตเิ ป็นเครื่องต่นื ในโลก

สขุ อื่นย่งิ กว่าความสงบไมม่ ี

นพิ พานเปน็ สุข อยา่ งย่งิ