สมุดเล่มเล็ก-จีน

中国四⼤ Zhōngguó sì dà 4 สิงของจีน

四⼤发明 sì dà fāmíng สงิ ประดษิ ฐ์ ทัง 4 ของจนี

指南针 zhǐ nán zhēn ในยคุ จ้านกวั ชาวจีนได้ประดิษฐ์คดิ คน้ เครืองมอื ทีมี ลักษณะเปนหินแมเ่ หล็กนํามาประยุกต์ใช้กบั เครืองมอื ในการ บอกทิศทางทเี รียกวา่ “ซอื หนาน” มีลกั ษณะเปนชอ้ นแม่เหลก็ ตงั อยบู่ นฐานสลักตวั อกั ษรบอกทิศทาง ซงึ คันชอ้ นชไี ปทาง ทิศใตแ้ ละปลายอกี ดา้ นหนงึ ชีไปทางทิศเหนอื ครันถึงสมัย ราชวงศ์ซ่ง มีการนาํ แผน่ เหลก็ และฐานสลกั ตัวอกั ษรบอก ทศิ ทางมารวมกัน เรยี กวา่ “หลัวผาน” ประเทศจนี จึงเปนชาติ แรกของโลกทีประดิษฐ์เข็มทิศขนึ เขม็ ทศิ นถี ูกนาํ ไปใชใ้ นการ เดินเรอื ในชว่ งปลายศตวรรษที 11

⽕药 huǒ yào สว่ นประกอบสาํ คญั ของดนิ ปน ไดแ้ ก่ ดินประสิวหรอื โพแทสเซียมไนเตรต กาํ มะถนั และผงถ่านรวมเข้าดว้ ยกนั เบืองตน้ การคิดค้นดินปนมคี วามเกยี วขอ้ งกบั การกลันยาอายุ วฒั นะในสมัยโบราณกล่าวคือนกั ปรุงยาได้นาํ แรธ่ าตุและพันธ์ุ พืชมากมายมาผสมและใส่ลงไปในเตาต้มรวมกัน ทวา่ การปรุง ยาอายวุ ัฒนะนันเปนเรอื งทเี ปนไปไมไ่ ดใ้ นขณะกลนั ยาเตาเกดิ ระเบดิ ขึน นักปรงุ ยาจึงพบธาตทุ เี ปนชนวนระเบิดได้จากการ เผาไหม้นนั โดยบงั เอญิ เปนเหตุใหด้ ินปนถูกประดษิ ฐข์ ึนและนํา ไปใชใ้ นงานด้านการทหาร โดยดินปนนคี ิดคน้ ได้สําเร็จในสมยั ราชวงศถ์ งั ตอนปลาย

造纸术 zào zhǐ shù ชาวจนี สมัยโบราณใชว้ ิธเี ขียนหนังสือลงบนแผ่นไมไ้ ผ่ กระดองเต่า และกระดูกสตั ว์ แต่ทงั หมดนีมนี าํ หนกั มากพกพา ไมส่ ะดวก สมัยราชวงศ์ฉนิ และราชวงศ์ฮนั เรมิ มีความเห็น วา่ การเขยี นลงบนผา้ ไหมดีกวา่ การเขยี นลงบนแผน่ ไม้มาก แต่ ผ้าไหมกเ็ ปนสินคา้ ทีมรี าคาแพงเกนิ ไป กระทังสมัยราชวงศ์ฮัน 蔡伦ตะวนั ออก ขนุ นางผหู้ นงึ นามวา่ ไชห่ ลนุ ( ) เปนผู้ค้นพบ วธิ ผี ลิตกระดาษ โดยนําเปลอื กไม้ เศษผา้ และตาข่ายดักปลา มาบดผสมกนั จนปน จากนนั กน็ าํ มาตากแห้งจนกลายเปน แผน่ กระดาษชนดิ นีจึงมชี อื ว่า “กระดาษไช่หลนุ ” นบั เปนการ ประดิษฐข์ องชาวจีนทนี ําความภาคภูมใิ จนสี ง่ ตอ่ ไปยงั ทวั โลก

印刷术 yìn shuā shù กอ่ นการคิดค้นแทน่ พิมพ์สาํ เรจ็ มกั ใชว้ ธิ คี ดั ลอกตาม ดงั นันกว่าจะไดห้ นงั สอื สักเลม่ ยอ่ มไม่ใชเ่ รอื งง่าย ตอ่ มาผคู้ น เริมใช้วิธพี ิมพ์โดยวางกระดาษทาบลงบนศิลาจารึก สมัยราชวงศถ์ งั มีการคดิ ค้นแมพ่ ิมพส์ ลักขนึ โดยการแกะตัว อกั ษรลงบนแผ่นไม้ใช้หมึกทาแลว้ เอากระดาษทาบ สมัยราชวงศ์ซ่งเหนอื ปเซิงคือผ้ทู คี ดิ ค้นตัวเรียงพิมพ์ขนึ เขาใชว้ ธิ แี กะสลกั ตัวอกั ษรแต่ละตัวลงบนดนิ เหนยี วทีละก้อน กอ่ นนาํ ไปเผาไฟให้แข็งตอนพิมพใ์ ห้เรยี งตัวอกั ษรทตี อ้ งการ ทาหมึกลงไปแลว้ วางกระดาษทาบลง ตวั อักษรทีแกะสลกั เหลา่ นยี ังนําไปใช้ซําไดอ้ กี ด้วย วิธกี ารพิมพ์ของปเซิงเปน ต้นแบบของการพิมพท์ ีใช้ตะกัวในยคุ หลัง

新四⼤发明 xīn sì dà fāmíng 4 สิงประดิษฐ์ ยุคใหมข่ องจีน

⾼铁 gāotiě ตามคาํ นิยายของ EU รถไฟความเรว็ สงู หมายถึง รถไฟที สามารถวิงดว้ ยความเรว็ อยา่ งนอ้ ย 250 กม. / ชม. บนราง แบบใหมห่ รอื วิงด้วยความเรว็ อยา่ งน้อย 200 กม. / ชม. บนรางแบบเกา่ ตามบนั ทกึ ขององคก์ รการรถไฟโลก บรกิ าร รถไฟความเรว็ สูงครงั แรกของโลกคือรถไฟชนิ คนั เซ็นของ ญปี นุ ซงึ เปดตัวเมือป 1964 แตจ่ ีนเปดใหบ้ ริการครังแรกใน ป 2008 (สายปกกงิ -เทยี นจนิ ) เมือครังเตรยี มตวั เปนเจา้ ภาพกฬี าโอลมิ ปก

⽀付宝 Zhī fù bǎo สงั คมไร้เงนิ สดแห่งแรกของโลก แตไ่ ม่ใชป่ ระเทศแรกทใี ช้ จา่ ยผา่ นโมบายเพย์เมนท์ เพราะโมบายเพย์เมนท์เกดิ ขึนครัง แรกในฟนแลนด์เมอื ป 1997 จากการรายงานของสอื ทอ้ งถนิ ฯ ระบบดังกล่าวถกู คิดคน้ โดย บรษิ ทั เทเลคอม ฟนแลนดเ์ พือใหป้ ระชาชนจ่ายเงินค่าตเู้ พลงและตู้กดนําด้วย การโทรเข้าต้โู ทรศพั ท์ในขณะทบี างคนก็บอกวา่ การชําระเงนิ ผ่านมอื ถือครังแรกคอื \"แอปเปลเพย”์ ของบรษิ ัทแอปเปล ตอนนโี มบายเพย์เมนทข์ องจีนก็ก้าวหน้ากว่าชาติอนื ไปแลว้ มือ ถอื เครอื งเดียวกใ็ ช้จ่ายไดท้ งั ในและตา่ งประเทศแถมยังไม่มคี า่ ธรรมเนียมอกี

共享单⻋ gòngxiǎng dānchē ถึงแมจ้ กั รยานแชรร์ งิ จะเปนพาหนะบา้ นคู่เมืองจีน แตว่ า่ แนวคิดนี เกดิ ขึนครงั แรกทีประเทศเนเธอรแ์ ลนดใ์ นช่วง ทศวรรษที 1960 โดย Provo (กลุ่มเคลอื นไหวทางสงั คม) ภายใตช้ อื โครงการ “White Bicycle Plan” ซงึ เวลานัน ทางตํารวจเกรงวา่ จะกระตุ้นใหเ้ กิดการลกั ขโมยในสงั คมมาก ขนึ โครงการดังกลา่ วจึงตอ้ งยตุ ิไป อยา่ งไรก็ดี เรอื งของ เทคโนโลยีเช่า-จอดไดท้ กุ ทีผ่านแอปพลเิ คชนั บนมอื ถอื เปน แนวคดิ ซงึ ริเรมิ โดยบรษิ ัทจกั รยานแชรซ์ งึ ยกั ษใ์ หญ่อยา่ ง MOBIKE กบั OFO เปนทแี รก

⽹购 wǎnggòu แนวคดิ ต้นกาํ เนิดของธุรกจิ นีมาจากนายไมเคิล อลั ดรชิ เมือป 1979 เขาใช้เทคโนโลยี \"วิดีโอเทคส\"์ (Videotex) ซงึ เกดิ จากการเชอื มต่อทีวีธรรมดาเข้ากับคอมพิวเตอร์ของ ร้านคา้ ในพืนทีผา่ นสายโทรศพั ทเ์ พียงเทา่ นัน!! ซึงอคี อมเมิร์ซ แบบในปจจบุ นั เกิดขนึ ช่วงป 1990 หลงั จากที Amazon และ eBay เปดให้บรกิ ารเวบ็ ไซต์อยา่ งเปนทางการ

⽂房四宝 Wénfángsìbǎo 4 สงิ ลาํ คา่ ในห้องหนังสอื

宣纸 xuān zhǐ ผลิตทบี ริเวณใกลก้ ับเมืองซวนเฉงิ มณฑลอันฮุย เนือกระดาษซวนจอื มสี ขี าว ละเอยี ดและอ่อนนุ่ม มคี วาม เหนียวและซบั นําได้ดี ทาํ ใหส้ ามารถแสดงลกั ษณะเดน่ ของ ศลิ ปะการเขียนพู่กันและภาพวาดออกมาได้เปนอยา่ งดี นอกจากนกี ระดาษซวนจือยงั เก็บไว้ไดน้ านไม่ผุเปอยงา่ ย ไม่ เปลยี นสีจงึ เกบ็ ไวไ้ ดเ้ ปนรอ้ ยปพันปไมเ่ สียหาย

徽墨 huī mò ผลิตทีเมอื งฮยุ โจว มณฑลอนั ฮุย ผลติ ครังแรกในราชวงศ์ ถงั ถึงปจจบุ นั ภายในหมกึ นันมสี ว่ นผสมของยาจีนและเครือง หอม บางครังก็จะผสมกบั ทองคําดงั นนั หมกึ ชนดิ นไี ม่เพียง แต่จะมสี ีดําวาวนวล แตจ่ ะมีกลนิ หอมกรุน่ และสามารถเกบ็ รักษาไวใ้ ช้งานได้นานเปนสบิ ปเลยทเี ดียว

湖笔 hú bǐ การทาํ พู่กนั นนั ต้องผ่านกรรมวิธีถึง 70 วธิ ี ใช้ขนแกะ กระตา่ ย และอีเห็นมาทําเปนขนพู่กนั ทีอ่อนนุ่ม และทาํ ใหป้ ลาย เรียวแหลม สามารถกําหนดขนาดของเส้นทเี ขียนวาดได้ และ เมือแห้งสนิทปลายพู่กันต้องยงั คงสภาพเดมิ โดยพู่กนั หปู นัน ผลติ อยทู่ เี มืองหูโจว มณฑลเจ้อเจียง มคี ณุ สมบัติ 4 ประการ “ปลายแหลม ขนเรียบ หัวกลมสวย และแข็งแรง“

端砚 duān yàn จานฝนหมึกใช้เปนทีเก็บกักนําหมึก ดว้ ยการฝน “แท่งหมกึ ” บดเข้ากบั “จานฝนหมกึ ” ละลายเข้ากับนาํ จนหมกึ และนาํ เขา้ กัน จานฝนหมกึ ตวนเอียนทาํ จากหนิ ตวนสือของเขตตวนซี เมอื งเจ้าชิง มณฑลกวางต้งุ ความพิเศษของจานฝนหมกึ ชนดิ นีคืองา่ ยต่อการฝนหมึก นาํ หมึกไมแ่ หง้ เปนเกร็ดง่าย