nervous system 1

ไขสันหลงั (spinal cord)- มีความยาวประมาณ 45 cmมหี น้าที่ 3 ประการคือ 511) ทาหนา้ ท่ีสง่ ผ่านกระแสประสาทจากหน่วยรับความรูส้ ึกไปสูส่ มอง2) ทาหน้าทสี่ ่งผ่านกระแสประสาทจากสมองไปสู่หน่วยปฏิบัติงาน3) เปน็ ศนู ยร์ ีเฟลก็ ซ์ 04/05/61 ท่มี า : สสวท. ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:119-120

Structure of spinal nerve* โครงสร้ำงเนือ้ ชัน้ ในสีเทำ ชัน้ นอกสขี ำวเนอ้ื สเี ทา (gray matter) เป็นที่อยูข่ องเซลล์ประสำทและใยประสำททไ่ี มม่ ี เยอ่ื ไมอลี ินหมุ้ มชี อ่ งกลวงตรงกลำงไขสันหลัง (central canal) เป็นท่อี ยขู่ อง นา้ เลย้ี งสมองและไขสนั หลงั (cerebrous-spinal fluid)เน้ือสขี าว (white matter)มเี ฉพำะใยประสำททมี่ ีเยอ่ื ไมอีลินหมุ้ เป็นทำงผ่ำนของกระแสประสำทระหว่ำงไขสนั หลงั กบั สมอง04/05/61 ทมี่ า : สสวท. ชวี วทิ ยา เล่ม 2 ,2556:124 52

04/05/61 53

04/05/61 54

Paralysis 55 A loss of sensation and movement of part of the body due to an injury of the spinal cord or brain04/05/61

Peripheral Nervous System : PNS ระบบประสาทรอบนอกส่วนประกอบของระบบประสาทรอบนอก  ปมประสาท (ganglion) คือ... กลุม่ เซลลป์ ระสาททอี่ ยนู่ อกระบบ ประสาทส่วนกลาง  เส้นประสาทสมอง (cranial nerve) 12 คู่  เสน้ ประสาทไขสันหลงั (spinal nerve) 31 คู่04/05/61 56

เปิด *ตาราง*เสน้ ประสาทสมองของคน12คู่ + เสน้ ประสาทไขสนั หลงั 31คู่ open04/05/61 57

เสน้ ประสาทสมอง เส้นประสาทไขสนั หลงั (cranial nerve) (spinal nerve) สัตว์ CN (คู่) ปลา 10 กบ 10 จระเข้ 12 นก 12เล้ียงลูกดว้ ยน้านม 1204/05/61 58

หัวข้อท่ี 5 การทางานของระบบประสาท ท่ีมา : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:124 5904/05/61

ระบบประสาทโซมาตกิ (Somatic Nervous System : SNS) • อยใู่ ตอ้ านาจจติ ใจ • ไดแ้ ก่ เสน้ ประสาทสมอง (cranial nerves) 12 คู่ และ เสน้ ประสาทไขสันหลงั (spinal nerves) 31 คู่ * บางครั้ง SNS ทางานอยู่นอกอานาจจติ ใจได้ คือ การตอบสนองของกลา้ มเน้อื ลายที่ไม่ตอ้ งผ่าน สมอง (reflex)04/05/61 60

Reflex action- เป็นการตอบสนองต่อสิง่ เรา้ อยา่ งรวดเรว็ อาศยั เซลล์ประสาท 3 เซลล์: การกระตุกขา (เกดิ จากการหดตัวของกล้ามเนอ้ื ขาซง่ึ เปน็ กลา้ มเน้อื ลาย) เป็นการตอบสนองสงิ่ เรา้ ในเวลาสนั้ ๆ โดยไมผ่ า่ นสมอง กริ ิยาดังกลา่ วเรยี กว่า รเี ฟลก็ ซ์แอกชัน (reflex action) ทีม่ า : สสวท.ชีววทิ ยา เล่ ม 2 ,2556:125 6104/05/61

Question * รีเฟล็กแอกชนั ของการกระตกุ ขาเมอ่ื เคาะทหี่ วั เขา่กบั การชกั ขาหนีเมอ่ื เหยยี บเศษแกว้ ...รเี ฟลก็ แบบใดซับซ้อนกวา่ เพราะเหตใุ ด? 04/05/61 62

แผนภาพ Reflex Action รเี ฟลก็ ซ์แอกชนั ที่หวั เข่า (knee jerk) รเี ฟล็กซ์เม่ือเดนิ ไปเตะกอ้ นหนิ ท่มี า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:126-128 6304/05/61

-รเี ฟล็กแอกชันมผี ลต่อการดารงชวี ติ ของคนเราอย่างไรการทางานของระบบประสาทท่เี ป็ นวงจรนเี้ รียกว่า รเี ฟล็ก-อาร์ก(reflex arc) ซึ่งประกอบย่อยๆ 5 หน่วย ดงั ภาพ บางครัง้ รีเฟล็กอาร์กอาจไม่จาเป็ นต้องมเี ซลล์ประสาทประสานงานก็ได้ เช่นการกระตุกเมื่อเคาะท่ีหัวเข่าจะประกอบด้วยเซลล์ประสาทเพยี งสองชนิดเท่าน้นั 04/05/61 64

ระบบประสาทอตั โนวตั ิ (Autonomic Nervous System : ANS)-เป็นระบบประสาทท่คี วบคุมการทางานของอวัยวะภายใน โดยควบคมุ กล้ามเน้อืเรยี บ และกลา้ มเนื้อหวั ใจ เปน็ การควบคุมทไี่ มอ่ ยใู่ นอานาจจติ ใจ(involuntary) ทม่ี า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:126-128 6504/05/61

การทางานของระบบประสาทซมิ พาเทติกกับระบบประสาทพาราซมิ พาเทติกจะควบคุมการทางานของอวัยวะภายในให้ 66 ทางานตรงกนั ข้าม04/05/61

การเปรียบเทยี บภายในระบบประสาทอตั โนวตั ิ ท่มี า : สสวท.ชีววิทยา เล่ ม 2 ,2556:126-128 6704/05/61

เนื้อเย่ือ / อวัยวะ parasympathetic sympathetic 1. หวั ใจ เตน้ ช้ำและเบำ เต้นแรงและเร็ว 2. มำ่ นตำ ขยำยเลก็ น้อย หดเลก็ นอ้ ย 3. หลอดลม หดเล็ก ขยำย 4. หลอดเลอื ด หด ขยำยตัว 5. ควำมดนั โลหติ ต่ำลง สูงขึน้ 6. ทำงเดนิ อำหำร เคลือ่ นไหวดขี นึ้ และทำงำนดีขึน้ เคลื่อนไหวช้ำและทำงำนลดลง 7. ต่อมเหงือ่ เหง่ือออกน้อยลง เหงื่อออกมำก 8. อณุ หภูมริ ่ำงกำย ลดลง เพมิ่ ขึ้น 9. กระเพำะปัสสำวะ หดตัว ยืดออก 10. มดลูก กำรบีบตวั เพม่ิ ขนึ้ กำรบีบตัวลดลง04/05/61 68

เปรยี บเทยี บวงจรระบบประสาทโซมาตกิ กบั วงจรระบบประสาทอตั โนมตั ิSomatic Nervous System : SNS Autonomic Nervous System : ANS- วงจรประสาทของ ANS ประกอบดว้ ย 5 หนว่ ย เหมือนกับ SNS 69– เพียงแต่ ANS มเี ซลล์ประสาทสง่ั การ 2 เซลล์ และไม่มเี ซลลป์ ระสาทประสานงาน 69 04/05/61 04/05/61

Somatic Nervous System : SNS04/05/61 70

Autonomic Nervous System : ANS04/05/61 71

ตารางเปรียบเทยี บการทางานของระบบประสาทโซมาตกิ (SNS) กับระบบประสาทอตั โนมตั ิ (ANS) 3. 7204/05/61

อวยั วะรับสมั ผสั (Sensory Organs)04/05/61 73

04/05/61 74

ดวงตากับการรับภาพ04/05/61 75

o ลูกตามกี ล้ามเนื้อ 6 มดั ทาหน้าที่กลอกลกู ตาไปมาo ลูกตาประกอบด้วยเน้อื เยื่อผนังหุ้มลูกตา 3 ชั้น 1. ชน้ั นอก (sclera) 2. ช้นั กลาง (choroid) 3. ชนั้ ใน (retina)04/05/61 76

04/05/61 77

กลไกการมองเหน็04/05/61 78

* ภายในเรตนิ ามีความไวต่อแสงมากเนอื่ งจากเรตินาประกอบด้วยเซลลร์ บั แสง 2 ชนิด ไดแ้ ก่1. Rod cell 2. Cone cell ทางานไดด้ ขี ณะทางานไดด้ ขี ณะแสงสลัว ความเข้มแสงสงู บอกความแตกตา่ ง ของสี เย่ือห้มุ เซลลร์ ูปแท่งมสี ารสมี ว่ งแดงชอ่ื โรดอปซนิ (rhodopsin) ประกอบดว้ ย opsin + retinol ซึง่ ไวต่อแสง ถา้ มแี สง=> retinol จะไม่เกาะกับ opsin ทาให้กระแสประสาทส่งไปตามเส้นประสาท สมองคู่ท่ี 2 ใหแ้ ปลเปน็ ภาพ ถา้ ไม่มแี สง => opsin และ retinol จะรวมตัวกนั เป็น rhodopsin ใหม่04/05/61 79

ommatidium04/05/61 80

04/05/61 81

แผ่นทดสอบตำบอดสี04/05/61 82

โครงสร้างภายในของหู (EAR) 1. ใบหู (pinna) 2. รูหู 3. เย่อื แก้วหู (Ear drum) 4. ทอ่ ยสู เตเซยี น(Eustachian tube) 5. กระดกู ค้อน(Malleus) 6. กระดกู ทงั่ (Incus) 7. กระดกู โกลน(Stapes) 8. คอเคลีย(Cochlea) 9. เส้นประสาทคทู่ ี่ 8(auditory nervous)04/05/61 83

ท่อยสู เตเซียนทาหนา้ ทอ่ี ะไร? 84= ปรบั ความดันระหวา่ งหตู อนกลาง และอากาศภายนอก04/05/61

การทางานของหู หู =ได้ยินเสยี งและการทรงตัว มี 3 สว่ นคือ  หชู ้นั นอก: มีใบหู (รับเสียง) รหู ู +แกว้ หู (นา เสียงเข้าไปและสง่ ตอ่ ไปยังหูชัน้ กลาง)  หชู ั้นกลาง:มกี ระดกู 3 ชิ้น(สง่ คลนื่ เขา้ ไปยังหู ชั้นใน)  หูชัน้ ใน: cochlea (อวัยวะรบั เสียง) และ semicircular canal (การทรงตัว)เม่ือคลนื่ เสียงผ่านเขา้ ไปจนถึง cochlea กจ็ ะทาให้ของเหลวภายในสนั่ สะเทือน กระตุ้นอวัยวะรบัเสียงให้สง่ สัญญาณ ไปตาม CN คู่ท่ี 8 เพอ่ื ส่งเขา้ สสู่ มองต่อไป04/05/61 85

04/05/61 86

04/05/61 87

04/05/61 88

04/05/61 89

จมกู กบั การดมกลน่ิ (NOSE)• ภายในโพรงจมกู มเี ซลลป์ ระสาทรบั กล่นิ (olfactory neuron) 90• เซลลป์ ระสาทรบั กลิ่น คอื CN คทู่ ี่ 1• สมองสว่ น Cerebrum เกยี่ วข้องกับการดมกล่นิ04/05/61

04/05/61 91

ลน้ิ กับการรับรสดา้ นบนของผวิ ล้ิน มีปุ่มลิ้น (papilla) ต่มุ รับรส (test bud) ซึ่งมีเซลล์รับรส (gustatorycell) ต่อกับใยประสาททาหนา้ ที่รับรส สง่ ไปตาม CN คู่ท่ี 7 และ 904/05/61 92

04/05/61 93

04/05/61 94

ผิวหนัง (SKIN)  มีหนว่ ยรบั ความรู้สึกไวทีต่ อ่ การ กระต้นุ ในระดบั ตา่ ง ๆ ของ ผิวหนัง  แต่ละบริเวณมีปลายประสาทรบั ความรูส้ กึ อยู่ หนาแน่นตา่ งกนั04/05/61 95

04/05/61 96