ความฉลาดทางดิจิทัล (DQ)

ความฉลาดทางดจิ ิทลั (DQ : Digital Intelligence Quotient) จั ด ทา โ ด ย นางสาวมนสิชา คาทอง รหัสนักศึกษา 634102015 สาขาวิชาภาษาอังกฤษ หมู่ 1

คานา รายงานเลม่ น้ีเป็นสว่ นหนึง่ ของวิชานวตั กรรมและเทคโนโลยสี ารสนเทศเพอื่ การสอ่ื สารการศึกษา ซึ่งขา้ พเจ้าได้ศกึ ษาในหัวข้อ เรื่อง ความฉลาดทางดิจทิ ัล (DQ : Digital Intelligence Quotient) และไดศ้ กึ ษาค้นควา้ หาข้อมูลจากอนิ เทอรเ์ น็ต และสอื่ ลอ้ มตัว หวงั เปน็ อย่างยง่ิ วา่ จะเกิดประโยชนต์ อ่ ผทู้ สี่ นใจอ่านขอ้ มูลดังกลา่ ว หากผิดพลาดประการใดของอภยั มา ณ ท่นี ด้ี ว้ ย นางสาวมนสิชา คาทอง ผูจ้ ดั ทา

สารบัญ หนา้ 1 เรอื่ ง 2 ทักษะในการรักษาอัตลักษณท์ ีด่ ขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) 3 ทักษะในการรกั ษาข้อมลู ส่วนตวั (Privacy Management) 4 ทกั ษะในการคิดวเิ คราะห์มวี ิจารณญาณทดี่ ี (Critical Thinking) 5 ทกั ษะในการจดั สรรเวลาหนา้ จอ (Screen Time Management) 6 ทักษะในการรบั มอื กบั การคกุ คามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) 7 ทกั ษะในการบรหิ ารจัดการข้อมลู ทีผ่ ู้ใชง้ านท้ิงไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) 8 ทักษะในการรักษาความปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) 9 ทกั ษะในการใชเ้ ทคโนโลยีอย่างมีจรยิ ธรรม (Digital Empathy) บรรณานุกรม

ทกั ษะในการรกั ษาอัตลกั ษณ์ท่ดี ขี องตนเอง 1 (Digital Citizen Identity) ต้องมคี วามสามารถในการสรา้ งสมดุล บรหิ ารจัดการ รักษาอัตลักษณ์ทดี่ ีของตนเองไว้ใหไ้ ด้ ทั้งในสว่ นของโลกออนไลนแ์ ละโลก ความจรงิ โดยตอนน้ปี ระเดน็ เรื่องการสรา้ งอัตลักษณอ์ อนไลน์ถือเปน็ ปรากฏการณ์ใหม่ ทท่ี าใหบ้ ุคคลสามารถแสดงออกถึงความเป็นตัวตน ต่อสังคมภายนอก โดยอาศัยชอ่ งทางการสื่อสารผา่ นเวบ็ ไซต์เครอื ข่ายสังคมในการอธบิ ายรปู แบบใหมข่ องการส่อื สารแบบมีปฏสิ มั พันธ์ทาง อินเทอรเ์ น็ต ซงึ่ เป็นการแสดงออกเกยี่ วกบั ตัวตนผ่านเวบ็ ไซตเ์ ครือข่ายสงั คมต่างๆ

ทกั ษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว 2 (Privacy Management) ดุลพนิ ิจในการบรหิ ารจัดการขอ้ มูลสว่ นตัว โดยเฉพาะการแชรข์ ้อมลู ออนไลน์เพือ่ ป้องกันความเป็นส่วนตัวทงั้ ของตนเองและผอู้ น่ื เปน็ สิ่งสาคัญที่ตอ้ งประกอบอย่ใู นพลเมืองดจิ ทิ ลั ทุกคน และพวกเขาจะต้องมีความตระหนักในความเท่าเทียมกันทางดิจิทัล เคารพในสิทธิ ของคนทกุ คน รวมถงึ ตอ้ งมวี จิ ารณญาณในการรักษาความปลอดภัยของขอ้ มูลตนเองในสงั คมดจิ ทิ ัล ร้วู า่ ขอ้ มลู ใดควรเผยแพร่ ข้อมลู ใดไม่ ควรเผยแพร่ และตอ้ งจัดการความเสีย่ งของขอ้ มลู ของตนในสอ่ื สังคมดิจิทลั ไดด้ ้วย

ทกั ษะในการคิดวเิ คราะหม์ วี ิจารณญาณท่ดี ี 3 (Critical Thinking) ความสามารถในการวิเคราะห์แยกแยะระหวา่ งขอ้ มูลที่ถูกต้องและขอ้ มลู ท่ีผดิ ขอ้ มูลท่มี เี นอ้ื หาดีและขอ้ มลู ทีเ่ ข้าข่ายอนั ตราย รู้ ว่าขอ้ มลู ลักษณะใดที่ถูกส่งผา่ นมาทางออนไลนแ์ ล้วควรตั้งข้อสงสัย หาคาตอบให้ชดั เจนกอ่ นเชื่อและนาไปแชร์ ดว้ ยเหตนุ ี้ พลเมอื งดจิ ิทัล จงึ ตอ้ งมีความรคู้ วามสามารถในการเขา้ ถึง ใช้ สร้างสรรค์ ประเมิน สังเคราะห์ และสอ่ื สารข้อมูลขา่ วสารผ่านเครื่องมอื ดจิ ทิ ัล ซ่ึงจาเปน็ ตอ้ งมี ความรดู้ า้ นเทคนิคเพือ่ ใชเ้ ครอ่ื งมอื ดิจิทลั เช่น คอมพวิ เตอร์ สมารต์ โฟน แท็บเลต็ ไดอ้ ยา่ งเชี่ยวชาญ รวมถึงมีทกั ษะในการรคู้ ดิ ขนั้ สงู เช่น ทกั ษะการคิดอยา่ งมีวิจารณญาณ ท่จี าเป็นตอ่ การเลือก จัดประเภท วเิ คราะห์ ตีความ และเขา้ ใจข้อมลู ข่าวสาร มีความรู้และทักษะใน สภาพแวดลอ้ มดิจทิ ัล การรู้ดิจทิ ัลโดยม่งุ ให้เป็นผู้ใช้ท่ีดี เปน็ ผเู้ ข้าใจบริบททด่ี ี และเปน็ ผ้สู ร้างเนื้อหาทางดจิ ิทลั ทดี่ ี ในสภาพแวดล้อมสังคม ดิจิทลั

ทกั ษะในการจดั สรรเวลาหนา้ จอ 4 (Screen Time Management) ทักษะในการบริหารเวลากับการใชอ้ ปุ กรณ์ยคุ ดจิ ทิ ลั รวมไปถงึ การควบคมุ เพ่อื ให้เกิดสมดลุ ระหว่างโลกออนไลน์และโลก ภายนอก นับเป็นอีกหน่ึงความสามารถทบ่ี ่งบอกถึง ความเป็นพลเมืองดจิ ทิ ลั ไดเ้ ปน็ อย่างดี เพราะเปน็ ทร่ี ู้กันอยู่แล้ววา่ การใช้เทคโนโลยี สารสนเทศทข่ี าดความเหมาะสมยอ่ มส่งผลเสยี ตอ่ สุขภาพโดยรวม ท้ังความเครยี ดตอ่ สขุ ภาพจิตและเป็นสาเหตุกอ่ ให้เกิดความเจบ็ ปว่ ยทาง กาย ซ่งึ นาไปสกู่ ารสูญเสียทรัพย์สินเพอ่ื ใชร้ กั ษา และเสียสขุ ภาพในระยะยาวโดยร้เู ท่าไมถ่ งึ การณ์

ทกั ษะในการรบั มือกบั การคกุ คามทางโลกออนไลน์ 5 (Cyberbullying Management) จากขอ้ มูลทางสถติ ิลา่ สุด สถานการณใ์ นเรือ่ ง Cyber bullying ในไทย มคี ่าเฉลีย่ การกลน่ั แกล้งบนโลกออนไลน์ในรูปแบบต่างๆ ที่สงู กว่าค่าเฉลย่ี โลกอยู่ท่ี 47% และเกดิ ในรปู แบบท่ีหลากหลาย อาทิ การด่าทอกนั ด้วยข้อความหยาบคาย การตดั ต่อภาพ สร้างขอ้ มูลเทจ็ รวมไปถงึ การต้งั กล่มุ ออนไลนก์ ดี กนั เพื่อนออกจากกล่มุ ฯลฯ ดังนัน้ ว่าที่พลเมืองดจิ ิทัลทุกคน จึงควรมีความสามารถในการรับรแู้ ละรบั มือ การคุกคามขม่ ขบู่ นโลกออนไลน์ไดอ้ ย่างชาญฉลาด เพื่อป้องกนั ตนเองและคนรอบขา้ งจากการคกุ คามทางโลกออนไลนใ์ หไ้ ด้

ทกั ษะในการบริหารจดั การขอ้ มูลทผ่ี ู้ใช้งานทง้ิ ไวบ้ นโลกออนไลน์ 6 (Digital Footprints) มีรายงานการศกึ ษาวจิ ยั ยนื ยันว่า คนรนุ่ Baby Boomer คอื กลุ่ม Aging ทีเ่ กิดต้งั แต่ปี พ.ศ. 2487 – 2505 มกั จะใช้งาน อุปกรณ์คอมพวิ เตอรห์ รอื โทรศพั ทเ์ คลอ่ื นท่ีของผู้อื่น และเปดิ ใชง้ าน WiFi สาธารณะ เสร็จแลว้ มกั จะละเลย ไมล่ บรหสั ผ่านหรอื ประวัติการ ใชง้ านถึง 47% ซึ่งเสี่ยงมากทจี่ ะถกู ผูอ้ ืน่ สวมสิทธิ ขโมยตัวตนบนโลกออนไลน์ และเข้าถึงขอ้ มลู สว่ นบุคคลไดอ้ ย่างง่ายดาย ดังนน้ั ความเปน็ พลเมอื งดจิ ิทัล จึงต้องมีทักษะความสามารถทจ่ี ะเขา้ ใจธรรมชาติของการใชช้ วี ติ ในโลกดจิ ิทลั วา่ จะหลงเหลือร่องรอยขอ้ มลู ทง้ิ ไว้เสมอ รวม ไปถึงต้องเขา้ ใจผลลัพธท์ ี่อาจเกดิ ข้นึ เพื่อการดแู ลสงิ่ เหลา่ นอี้ ย่างมีความรับผดิ ชอบ

ทกั ษะในการรักษาความปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ 7 (Cybersecurity Management) ความสามารถในการปอ้ งกนั ข้อมลู ด้วยการสรา้ งระบบความปลอดภยั ท่เี ขม้ แขง็ และป้องกันการโจรกรรมข้อมูลไม่ให้เกดิ ข้นึ ได้ ถ้า ตอ้ งทาธรุ กรรมกบั ธนาคารหรือซ้อื สนิ ค้าออนไลน์ เชน่ ซือ้ เส้ือผ้า ชุดเดรส เปน็ ตน้ ควรเปลี่ยนรหัสบอ่ ยๆ และควรหลีกเล่ียงการใช้ คอมพิวเตอร์สาธารณะ และหากสงสยั ว่าข้อมลู ถกู นาไปใชห้ รือสญู หาย ควรรบี แจง้ ความและแจ้งหน่วยงานที่เกีย่ วข้องทนั ที

ทักษะในการใช้เทคโนโลยอี ย่างมีจรยิ ธรรม 8 (Digital Empathy) ความสามารถในการเหน็ อกเห็นใจและสร้างความสมั พนั ธท์ ีด่ ีกบั ผู้อื่นบนโลกออนไลน์ พลเมอื งดิจทิ ลั ทีด่ ีจะต้องรถู้ ึงคณุ ค่าและ จรยิ ธรรมจากการใชเ้ ทคโนโลยี ต้องตระหนักถึงผลพวงทางสังคม การเมอื ง เศรษฐกจิ และวัฒนธรรม ทเี่ กิดจากการใชอ้ ินเทอรเ์ นต็ การ กดไลก์ กดแชร์ ขอ้ มลู ข่าวสาร ออนไลน์ รวมถึงร้จู ักสิทธิและความรบั ผดิ ชอบออนไลน์ อาทิ เสรีภาพในการพดู การเคารพทรพั ย์สนิ ทาง ปญั ญาของผูอ้ น่ื และการปกปอ้ งตนเองและชมุ ชนจากความเสยี่ งออนไลน์ เช่น การกล่นั แกล้งออนไลน์ ภาพลามกอนาจารเด็ก สแปม เปน็ ต้น

9 บรรณานุกรม Phichitra Phetpareel. (2562).พลเมอื งดจิ ิทัล (Digital Citizenship): เว็บไซต์ สสส. วรพจน์ วงศ์กิจรุ่งเรอื ง.(2561).คู่มอื พลเมอื งดิจทิ ัล.