เล่มที่ 4 การร้อยมาลัย

คำชแี้ จง บทเรียนออนไลน์ หนว่ ยการเรียนรู้ เรอ่ื ง พานไหวค้ รู บทเรียนออนไลน์ หน่วยการเรียนรู้ เรอ่ื ง พานไหว้ครู กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชพี ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 5 วชิ างานประดษิ ฐ์ ง32102 โรงเรยี นชำนาญสามคั ควี ทิ ยา ประกอบดว้ ย 6 เร่อื ง เรอ่ื งที่ 4 การร้อยมาลัย ขอใหน้ กั เรยี นได้ปฏิบัติการเรียนร้ตู ามคำแนะนำเปน็ ลำดับข้ันตอน ดงั น้ี 1. นกั เรียนควรศกึ ษาจดุ ประสงคก์ ารเรยี นร้ใู หเ้ ข้าใจ 2. ก่อนท่จี ะศึกษาเนื้อหาใน นกั เรยี นจะทำแบบทดสอบก่อนเรียน เพือ่ เป็นการประเมินความรู้พ้ืนฐาน 3. นักเรยี นควรมีความซ่ือสัตย์และความต้ังใจในการเรยี นรู้เพ่อื พัฒนาตนเองลำดับกจิ กรรม โดยศึกษาดว้ ยตนเองจากบทเรียนออนไลน์ 4. เมือ่ ทำการศึกษาใบความรู้ โดยใช้การเรียนรูแ้ บบบทเรยี นออนไลน์ นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรยี นเพื่อเปน็ การประเมนิ ความรูแ้ ละตรวจคำตอบ 5. หากนกั เรยี นยังไมเ่ ขา้ ใจเน้ือหาเรอ่ื งใดเรอ่ื งหนึ่ง สามารถอา่ นทบทวนเน้ือหาในเรื่องนน้ั ๆ จนกวา่ จะเขา้ ใจ 6. สำหรบั การปฏบิ ัตินักเรยี นจะไดป้ ฏิบตั ชิ ิน้ งานกบั ครใู นช้ันเรยี น

จุดประสงค์การเรียนรู้ เรื่องท่ี 4 การร้อยมาลัย 1. อธิบายลกั ษณะโดยท่ัวไปของการร้อยมาลยั ซีกและต้มุ ได้ 2. สามารถเลอื กวัสดุและอปุ กรณท์ ี่ใชใ้ นการร้อยมาลยั ซีกและมาลยั ตุม้ ได้ 3. อธบิ ายขนั้ ตอนการร้อยมาลยั ได้อยา่ งถกู ต้อง 4. สามารถร้อยมาลัยซีกหลัก 5 และมาลัยตุ้มแบบไม่มีลายได้ 5. เกดิ เจตคติท่ีดีและสรา้ งช้นิ งานด้วยความภาคภมู ใิ จและร่วมอนรุ ักษ์ พรอ้ มสืบสานวัฒนธรรมไทยอยา่ งยง่ั ยืน

ใบความรู้ที่ 1 การรอ้ ยมาลยั ซกี ภาพมาลัยซีกจากดอกพุด ภาพมาลัยซีกจากล้วยไม้ ภาพมาลัยซีกจากกหุ ลาบ มาลยั ซกี หรือเส้ยี ว หมายถึง มาลัยทรี่ ้อยใหม้ ีลกั ษณะรูปทรงตามขวางเพียงคร่ึงวงกลมหรือน้อยกว่า ซึ่งมีหลายขนาดด้วยกัน เช่น มาลัยซีกสามหลัก มาลัยซีกห้าหลัก มาลัยซีกเจ็ดหลัก และมาลัยซีกเก้าหลกั มาลัยซีกขนาดเล็กที่สุด หรือเรียกมาลัยเสี้ยว หรืออาจเรียกว่า มาลัย 2 – 1 ก็ได้ คือ มาลัยซีกสามหลัก มาลัยซีกท่ีมขี นาดใหญท่ ส่ี ดุ คอื มาลยั ซกี สบิ เอด็ หลกั หรอื อาจเรยี กว่า มาลัย 6 – 5 กไ็ ด้ ดอกไม้ท่ีนยิ มใช้ร้อยมาลยั ซีกโดยทว่ั ไป ไดแ้ ก่ ดอกกหุ ลาบ ดอกพุด กลบี ดอกรกั แกนกลางดอกรัก เปลือกดอกรัก และดอกมะลิ ภาพกุหลาบมอญ ภาพดอกพดุ ภาพดอกรัก

ดอกไมท้ น่ี ิยมใชร้ อ้ ยมาลยั ซีกสอดไส้หรือลายสีต่างๆ นยิ มใชด้ อกกะเม็ง ดอกผกากรอง ดอกบานไมร่ ู้โรย ใบไมส้ ีต่าง ๆ ภาพดอกกะเม็ง ภาพดอกผกากรอง ภาพดอกบานไมร่ โู้ รย มาลยั ซีกมี 2 แบบ 1. แบบไมม่ ีลาย 2. แบบมลี าย ภาพมาลัยซกี ไม่มีลาย ภาพมาลยั ซีกมีลาย

วธิ ีการรอ้ ยมาลัยซีก วธิ ีการรอ้ ยมาลยั ซีก มีหลักสำคญั ดังนี้ 1. จะตอ้ งเร่ิมตน้ ร้อยจำนวนกลบี มาก และจบการร้อยดว้ ยจำนวนกลีบน้อยเสมอ เชน่ มาลยั ซีกเจด็ หลกั จะต้องเริม่ ร้อยแถวแรก = 4 กลีบ แถวที่ 2 = 3 กลบี 2. แตล่ ะแถวจะต้องร้อยให้กลีบสบั หวา่ งกนั เสมอ 3. พยายามเลอื กกลบี ขนาดเท่า ๆ กนั และเวลารอ้ ยจะต้องส่งกลบี ให้เทา่ กันทุกกลบี และ ทุกแถวดว้ ย เม่ือเวลาร้อยเสร็จแล้ว จะเหน็ เปน็ แนวหรอื แถวตามยาวข้ึนไปอยา่ งชดั เจนเป็นระเบียบสวยงาม ซ่ึงเรียกว่าหลกั นน่ั เอง ตวั อย่างแผนลายการร้อยมาลัยซกี



ใบความรู้ที่ 2 การรอ้ ยมาลัยตุ้ม มาลัยตุ้ม หมายถงึ มาลัยท่รี อ้ ยใหม้ ีลักษณะรปู ทรงตามขวางเป็นรปู วงกลมขนาดเล็ก แล้วค่อย ๆ ใหญข่ น้ึ ทีละนอ้ ย ชว่ งกลางป่องโคง้ มนแล้วค่อย ๆ ลดใหเ้ ล็กลงทีละน้อยจนมีขนาดเท่ากบั ตอนขนึ้ ต้น รูปทรงตามยาวหัวทา้ ยเรียวช่วงกลางโคง้ มน กลมขนาดเล็ก แลว้ คอ่ ย ๆ ใหญข่ ึ้นทีละนอ้ ย ชว่ งกลางป่องโค้งมนแล้วคอ่ ย ๆ ลดให้เลก็ ลงทลี ะน้อยจนมี ขนาดเทา่ กับตอนขึ้นตน้ รูปทรงตามยาวหัวท้ายเรยี วช่วงกลางโค้งมน ภาพมาลยั ตุ้มจากดอกพดุ ภาพมาลัยตมุ้ จากดอกกุหลาบ มาลัยตุม้ มี 2 แบบด้วยกัน ได้แก่ แบบไม่มลี าย และแบบมลี าย ภาพมาลยั ตุ้มแบบไมม่ ีลาย ภาพมาลัยตุ้มแบบมลี าย

แผนลายมาลัยตุ้มขนาด 9 ชนั้ แถวหรอื ชัน้ ท่ี จำนวน กลีบ 9 00000 5 8 00 0000 6 000 7 00 0 6 5 0 7 4 3 0 0 0 0 0 0 0 08 2 1 00 0 0 0 0 0 0 8 0 0 0 0 0 0 0 08 000 0000 7 00 0000 6 0 0000 5 วิธกี ารร้อยมาลัยตุ้ม มีหลกั สำคญั ดงั นี้ 1. จะตอ้ งเรม่ิ ตน้ ร้อยด้วยดอกเล็ก หรอื กลบี เลก็ กอ่ น ควรส่งกา้ นหรอื ส่งกลีบสัน้ ที่สดุ และชัน้ ตอ่ ๆ ไปควรสง่ กา้ นให้ยาวขึ้นทีละน้อยๆ จนถงึ ชอ่ งยาวประมาณครง่ึ เปน็ ชว่ งท่ีมีความป่องโตเต็มท่ี เทา่ กบั ขนาดทตี่ ้องการ ( ชอ่ ง 2-3 แถวตรงกลาง ) แลว้ ค่อยๆ ส่งก้านสั้นลงทีละน้อยย้อนกลบั มาเท่าขนาดตอน เรม่ิ ต้น 2. ความยาวของมาลยั ตมุ้ ประมาณ 2 1/2 - 3 1/2 นว้ิ ตอ้ งระวังอย่าร้อยให้ยาวนัก เพราะมองดูแล้วจะกลายเปน็ มาลัยตัวหนอน 3. การข้นึ ต้นมาลัยตุ้มนน้ั จำนวนดอกหรือกลบี ไม่แนน่ อนย่อมข้ึนอยกู่ ับขนาดของดอก หรอื กลีบด้วยวา่ มีขนาดเล็กหรอื ใหญ่ ถ้าดอกใหญ่หรือกลบี ใหญก่ ็ขึ้นจำนวนกลีบน้อย แล้วคอ่ ยๆ เพ่มิ ขน้ึ ตามความเหมาะสมในชั้นตอ่ ๆ ไป เชน่ ถ้าดอกพุดตูม ( ขนาดเล็ก ) หรือกลบี กุหลาบจะข้ึนต้นประมาณ 5 ดอก หรือ 5 กลบี แตถ่ า้ เป็นดอกบานไมร่ โู้ รยจะขนึ้ ต้นเพียง 1 ดอกเท่านน้ั

แผนลายมาลัยตุ้มลายขนมเปียกปูนสอดไส้ แถวหรือช้นั ที่ จำนวนกลบี 13 00000 5 12 0 0 000 0 6 11 00 0 0 0 0 0 7 10 00 0 x 0 0 0 7 9 000 x x 0 0 0 8 8 000x @x 0 0 09 7 0 0x @ @ x 0 0 09 6 0 0 0x @ x 0 0 0 9 5 00 0 x x 0 0 0 8 4 000 x 0 0 0 7 3 00 0 0 0 0 0 7 2 00 0 0 0 0 6 1 0 00 00 5 กลีบที่ 1 2 3 4 5 0 = กลบี กุหลาบ X = ใบกระบือหรอื ใบแก้ว หรอื ใบอ่ืน ๆ @ = ดอกหญา้ ผักคราด หรือดอกเบญจมาศน้ำ หรือกลบี บานบุรีหรอื ดอกบานไม่รู้โรย

หน้าที่ใชส้ อยของมาลยั 1. ใชเ้ ปน็ มาลยั ชำร่วยให้แกแ่ ขกท่ีมาในงาน เชน่ งานหล่ังน้ำพระพุทธมนต์ในพิธีมงคลสมรส หรือในโอกาสตา่ ง ๆ 2. ใช้เปน็ สว่ นประกอบตกแต่งในงานประดิษฐด์ อกไมส้ ดของไทย เช่น งานเครื่องแขวนดอกไมส้ ด ของไทย บายศรี พานไหวค้ รู 3. ร้อยใสไ่ ม้ไผแ่ หลม ๆ ต่อก้านแล้วปักแจกัน หรือจดั ดอกไม้สดในโอกาสตา่ งๆ 4. ใช้ประกอบเป็นมาลยั คล้องมอื / คล้องคอ 5. ใชร้ ดั มวยผม ภาพการนำมาลยั ซกี และมาลัยตุ้มนำมาตกแตง่ ในพานไหวค้ รู

ภาพการนำมาลัยซกี และมาลยั ตุ้มนำมาตกแตง่ ในพานไหวค้ รู

บรรณานุกรม กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น.หนังสือเรยี นวิชาช่างดอกไม้สด.การจดั ดอกไม้มาลัย ( 2535 ) จันทนา สวุ รรณมาลี. ( 2533 ).ประเภทของมาลัย.กรงุ เทพฯ:สำนักพมิ พ์ดอกหญา้ วชิ าการ มหาวทิ ยาลัยราชภฎั สวนดสุ ิต. ( 2552 ). สถาบันภาษา.ดอกไม้กบั วถิ ีชีวติ ของคนไทย.กรงุ เทพฯ: สำนกั พิมพส์ วนดสุ ิต. รัตนลักษณ์ ปัญจวฒุ พิ ัฒน.์ ( 2547 ). ดอกไม้สดในประเทศไทย.กรงุ เทพฯ: บคุ๊ ไทม.์ รวิสิรี ถริ พฒั นโ์ ญธนิ . ( 2555 ). ศลิ ปะการร้อยตาข่ายในงานวฒั นธรรมไทย.กรุงเทพฯ: เศรษฐศลิ ป.์ ประโยชนข์ องมาลยั .[ออนไลน์]. เขา้ ถงึ ได้จาก http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/uthaithanee/tissana_m/malai/ sec01p03.html สืบคน้ 19/4/2565 มาลัยซีก. [ออนไลน]์ . เข้าถึงได้จาก https://sites.google.com/site/somvaleekijchvee/e2 สืบค้น 19/4/2565. มาลยั ตุ้ม. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://brandgarland.wordpress.com/the-steering-knob / สืบคน้ 19/4/2565.