ประวัติศาสตร์สากล

สมยั ใหม่ 1. สมยั การสํารวจทางทะเล เกิดก่อนโคลมั บสั คน้ พบทวีปอเมริกา นัก เดินเรือของสเปนและโปรตุเกส ออกสาํ รวจ เส้นทางไปหมู่เกาะอินเดียตะวนั ออก และ กลายเป็นประเทศทGีมงGั คงัG ทาํ ใหห้ ลายชาติตJงั บริษทั เดินเรือเพGือทาํ การคา้ เรียกว่า บริษทั อินเดียตะวนั ออก ทาํ ใหเ้ กิดการปฏิวตั ิการคา้ ตามมา อู่ต่อเรือของบริษทั ดชั ต์อนิ เดยี ตะวนั ออก ในกรุงอมั สเตอร์ดมั

2. สมยั การปฏิวตั ทิ างวทิ ยาศาสตร์ เกิดการ แสวงหาความรู้ใหม่โดยการทดลอง การสงั เกต การใช้ เหตุผล ทาํ ใหเ้ กิดสมยั แห่งการใชเ้ หตุผล หรือยคุ แห่งการ รู้แจง้ นกั ปรัชญาคนสาํ คญั เช่น วอลแตร์ มงเตสกีเยอ และชอง ชาก รูโซ เซอร์ไอแซค นิวตนั ผู้ค้นพบกฎความถ่วง

3. สมยั การปฏวิ ตั อิ ตุ สาหกรรม เป็นการนาํ เครGืองจกั รมาใชแ้ ทน แรงงานมนุษย์ ทาํ ใหผ้ ลิตไดเ้ ป็นจาํ นวนมาก และเป็นมาตรฐานเดียวกนั ทาํ ใหโ้ ลกตะวนั ตกมีความมงGั คงGั มีอาํ นาจ นาํ ไปสู่การเกิดสมยั จกั รวรรดินิยม เครGืองจกั รทปGี ระดษิ ฐ์ขนึL ในสมยั การปฏวิ ตั ิ อตุ สาหกรรม นําไปใช้ในโรงงานทอผ้าในยุโรป

4. สมยั เสรีนิยม ชาตนิ ิยม และประชาธิปไตย เป็นยคุ ของการใชเ้ หตุผล ทาํ ใหเ้ กิดความคิดทางการเมืองใหม่ๆ จนนาํ ไปสู่การปฏิวตั ิฝรGังเศส เกิดการปกครองแบบ ประชาธิปไตย ความคิดเรืGองชาตินิยมนาํ ไปสู่การรวมประเทศ เช่น เยอรมนี และอิตาลี การทลายคุกบาสตยี ์ เป็ นเหตุการณ์สําคญั ทสีG ุดในการ ปฏวิ ตั ฝิ รGังเศส ค.ศ. 1789

5. สมยั จกั รวรรดนิ ิยมใหม่ เป็นผลสืบเนืGองจากการปฏิวตั ิอุตสาหกรรม ยโุ รป และอเมริกาต่างแสวงหาอาณานิคม โดยแข่งขนั กนั เพืGอความยงGิ ใหญ่ของชาติ

6. สมัยสงครามโลก เป็นช่วงเวลาทGีโลกอยใู่ นภาวะสงครามครJังใหญ่ รุนแรง และนองเลือดทีGสุด การสิJนสุดสงครามโลกครJังทGี W ถือเป็ นการสิJนสุด ประวตั ิศาสตร์ตะวนั ตกสมยั ใหม่

สมยั ปัจจุบนั 1. สมยั สงครามเยน็ เป็นการแข่งขนั ทางการเมืองของค่ายประชาธิปไตยทGี มีสหรัฐอเมริกาเป็นผนู้ าํ กบั ค่ายคอมมิวนิสตท์ ีGมีสหภาพโซเวยี ตเป็นผนู้ าํ ในขณะทGี องคก์ ารสหประชาชาติไดพ้ ยายามไกล่เกลีGยใหเ้ กิดสนั ติภาพ

2. สมยั โลกาภวิ ตั น์ ความเจริญทางดา้ นการสืGอสารคมนาคมทาํ ใหโ้ ลก แคบลง เหตุการณ์ทีGเกิดขJึนในทุกส่วนของโลกสามารถรับรู้กนั ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว



การแบ่งยุคสมยั จนี ตามแบบสากล สมยั ก่อนประวตั ศิ าสตร์ จนี ยุคหินเก่า มนุษยใ์ ชช้ ีวติ แบบเร่ร่อน เกบ็ ของป่ า ล่าสตั ว์ ยุคหินกลาง ใชช้ ีวติ กGึงเร่ร่อนกGึงตJงั หลกั แหล่งถาวร ยุคหินใหม่ ตJงั ชุมชน รู้จกั เพาะปลูก เลJียงสตั ว์ ยุคโลหะ รู้จกั การใชท้ องแดง เหลก็ และสาํ ริด ชิLนส่ วนโครงกระดูกมนุษย์ หยวนโหม่ว

สมยั ประวตั ศิ าสตร์จนี สมยั โบราณหรือสมยั คลาสสิก เป็นช่วงของการสร้างอารยธรรม สมยั จกั รวรรดิ เรGิมตJงั แต่สมยั ราชวงศฉ์ ิน เป็นช่วงทGีจีนรวมกนั เป็นจกั รวรรดิ ถึงสิJนสุดสมยั ราชวงศช์ ิง สมยั ใหม่ เรGิมในสมยั ราชวงศช์ ิง จนถึงสิJนสุดการปกครองระบอบสาธารณรัฐ จีนแพใ้ นสงครามฝิGน ประวตั ศิ าสตร์ร่วมสมยั เรGิมตJงั แต่ จีนเปลีGยนแปลงการปกครองเป็ น ระบอบคอมมิวนิสต-์ ปัจจุบนั ภาชนะสําริด 4 ขา สมยั ราชวงศ์ชาง

การแบ่งยุคสมยั จนี ตามแบบลทั ธิมากซ์ สมยั โบราณ มนุษยด์ าํ รงชีวติ ตามธรรมชาติ เป็นสงั คมยคุ เริGมแรก สังคมทาส ตJงั แต่ราชวงศช์ างถึงราชวงศโ์ จว เป็นสมยั ทีGมีทาสในสงั คมจีน สังคมศักดนิ า ตJงั แต่ราชวงศฉ์ ินถึงปลายราชวงศช์ ิง จีนมีการปกครอง ระบอบจกั รพรรดิ มีชนชJนั ในสงั คมแบบศกั ดินา หลงั จากนJนั เป็นสมยั การปฏิวตั ิ ของชนชJนั กลาง นาํ โดย ดร.ซุน ยตั เซ็น ภายหลงั เปลีGยนแปลงเป็น ระบอบคอมมิวนิสตถ์ ึงปัจจุบนั คาร์ล มากซ์ ดร.ซุน ยตั เซ็น

การแบ่งยุคสมยั ของอนิ เดยี สมยั ก่อนประวตั ศิ าสตร์อนิ เดยี ประตมิ ากรรมชายมเี ครา สันนิษฐานว่าเป็ น ชาวเมืองอารยธรรมล่มุ แม่นําL สินธุ ยุคหินเก่า พบเครืGองมือหิน ผคู้ นดาํ รงชีพดว้ ย การเกบ็ ของป่ า ล่าสตั ว์ ยุคหินกลาง ใชเ้ ครGืองมือหินทีGเลก็ ลง รู้จกั เขียนภาพบนผนงั ถJาํ ยุคหินใหม่ เครืGองมือหินถูกขดั จนเป็นใบมีด ขนาดเลก็ รู้จกั ทาํ เครGืองปJันดินเผาและเพาะปลูก ยุคโลหะ รู้จกั ใชท้ องแดงและสาํ ริด เป็นยคุ แห่งความรุ่งเรืองของอินเดียโบราณ

สมยั ประวตั ศิ าสตร์อนิ เดยี สมยั โบราณ เริGมเมGือมีการประดิษฐต์ วั อกั ษร ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และ พระพทุ ธศาสนาถือกาํ เนิดขJึน สมยั กลาง อินเดียเกิดความแตกแยกภายใน ถูกมุสลิมรุกราน สมยั ใหม่ เริGมเมGือราชวงศโ์ มกลุ ขJึนมามีอาํ นาจ ถึงการไดร้ ับเอกราชจากองั กฤษ ประวตั ศิ าสตร์ร่วมสมยั เมGืออินเดีย ไดร้ ับเอกราชถึงปัจจุบนั อกั บาร์มหาราช จกั รพรรดทิ ยีG งGิ ใหญ่แห่ง ราชวงศ์โมกลุ

สถูปสาญจี สร้างขนึL ในสมยั พระเจ้าอโศกมหาราช แห่งราชวงศ์เมารยะ

ทชั มาฮัล สถาปัตยกรรมทพGี ระเจ้าชาห์ เจฮัน โปรดให้สร้างขนึL เพGือระลกึ ถงึ พระนางมุมตชั พระมเหสี



ตวั อย่างเวลาและยุคสมยั ตวั อย่างเวลาและยุคสมยั ของโลกตะวนั ตก “...หากชายใดสมรสกบั นางผเู้ ป็นภรรยา และเขาหนั ไปมีนางบาํ เรอ ชายผนู้ Jนั สามารถนาํ นางบาํ เรอมาเลJียงดูทGีบา้ น แต่หา้ มมีศกั ด`ิเสมอภรรยา หากภรรยาของชายใดใหห้ ญิงรับใชข้ องตนแก่สามี และต่อมานาง ผนู้ Jนั ใหก้ าํ เนิดบุตร และอา้ งสิทธิเสมอกบั ภรรยาทGีเป็นนายหญิง นายหญิง สามารถลดฐานะของเธอใหเ้ ป็นทาสีได.้ ..” ประมวลกฎหมายพระเจา้ ฮมั มูราบี อธิบายเพมิR เตมิ ประมวลกฎหมายนJีจดั ทาํ ขJึนในสมยั โบราณ ทาํ ใหท้ ราบวา่ ในอดีตทีGห่างไกลนJนั ไดม้ ีความพยายามทีGจะจดั ระเบียบสงั คมทGีแบ่งเป็นชนชJนั และมีการคาํ นึงถึงสิทธิสตรีและบุตรดว้ ย

ตวั อย่างเวลาและยุคสมยั ของจนี “วนั ซินโฉ่ว เดือนเกา้ ปี ที5ส5ีสิบหา้ รัชศกเฉียนหลง มีพระราชโองการ...ความวา่ ...เนื5องดว้ ยเจิEงเจา เจา้ เมืองเซียนหลวั ไดเ้ ตรียมเคร5ืองราชบรรณาการเอกจาํ นวนหน5ึงพร้อมหนงั สือแจง้ โดยขอใหช้ ่วยกราบบงั คมทูลใหท้ รงทราบ...” ประชุมพระราชพงศาวดารฉบบั กาญจนาภิเษก เล่ม 13 อธิบายเพมRิ เตมิ วนั ซินโฉ่วตรงกบั วนั ทGี 18 เดือนเกา้ ตรงกบั เดือนตุลาคม ปี ทีGสGีสิบหา้ รัชศกเฉียนหลง คือปี จกั รพรรดิเฉียนหลงครองราชยป์ ี ทGี 45 เจิJงเจา คือ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ ตากสินมหาราช เซียนหลวั คือ สยาม ตามทีGจีนเรียก

ตวั อย่างเวลาและยุคสมยั ของอนิ เดยี “ขา้ ฯ ไดเ้ กิดมีความคิดขEึนวา่ ขา้ ฯ จกั จดั ใหม้ ีการ ประกาศธรรมสงั5 สอนประชาชนทEงั หลาย ครEันไดส้ ดบั ธรรมนEี แลว้ กจ็ กั พากนั ประพฤติปฏิบตั ิตาม จกั ยกระดบั ตนเองสูงขEึน และจกั มีความเจริญกา้ วหนา้ มากขEึน ดว้ ยความเจริญทางธรรม อยา่ งมน5ั คง...” จารึกอโศก พระธรรมปิ ฎก (ป.อ. ปยตุ ฺโต แปล) อธิบายเพมRิ เตมิ พระเจา้ อโศกมหาราชโปรดใหจ้ ารึกการเผยแผพ่ ระธรรมในพระพทุ ธศาสนา