รำวงมาตรฐาน 1

หอ้ งเรยี นนาฏศลิ ปอ์ อนไลน์ by ครแู ก้ม เลม่ ท่ี 1

ห้องเรียนนาฏศิลปอ์ อนไลน์ by ครแู กม้ รำวงมาตรฐาน เป็นการแสดงที่พัฒนามาจากการรำโทนซึ่งเป็นรำวงพื้นเมือง ของไทย รำโทนเป็นการรำและร้องของชาวบ้าน ซึ่งจะมีผู้ชายและผู้หญิง รำกันเป็นคู่ ๆ รอบ ๆ ครกตำข้าวที่วางคว่ำไว้ หรือไม่ก็รำกันเป็นวงกลม โดยมีโทนเป็นเครื่องดนตรี ประกอบจังหวะ ดว้ ยเหตทุ ่เี สยี งโทนเปน็ หลกั ในการตีกำกับจงั หวะจึงเรียกการแสดงนี้ว่า “รำโทน” ลักษณะการรำ และการร้องเป็นไปตามความถนัด ไม่มีแบบแผนกำหนด ไว้ กระทั่งสมัยช่วงสมัยสงครามโลกคร้ังที่ 2 ระหว่างปี พ.ศ. 2484 - 2488 ซึ่งเป็นระยะ ที่ญี่ปุ่นยกกองทัพผ่านประเทศไทยมีการโจมตีทางอากาศอยู่เสมอ ประชาชนชาวไทย ได้รับความเดือนร้อน ต่างอยู่ในสถานการณ์ที่หวาดกลัวเป็นอย่างมาก จึงได้หาวิธีการ ผอ่ นคลายความตึงเครยี ด ความหวาดผวา ดว้ ยการนำศิลปะพ้ืนบ้านท่ีซบเซาไป กลับมา รอ้ งรำทำเพลงน่นั ก็คือ “การเลน่ รำโทน” ซึง่ คำร้องทำนอง และการแต่งกายกย็ ังคงเรยี บ ง่ายเน้นความสะดวกสบายสนุกสนานเช่นเดิม เพลงที่นิยมได้แก่ เพลงใกล้เข้าไปอีกนิด ชอ่ มาลี ตามองตา ยวนยาเหล เปน็ ต้น ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2487 จอมพล ป. พิบูลสงครามซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีในสมัย นั้นต้องการจะปลอบขวัญประชาชนจากความกลัวภัยสงคราม ประกอบกับจะเชิดชู ศิลปะการแสดงและรักษาแบบแผนนาฏศิลป์ไทยจึงได้มอบให้กรมศิลปากรเป็น ผู้รับผิดชอบในการปรับปรุงและพัฒนาการรำ (รำโทน) ขึ้นใหม่ให้มีระเบียบแบบแผน มีความงดงามมากยิ่งขึ้นทั้งทางด้านเนื้อร้อง ทำนองเพลง และนำท่ารำจากแม่บท กำหนดเป็นทา่ รำเฉพาะแตล่ ะเพลงอยา่ งเปน็ แบบแผน

ห้องเรยี นนาฏศลิ ป์ออนไลน์ by ครแู กม้ รำวงมาตรฐาน ประกอบด้วยเพลงท้งั หมด 10 เพลง - กรมศิลปากรแต่งเนือ้ ร้องจำนวน 4 เพลง คือ 1. เพลงงามแสงเดอื น (เพลงที่ 1) 2. เพลงชาวไทย (เพลงท่ี 2) 3. เพลงรำมาซิมารำ (เพลงท่ี 3) 4. เพลงคืนเดือนหงาย (เพลงท่ี 4) - ท่านผู้หญงิ ละเอยี ด พบิ ูลสงคราม แตง่ เนอ้ื ร้องเพ่มิ อกี 6 เพลงคือ 1. เพลงดวงจันทร์วนั เพ็ญ (เพลงที่ 5) 2. เพลงดอกไม้ของชาติ (เพลงที่ 6) 3. เพลงหญงิ ไทยใจงาม (เพลงที่ 7) 4. เพลงดวงจันทร์ขวัญฟา้ (เพลงท่ี 8) 5. เพลงยอดชายใจหาญ (เพลงท่ี 9) 6. เพลงบูชานกั รบ (เพลงท่ี 10)

หอ้ งเรียนนาฏศิลป์ออนไลน์ by ครแู ก้ม อ เครื่องดนตรีที่ใช้ในการแสดง “รำโทน” หรือ “รำวง” นั้นแต่เดิม มีเครื่อง ดนตรีประกอบการรำ คือ โทน ฉิ่ง กรับ ต่อมาเมื่อมีการพัฒนา “รำโทน” ขึ้นจนเป็น “รำวงมาตรฐาน” จนถึงปจั จบุ นั จงึ ได้เพมิ่ เครื่องดนตรปี ระกอบเปน็ วงดนตรีป่พี าทย์ ไทย หรอื วงดนตรสี ากลบรรเลง โทน เครือ่ งดนตรี ฉิ่ง ท่ใี ช้แตเ่ ดิม กรับ เคร่อื งดนตรไี ทย ในปจั จุบนั

หอ้ งเรยี นนาฏศิลปอ์ อนไลน์ by ครแู กม้ รำวงมาตรฐานนิยมเล่นในงานรื่นเริงบันเทิงต่าง ๆ และยังนิยมนำมาใช้เล่นแทน การเต้นรำ สำหรับเครื่องแต่งกายก็มีการกำหนดการแต่งกายของผู้แสดงให้มีระเบียบ ซึ่งครั้งแรกปรากฏการแตง่ กายแบบชุดสากลนยิ ม การแต่งกายรำวงมาตรฐานยคุ แรกของกรมศลิ ปากร ทม่ี า. จากหนังสอื รำวงของกรมศลิ ปากร (หน้า 14 – 19), โดย ธนิต อยูโ่ พธ์ิ, 2514, กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ์การศาสนา. ต่อมากรมศิลปากรได้กำหนดการแต่งกายชุดรำวงมาตรฐานด้วยการใช้ชุดไทย และชดุ สากลนิยมโดยแตง่ เปน็ คู่ ๆ รับกันทง้ั ชายและหญิง แต่งสบื มาจนถึงปัจจุบัน ดงั นี้ แบบท่ี 1 แบบชาวบ้าน ชาย นงุ่ ผา้ โจงกระเบน สวมเสอื้ คอพวงมาลัย เอวคาดผ้าหอ้ ยชายดา้ นหนา้ หญิง นุ่งโจงกระเบน ห่มผ้าสไบอัดจีบ ปล่อยผม ประดับดอกไม้ที่ผม ดา้ นซ้าย คาดเข็มขัด ใส่เครอ่ื งประดับ

ห้องเรียนนาฏศลิ ปอ์ อนไลน์ by ครูแก้ม แบบท่ี 2 แบบรชั กาลท่ี 5 ชาย นงุ่ ผา้ โจงกระเบน สวมเสือ้ ราชปะแตน ใสถ่ ุงเทา้ รองเท้า หญิง นุ่งผ้าโจงกระเบน สวมเสื้อลูกไม้ สไบพาดบ่าผูกเป็นโบว์ทิ้งชายไว้ข้าง ลำตวั ใสเ่ คร่อื งประดบั มุก แบบที่ 3 แบบสากลนิยม ชาย นงุ่ กางเกง สวมสูท ผกู เนคไท หญิง นงุ่ กระโปรงป้ายข้าง ยาวกลอมเทา้ ใสเ่ สื้อคอกลม แขนกระบอก

หอ้ งเรียนนาฏศิลป์ออนไลน์ by ครูแก้ม แบบที่ 4 แบบราตรสี โมสร ชาย นุ่งกางเกง สวมเสื้อพระราชทาน เอวคาดผา้ หอ้ ยชายดา้ นหน้า หญิง นุ่งกระโปรงยาวจีบหน้านาง ใส่เสื้อจับเดรป มีชายผ้าห้อยจากบ่าลงไป ทางดา้ นหลัง เปิดไหล่ขวา ศรี ษะทำผมเกลา้ เป็นมวยสงู ใสเ่ กีย้ ว และเคร่ืองประดบั นอกจากนี้การแสดงชุดรำวงมาตรฐานยังสามารถเลือกใช้การแต่งกายแบบ ชาวบ้าน แบบรัชกาลท่ี 5 แบบสากลนิยม แบบราตรีสโมสร รูปแบบใดรูปแบบหนึ่งมา แต่งก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ โอกาส และความเหมาะสมของการนำไปใช้ในการ แสดงแต่ละคร้งั ท่มี า : https://sites.google.com/site/tayakornwason/hna-erek

ห้องเรยี นนาฏศิลป์ออนไลน์ by ครแู ก้ม รำวงมาตรฐานเป็นการรำคู่ ในลกั ษณะรปู แบบการแสดงหมู่ แสดงเป็นค่ชู าย-หญิง จำนวน 4 หรือ 5 คู่ ซึ่งมีท่ารำขึ้นจากท่ารำมาตรฐานในเพลงแม่บท จำนวน 14 ท่ารำ ความงามของ การรำอยู่ที่กระบวนท่ารำที่มีเอกลักษณะในแต่ละเพลง รวมทั้งรูปแบบการแสดงใน ลกั ษณะการแปลแถวเป็นวงกลม (แบบทวนเข็มนาฬกิ า) ข้นั ตอนการรำ ประกอบด้วย 1. ผู้แสดงชายและหญิงเดินออกมาเป็นแถวตรงสองแถว หันหน้าเข้าหากัน ต่าง ฝ่ายทำความเคารพด้วยการไหว้ 2. รำแปรแถวเป็นวงกลมตามทำนองเพลง และรำตามบทร้องรวม ๑๐ เพลง โดย เปลี่ยนทา่ รำไปตามเพลงต่าง ๆ เริ่มตั้งแตเ่ พลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลงรำซมิ า รำ เพลงคืนเดือนหงาย เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงหญิงไทยใจ งาม เพลงดวงจนั ทร์ขวญั ฟา้ เพลงยอดชายใจหาญ และเพลงบชุ านกั รบ 3. เมื่อรำจบบทร้องในเพลง ที่ 10 เพลงบูชานักรบ ผู้แสดงรำเข้าเวที ทีละคู่ตาม ทำนองเพลงจนจบ หรอื หนั หนา้ เข้าหาคทู่ ำความเคารพดว้ ยการไหว้ ก่อนออกจากวง

ห้องเรยี นนาฏศลิ ปอ์ อนไลน์ by ครูแกม้ ท่ี เพลง ท่ารำชาย ทา่ รำหญงิ 1 เพลงงามแสงเดือน ท่าสอดสรอ้ ยมาลา ท่าสอดสรอ้ ยมาลา 2 เพลงชาวไทย ทา่ ชักแป้งผัดหน้า ท่าชกั แป้งผัดหนา้ 3 เพลงรำมาซมิ ารำ ทา่ รำส่าย ท่ารำสา่ ย 4 เพลงคืนเดือนหงาย ท่าสอดสรอ้ ยมาลาแปลง ท่าสอดสร้อยมาลาแปลง 5 เพลงดวงจันทร์วนั เพญ็ ท่าแขกเตา้ เข้ารงั และท่าผาลาเพยี งไหล่ ท่าแขกเต้าเข้ารงั และท่าผาลาเพียงไหล่ 6 เพลงดอกไม้ของชาติ ทา่ รำยัว่ ท่ารำย่ัว 7 เพลงหญงิ ไทยใจงาม ทา่ พรหมสีห่ น้า และท่ายงู ฟอ้ นหาง ท่าพรหมสห่ี น้า และทา่ ยูงฟ้อนหาง 8 เพลงดวงจันทร์ขวัญฟา้ ทา่ ช้างประสานงา ท่าจนั ทรท์ รงกลด ท่าชา้ งประสานงา ท่าจนั ทร์ทรงกลด 9 เพลงยอดชายใจหาญ ทา่ จ่อเพลิงกาฬ ท่าชะนรี ่ายไม้ 10 เพลงบูชานักรบ ทา่ จันทร์ทรงกลด และทา่ ขอแกว้ ทา่ ขดั จางนางและท่าลอ่ แกว้

ห้องเรยี นนาฏศิลปอ์ อนไลน์ by ครูแก้ม 1 ทา่ สอดสรอ้ ยมาลา 2 เพลงงามแสงเดอื น ทา่ ชกั แปง้ ผัดหนา้ เพลงชาวไทย

หอ้ งเรยี นนาฏศลิ ป์ออนไลน์ by ครูแก้ม 3 ทา่ รำสา่ ย เพลงรำมาซมิ ารำ 4 ทา่ สอดสร้อยมาลาแปลง เพลงคนื เดอื นหงาย

ห้องเรียนนาฏศิลปอ์ อนไลน์ by ครแู ก้ม 5 ทา่ แขกเตา้ เขา้ รัง 5 เพลงดวงจันทรว์ นั เพ็ญ ทา่ ผาลาเพียงไหล่ เพลงดวงจันทร์วนั เพ็ญ

หอ้ งเรยี นนาฏศลิ ป์ออนไลน์ by ครแู ก้ม ทา่ รำย่วั 7 6 เพลงดอกไมข้ องชาติ ทา่ พรหมสี่หน้า เพลงหญิงไทยใจงาม

หอ้ งเรียนนาฏศลิ ป์ออนไลน์ by ครแู ก้ม 7 ทา่ ยงู ฟ้อนหาง 8 เพลงหญิงไทยใจงาม ทา่ ช้างประสานงา เพลงดวงจันทรข์ วัญฟ้า

ห้องเรียนนาฏศลิ ป์ออนไลน์ by ครแู กม้ 8 ทา่ จันทรท์ รงกลด 9 เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า ชาย : ท่าจอ่ เพลิงกาฬ หญงิ : ทา่ ชะนีร่ายไม้ เพลงยอดชายใจหาญ

ห้องเรยี นนาฏศิลป์ออนไลน์ by ครแู ก้ม 10 ชาย : ทา่ จันทร์ทรงกลด 10 เพลงบชู านักรบ หญิง : ทา่ ขัดจางนาง เพลงบชู านักรบ

หอ้ งเรียนนาฏศลิ ปอ์ อนไลน์ by ครูแก้ม 10 เพลงบูชานักรบ ชาย : ท่าขอแก้ว หญิง : ท่าล่อแกว้

หอ้ งเรยี นนาฏศลิ ป์ออนไลน์ by ครูแก้ม ศึกษาตอ่ ได้ ในรำวงมาตรฐานเลม่ ท่ี 2 นะคะ