โครงงานกระถางต้นไม้จากซีเมนต์โฟม (หว้ากอ)

โครงงานวิทยาศาสตร์ กระถางตน้ ไมจ้ ากซเี มนตโ์ ฟม รายงานฉบบั นีเ้ ป็นสว่ นหน่งึ ของการประกวดโครงงานวทิ ยาศาสตร์ดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม ระดบั พ้นื ที่ สำหรับนักศกึ ษา กศน. ประเภท นวตั กรรมจากขยะ ประจำปี พ.ศ. 2565 อุทยานวทิ ยาศาสตร์พระจอมเกลา้ ณ หว้ากอจงั หวดั ประจวบครี ีขันธ์

ช่ือโครงงาน กระถางต้นไม้จากซเี มนต์โฟม ผจู้ ัดทำโครงงาน 1. นางสาวนฤชล พึง่ พนิ ิจ 2. นายกรปภาณ สีเหลอื ง 3. นางสาวอรทัย อนิ ทรช์ ูกลน่ิ อาจารย์ทป่ี รึกษาโครงงาน อาจารย์พรพมิ ล เยาวมาลย์ สถานศกึ ษา ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอทบั สะแก

ก บทคัดยอ่ โครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่องกระถางต้นไม้จากซีเมนต์โฟม มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหลักการ กระบวนการและประดิษฐ์กระถางต้นไม้จากซีเมนต์โฟม และเพื่อเป็นการลดปริมาณขยะโดยนำโฟมที่เหลือใช้ จากงานอื่นมาใช้ต่อได้ โดยมีวิธีการทดลองดังนี้ ตอนที่ 1 ออกแบบและสร้างอุปกรณ์การทำกระถาง ผลการ ออกแบบอุปกรณ์ทั้ง 2 แบบ คือ แบบแรกแบบใส่น็อตเป็นกระถางพลาสติกแบบหนาแบบท่ีสองแบบพลาสตกิ อย่างบางไม่ได้ใส่น็อต ผลการใช้งานพบว่าแบบพลาสติกอย่างบางไม่ได้ใสน่ ็อตสามารถนำกระถางออกง่ายกว่า และกระถางไม่แตกเสียหาย ตอนที่ 2 ศึกษาปริมาณสัดส่วนผสมของกระถางต้นไม้ ผลการศึกษา จำนวน 3 ครั้ง พบว่าครั้งที่ 3 ได้ปริมาณสัดส่วนผสมที่พอเหมาะไม่เหนียวหรือร่วนเกินไปทำให้ได้ทรงกระถางที่น้ำหนัก เบาและใช้งานได้จรงิ

ข กติ ตกิ รรมประกาศ การศึกษาค้นคว้าโครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่อง กระถางต้นไม้จากซีเมนต์โฟม สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี เพราะได้รับการปรึกษาจากนางมณีรตั น์ อัจฉริยพันธกุล ผู้อำนวยการศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศัยอำเภอทับสะแก และอาจารย์พรพิมล เยาวมาลย์ ครู กศน.ตำบลนาหูกวาง คณะผู้จัดทำ ขอขอบพระคุณไว้ ณ ทน่ี ี่ คณะผจู้ ดั ทำต้งั ใจทำและหวังเป็นอยา่ งยง่ิ ว่าการดำเนินการในครงั้ น้จี ะเกิดประโยชน์ผู้ ที่สนใจโดยทั่วไป ขอมอบความดีและคุณประโยชน์ที่เกิดขึ้นแค่ บิดา มารดา ผู้มีพระคุณทุกท่านและครูที่ได้ให้ การศกึ ษาอบรม สัง่ สอน ให้สติปญั ญาความเชย่ี วชาญ กลา้ หาญ และคุณธรรมทั้งหลาย อนั เปน็ เคร่ืองชี้ทางส่อง สว่างไปสู่ความสำเรจ็ ในชีวิต คณะผู้จดั ทำ มิถุนายน 2565

สารบัญ หนา้ ก เร่ือง ข บทคัดย่อ กติ ตกิ รรมประกาศ 1 สารบญั 1 บทท่ี 1 บทนำ 1 1 1.1 ท่ีมาและความสำคัญของโครงงาน 2 1.2 วัตถุประสงค์ของการศึกษาค้นคว้า 2 1.3 สมมตฐิ านของการศึกษาค้นคว้า 3 1.4 ตัวแปรทีศ่ กึ ษา 4 1.5 ขอบเขตของการศกึ ษาค้นคว้า 8 1.6 ผลทคี่ าดวา่ จะได้รับ 9 บทที่ 2 เอกสารท่ีเกย่ี วขอ้ ง 10 บทที่ 3 อุปกรณ์และวธิ ีการศึกษาค้นควา้ บทที่ 4 ผลการศกึ ษา บทท่ี 5 สรปุ ผลและอภปิ รายผลการดำเนินการจดั การโครงงาน บรรณานกุ รม

สารบัญตาราง หนา้ ตารางที่ 8 ตารางที่ 4.1 ศกึ ษาปรมิ าณสัดสว่ นผสมของกระถางต้นไม้

สารบญั ภาพ ภาพที่ หนา้ 3.1 วสั ดุและอปุ กรณ์ 4 3.2 การทำโฟมให้ละเอยี ด 5 3.3 ตัดก้อนโฟม 5 3.4 การผสมปูนกบั โฟม 6 3.5 การใส่ปูนในแมพ่ มิ พ์ 6 3.6 กระถางตน้ ไมจ้ ากซีเมนต์โฟม 7 3.7 แมพ่ มิ พ์การทำกระถาง 8

1 บทท่ี 1 บทนำ 1. ท่มี าและความสำคญั ของโครงงาน จากสถานการณขยะพลาสติก ที่เปนปญหาตอสภาวะแวด ลอมอยางมากในปจจุบันนับตั้งแต ถงุ พลาสตกิ กลองโฟม โฟมกนั กระแทกตาง ๆ ในครวั เรือนโดยท่วั ไปอาจกำจัดโดยการทง้ิ ลงขยะและการนำไป เผาทำลายซึ่ง กอใหเกิดปญหาควันไฟกลิ่นเหม็นจากการเผา ฝุนละอองขนาดเล็กบางสวนจะลอยขึ้นไปใน บรรยากาศชนั้ สงู ทำใหเกิดปญหาโลกรอนได นักศึกษา กศน.ตำบลนาหูกวางไดตระหนักถึงปญหาดังกลาวจึงได คิดหาวิธีการกำจัดขยะพลาสติกพลาสติกประเภทโฟมที่ผลิตจากพลาสติกโพลีสตรัยรีน (PS Foam)เปนขยะท่ี พบไดบอยครั้งในบานเรือน นักศึกษาไดทำการยอย โฟมออกเปนชิ้นเล็กๆแลวนำไปผสมกับปูนซิเมนตและ ไดนำมาทำเปนกระถางสำหรับปลูกตนไม ใชประโยชนในบานเรือนก็จะเปนแนวทางในการลดขยะประเภทโฟม ไดดอี กี ทางหนึ่ง จากการสำรวจขยะในบ้านและในบริเวณชุมชน พบว่าขยะส่วนใหญ่เป็น โฟมคณะผู้จัดทำ เป็นการนำ เอาของที่เหลือใช้มาทำใหม่ให้มีค่าให้เกิดประโยชน์และทำ ให้ขยะคืนสู่สิ่งแวดลอ้มที่ดีได้อีกด้วย ผู้จัดทำจึงทำ โครงงาน “กระถางต้นไมจ้ ากซเี มนตโ์ ฟม” น้ีขน้ึ มาเพื่อเป็นส่วนหน่ึงในการลดจำนวนของโฟม 2. วตั ถุประสงค์ 1. เพอ่ื ศึกษากระบวนการและประดิษฐ์กระถางต้นไม้จากซเี มนตโ์ ฟม 2. เพื่อเป็นการลดปรมิ าณขยะโดยนำโฟมท่ีเหลอื ใช้จากงานอืน่ มาใชต้ อ่ ได้ 3. สมมตฐิ าน 1. โฟมสามารถนำมาประดิษฐ์ เป็นนวตั กรรมกระถางต้นไม้จากซีเมนตโ์ ฟม 2. โฟมมีนำ้ หนกั เบา ดงั นน้ั ถ้านำมาประดิษฐก์ ระถางต้นไม้กน็ า่ จะไดก้ ระถางต้นไมท้ เี่ บา 4. ตวั แปรทศี่ ึกษา ตัวแปรต้น ชนดิ ของโฟม ตวั แปรตาม ความแขง็ แรงของกระถาง ตัวแปรควบคุม ปรมิ าณของปนู ปริมาณของนำ้

2 5. ขอบเขตการศึกษา 1. โครงงานการทำกระถางต้นไมจ้ ากซีเมนต์โฟม 2. ระยะเวลาในการทำโครงงานวนั ท่ี 17 -28 มถิ นุ ายน 2565 6. ผลทีค่ าดว่าจะได้รับ 1. ไดผ้ ลติ ภาชนะในการปลกู ต้นไม้แบบตา่ งๆด้วยซิเมนต์ผสมโฟม 2. ไดเ้ พิ่มวธิ กี ารกำจัดขยะพลาสตกิ ประเภทโฟมโดยนำกลับมาใชใ้ หเ้ ป็นประโยชนแ์ ทนการเผา ทำลายได้

3 บทท่ี 2 เอกสารทีเ่ กีย่ วขอ้ ง การทำโครงงานกระถางต้นไม้จากซีเมนต์โฟม ผู้จัดทำได้ศึกษาและรวบรวมจากเอกสารตามข้อหัว ตอ่ ไปนี้ นวตั กรรม” หมายถงึ ความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐ์ใหม่ ๆ ทย่ี งั ไมเ่ คยมใี ชม้ าก่อน หรอื เป็นการ พัฒนาดัดแปลงมาจากของเดิมที่มีอยู่แล้ว ให้ทันสมัยและใช้ได้ผลดียิ่งขึ้น เมื่อนำ นวัตกรรมมาใช้จะช่วยให้ การทำงานน้นั ไดผ้ ลดีมีประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธผิ ลสงู กวา่ เดิม ทั้งยังช่วย ประหยัดเวลาและแรงงานไดด้ ้วย การประดิษฐ์ (Invention) หมายถงึ ความคิดสรา้ งสรรค์เกยี่ วกับ ลกั ษณะองค์ประกอบ โครงสรา้ งหรือ กลไกของผลิตภัณฑ์ รวมทั้งกรรมวิธีในการผลิตการรักษา หรือปรับปรุงคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้ดีขึ้น หรือทำ ใหเ้ กิดผลิตภณั ฑ์ข้ึนใหม่ ท่ีแตกตา่ งไปจากเดิม โฟม หมายถึง กล่องโฟมใส่อาหาร โฟมแผน่ โฟมกันกระแทกตา่ งๆ ท่ีไมใ่ ชแ้ ล้ว พลาสติก (en:Plastic) ขวดน้ำ ภาชนะ บรรจภุ ัณฑ์ ถ้วยตา่ งๆ เพอื่ นำมาเปน็ แบบในการทำกระถาง ซเี มนต์ หรือ ปูนซเี มนต์ (cement) เปน็ วัสดุผสานสำหรบั ผลติ คอนกรีต มีสว่ นผสมหลกั คือ หนิ ปูนและ ดนิ เหนยี ว และมผี สมอืน่ นำมาผสมกบั โฟมเพ่ือกระถางต้นไม้จากซีเมนตโ์ ฟม 3R เป็นแนวคิดและแนวทางในการปฏิบัติเพื่อการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่า สามารถช่วยลด ปริมาณขยะใหน้ ้อยลง ด้วยการลดการใช้ การนำกลับมาใช้ซำ้ และการนำขยะกลับมาใช้ใหม่ (Reduce Reuse and Recycle: 3Rs) โดยเริ่มต้นที่การใช้ให้น้อยลง ลดการใช้วัสดุ ผลิตภัณฑ์ ที่ก่อให้เกิดขยะเพื่อลดปริมาณ ขยะที่เกิดขึ้น (Reduce) การนำวัสดุ ผลิตภัณฑ์ที่ยังสามารถใช้งานได้ กลับมาใช้ซ้ำ (Reuse) และการนำวัสดุ ผลติ ภัณฑท์ ใ่ี ชง้ านแลว้ มาแปรรปู เพอื่ นำกลบั มาใชป้ ระโยชนใ์ หม่ หรือ รไี ซเคิล (Recycle)

4 บทที่ 3 อปุ กรณแ์ ละวธิ ีการศึกษาค้นคว้า การทำโครงงานวิทยาศาสตร์ เร่อื ง กระถางต้นไมจ้ ากซีเมนต์โฟม ใชว้ ัสดแุ ละวธิ ีการศกึ ษาค้นควา้ ดงั น้ี วัสดแุ ละอุปกรณ์ 1. ปนู ซีเมนต์ 2. โฟม 3. แกว้ น้ำพลาสตกิ /กระป๋องพลาสติก/ถว้ ยพลาสตกิ 4. เกยี งหรอื ท่ีตัก 5. ถงั ผสมปูน 6. ทราย 7. กระดาษทราย ภาพท่ี 3.1 วสั ดุและอุปกรณ์

5 วิธีการศึกษาค้นคว้า ขนั้ ตอนในการดำเนนิ งาน 1. เตรียมแกว้ น้ำพลาสติกหรือกระปอ๋ งพลาสตกิ เล็ก 1 ใบ ใหญ่ 1 ใบ ทีมีขนาดแตกตา่ งกนั 2. นำโฟมทไ่ี ดจ้ ากกล่องข้าวหรอื โฟมเหลอื ใช้มาทำให้ละเอยี ดเป็นเมด็ โฟม ภาพที่ 3.2 การทำโฟมใหล้ ะเอยี ด 3. ตดั กอ้ นโฟมใหเ้ ป็นช้ินส่เี หล่ียมเพอื่ ใช้คน่ั กลางระหว่างกะละมังท้งั 2 ใบ ภาพที่ 3.3 ตดั ก้อนโฟม

6 4. เรมิ่ ทำการผสมปูนซีเมนต์เขา้ กบั โฟมทีเ่ รายอ่ ยไว้ เตมิ นำ้ ลงไปใหพ้ อเหมาะ ภาพท่ี 3.4 การผสมปูนกับโฟม 5. ตักสว่ นผสมของปนู กับโฟมลงบนแกว้ พลาสตกิ หรือกระป๋องพลาสติกให้อยูใ่ นระดับเสมอขอบของ กอ้ นโฟม 6. นำแก้วพลาสติกหรือกระป๋องพลาสติกซ้อนแกว้ พลาสตกิ หรือกระป๋องพลาสตกิ ใบใหญ่ พร้อมกับเท ดินลงในใบเลก็ จากนั้นคอ่ ยๆ ตักปูนลงในชอ่ งว่างจนเต็ม ภาพท่ี 3.5 การใส่ปนู ในแม่พิมพ์

7 7. นำไปตากแดดหรือพักทงิ้ ไวป้ ระมาณ 24 ช่วั โมง 8. ขน้ั ตอนสดุ ทา้ ยพอปนู แห้งแลว้ ก็ค่อยๆ แกะพิมพ์ออกจากกนั โดยใชน้ ำ้ ช่วยหลอ่ ล่นื จะทำให้แกะ ออกง่ายจะได้กระถางต้นไม้จากซีเมนตโ์ ฟม ภาพที่ 3.6 กระถางตน้ ไมจ้ ากซีเมนตโ์ ฟม

8 บทที่ 4 ผลการศกึ ษา จากการศึกษาโครงงาน ซึ่งดำเนนิ การออกแบบ สร้าง และหาประสทิ ธิภาพกระถางตน้ ไมจ้ ากซเี มนต์ โฟม ได้ผลการทดลองดังนี้ ตอนที่ 1 ออกแบบและสร้างอุปกรณ์การทำกระถาง ภาพท่ี 4.1 แม่พมิ พก์ ารทำกระถาง ผลการออกแบบอปุ กรณ์ทงั้ 2 แบบ คอื แบบแรกแบบใสน่ ็อตเป็นกระถางพลาสตกิ แบบหนาแบบท่ี สองแบบพลาสตกิ อยา่ งบางไม่ไดใ้ ส่น็อต ผลการใช้งานพบว่าแบบพลาสตกิ อย่างบางไม่ได้ใส่น็อตสามารถนำ กระถางออกงา่ ยกวา่ และกระถางไมแ่ ตกเสยี หาย ตอนท่ี 2 ศึกษาปริมาณสดั ส่วนผสมของกระถางต้นไม้ ครง้ั ท่ี ปรมิ าณสดั ส่วน ครั้งที่ 1 ปูน 1 ถ้วย , โฟม 1 ถ้วย , นำ้ 2 ถ้วย ครงั้ ที่ 2 ปูน 1 ถ้วย , โฟม 1 ถว้ ย , นำ้ 1 ถว้ ย ครั้งท่ี 3 ปูน 1 ถ้วย , โฟม 1/2 ถ้วย , น้ำ 1/2 ถว้ ย ตารางท่ี 4.1 ศึกษาปรมิ าณสัดส่วนผสมของกระถางตน้ ไม้ ผลการศกึ ษา จำนวน 3 คร้ัง พบว่าครัง้ ท่ี 3 ไดป้ รมิ าณสัดส่วนผสมทีพ่ อเหมาะไม่เหนยี วหรือร่วน เกนิ ไปทำให้ได้ทรงกระถางท่ีน้ำหนกั เบาและใช้งานไดจ้ ริง

9 บทท่ี 5 สรปุ ผลและอภิปรายผลการดำเนนิ การจัดโครงงาน จากการทำโครงงานกระถางต้นไมจ้ ากซเี มนต์โฟมสามารถสรปุ และอภิปรายผลได้ดงั น้ี สรปุ ผลการดำเนินงาน จากการทำโครงงานกระถางต้นไมจ้ ากซเี มนตโ์ ฟม สรปุ ผลการศกึ ษาไดด้ งั น้ี 1. ผลการดำเนินงานทำให้รวู้ ่าโฟมสามารถนำมามาผสมกับปนู ซเี มนตแ์ ละเป็นกระถางต้นไม้ได้ มี น้ำหนักเบา สามารถนำมาใชง้ านได้จริง 2. จากการจดั ทำโครงงานครงั้ นี้ พบว่าผู้จดั ทำมีความสนุกสนาน ในการทำโครงงานทั้งยงั ภมู ิใจทม่ี สี ่วน รว่ ม ในการแก้ไขปัญหาสงิ่ แวดลอ้ ม โดยการลดขยะนำขยะกลบั มาใช้ใหม่ใหเ้ กดิ ประโยชน์ 3. นักศกึ ษากศน. ตำบลนาหูกวางมคี วามเข้าใจมากขึน้ เม่ือไดศ้ ึกษาเน้ือหาตา่ งๆ ในการทำโครงงาน ไดแ้ ก่ วชิ าทกั ษะการเรียนรู้ วิชาวทิ ยาศาตร์ วชิ าวสั ดุศาสตร์ อภิปรายผลการดำเนนิ งาน นักศกึ ษามีความรู้ความเขา้ ใจ ข้ันตอนในการทำกระถางตน้ ไมจ้ ากซเี มนตโ์ ฟม และสามารถนำขยะ กลับมาใช้ใหม่ ตามหลกั REUSE คอื ใชอ้ ย่างคมุ้ คา่ ใชซ้ ้ำ นำบรรจภุ ัณฑ์สงิ่ ตา่ งๆ รอบตวั ท่ใี ชแ้ ลว้ นำกลบั มาใช้ ใหมห่ ลายๆ คร้ัง ทำของใช้ หรอื ดัดแปลงเปน็ ของ D.I.Y ลดปริมาณขยะ และฝึกความคดิ สรา้ งสรรค์ สามารถ นำไปลดรายจา่ ยในครวั เรอื น สร้างรายไดแ้ ละนำไปใช้ในชีวติ ประจำวนั ได้ โครงงานน้ีได้รบั คำแนะนำจากครู กศน.ตำบลนาหูกวาง เป็นโครงงานทีเ่ ป็นประโยชน์ต่อนกั ศกึ ษา เพอื่ ใหน้ ักศึกษามีความในเนอื้ หาในสาระหลักมากขึ้น และได้เปน็ การเรียนรู้การประดษิ ฐ์นวัตกรรมจากขยะ ซ่งึ โครงงานน้ไี ด้สำเรจ็ ลลุ ่วงไปด้วยดีตามวตั ถปุ ระสงคท์ ีต่ ั้งไว้ ขอ้ เสนอแนะ 1. นำกระถางตน้ ไม้จากซีเมนตโ์ ฟม ไปใช้ในการปลกู ต้นไม้แทนกระถางพลาสติก 2. ควรนำเศษผา้ หรือเศษพลาสติก ผสมลงไปด้วยกับโฟม เพือ่ ความแข็งแรงและม่ันคง

10 บรรณานกุ รม ศนู ย์บรกิ ารสาธารณสขุ 17. “การลดขยะ ดว้ ยแนวคิด 3R” [ออนไลน์]. เข้าถึงไดจ้ าก : https://webportal.bangkok.go.th (วนั ทค่ี ้นขอ้ มูล : 18 มถิ ุนายน 2565)

11