2 แม่ของเรา final new font

1 2. แม่ของเรา ประจวบ ตนั ตราภรณ์ (2460-2551) แมก่ บั คุณตา(พอ่ ของแม่) ทอง วงศท์ องศรี กบั วรงค์ วงศท์ องศรี น้องคนรอง แม่เราเป็นลกู คนโต มนี ้องหญงิ 4 คนและน้องชาย 3 คน แมเ่ รยี นชนั้ ประถมท่ี โรงเรยี นราชนิ ี เรยี นดี แม่บอกไดน้ งั่ โต๊ะทองทุกปี ลกู ไม่รคู้ อื อะไร (เพราะลกู ไมไ่ ดเ้ ป็น นกั เรยี นราชนิ )ี แต่กไ็ ม่ยกั ซกั ถาม แม่เป็นทร่ี กั ของ ‘ท่านอาจารย’์ (หม่อมเจา้ พจิ ติ รจริ า ภา เทวกลุ ) และนกั เรยี นรุ่นพๆ่ี เพราะแม่ช่างพดู ช่างเจรจา คงน่ารกั (แม่บอกเอง) พๆ่ี รจู้ กั และจาํ แม่ไดจ้ นโตเป็นผูใ้ หญ่ ทุกทา่ นยงั คงเอน็ ดแู ละใหค้ วามสนิทสนมแก่แม่ ตอ่ มาเสมอ แม่รําเทพธดิ า (เคยเหน็ รูปถา่ ยแต่หายไป) ออกงานกาชาดทท่ี อ้ ง สนามหลวงทกุ ปี คณุ ตาบ่นวา่ มวั แต่ราํ ละครไม่เหน็ เรยี นหนงั สอื จงึ เอาออกจาก โรงเรยี นราชนิ ี

2 แม่เม่อื อยโู่ รงเรยี นราชนิ ี แมไ่ ปเขา้ ชนั้ มธั ยมตน้ ทโ่ี รงเรยี นอสั สมั ชญั คอนแวนต์ ไปกบั น้องคนหน่งึ คอื น้าประจาํ (แต่ต่อมาน้องๆทกุ คนไดไ้ ปเขา้ โรงเรยี นมาแตรเ์ ดอี และเรยี นจบจากมาแตรเ์ ดอที งั้ สน้ิ ) รายงานคะแนนสอบไลป่ ระจาํ ปีของโรงเรยี นอสั สมั ชญั คอนแวนตเ์ ป็นแบบน้ี

3 ลูก 7 คนของคณุ ยาย ขาดแตล่ ูกชายคนโตซง่ึ ไปฝรงั่ เศสแลว้

4 ไมน่ านต่อมา แม่รบเรา้ อยากไปปีนงั แมไ่ ปไดค้ วามคดิ มาจากไหน แมเ่ ล่าแต่ เราลมื แลว้ คงจากบา้ นผใู้ หญท่ า่ นหน่ึงหรอื สองสามท่าน ในชว่ งนนั้ ผลู้ ากมากดแี ละผู้ มฐี านะนยิ มสง่ บตุ รสาวไปเขา้ โรงเรยี นแม่ชที ป่ี ีนงั เป็นการไป ‘เมอื งนอก’ ทไ่ี กลทส่ี ดุ สาํ หรบั เดก็ ผหู้ ญงิ ในขณะทส่ี ง่ บตุ รชายไปยงั ยโุ รป ในทส่ี ดุ คุณยายจงึ ตอ้ งเดนิ ทางพาไปสง่ เขา้ โรงเรยี นคอนแวนตป์ ีนงั ดว้ ยตนเอง

5 ชวี ติ นกั เรยี นประจาํ 4-5 ปี ในโรงเรยี นคอนแวนตป์ ีนงั (The Convent, Penang) เป็นความทรงจาํ ทส่ี นุกและงดงามมาก แม่เป็นทร่ี กั ของครแู ละแม่ชี มเี พอ่ื น มากมาย ทงั้ รุ่นพร่ี ุ่นน้อง ทงั้ เพอ่ื นคนไทยและต่างชาติ มฝี รงั่ ทม่ี าทาํ งานในประเทศ ไทย หรอื รบั ราชการอยู่ หรอื ทส่ี มรสกบั คนไทย กน็ ิยมสง่ ลูกไปอยทู่ โ่ี รงเรยี นน้ี

6 ยามโรงเรยี นปิดแม่มกั ไดร้ บั เชญิ ไปพกั กบั เพอ่ื นทบ่ี ดิ ามารดามบี า้ นอย่ทู ป่ี ีนงั ทบ่ี า้ นกงสุลไทย ยม้ิ พง่ึ พระคุณ กบั ภรรยาแหม่ม และบา้ นเจา้ นายหลายพระองคท์ ่ี พาํ นกั อยทู่ ป่ี ีนงั ในชว่ งเวลาทางประวตั ศิ าสตรท์ ไ่ี ทยเปลย่ี นแปลงการปกครอง แมจ่ งึ มเี พอ่ื นฝงู มาก และสนทิ กนั ตลอดมา เป็นตน้ วา่ ม.จ.วสิ าขา และม.จ.มทั รี สวสั ดวิ ตั น์

7 (ดุลยจนิ ดา) ธดิ ากรมพระสวสั ดวิ ตั นวศิ ษิ ฏ์ จรติ ราบ สารสาส ธดิ าพระสารสาสน์พล ขนั ธ์ ม.ร.ว.รสลนิ คคั นางค์ (อาวโุ สรนุ่ พ)่ี ทโ่ี รงเรยี นปีนงั เม่อื ใดกต็ ามทม่ี ขี า้ ราชการระดบั สงู เดนิ ทางไปดงู าน หรอื ผปู้ กครองนกั เรยี นไทยไปเยย่ี มชมโรงเรยี น แม่ชกี จ็ ะใหแ้ มอ่ อกมาตอ้ นรบั และใหข้ อ้ มลู เสมอ แม่คงจะรบั แขกเก่ง ทาํ ใหเ้ จา้ นาย และผใู้ หญ่หลายท่าน เช่น ผบู้ ญั ชาการ ทหารเรอื เม่อื เดนิ ทางไปดเู รอื หรอื หม่อมหลวงปิ่น มาลากลุ เมอ่ื พานิสติ ฝึกหดั ครไู ป เยย่ี มชมโรงเรยี น ลว้ นรจู้ กั และจาํ แม่ไดเ้ มอ่ื ไดไ้ ปพบกนั ในบทบาทหน้าทต่ี า่ งๆใน เวลาตอ่ มา โดยเฉพาะทต่ี ่างประเทศเมอ่ื แมต่ ดิ ตามพอ่ ไปประจาํ สถานทตู ไทยใน องั กฤษ

8 กบั เพอ่ื นสนทิ ทส่ี ุด ชน่ี จติ ต์ (คุณหญงิ ชน่ี จติ ต์ สุขมุ ) แคลร์ (คณุ หญงิ จนิ ตนา กมลนาวนิ ) สว่ นบนซา้ ยสุดคอื สวา่ งจนั ทร์ (โปษยกฤต) ซง่ึ เป็นน้าของแมเ่ อง ทอ่ี ายุ มากกวา่ เพยี งไมก่ ป่ี ี ไปเรยี นดว้ ยกนั ทโ่ี รงเรยี นปีนงั แห่งน้ี นอกจากน้ี ยงั มพี น่ี ้องสกลุ Duke คอื Ruth, Joyce และ Marjorie (ทต่ี ่อมาบวชเป็น Mother Immaculate สอนท่ี โรงเรยี นมาแตร)์ ซง่ึ ภายหลงั แยกยา้ ยกนั ไปแต่ยงั คงตดิ ตอ่ กนั เป็นครงั้ คราว ขนาดได้ เคยเดนิ ทางไปรวมกนั พรอ้ มหน้ากนั ทอ่ี งั กฤษและเวลส)์

9 หมุนเวลาขา้ มมาสกั 60 ปี พวกเราไดไ้ ปเยย่ี มพน่ี ้องและเขยครอบครวั Duke ถงึ บา้ นท่ี Isle of Anglesey, Wales ไปเทย่ี วดว้ ยกนั ทป่ี ราสาท Carnarvon Castle กบั Don Sutcliffe คชู่ วี ติ มาจากWales เพ่อื เยย่ี มเดวดิ น้องชายคนเลก็ (คู่ชวี ติ ศ.เพญ็ ศรี ดกุ๊ )

10 แมเ่ รยี นจบหลกั สตู รขององั กฤษระดบั matriculations (เทยี บเท่าจบมธั ยม) โดยสอบ Junior Cambridge examination (เทยี บเท่า O level สมยั ตอ่ มา หรอื GCSE ในปัจจุบนั ) แลว้ เมอ่ื เพอ่ื นๆ เป็นตน้ วา่ คณุ น้าแคลร์ เรยี นหลกั สตู รวชิ าการ เรอื น ทค่ี อนแวนตต์ ่อ (เพราะเตรยี มกลบั ไปเป็นแม่บา้ นแม่เรอื นโดยแตง่ งานกบั หลวง สนิ ธสุ์ งครามชยั ) แมไ่ ม่ไดจ้ ะแตง่ งานกบั ใครเขาแต่กอ็ ยเู่ รยี นต่อกบั เพอ่ื นอกี หน่ึงปี ได้ วชิ าการเรอื น เช่น ทาํ ขนมและอาหารฝรงั่ ตดิ ตวั กลบั บา้ นดว้ ย

11 กลบั มาจากปีนงั แมไ่ ม่ไดท้ าํ งานอะไร (ตามประสาหญงิ ไทยสมยั นนั้ ) เป็นลูก สาวนายหา้ ง เป็นสาวสวย จบจาก ‘นอก’ .…ทํานองนนั้

12 แม่เขา้ เป็นนสิ ติ รุ่นแรกของคณะพาณิชยศาสตรแ์ ละการบญั ชี จุฬาฯ โดยการ ชกั ชวนของท่านอาจารย(์ ท่านผหู้ ญงิ )พนู ทรพั ย์ นพวงศฯ์ และศาสตราจารยอ์ บุ ล หุ วะนนั ท์ นกั เรยี นราชนิ ีรุ่นพ่ี ซง่ี ไดจ้ ดั การฝากฝังใหท้ ่านอาจารยส์ มโรจน์ และ ม.ร.ว.สุ มนชาติ สวสั ดกิ ลุ ไป ‘ตวิ ’ วชิ าภาษาไทยและวชิ าสงั คมใหท้ บ่ี า้ นทกุ วนั จนถงึ วนั สอบ เพอ่ื เทยี บประโยคมธั ยมของไทย และท่านอาจารยฉ์ ลวย วุธาทติ ย์ ยงั เมตตาคอยดูแล รบั จากหอ้ งสอบพาไปรบั ประทานอาหารดว้ ยทุกวนั ยส่ี บิ กว่าปีตอ่ มา ลกู สาวแมไ่ ดม้ า เป็นศษิ ยท์ ่านในวชิ าภาษาบาลที ค่ี ณะอกั ษรศาสตร์ เช่นเดยี วกบั ทไ่ี ดเ้ ป็นศษิ ยเ์ พอ่ื น ของพอ่ หลายทา่ น มี มหาเกษม บญุ ศรี (เคยเป็นสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร เป็นเพอ่ื น เขยี นจดหมายถกการเมอื งกนั ) คุณหญงิ จนิ ตนา ยศสุนทร และดร.จติ รเกษม สบี ุญ เรอื ง (ทงั้ สองทา่ นลงเรอื จากยุโรปไปยงั อเมรกิ าดว้ ยกนั )

13 กจิ กรรมนิสติ จฬุ าฯ

14 จากอลั บมั้ ภาพ เพ่อื นๆคณะบญั ชฯี ภาพบนสุดขวามลี ายเซน็ ไขนภา ชาลจี นั ทร์

15 ชุดยุวนารี สองรปู น้แี มถ่ า่ ยหน้าบา้ น ทเ่ี ราเรยี กกนั ว่า ‘เรอื นหลงั ใน’ เพราะในช่วงก่อนสงครามไม่นานนัก คุณตาได้ ปลกู ตกึ ใหญ่ขน้ึ ขา้ งหน้าน่าขาํ ทค่ี นบา้ นน้ที กุ รนุ่ จะเคยมายนื ถา่ ยรปู ตรงน้ี แม่มายนื ทเ่ี ดมิ ราวปี 2505 น้า นุช ปรยี า (บุญญะศริ )ิ กบั ปับ๊ เม่อื 2503 แลว้ กส็ ายน้ํา สุรกั ขกะ ลกู สาวของแน้ต ในปี 2563 น้ีเอง

16 ปัจจบุ นั เรอื นหลงั น้ีน่าจะอายุกวา่ รอ้ ยปีแลว้ สภาพยงั คงเดมิ ไม่เคยตอ้ งซอ่ มแซม หรอื ดดั แปลง ตงั้ แตค่ ณุ ยายหอบลูกๆมาหลบภยั ระหว่างสงคราม ในบรเิ วณมหี ลุม หลบภยั ทล่ี ูกหลานยงั จําไดว้ ่าเคยลงไปเวลามสี ญั ญาณเคร่อื งบนิ ทง้ิ ระเบดิ ผ่านมา แต่ บดั น้ีจาํ ไมไ่ ดว้ า่ อยตู่ รงจุดใดของสนามหญา้ ท่านผใู้ ดสนใจอยากทาํ การคน้ หากเ็ ชญิ ได้ บา้ นน้เี คยใชเ้ ป็นเรอื นหอของแมก่ บั พอ่ และของน้าวรงคก์ บั ทา่ นหญงิ ฉตั รสดุ า (ฉตั รไชย) ปับ๊ กเ็ กดิ ทน่ี ่ี โดยมหี ลวงพรหมทตั เวที มาทําคลอดให้ ทา่ นเป็นสตู นิ รี แพทยท์ ท่ี าํ คลอดใหผ้ ทู้ เ่ี ราๆรจู้ กั รุ่นนนั้ มากมายหลายคน นยั ว่าแม่เจบ็ ทอ้ งตงั้ แต่หก โมงเชา้ คลอดหกโมงเยน็ ...การทาํ คลอดทบ่ี า้ นน่าหวาดเสยี วขนาดไหน

17 นสิ ติ คณะบญั ชแี ตง่ แฟนซี ถา่ ยภาพหน้าตกึ เรยี น (ตกึ อกั ษรศาสตร์ หรอื อาคารมหาจฬุ าลงกรณ์ ในปัจจุบนั ) แม่ยนื ขวาสดุ แถวหน้า ทส่ี องจากขวาเป็นน้าศรี อุทยั ปวนะฤทธิ์ (แม่บรรยายภาพใครเป็นใครใหล้ กู ๆฟัง แตล่ กู ไม่ไดค้ ดิ ทจ่ี ะบนั ทกึ ไว้ จนบดั น้ีแทบไม่มใี ครในรุ่นมชี วี ติ อย่ใู หล้ กู ไปสอบถามไดอ้ กี แลว้ ณ วนั น้คี งเหลอื เพยี ง คณุ น้าจาํ รสั ประนชิ พชิ ยั ชาญณรงค)์

18 นิสติ รุ่นน้สี นิทกบั ‘ท่านอาจารยเ์ จา้ คณุ ’ (พระยาไชยยศสมบตั )ิ เป็นพเิ ศษ ท่านเป็นคณบดแี ละสอนดว้ ย พวกแม่ไปกราบท่านเสมอจนวาระสุดทา้ ย สมาคมนิสติ เก่าเคยขอใหเ้ ขยี นความทรงจาํ ถงึ ท่าน เพอ่ื ลงในวารสาร เมอ่ื แมอ่ ายุ 90 ปี แม่ยงั เขยี นไดอ้ ย่างน่าอา่ นทเี ดยี ว บญั ชบี ณั ฑติ รุ่น1 จบในปี 2485 อนั เป็นปีทไ่ี ทยประกาศเขา้ รว่ มสงครามโลก พอดี จงึ มกี ารยกชนั้ โดยไม่ตอ้ งสอบไล่ เรยี กกนั ว่า ‘รุ่นสงคราม’ รบั ปรญิ ญาจาก รฐั มนตรี ประยรู ภมรมนตรี จากคาํ บอกเล่าของแม่เอง แม่บอกวา่ ถา้ เขาไม่ยกชนั้ แม่ คงไมจ่ บ เพราะแม่มวั แตไ่ ป ‘เดนิ ฉาย’ แถวสโมสรนสิ ติ ทต่ี กึ จกั รพงษ์ (แม่พดู เอง) หรอื ไม่กพ็ ากนั ‘โดดเรยี น’ ขจ่ี กั รยานไปบางปกู นั เป็นแถว

19 ในช่วงทเ่ี ป็นนสิ ติ แม่ไดร้ จู้ กั กบั พอ่ โดยทด่ี ร.บญุ มา วงศส์ วรรค์ เพอ่ื นพอ่ เป็น อาจารยพ์ เิ ศษทค่ี ณะบญั ชฯี พอ่ ตามเพอ่ื นไปนงั่ เฝ้ามองแม่

20