วัฒนธรรมญี่ปุ่น

ปก

A

B หนงั สอื อิเลก็ ทรอนกิ สเ์ ร่ือง “วฒั นธรรมญี่ปนุ่ ” เลม่ นี้ จัดทาขึ้นเพ่อื ประกอบการจดั กิจกรรมการเรียนการ สอนรายวิชคาำสนังำคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 3 ท้งั น้หี นงั สอื อิเล็กทรอนกิ ส์เรอ่ื ง “วฒั นธรรมญป่ี ุ่น” เล่มนค้ี งเปน็ ประโยชนต์ อ่ การจดั การเรยี นการสอนและ สามารถนาไปใช้ในชวี ิตของนักเรียนตอ่ ไป

A 1. อธิบายลกั ษณะสาคญั ของวฒั นธรรมประเทศ ญี่ปุ่นไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 2.อธบิ ายความคลา้ ยคลึงของวฒั นธรรมไทยและ วัฒนธรรมญปี่ ่นุ ได้ถกู ตอ้ ง 3. อธบิ ายความแตกต่างของวฒั นธรรมไทยและ วฒั นธรรมญ่ปี ุ่นไดถ้ ูกตอ้ ง

วัฒนธรรมด้านการแตง่ กาย B วัฒนธรรสมำรดบ้าญั นภาษา วฒั นธรรมด้านดา้ นความเชอื่ หน้า วฒั นธรรมด้านอาหาร 2 วฒั นธรรมในการต์ นู ญ่ปี นุ่ 8 แบบทดสอบหลงั เรียน 10 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น 14 เอกสารอ้างอิง 26 ผจู้ ดั ทา 29 40 50 51

A

มคี วามเปญน็ญเปี่อี่ปุ่นก่นุเลปักเน็ปษชณ็นาต์ทชิทาางม่ี ตดีวทิ้าฒั นมี่ นกวีธารรฒั รแมตนหง่ ธกลราายกรหมภลหาาลษยาาBกหลาย1 มคี วควาามมเปชือ่็นแเอละกอลาักหาษรณท์ างดา้ นการแต่งกาย ภาษา ความเช่ือ และอาหาร

2 ชดุ ประจาชาตชิ าวญ่ปี ุ่น เรยี กวา่ “กโิ มโน”

3 \"กโิ มโน\" มีหลายลกั ษณะ วัสดุทีใ่ ชต้ ดั เยบ็ ลวดลาย และสสี ัน จะแตกตา่ งกนั ตามฐานะและสภานภาพของผสู้ วมใส่

4 สว่ นประกอบสำคัญของ \"กิโมโน\" แขนยำว โอบิ(Obi) ลำตัวยำว

วธิ ีกำรใส่ชุดกโิ มโน 5 วธิ ีกำรผกู โอบิ

6 ความคล้ายคลงึ ของวัฒนธรรมการแตง่ กายระหว่างญ่ปี ่นุ กบั ไทย - นยิ มแตง่ กายตามสมยั นยิ มแบบตะวนั ตก - แต่งกายชดุ ประจาชาติในงานพิธีสาคญั

7 ความแตกต่างของวัฒนธรรมการแต่งกายระหว่างญ่ีปุน่ กับไทย ญ่ีป่นุ ไทย - ใชผ้ ้าผืนใหญค่ ลุมรา่ งกาย - ใชเ้ สอ้ื +ผา้ ถุง/ผ้าซ่นิ - สีสัน ลวดลายฉูดฉาด - สีสนั ลวดลายเรยี บ

8 ญ่ปี ุ่นใชภ้ าษาญป่ี นุ่ เปน็ ภาษาราชการ ไดน้ ับอทิ ธพิ ลมาจากจนี ภาษาญ่ปี ุ่นแบ่งได้ 2 กลมุ่ ได้แก่ 1.อักษรใช้แทนเสยี ง 2.อกั ษรใชแ้ ทนความหมาย 1,945 ตวั

9 ภาษาญ่ีป่นุ มสี าเนยี งเช่นเดยี วกับภาษาไทย ไดแ้ ก่ 1) สาเนียงโตเกียว เปน็ สาเนยี งทางการ พูดกบั แถบตะวันออก 2) สาเนยี งเคฮงั พดู กบั แถบตะวนั ตก 3) สาเนียงคิวชู พูดกับแถบตะวนั ตก ภาษาญ่ปี ุ่นนยิ มใช้ประโยตสน้ั ๆ มากกวา่ ประโยคยาวๆ ชาวญ่ีป่นุ จะใช้คาสุภาพกับคนที่ยงั ไมส่ นทิ สนมกัน แต่หลงั จาก สนิทสนมกนั แลว้ ก็จะไม่ใช้คาสภุ าพอกี ตอ่ ไป

10 คนญ่ปี นุ่ สว่ นใหญม่ ีความเช่อื มาจากศาสนาชนิ โต และพทุ ธศาสนา นิกายตา่ งๆ สรุปได้ดังนี้ 1. ศาสนาชินโต - ศาสนาชนิ โตสอนในเรอ่ื งความบริสทุ ธ์ิ ความสะอาดเป็นสง่ิ สําคญั มาก - การนบั ถอื ศาสนาชินโตทําใหช้ าวญ่ปี ุ่นนับถอื เทพเจ้า โดยเช่ือวา่ เทพเจา้ เปน็ ศูนย์กลางของจักวาล และเชื่อว่าประเทศญี่ปุ่นเกิดจาก เหล่าเทพเจ้า -เชื่อในวญิ ญาณ(กาม)ิ มีอยใู่ นทกุ สงิ่ ในโลก - ชาวญปี่ ่นุ นิยมจดั งานแต่งทีศ่ าลเจา้ และนาํ ทารกมาทีศ่ าลเจา้ หลงั เกดิ ได้ 3 วนั เพือ่ ความเปน็ สริ มิ งคล

11 2. ศาสนาพทุ ธ นิกายเซน(Zen) เซน มตี ้นกาเนดิ จากประเทศอนิ เดยี พัฒนาท่ปี ระเทศจีน ก่อนท่ีจะถูกเผยแพรม่ าสู่เกาหลแี ละเข้าสปู่ ระเทศญีป่ ุ่น โดยไดร้ บั อิทธิพล มาจากลัทธิขงจือ๊ และลทั ธิเตา๋ ในชว่ งระหว่างที่เผยแผม่ าสญู่ ป่ี ุ่น การฝกึ ตน ของนิกายเซน เนน้ ทีก่ ารนัง่ สมาธเิ พือ่ การรู้แจ้สอนให้เกิดการคิดโดยใชเ้ หตผุ ล สอนให้ยดึ หลกั ความเรียบงา่ ย ไมเ่ น้นรปู เคารพ

12 3. ศาสนาพุทธ นกิ ายดนิ แดนบริสุทธ์ิ (Pure Land) เปน็ ทน่ี ิยมของชาวญีป่ ุ่นจํานวนมากทัง้ ผู้ทย่ี ากจน ดอ้ ยการศกึ ษา รวมท้ังผมู้ ั่งคง่ั ด้วย เน่อื งจากมลี ักษณะปฏิบตั ิได้จรงิ และผทู้ ่เี ปน็ สาวก สามารถใชช้ วี ติ ไดเ้ ชน่ เดยี วกบั คนทว่ั ไป เช่นแตง่ งานได้ และถอื ว่า งานสังคมเป็นวง่ิ ที่มคี วามสําคญั

13 3. ศาสนาพุทธ นิกายนชิ ิเรน (Nichiren) เปน็ หนงึ่ ในนกิ ายทางมหายานของพทุ ธศาสนา ทีย่ ึดตามคาํ สอนของ พระสงฆ์ชาวญี่ปนุ่ ชอื่ พระนิชิเรง็ ผู้นับถอื นิกายนิชิเร็นจะเชอื่ วา่ การปฏบิ ัติธรรม จะสามารถนําพาความสขุ และสนั ติสขุ มาสู่โลก

14 คนญีป่ นุ่ รับประทานข้าวเปน็ อาหารหลกั ข้าวญีป่ นุ่ ทานรว่ มกับอาหารชนดิ อ่นื เช่น เนอ้ื วัว เนอื้ หมู เนอ้ื ไก่ อาหารทะเล และสาหรา่ ยชนิดตา่ งๆ นอกจากนี้ยังนยิ มบริโภคอาหารจําพวกถวั่ ได้แก่ถ่ัวเหลือง นํามาทําโชยุ มิโซะ และเต้าหู้ สว่ นถัว่ แดงนิยมนาํ มาทาํ ขนม ผลิตภณั ฑจ์ ากถว่ั เหลือง

15 อาหารญปี่ นุ่ ตกแต่งให้สวยงามโดยการจดั วาง ชาวญีป่ ่นุ นิยมรับประทานอาหารโดยใช้ตะเกยี บ

16 ซูชิเป็นข้าวป้ันช้ินพอดีคํา มีท้ังแบบห่อและไม่ห่อสาหร่าย ตกแต่ง หน้าด้วยเน้อื ปลาหรอื อาหารทะเลตา่ ง ๆ เชน่ แซลมอน มากุโร่ กงุ้ ประวัติความเป็นมาแต่เดิมของซูชิคืออาหารที่เหมาะสําหรับ คนทํางานที่เร่งรีบ จึงมีร้านแบบยืนทานอยู่ด้วย ซูชิสามารถหาทานได้ สะดวกทุกที่

17 ซาซิมิ เป็นอาหารญี่ปุ่นชนิดหนึ่งที่ประกอบด้วยอาหารทะเลสดแล่ เป็นชิ้นพอดีคาํ รบั ประทานกบั ซอสโชยุ อาจมวี าซาบิ หรอื ขิงรว่ มด้วย ซาชิมิทเ่ี ปน็ อาหารทะเลสดเท่าน้นั โดยเนอื้ ปลาสดท่ีนิยม เช่น มากุ โร่ แซลมอน ซาบะ เปน็ ต้ นส่วนใหญแ่ ลว้ ซาชิมหิ าทานได้ในร้านซูชิ เพราะ ใช้วัตถุดิบหลักเป็นปลาดิบเหมือนกัน รวมถึงร้านอิซากายะ (ร้านเหล้า ญป่ี ุน่ ) อีกทงั้ ยังมีขายเป็นแพค็ ในซูเปอร์มารเ์ กต็

18 ซูชิเป็นข้าวป้ันช้ินพอดีคํา มีท้ังแบบห่อและไม่ห่อสาหร่าย ตกแต่ง หน้าด้วยเน้อื ปลาหรอื อาหารทะเลตา่ ง ๆ เชน่ แซลมอน มากุโร่ กงุ้ ประวัติความเป็นมาแต่เดิมของซูชิคืออาหารที่เหมาะสําหรับ คนทํางานที่เร่งรีบ จึงมีร้านแบบยืนทานอยู่ด้วย ซูชิสามารถหาทานได้ สะดวกทุกที่

19 โซบะ อาหารประเภทเส้นชนิดน้ีทําโดยนําเมล็ดโซบะบดเป็นผง ผสมนํ้า นวดแป้ง ทําเป็นเส้นแล้วนําไปต้ม เป็นอาหารญี่ปุ่นที่รู้จักกัน แพร่หลายและโดดเด่นพอ ๆ กับซูชิ โซบะทานได้หลายแบบ ท้ังแบบกินใน น้ําซุปร้อน ทั้งแบบเย็นแล้วจุ่มกับ โซบะซึยุ (Tsuyu) เป็นนํ้าสต็อกท่ีจะ แตกต่างกันตามทอ้ งถ่นิ โซบะเย็นท่ีกินกับซอสโซบะซึยุ ถ้ามีสาหร่ายโรยหน้าเรียกว่า ซารุ โซบะ (Zaru Soba) ถ้าไม่มีสาหร่ายจะเรียกว่า โมริโซบะ (Mori Soba) โซบะเป็นอีกเมนูท่ีหาได้ท่ัวไป มีร้านแบบยืนกินคล้ายซูชิ ไปจนถึงระดับ หรูหรา

20 โซบะ อาหารประเภทเส้นชนิดน้ีทําโดยนําเมล็ดโซบะบดเป็นผง ผสมนํ้า นวดแป้ง ทําเป็นเส้นแล้วนําไปต้ม เป็นอาหารญี่ปุ่นที่รู้จักกัน แพร่หลายและโดดเด่นพอ ๆ กับซูชิ โซบะทานได้หลายแบบ ท้ังแบบกินใน น้ําซุปร้อน ทั้งแบบเย็นแล้วจุ่มกับ โซบะซึยุ (Tsuyu) เป็นนํ้าสต็อกท่ีจะ แตกต่างกันตามทอ้ งถ่นิ โซบะเย็นท่ีกินกับซอสโซบะซึยุ ถ้ามีสาหร่ายโรยหน้าเรียกว่า ซารุ โซบะ (Zaru Soba) ถ้าไม่มีสาหร่ายจะเรียกว่า โมริโซบะ (Mori Soba) โซบะเป็นอีกเมนูท่ีหาได้ท่ัวไป มีร้านแบบยืนกินคล้ายซูชิ ไปจนถึงระดับ หรูหรา

21 ชาบู ชาบู เมนูทด่ี ดั แปลงมาจากเมนหู ม้อไฟของจีน แต่บ้างก็เชื่อว่า เป็นเมนูที่ได้รับอิทธิพลจากชาวมองโกล เพราะเมื่อทหารหยุดทัพก็จะล้อม วงต้มหม้อน้ําขนาดใหญ่และนําเน้ือสัตว์ท่ีได้มาต้มลงไปในหม้อน้ัน ปัจจุบัน ชาบู ชาบู เป็นเมนูหม้อไฟทีเ่ ปน็ เนอ้ื ววั หรือเน้อื หมูห่ันบาง ๆ ส่วนผักท่ีนิยมใส่ลงไป คือ เห็ดหอมสด เห็ดเข็มทอง ผักกาดขาว และเต้าหู้ น้ําซุปจะเป็นนํ้าซุปคอมบุหรือสาหร่ายทะเล วิธีรับประทานก็ให้ นาํ เนื้อสตั ว์ลวกในนํา้ ซปุ แล้วจ้มิ กับนา้ํ จมิ้ ซึง่ มีสองแบบ คือ นํ้าจ้ิมงา และน้ํา จิมปอนสึ สามารถหาทานได้ตามร้านอาหารต่าง ๆ และเป็นที่นิยมในช่วง ฤดูหนาวของญป่ี ุ่น เพราะทานแล้วทําใหร้ ่างกายอบอุ่นขนึ้

22 ยากิโทริ คือ “ไก่ย่าง” สไตล์ญ่ีปุ่น โดยแยกคําแปล “โทริ” ก็ แปลว่า “ไก่” รูปแบบของยากิโทริน้ันเป็นไก่ชิ้นพอดีคํากับผักช้ินเล็กเสียบ ไม้ย่างบนเตาถ่าน ปรุงรสด้วยซอสพิเศษสําหรับยากิโทริ แต่เมนูนี้ไม่ได้ใช้ เพียงเน้ือไก่อย่างเดียว แต่ยังรวมถึงเครื่องในไก่ด้วย เช่น ตับ ก๋ึน ส่วนผัก เช่น พริกหยวก หอมใหญ่ ตน้ หอมญ่ปี ่นุ เป็นต้น

23 ข้าวแกงกะหร่ีญ่ีปุ่น เป็นอาหารประจําชาติอีกอย่างของประเทศ ญ่ปี ุ่น แมไ้ ดร้ ับเข้ามาจากอังกฤษในช่วงที่อินเดียอยู่ภายใต้การปกครอง แต่ ข้าวแกงกะหรี่ก็ถูกปรับปรุงจนเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของญ่ีปุ่นและได้ ความนิยมมาถึงปัจจุบัน โดยเครื่องแกงจะเป็นแบบสไตล์ยุโรป ทอดแป้ง และเนยด้วยนํ้ามันมะกอก ผสมนํ้า ซุปเน้ือ และนม จนออกมาเป็นแกงที่ เข้มข้น

24 ทาโกยากิ หรือที่เรียกกันว่า “ขนมครกญ่ีปุ่น” มีลักษณะเป็นทรง กลม มวี ัตถุดิบหลกั จาก แป้ง นม ไข่ และปลาหมึก ซึง่ คําว่า “ทาโกะ” ก็คือ “ปลาหมึก” นั่นเองค่ะ โดยผู้คิดเมนูนี้ก็ คือ เอ็นโดะ โทเมกิชิ ซึ่งนําแป้งทํา ขนมสาํ เร็จรูปที่นําเข้าจากฝรั่งเศสกับปลาหมึกมาทําเป็นทาโกยากิ จากน้ัน จึงวางขายคร้ังแรกเมื่อ ค.ศ. 1935 ที่จังหวัดโอซาก้า และได้รับความนิยม ไปทวั่ ประเทศ ถือเปน็ อาหารทีห่ าทานได้งา่ ยในญ่ีปุ่น

25 ไคเซกิ หรือ “ชุดอาหารญ่ีปุ่นด้ังเดิม” ถือเป็นรูปแบบอาหารที่เป็น สุดยอดของญี่ปุ่น ด้วยความปราณีตท้ังการจัดเตรียมอาหารและวิธีตกแต่ง เป็นชุดอาหารที่บริการทีละคอร์ส คือ อาหารเรียกนํ้าย่อยจานเล็ก อาหาร จานหลัก และของหวานปดิ ท้าย คล้ายเมนูฟูลคอรส์ ของยุโรป โดยวัตถุดิบท่ี นํามาทําอาหารแต่ละเมนูเป็นวัตถุดิบตามฤดูกาลที่ผ่านการคัดสรรมาอย่าง ดี ผ่านกระบวนการทาํ อาหารทพ่ี ิถีพถิ ัน และจดั แต่งอย่างงดงาม เช่น ในฤดู ใบไม้ร่วง ก็จะมีวัตถุดิบอย่างเห็ดมัตสึทาเกะ เป็นต้น ทําให้เป็นอาหารที่มี ราคาค่อนขา้ งสูง

26 การ์ตูนญี่ปุ่น มีลักษณะเฉพาะตัว และเน้ือเรื่องท่ีแตกต่างกัน โดย ส่วนมากแล้ว ภาพของคนและสัตว์ที่ปรากฏในการ์ตูนญี่ปุ่นมักจะมีสัดส่วน ผิดเพ้ียนไปจากความจรงิ เช่นมีทรวดทรงที่เล็ก-ใหญ่กว่าปกติ ดวงตาที่โตก ว่าปกติสารพันสี และ ทรงผมแปลกๆ สารพันสี แตกต่างจากการ์ตูนฝ่ัง ตะวันตกที่มักจะเขียนภาพคนและสัตว์ออกมาในลักษณะเหมือนจริง ใน ภาษาญีป่ นุ่ และหลายประเทศท่ีรับเอาวฒั นธรรมการต์ นู ญี่ปุ่นเข้าไปจะเรียก หนังสือการ์ตูนญ่ีปุ่นเป็นศัพท์เฉพาะว่า มังงะ และเรียกภาพยนตร์การ์ตูน จากญ่ีปุ่นว่า อนเิ มะ หนงั สือประกอบภำพสมัยโบรำณ

27 การ์ตูนญปี่ ุน่ คือวฒั นธรรม ไม่ใชแ่ ค่ความบนั เทิงอยา่ งเดียว แต่เป็น ส่งิ ทเ่ี ขา้ ถงึ ชวี ิตและความคดิ ของผู้คนอย่างแพร่หลาย ใช้สื่อท้ังเรื่องราวและ ความรู้ให้แก่คนทุกระดับต้ังแต่เด็กไปจนถึงผู้ใหญ่ เม่ือโดยสารรถไฟของ ญ่ปี นุ่ กจ็ ะไดพ้ บเห็นผใู้ หญญ่ ีป่ ่นุ อา่ นการต์ นู การ์ตูนญ่ีปุ่นน้ันมีหลายเร่ืองทีเดียวที่ออกจะเป็นการบอกเล่า หรือ เสียดสสี ังคมของตนเอง ตรงไปตรงมา

28 A

29 B สำรบญั

30 A

31 B สำรบญั

32 A

33 B สำรบญั

34 A

35 B สำรบญั

36 A

37 B สำรบญั

38 A

39 B สำรบญั

40 A

41 B สำรบญั

42 A

43 B สำรบญั

44 A