งานนำเสนอe-bookพลเมืองดิจิทัลและความฉลาดทางดิจิทัล-61012

พลเมืองดิจิทลั และความฉลาดทางดิจิทลั จดั ทาโดย นาย ปฏภิ าณ ภาชนะ เลขท1่ี 2 ม.6/10 เสนอ คุณครู วชิ ยั สงิ ห์นอ้ ย

พลเมอื งดจิ ทิ ลั หรอื Digital Citizens เป็นกระแสทแี่ พร่หลายไปทวั่ โลกนบั ตง้ั แต่อนิ เตอร์เนต็ และเทคโนโลยสี ารสนเทศได้เขา้ มามบี ทบาทในการดาเนนิ กจิ กรรมด้าน ต่างๆ ในชวี ติ ประจาวนั ประเทศไทยใหค้ วามสาคญั กบั เรอื่ งดงั กลา่ วอยา่ งจรงิ จงั หลงั จากทรี่ ฐั บาลผลกั ดนั นโยบายเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั (Digital Economy) เพอ่ื เสรมิ สร้างความ เขม้ แขง็ ใหก้ บั ระบบเศรษฐกจิ และเตรยี มความพร้อมเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี นในอนาคตอนั ใกลน้ ใ้ีนยุคปจั จุบนั เทคโนโลยสี ารสนเทศมคี วาม เกยี่ วขอ้ งกบั การใชช้ วี ติ ประจาวนั อย่างหลกี เลยี่ งไมไ่ ด้จงึ มคี วามจาเป็นอยา่ งยง่ิ ทที่ ุกคนควร เสรมิ สร้างศกั ยภาพการใชเ้ ทคโนโลยดี งั กลา่ วอยา่ งชาญฉลาดและกา้ วเขา้ สู่ ความเป็นพลเมอื งในยุคดจิ ติ อลได้อย่าง ภาคภูมิ

ความหมายและคณุ ลักษณะเบ้อื งต้นของพลเมืองดิจิทัล การใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศอยา่ งสม่าเสมอและมีประสิทธิภาพเป็นคุณลกั ษณะเบ้ืองตน้ ของ การเป็นพลเมืองในยคุ ดิจิทลั นอกจากน้ีบุคคลผนู้ ้นั จะตอ้ งมีทกั ษะและความรู้ ท่ีหลากหลายในการใชอ้ ินเทอร์เน็ตผา่ นอุปกรณ์และช่องทางการสื่อสารประเภทต่างๆ เช่น โซเชียลเนตเวริ ์ก (Facebook, Twitter, Instagram, Line) และอุปกรณ์อิเลก็ - ทรอนิกส์รูปแบบใหม่ (แทบ็ เลต็ และมือถือสมาร์ทโฟน) เป็นตน้ อยา่ งไรกต็ ามมีผตู้ ้งั ขอ้ สงั เกต วา่ ทกั ษะการใชอ้ ินเทอร์เนตและเทคโนโลยสี ารสนเทศเพ่ือประโยชนใ์ นการดารง ชีวติ ประจาวนั ไม่เพียงพอต่อคุณลกั ษณะของการเป็นพลเมืองดิจิตอลท่ีสมบูรณ์ หากแต่บุคคลผู้ น้นั จะตอ้ งใชเ้ ทคโนโลยดี งั กล่าว ในทางที่จะก่อใหเ้ กิดประโยชนต์ ่อบุคคลอ่ืนและ สงั คม เช่น การเคารพสิทธิและหนา้ ที่ของผอู้ ื่นตลอดจนการใชเ้ ทคโนโลยเี พื่อสื่อสารกบั ภาครัฐ และภาคเอกชนเพื่อก่อใหเ้ กิดการเปลี่ยนแปลงในทางท่ีดีและถูกตอ้ ง

คณุ ลักษณะท่ีดีของพลเมอื งดิจิทัล พลเมอื งดิจิตอลที่มคี ณุ ลักษณะท่ีดี (Good Digital Citizens) มอี งค์ประกอบหลายประการ สรปุ ได้โดยย่อ ดังน้ี 1. การตระหนักถึงความสามารถในการเข้าถึง เทคโนโลยีสารสนเทศของผูอ้ ื่น ผูใ้ ชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศทุกคนควรตระหนกั ว่าบุคคล มโีอกาสในการเขา้ ถงึ และมศี กั ยภาพใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศท่ี แตกต่างกนั พลเมอื งดจิ ติ อลทดี่ จี งึ ไมค่ วรเลอื กปฏบิ ตั แิ ละดูหมนิ่ บุคคลผูข้ าดทกั ษะการใชเ้ ทคโนโลยฯี หากแต่จะต้องช่วยกนั แสวงหามาตรการต่างๆเพอ่ื เสรมิ สร้างความเสมอภาคในการ เขา้ ถงึ เทคโนโลยฯี อนั จะทาให้สงั คมและประเทศนน้ั ๆ ก้าวเขา้ สู่ยุค ดจิ ติ อลได้อยา่ งภาคภูมิ

2. การเป็ นผูป้ ระกอบการและผูบ้ ริโภคท่ีมีจริยธรรม เป็นทท่ี ราบกนั โดยทว่ั ไปว่าเทคโนโลยสี ารสนเทศได้เปลยี่ นแปลงระบบตลาดแบบ ดง้ั เดมิ (Traditional Marketplace) ไปสู่ตลาดในระบบอเิลคทรอนกิ ส์ (Electronic-Marketplace) และได้รบั ความนยิ มอย่างแพร่หลายดงั จะเหน็ ได้จากความหลายหลายของประเภทสนิ ค้าทสี่ ามารถซ้อื หาได้ในระบบออนไลน์ ตลอดจน บรกิ ารประเภทต่างๆ ทผ่ี ูบ้ รโิ ภคสามารถทาธุรกรรมได้อย่างสะดวก พลเมอื งยุคดจิ ติ อล จะต้องมคี วามซอื่ สตั ย์และมศี ลี ธรรมในการทานติ กิ รรมและธุรกรรมทุกประเภทบนโลก ออนไลน์ เช่น ไมซ่ ้อื ขายและทาธุรกรรมทผี่ ดิ กฎหมาย เช่น การดาวน์โหลดสงิ่ ทข่ี ดั ต่อ กฎหมาย ตลอดจนการใชป้ ระโยชน์จากเทคโนโลยเีพอ่ื หลอกลวงผูอ้ น่ื ใหซ้ ้อื สนิ ค้าและบรกิ าร ทไี่มม่ คี ุณภาพ เป็นต้น

3. การเป็ นผูส้ ่งสารและรับสารที่มมี รรยาท รูปแบบการสอื่ สารได้มกี ารพฒั นาและเปลย่ี นแปลงไปอย่างมากในช่วงศตวรรษท่ี 21 ดงั จะเหน็ ได้จากรูปแบบการสอื่ สารผา่ นอนิ เตอร์เนต็ ทสี่ ะดวก รวดเรว็ และมคี วามเชอ่ื มโยงทว่ั โลก เช่น อเีมลลแ์ ละโซเชยี ลมเีดยี หลากหลายประเภท ปจั จุบนั มผี ูใ้ ชข้ อ้ ได้เปรยี บของช่องทางการสอื่ สาร ดงั กลา่ วอยา่ งไมเ่ หมาะสม เช่น การสง่ สารที่ มเีจตนาหมนิ่ ประมาทผูอ้ นื่ และการส่งสารทมี่ เีจตนาให้ สงั คมเกดิ ความแตกแยก ทงั้ ทก่ี ระทาไปโดยเจตนาหรอื รู้เท่าไม่ถงึ การณ์ ดงั นน้ั พลเมอื งดจิ ติ อลท่ี ดจี ะต้องมมี รรยาทและความรบั ผดิ ชอบต่อการกระทาของตนในโลกออนไลน์ หรอื ทเ่ีรารู้จกั กนั ดใีน นามของ (Digital Etiquette) ทจ่ี ะเป็นเครอื่ งมอื ในการย้าเตอื นสตติ ลอดจนการ กระทาทเ่ีหมาะสมในการสอ่ื สารทุกประเภทในยุคดจิ ติ อล

4. การเคารพต่อกฎหมายและกฎระเบยี บ ปจั จุบนั การทาธุรกรรมและนติ กิ รรมทางอเิลคทรอนกิ ส์อยูภ่ ายใต้บงั คบั ของ กฎหมายและกฎระเบยี บว่าด้วยการทาธุรกรรมทางอเิลคทรอนกิ สซ์ งึ่ มวี ตั ถุประสงค์หลกั ใน การป้องกนั และปราบปรามการละเมดิ ในรูปแบบต่างๆ ทม่ี ลี กั ษณะเป็นอาชญกรรมทาง อเีลคทรอนกิ ส์ เช่น การลกั ขโมยและการจารกรรมขอ้ มูลประเภทต่างๆ เช่น ขอ้ มูลทาง ธุรกจิ และขอ้ มูลส่วนบุคคล ตลอดจนมาตรการคุ้มครองเกยี่ วกบั ทรพั ย์สนิ ทางปญั ญาใน รูปแบบต่างๆ ดงั นนั้ พลเมอื งยุคตจิ ติ อลทดี่ จี ะต้องตระหนกั และรบั ทราบถงึ กฎหมายและ กฎระเบยี บดงั กลา่ ว ตลอดจนมคี วามยบั ยงั้ ชา่ งใจต่อการกระทาของตนทอ่ี าจเป็นการ ละเมดิ สทิ ธขิ องบุคคลอน่ื

5. การใช้เทคโนโลยีให้มคี วามเหมาะสมและไม่ ส่งผลเสียต่อสขุ ภาพ การใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศทขี่ าดความ เหมาะสมอาจส่งผลเสยี ต่อสุขภาพโดยรวม เช่น ความเครยี ดต่อสุขภาพกายและสุขภาพจติ ตลอดจน การก่อใหเ้ กดิ การสูญเสยี สมั พนั ธ์ภาพในสงั คมได้ พลเมอื งยุคดจิ ติ อลจะต้อง ควบคุมการใชอ้ ุปกรณ์อเิลคทรอนกิ ส์ใหม้ คี วามเหมาะสม เพอื่ ป้องกนั มใิหเ้ กดิ อาการเสพตดิ ต่อ สงิ่ ดงั กลา่ วจน เกดิ ผลเสยี ต่อ สุขภาพโดยรวมได้ นอกจากน้ี การลดปรมิ าณการ สอ่ื สารแบบออนไลนม์ าเป็นรูปแบบการสอื่ สารแบบ ดง้ั เดมิ ในบางโอกาสจะก่อใหเ้ กดิ ผลดตี ่อสมั พนั ธภาพ ของบุคคลใกลช้ ดิ อกี ด้วย

6. เรียนร้วู ิธีการเสริมสร้างความปลอดภัยในการใช้เทคโนโลยี พลเมอื งดจิ ติ อลนอกจากจะต้องเป็นผูท้ ม่ี ที กั ษะในการใชเ้ ทคโนโลยอี ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพแลว้ จะต้องใฝ่ รู้และใหค้ วามสาคญั กบั มาตรการเพอื่ ความปลอดภยั และการคุ้ม ครองขอ้ มูลส่วนบุคคลด้วย (Digital Security) เนอ่ื งจากในยุคดจิ ติ อลนน้ั ผูม้ เีจตนากระทาผดิ และหลอกลวงสามารถใช้เทคโนโลยที มี่ คี วามทนั สมยั เพอื่ หลอกลวงผูอ้ นื่ ได้งา่ ย กว่ากระบวนการสอ่ื สารแบบดงั้ เดมิ วธิ กี ารเสรมิ สร้างความปลอดภยั ในการใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศ ทส่ี ามารถ กระทาได้โดยง่ายมหี ลากหลายวธิ ี เช่น การตดิ ตงั้ ระบบป้องกนั การจารกรรมและการทาลายขอ้ มูลใหก้ บั อุปกรณ์การสอื่ สารทุกประเภท ตลอดจนรู้เท่าทนั ต่อรูปแบบและกล อุบายของอาชญากรอเิลคทรอนกิ ส์ทมี่ กั มกี ารพฒั นารูปแบบของการ กระทาผดิ อยูเ่ สมอ

ความฉลาดทางดิจิทัล (Digital intelligence) ความเป็นพลเมืองดิจิทัล (Digital Citizenship) เป็นพลเมอื งทมี่ คี วามสามารถในการใชอ้ นิ เทอร์เนต็ ในการ บรหิ ารจดั การ ควบคุม กากบั ตน ร้ผู ดิ รู้ถูก และร้เู ท่าทนั เป็นบรรทดั ฐานในการใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ลั อย่างเหมาะสม มคี วาม รบั ผดิ ชอบ เรยี นร้ทู จ่ี ะใชเ้ ทคโนโลยอี ย่างชาญฉลาด และปลอดภยั พลเมอื งดจิ ทิ ลั จงึ ต้องตระหนกั ถงึ โอกาสและความเสย่ี งในโลก ดจิ ทิ ลั เขา้ ใจถงึ สทิ ธแิ ละความรบั ผดิ ชอบในโลกออนไลน์ ความเป็นพลเมอื งดจิ ทิ ลั นบั เป็นมาตรฐานหนง่ึ ด้านทางเทคโนโลยี การศกึ ษาทเ่ีสนอโดยสมาคมเทคโนโลยกี ารศกึ ษานานาชาติ (ISTE : International Society for Technology in Education) เพอ่ื ใหผ้ ูเ้ รยี นสามารถแสดงความเขา้ ใจประเดน็ ทางสงั คม วฒั นธรรม และ ความเป็นมนุษย์ ทเ่ีกยี่ วขอ้ งกบั เทคโนโลยสี ารสนเทศ และปฏบิ ตั ติ นอยา่ งมจี รยิ ธรรมและตามครรลองกฎหมายใหใ้ ชข้ อ้ มูล ขา่ วสารได้อย่างปลอดภยั ถูกกฎหมาย ซงึ่ มคี วามสาคญั ในทกั ษะแห่งการเรยี นร้ใู นศตวรรษที่ 21 ทกั ษะสาคญั ทจี่ ะทาใหเ้ ป็น พลเมอื งดจิ ทิ ลั ทส่ี มบูรณ์ ความฉลาดทางดิจิทัล เป็นผลจากศกึ ษาและพฒั นาของ DQ institute หนว่ ยงานทเี่กดิ จากความ ร่วมมอื กนั ของภาครฐั และเอกชนทว่ั โลกประสานงานร่วมกบั เวลิ ด์อโีคโนมกิ ฟอรมั่ (World Economic Forum) ทม่ี ุง่ มน่ั ใหเ้ ดก็ ๆ ทุกประเทศได้รบั การศกึ ษาด้านทกั ษะพลเมอื งดจิ ทิ ลั ทมี่ คี ุณภาพและใชช้ วี ติ บนโลกออนไลนอ์ ยา่ ง ปลอดภยั ด้วยความกา้ วหนา้ ของเทคโนโลยสี มยั ใหม่ ความฉลาดทางดจิ ทิ ลั เป็นกรอบแนวคดิ ทค่ี รอบคลุมของความสามารถ ทางเทคนคิ ความร้คู วามเขา้ ใจและความคดิ ทางสงั คมทมี่ พี น้ื ฐานอยู่ในค่านยิ มทางศลี ธรรมทช่ี ่วยใหบ้ ุคคลทจ่ี ะเผชญิ กบั ความท้า ทายทางดจิ ทิ ลั ความฉลาดทางดจิ ทิ ลั มสี ามระดบั 8 ด้าน และ 24 สมรรถนะทปี่ ระกอบด้วย ความรู้ ทกั ษะ ทศั นคตแิ ละ ค่านยิ ม โดยบทความนจ้ี ะกลา่ วถงึ ทกั ษะ 8 ด้านของความฉลาดดจิ ทิ ลั ในระดบั พลเมอื งดจิ ทิ ลั ซงึ่ เป็นความสามารถในการใช้ เทคโนโลยดี จิ ทิ ลั และสอื่ ในรปู แบบทป่ี ลอดภยั รบั ผดิ ชอบ และมจี รยิ ธรรม

1.เอกลกั ษณ์พลเมอื งดจิ ทิ ลั (Digital Citizen Identity) เอกลกั ษณ์พลเมอื งดจิ ทิ ลั เป็นความสามารถสร้างและบรหิ าร จดั การอตั ลกั ษณ์ทด่ี ขี องตนเองไว้ได้อย่างดที ง้ั ในโลกออนไลนแ์ ละโลกความ จรงิ อตั ลกั ษณ์ทดี่ คี อื การทผี่ ูใ้ ชส้ อ่ื ดจิ ทิ ลั สร้างภาพลกั ษณ์ในโลกออนไลน์ ของตนเองในแง่บวก ทงั้ ความคดิ ความรู้สกึ และการกระทา โดยมี วจิ ารณญาณในการรบั สง่ ขา่ วสารและแสดงความคดิ เหน็ มคี วามเหน็ อกเหน็ ใจผูร้ ่วมใชง้ านในสงั คมออนไลน์ และรู้จกั รบั ผดิ ชอบต่อการกระทา ไม่กระทา การทผ่ี ดิ กฎหมายและจรยิ ธรรมในโลกออนไลน์ เช่น การละเมดิ ลขิ สทิ ธิ์ การ กลนั่ แกลง้ หรอื การใชว้ าจาทส่ี ร้างความเกลยี ดชงั ผูอ้ นื่ ทางสอ่ื ออนไลน์

2.การบรหิ ารจดั การเวลาบนโลกดจิ ทิ ลั (Screen Time Management) การบรหิ ารจดั การเวลาบนโลกดจิ ทิ ลั เป็นความสามารถควบคุมตนเอง ความสามารถในการ จดั สรรเวลาในการ ใชง้ านอุปกรณ์ดจิ ทิ ลั และอุปกรณ์เทคโนโลยไีด้อย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ รวมถงึ การใชง้ าน สอ่ื สงั คม (Social Media) และเกม ออนไลน์ (Online Games) ด้วยความ รบั ผดิ ชอบต่อตนเอง สามารถบรหิ ารเวลาทใี่ชอ้ ุปกรณ์ยุคดจิ ทิ ลั รวมไปถงึ การควบคุมเพอื่ ใหเ้ กดิ สมดุล ระหว่างโลกออนไลน์ และโลกความเป็นจรงิ อกี ทงั้ ตระหนกั ถงึ อนั ตราย และสุขภาพจากการใชเ้ วลาหนา้ จอ นานเกนิ ไป และผลเสยี ของการเสพตดิ สอื่ ดจิ ทิ ลั

3.การจดั การการกลนั่ แกลง้ บนไซเบอร์ (Cyberbullying Management) การจดั การการกลน่ั แกลง้ บนไซเบอร์ เป็นความสามารถในการป้องกนั ตนเอง การมี ภูมคิ ุ้มกนั ในการรบั มอื และจดั การกบั สถานการณ์การกลนั่ แกลง้ บนอนิ เทอร์เนต็ ได้อย่างชาญฉลาด การใชอ้ นิ เทอร์เนต็ เป็นเครอื่ งมอื หรอื ช่องทางเพอื่ ก่อใหเ้ กดิ การคุกคามลอ่ ลวงและการกลนั่ แกลง้ บน โลกอนิ เทอร์เนต็ และสอ่ื สงั คมออนไลน์ โดยกลุม่ เป้าหมายมกั จะเป็นกลุม่ เดก็ จนถงึ เดก็ วยั รุ่น การกลนั่ แกลง้ บนโลกไซเบอร์คลา้ ยกนั กบั การกลนั่ แกลง้ ในรูปแบบอน่ื หากแต่การกลนั่ แกลง้ ประเภทนจ้ี ะกระทา ผา่ นสอื่ ออนไลนห์ รอื สอื่ ดจิ ทิ ลั เช่น การส่งขอ้ ความทางโทรศพั ท์ ผูก้ ลนั่ แกลง้ อาจจะเป็นเพอ่ื นร่วม ชน้ั คนรู้จกั ในสอื่ สงั คมออนไลน์ หรอื อาจจะเป็นคนแปลกหนา้ กไ็ด้ แต่ส่วนใหญ่ผูท้ ก่ี ระทาจะรู้จกั ผูท้ ถ่ี ูก กลนั่ แกลง้ รูปแบบของการกลนั่ แกลง้ มกั จะเป็นการว่าร้าย ใส่ความ ขูท่ าร้าย หรอื ใชถ้ อ้ ยคาหยาบคาย การคุกคามทางเพศผา่ นสอื่ ออนไลน์ การแอบอ้างตวั ตนของผูอ้ นื่ การแบลก็ เมล์ การหลอกลวง การสร้างกลุม่ ในโซเชยี ลเพอ่ื โจมตโีดยเฉพาะ

4.การจดั การความปลอดภยั บนระบบเครอื ขา่ ย (Cybersecurity Management) การจดั การความปลอดภยั บนระบบเครอื ขา่ ย เป็นความสามารถในการสารวจ ตรวจสอบ การ ป้องกนั และ การรกั ษาความปลอดภยั ของขอ้ มูลในระบบเครอื ขา่ ย ป้องกนั ขอ้ มูลด้วยการสร้างระบบ ความปลอดภยั ทเ่ีขม้ แขง็ และป้องกนั การโจรกรรมขอ้ มูลหรอื การถูกโจมตอี อนไลน์ได้ มที กั ษะในการรกั ษา ความปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์การรกั ษาความปลอดภยั ของตนเองในโลกไซเบอร์ คอื การ ปกป้องอุปกรณ์ดจิ ทิ ลั ขอ้ มูลทจ่ี ดั เกบ็ และขอ้ มูลส่วนตวั ไมใ่ หเ้ สยี หาย สูญหาย หรอื ถูกโจรกรรมจากผูไ้ ม่ หวงั ดใีนโลกไซเบอร์

5.การจดั การความเป็นส่วนตวั (Privacy Management) การจดั การความเป็นส่วนตวั เป็นความสามารถในการจดั การกบั ความเป็น ส่วนตวั ของตนเองและของผูอ้ นื่ การใชข้ อ้ มูลออนไลนร์ ่วมกนั การแบ่งปนั ผา่ นสอื่ ดจิ ทิ ลั ซง่ึ รวมถงึ การบรหิ ารจดั การ รู้จกั ป้องกนั ขอ้ มูลส่วนบุคคลของตนเอง เช่น การแชร์ ขอ้ มูลต่าง ๆ ด้วยเครอ่ื งมอื ดจิ ทิ ลั การขโมยขอ้ มูลอตั ลกั ษณ์ เป็นต้น โดยต้องมี ความสามารถในการฝึ กฝนใชเ้ ครอ่ื งมอื หรอื วธิ กี ารในการป้องกนั ขอ้ มูลตนเองได้เป็น อย่างดี รวมไปถงึ ปกปิดการสบื ค้นขอ้ มูลต่างๆ ในเวบ็ ไซต์ เพอ่ื รกั ษาความเป็นส่วนตวั ความเป็นส่วนตวั ในโลกออนไลน์ คอื สทิ ธกิ ารปกป้องขอ้ มูลความส่วนตวั ในโลกออนไลน์ ของผูใ้ ชง้ านทบี่ ุคคลหรอื การบรหิ ารจดั การขอ้ มูลส่วนตวั รวมถงึ การใชด้ ุลยพนิ จิ ปกป้อง ขอ้ มูลส่วนบุคคลและขอ้ มูลทเ่ีป็นความลบั

6.การคดิ อย่างมวี จิ ารณญาณ (Critical Thinking) การคดิ อย่างมวี จิ ารณญาณ หมายถงึ ความสามารถในการ ตดั สนิ ของบุคคลว่าควรเชอื่ ไมค่ วรเชอื่ ควรทา หรอื ไมค่ วรทาบน ความคดิ เชงิ เหตุและผล มคี วามสามารถในการวเิคราะห์แยกแยะระหว่าง ขอ้ มูลทถ่ี ูกต้องและขอ้ มูลทผี่ ดิ ขอ้ มูลทมี่ เีนอ้ื หาเป็นประโยชนแ์ ละขอ้ มูลท่ี เขา้ ขา่ ยอนั ตราย ขอ้ มูลตดิ ต่อทางออนไลนท์ นี่ า่ ตงั้ ขอ้ สงสยั และ นา่ เชอ่ื ถอื ได้ เมอ่ื ใช้อนิ เทอร์เนต็ ทราบว่าเนอ้ื หาใดมปี ระโยชน์ รู้เท่าทนั สอื่ และสารสนเทศ สามารถวเิคราะห์และประเมนิ ขอ้ มูลจากแหลง่ ขอ้ มูลท่ี หลากหลายได้ เขา้ ใจรูปแบบการหลอกลวงต่าง ๆ ในสอื่ ดจิ ทิ ลั เช่น ขา่ ว ปลอม เวบ็ ไซต์ปลอม ภาพตดั ต่อ ขอ้ มูลอนั ทเี่ทจ็ เป็นต้น

7.ร่องรอยทางดจิ ทิ ลั (Digital Footprints) ร่องรอยทางดจิ ทิ ลั เป็นความสามารถในการเขา้ ใจ ธรรมชาตขิ องการใชช้ วี ติ ในโลกดจิ ทิ ลั ว่าจะหลงเหลอื ร่องรอยขอ้ มูล ทง้ิ ไว้เสมอ ร่องรอยทางดจิ ทิ ลั อาจจะส่งผลกระทบในชวี ติ จรงิ ทเ่ีกดิ จากร่องรอยทางดจิ ทิ ลั เขา้ ใจผลลพั ธ์ทอี่ าจเกดิ ขน้ึ เพอื่ นามาใชใ้ น การจดั การกบั ชวี ติ บทโลกดจิ ทิ ลั ด้วยความรบั ผดิ ชอบ ขอ้ มูล ร่องรอยทางดจิ ทิ ลั เช่น การลงทะเบยี น อเีมล การโพสต์ขอ้ ความ หรอื รูปภาพ ไฟลง์ านต่าง ๆ เมอ่ื ถูกส่งเขา้ โลกอนิ เทอร์เนต็ แลว้ จะทง้ิ ร่องรอยขอ้ มูลส่วนตวั ของผูใ้ ชง้ านไว้ ใหผ้ ูอ้ น่ื สามารถตดิ ตามได้ และจะเป็นขอ้ มูลทร่ี ะบุตวั บุคคลได้อยา่ งงา่ ยดาย

8.ความเหน็ อกเหน็ ใจและสร้างสมั พนั ธภาพทดี่ กี บั ผูอ้ น่ื ทางดจิ ทิ ลั (Digital Empathy) ความเหน็ อกเหน็ ใจและสร้างสมั พนั ธภาพทดี่ กี บั ผูอ้ นื่ ทางดจิ ทิ ลั เป็นความสามารถในการ เขา้ ใจผูอ้ น่ื การตอบสนองความต้องการของผูอ้ นื่ การแสดง ความเหน็ ใจและการแสดงน้าใจต่อ ผูอ้ นื่ บนโลกดจิ ทิ ลั ได้อย่างเหมาะสม มปี ฏสิ มั พนั ธ์อนั ดตี ่อคนรอบขา้ ง ไม่ว่าพอ่ แม่ ครู เพอื่ นทง้ั ใน โลกออนไลน์และในชวี ติ จรงิ ไมด่ ่วนตดั สนิ ผูอ้ น่ื จากขอ้ มูลออนไลนแ์ ต่เพยี งอยา่ งเดยี ว และจะเป็น กระบอกเสยี งใหผ้ ูท้ ต่ี ้องการความช่วยเหลอื ในโลกออนไลน์ จะเหน็ ว่าความฉลาดดจิ ทิ ลั ในระดบั พลเมอื งดจิ ทิ ลั เป็นทกั ษะทส่ี าคญั สาหรบั นกั เรยี น และ บุคคลทว่ั ไปในการสอื่ สารในโลกออนไลน์เป็นอย่างยงิ่ ทงั้ เอกลกั ษณ์พลเมอื งดจิ ทิ ลั การบรหิ าร จดั การเวลาบนโลกดจิ ทิ ลั การจดั การการกลน่ั แกลง้ บนไซเบอร์ การจดั การความปลอดภยั บนระบบ เครอื ขา่ ย การจดั การความเป็นส่วนตวั การคดิ อย่างมวี จิ ารณญาณ ร่องรอยทางดจิ ทิ ลั ความเหน็ อกเหน็ ใจและสร้างสมั พนั ธภาพทดี่ กี บั ผูอ้ น่ื ทางดจิ ทิ ลั หากบุคคลมที กั ษะและความสามารถทง้ั 8 ประการจะทาใหบ้ ุคคลนนั้ มคี วามสามารถในการใชอ้ นิ เทอร์เนต็ ในการบรหิ ารจดั การ ควบคุม กากบั ตน รู้ผดิ รู้ถูก และรู้เท่าทนั เป็นบรรทดั ฐานในการใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ลั อย่างเหมาะสม เรยี นรู้ทจ่ี ะใช้ เทคโนโลยอี ย่างชาญฉลาด และปลอดภยั

แหลง่ ทมี่ า พลเมอื งดิจิทัล โดย...นางสาววรลกั ษณ์ สงวนแก้ว อาชพี ปจั จุบนั นกั วชิ าการอสิ ระ อ.ปากเกรด็ จ.นนทบุรี อเีมล์ : [email protected] https://www.stou.ac.th/study/sumrit/1- 59(500)/page2-1-59(500).html ความฉลาดทางดิจิทัล สถาบนั สอ่ื เดก็ และเยาวชน. (2561). การจดั ทา Fact Sheet‘ความฉลาดทาง ดจิ ทิ ลั ’ (Digital Intelligence : DQ) และการศกึ ษาการรงั แกกนั บนโลกไซ เบอร์ของวยั ร่นุ . กรุงเทพมหานคร : สถาบนั สอ่ื เดก็ และ เยาวชน https://www.scimath.org/article- technology/item/10611-digital-intelligence