โคลงสี่สุภาพ 1

1 โคลงส่ีสภุ าพ ครูมัลลิกา อิม่ ลาภ

โคลงมีลักษณะบงั คบั ๖ อ่ยาง ไ่ดแ่ก คณะ พยางค์ สัมผสั ่คาเอก ่คาโท ่คาเ่ปน ่คาตาย และ ่คาส่รอย โคลงท่นี ยิ มแ่ตงกันมากที่สดุ คอื โคลงส่ีสุภาพ

โคลงสี่สภุ าพซ่งึ ถือเ่ปนโคลงแ่มบท 3 เสียงลือเสียงเ่ลา่อาง อนั ใด พ่เี อย เสยี ง่ยอมยอยศใคร ทว่ั ห่ลา สองเขือพห่ี ลบั ใหล ลืมตนื่ ฤๅพ่ี สองพค่ี ดิ เอง่อา อ่ยาไ่ดถามเผอื (ลลิ ิตพระลอ)

ลักษณะบงั คบั ของโคลงสส่ี ภุ าพ 4 1 . คณะ โคลงสสี่ ภุ าพบทหนึ่งมี ๔ บาท บาทที่ ๑ , ๒ , ๓ มีบาทละ ๒ วรรค และม่ีจานวน่คาเ่ทากัน คอื วรรคห่นา มี ๕ ่คา ่สวน วรรคหลังมี ๒ ่คา บาทที่ ๔ มี ๒ วรรค เ่ชนกัน แ่ตเพ่ิม ่จานวน่คาในวรรคหลังอีก ๒ ่คา ฉะนั้นวรรคห่นา ของโคลงบาทที่ ๔ จงึ มี ๕ ่คา ่สวนวรรคหลังมี ๔ ่คา

ลกั ษณะบงั คับของโคลงส่ีสภุ าพ (่ตอ) 5 ๒. พยางคแ์ ละ่คาส่รอย ่จานวนพยางคแ์ ละ่คาในแ่ตละบท รวมแ่ลวมี ๓๐ ่คา ่คาส่รอย คือ ่คาท่ีแ่ตง่ทายบาทของโคลงตาม่ขอบังคับ เพื่อ่ทาใ่หไ่ดใจความครบ่ถวน ่ถาโคลงบาทใดไ่ดความ ครบ่ถวนแ่ลว ก็ไ่ม่ตองเตมิ ่คาส่รอย ่ตาแห่นงท่ก่ี าหนดใ่หเติม่คาส่รอย คอื ่ทายบาทที่ ๑ และ่ทายบาทที่ ๓ ่คาส่รอย่ตองมีแ่หงละ ๒ ่คาเสมอ ่คาแรกเ่ปน่คาสุภาพท่่ีตองการเสริมความใ่หสมบูรณ์ ่สวน่คาหลังมักลง ่ทาย่ดวย่คา่ตอไปนี้ ่พอ แ่ม พ่ี รา แล เลย เอย นา นอ เนอ ฤๅ ฮา แฮ เฮย และมีอีก่คาหนึ่งที่พบในโคลงโบราณ คือ ่คา่วา บารนี ซึ่งใ่ช่คาส่รอยไ่ดครบพยางคโ์ ดยไ่ม่ตองเตมิ ่คาอื่น

ลกั ษณะบงั คับของโคลงสี่สุภาพ (่ตอ) 6 3. สัมผสั ่คาเอก่คาโท ่คาเ่ปน่คาตาย ๓.๑ สัมผัส ดจู ากแผนผัง่ตอไปน้ี

ลักษณะบงั คับของโคลงสี่สุภาพ (่ตอ) 7 ๓.๒ ่คาเอก่คาโท ่กาหนดใน่ตาแห่นงทพ่ี ิมพ่ด์ วยเคร่ืองหมาย เอก โท ในแผนผัง รวมม่ีคาเอก ๗ แ่หง และ่คาโท ๔ แ่หง นอกนั้นเ่ปน่คาสภุ าพธรรมดา ไ่ม่จาเ่ปน่ตองเ่ปนเอกโทจะเ่ปนเสยี งวรรณยกุ ต์อะไรก็ไ่ด ในการแ่ตงโคลงสี่สุภาพ บางคร้ังเม่ือไ่มสามารถหา่คาท่ีมีรูปวรรณยุกต์เอก หรือรูปวรรณยุกต์โทมาใ่ชในท่ี บังคับวรรณยุกต์ตามแผนผังไ่ด ่ผูแ่ตง่จาเ่ปน่ตองใ่ช่คาเอกโทษ หรือ ่คาโทโทษ คือ ่นา่คาท่่ีตองการใ่ชไปเปลี่ยนใ่ห เ่ปนรปู วรรณยุกตเ์ อก หรอื โท แ่ต่ถาไ่ม่จาเ่ปน อ่ยางยิ่งแ่ลวก็ไ่มควรใ่ช เพราะ่ทาใ่หรูป่คาเสีย และความหมายอาจเปลี่ยนไป เ่ชน ใ่ช่คา่วา ่ขา แทน่คา่วา ่ฆา เ่ปน่ตน อกี กรณหี นึง่ คือ ่คาเอก ่คาโท ทอี่ ่ยตู ิดกนั บางครั้งอาจสลับทีก่ ันไ่ด

ลกั ษณะบงั คับของโคลงสี่สุภาพ (่ตอ) 8 ๓.๓ ่คาเ่ปน่คาตาย ่คาตายใ่ชแทนวรรณยุกต์เอกไ่ดทุกแ่หงท่ีบังคับ่คาเอก ไ่ม่วา่คาตายนั้น ๆ จะมีเสียงวรรณยุกต์ใด อาจเ่ปน่คา ตายเสยี งเอก เ่ชน บาด จติ ่คาตายเสียงโท เ่ชน วาด ภาพ หรือ่คาตายเสียงตรี เ่ชน พบ รัก เ่ปน่ตน ๔. สมั ผสั บท ่ถาเขียนโคลงสี่สุภาพ ความยาวเกินก่วา ๑ บท จะ่ตองมีสัมผัสบทโดย่คาสุด่ทายของบาทที่ ๔ บท่ตน สัมผัสกับ่คาท่ี ๑ , ๒ หรอื ๓ ของบาทท่ี ๑ ในบท่ตอไป

9 สิ้นสุดการ่นาเสนอ