ชุดปฏิบัติการ โครงงานเกษตร

ชดุ ปฏิบตั ิการที่ 1 เร่ือง ความร้เู บ้ืองต้นโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง “ เกษตร บ.ก.ว. ตามรอยพอ่ ดาริไว้ ยึดมน่ั วิถีไทย ปรับใช้ปรัชญาพอเพยี ง ” ภาพท่ี 2 สมาชกิ กลุ่มยวุ เกษตรกรโรงเรียนบุแกรงวิทยาคม กับผมู้ าเยยี่ มชมกิจกรรมเกษตรอนิ ทรียโ์ รงเรยี นบแุ กรงวทิ ยาคม ภาพถ่าย ทีม่ า : (ละเอียด มีแก้ว. 26 มกราคม 2550) ละเอียด มีแก้ว ตาแหน่งครู วิทยฐานะครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นบแุ กรงวิทยาคม สานกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 33 โครงงานเกษตรอนิ ทรยี ์/ครูละเอยี ด มแี กว้ /2563 หน้า 1

2 ชดุ ปฏิบัติการท่ี 1 เรื่อง ความรเู้ บอ้ื งตน้ โครงงานอาชีพเกษตรอนิ ทรีย์ ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1. นกั เรียนบอกความหมายและความสาคัญของโครงงานอาชีพเกษตรอนิ ทรีย์ได้ 2. นักเรียนเขา้ ใจและบอกหลักการและจดุ มงุ่ หมายของการปฏิบตั โิ ครงงานอาชีพเกษตรอินทรยี ์ได้ 3. นักเรยี นบอกความสาคญั ของหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงในการดาเนนิ ชีวิตได้ 4. นักเรียนสามารถจาแนกประเภทโครงงานอาชพี เกษตรอินทรยี ไ์ ด้ 5. นักเรยี นสามารถวเิ คราะห์หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งนามาประยุกตใ์ ชใ้ นการดารงชวี ิต ประจาวันได้ 6. นกั เรยี นตระหนักถึงความสาคญั ของการประกอบอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ์ตามหลักปรชั ญาของ เศรษฐกิจพอเพยี ง 7. นักเรยี นปฏบิ ตั ิตนตามหลักคณุ ธรรมพน้ื ฐานในการดารงชวี ิตประจาวนั (ซ่ือสตั ย์ มวี นิ ัย ใฝ่เรยี นรู้ อย่อู ยา่ งพอเพียง ม่งุ มั่นในการทางาน สะอาด สามคั คี มจี ิตสาธารณะ) คาชแี้ จง 1. ชุดปฏบิ ัตกิ ารนเี้ ป็นชุดปฏบิ ัติการที่ 1 เรอื่ ง ความร้เู บื้องตน้ โครงงานอาชีพเกษตรอนิ ทรยี ต์ ามหลัก ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 2. ชดุ ปฏิบัติการที่ 1 ใช้เวลาเรียนตามตารางเรียน 3 ชัว่ โมง และศกึ ษาเพิม่ เติมทาแบบฝึกหัดนอก เวลาเรยี น 3. นักเรียนศึกษาใบความรู้ท่ี 1 เร่ือง ความร้เู บ้อื งต้นโครงงานอาชพี เกษตรอินทรีย์ตามหลกั ปรชั ญา ของเศรษฐกจิ พอเพียง 4. นกั เรียนทาแบบฝึกหดั หลังจากทีไ่ ด้ศึกษาชุดปฏบิ ัตกิ ารท่ี 1 5. คะแนนประเมนิ ผลการเรยี นรู้ชุดปฏบิ ัติการที่ 1 เทา่ กับ 4 คะแนน โครงงานเกษตรอนิ ทรยี ์/ครลู ะเอยี ด มแี ก้ว/2563 หน้า 2

3 ใบความร้ทู ่ี 1 เร่ือง ความรเู้ บ้อื งต้นโครงงานอาชีพเกษตรอินทรยี ์ ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ความสาคญั ของการประกอบอาชพี มนุษย์ดารงชวี ติ อยไู่ ด้ตอ้ งอาศยั ปจั จัยส่ี คือ อาหาร เครอ่ื งน่งุ หม่ ทอ่ี ยู่อาศัย และยารกั ษาโรค หรือเคร่ืองใช้ ส่ิงอานวยความสะดวกอื่นๆ อีกท้งั มนุษยย์ ังตอ้ งการความมีเกยี รติ มีศักดิศ์ รี การยอมรบั จากสังคมนน้ั หมายถึง มนษุ ย์ทุกคน ต้องการมีอาชีพที่ดี ทง้ั นกี้ เ็ พอ่ื ตวั เอง เพ่อื ครอบครวั เพอ่ื สงั คม เพื่อประเทศชาติ คือ การที่จะได้มาสง่ิ อานวยความสะดวกต่างๆ น้ัน ก็ตอ่ เม่ือมรี ายได้ การมรี ายไดก้ ็ต้องมกี ารประกอบอาชีพ ทัง้ นี้ก็เพอื่ ซอ้ื ส่ิงจาเปน็ ในการดารงชวี ิตนนั้ เอง ถา้ เราไม่ ประกอบอาชีพนนั้ หมายความวา่ เราไมร่ กั ชีวิตตนเอง และยงั เป็นการสร้างภาระให้กบั ครอบครวั และสงั คม เราทกุ คนเมอ่ื สาเรจ็ การศึกษา เราจะตอ้ งมกี ารประกอบอาชพี หาเงนิ สาหรับเล้ียงชีพตนเอง ฉะนน้ั นกั เรียนควร จะมีศึกษาหาความรู้เก่ียวกับแนวทางการประกอบอาชีพเพ่ือเป็นการเตรียมความพร้อมสาหรับการประกอบอาชีพในอนาคต จะต้องมีการปฏิบัติให้มีทักษะความรู้เกี่ยวกับกระบวนการการปฏิบัติงานของอาชีพต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการประกอบ อาชีพอิสระ ซ่ึงเป็นอาชีพท่ีนักเรียนสามารถดาเนินการได้เอง โดยไม่ต้องเป็นลูกจ้างคนอื่น และการฝึกการปฏิบัติประกอบ อาชีพระหว่างเรยี นนอกจากมีรายไดแ้ ล้ว ยงั จะได้ประสบการณไ์ ปใชใ้ นการประกอบอาชพี ในโอกาสต่อไป จะเห็นได้ว่าปัจจัยสี่การดารงชีพ ล้วนแล้วเกิดจากการประกอบอาชีพเกษตรถึงร้อยละ 80 ในท้องถิ่นอาเภอจอม พระ จงั หวัดสุรินทร์ ประกอบอาชพี เกษตรเก่ยี วกับการทานา ร้อยละ 95 เกษตรกรส่วนใหญ่มีที่ดินทากินเอง แตส่ ภาพปจั จุบัน วัฒนธรรม สภาพสังคมในท้องถ่ินได้เปลี่ยนแปลงไปในทิศทางเชิงลบ คือ เกษตรกรมีฐานะยากจนเนื่องจากการทาการเกษตร แบบเชิงเดีย่ ว มีการใช้สารเคมีในการเกษตร ลงทุนสูง ใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยในกระบวนการผลิตท่ีไมส่ อดคล้องกับธรรมชาติ สง่ ผลกระทบตอ่ ส่งิ แวดลอ้ ม ดังนั้นเพื่อเป็นการอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อม เพ่ือความสุขในการประกอบอาชีพ การปฏิบัติโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ ตามปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง เปน็ แนวทางหนงึ่ ทีส่ ามารถจะแกป้ ัญหาดังกลา่ วได้ ความหมายของการปฏบิ ตั ิโครงงานอาชพี ตามปกติโครงสร้างของร่างกายมนุษย์ประกอบส่วนต่าง ๆ ท่ีสาคัญคือ หัว ไหล ลาตัว แขน ขา มือ และเท้า นอกจากน้ีก็มีอวัยวะประกอบต่าง ๆ มากมายท่ีทาให้ร่างกายสมบูรณ์ เช่น หู ตา จมูก ปาก นิ้ว อวัยวะสืบพันธุ์ ฯลฯ ซึ่งทาให้ มนุษยม์ ีชีวิตอย่ไู ด้ และจะต้องมีปจั จัยภายนอกต่าง ๆ อกี มากมายที่มผี ลตอ่ การดารงชวี ิตของมนษุ ย์ในสังคมโลก โครงงานอาชีพ คือระบบโครงสร้างและองค์ประกอบต่าง ๆ ทั้งหมดของกิจการ หรือชิ้นงานต่าง ๆ ที่เราจะต้อง ดาเนนิ การใหส้ าเร็จลลุ ่วงไปตามจดุ ประสงค์ทก่ี าหนดไว้ โครงงานอาชีพเกษตรอินทรยี ์ คือระบบโครงสร้างและองค์ประกอบต่าง ๆ ทั้งหมดของกิจการท่ีเก่ียวข้องกับการทา กิจกรรมการเกษตรอนิ ทรีย์ ท่เี ราจะตอ้ งดาเนินการใหส้ าเรจ็ ลลุ ่วงไปตามจุดประสงค์ท่ีกาหนดไว้ การปฏิบัติโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ หมายถึง การฝึกการทางานอย่างเป็นระบบ ผู้เรียนต้องวิเคราะห์ เลือก โครงงานอาชพี เกษตรอินทรยี ์ คิดวางแผนการดาเนินงาน มกี ารจัดระบบโครงสร้างการปฏิบัตงิ านด้วยตนเองทุกข้ันตอนอยา่ ง มีหลักการ มีหลักเกณฑ์ และเป็นกระบวนการท่ีชัดเจน โดยอาศัยความรู้พื้นฐานท่ีมีอยู่แล้ว ท้ังน้ีจะช่วยให้งานหรือช้ินงานนั้น สาเรจ็ ลลุ ว่ งตามจุดประสงค์ หรือเป้าหมายท่กี าหนดไว้ หลกั การและวธิ กี ารเรยี นรปู้ ฏบิ ัติโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ ตามโครงสรา้ งหลกั สตู รโรงเรียนบแุ กรงวทิ ยาคมกาหนดให้ผเู้ รยี นไดเ้ รียนในระดบั ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 6 โดยเปิดโอกาสให้นักเรียนเลือกโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์เป็นกลุ่มตามความเหมาะสม และจะเลือก 1 โครงงานหรือ มากกว่า 1 โครงงานก็ได้หรือ จะเลือกโครงงานเดียวกันต่อเน่ืองตลอดท้ังหลักสูตรก็ได้ ท้ังนี้ โดยมีจุดมุ่งหมายที่สาคัญคือ เพ่ือให้นักเรียนศึกษาหลักการและวิธีการเก่ียวกับโครงงานท่ีเลือก ริเร่ิมการวางแผน ลงมือผลิตชิ้นงานท่ีนาไปใช้ประโยชน์ได้ ด้วยเหตุนี้นักเรียนจาเป็นจะต้องมีความรู้ความเข้าใจพ้ืนฐานเกี่ยวกับโครงงานอาชีพก่อนท่ีจะลงมือปฏิบัติงานหรือจัดทา โครงงาน การใช้ทกั ษะกระบวนการและวธิ ีการเขียนโครงงานตามรปู ท่กี าหนด ซ่ึงคาดว่าหลงั จากนกั เรียนได้ศึกษาจากตัวอย่าง โครงงานตา่ ง ๆ แล้ว คงจะสามารถจัดทาโครงงานอาชพี เกษตรอนิ ทรีย์ของตนเองตามจุดประสงคท์ กี่ าหนดไวไ้ ด้ โครงงานเกษตรอนิ ทรีย์/ครูละเอยี ด มีแก้ว/2563 หนา้ 3

4 1. จดุ มุง่ หมายของการปฏบิ ตั ิโครงงานอาชีพเกษตรอนิ ทรีย์ 1.1 โครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ เป็นการจัดการเรียนรู้งานอาชีพที่ให้นักเรียน ได้ลงมือปฏิบัติจริงครบ วงจรเกี่ยวกับเกษตรอินทรีย์ ต้ังแต่การวิเคราะห์ การวางแผน การปฏิบัติงาน การจัดการกับผลผลิต การจาหน่าย การบริการ รวม ทง้ั รายได้จากการจาหนา่ ยผลผลติ หรือ การบริการ โดยเน้นการผลิต การบริการ การบรหิ ารจัดการ การตลาด และการใช้ เทคโนโลยีในการปฏิบตั งิ าน 1.2 ลักษณะของงานอาชีพตามโครงงานเกษตรอนิ ทรีย์ที่ปฏิบตั ิต้องเป็นงานอาชีพสุจริตท่ีมีอยู่ในท้องถน่ิ หรือ งานอาชีพที่เป็นความต้องการของนักเรียน เป็นงานอาชีพท่ีมีลักษณะเป็นงานผลิตและหรืองานบริการ เน้นการอนุรักษ์ ส่ิงแวดล้อม 1.3 การปฏิบัติโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ นักเรียนต้องเป็นผู้ปฏิบัตเิ องทั้งหมด ต้ังแต่เร่มิ ต้นจนส้ินสุดการ ปฏิบัติงานโดยมีครูทาหน้าที่เป็นที่ปรึกษา และการปฏิบัติโครงงานอาชีพให้ปฏิบัติรวมกันเป็นกลุ่ม 3-5 คน โดยใช้บ้าน สถาน ประกอบการ สถานประกอบอาชีพ รวมทั้งสถานศึกษา เป็นสถานท่ีปฏบิ ัติงาน และในการจัดทาโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ ของนักเรียน ควรมีผ้ทู รงคุณวุฒิหรือผู้ประสบความสาเร็จในสาขาอาชีพท่มี ีอยู่ในท้องถน่ิ ร่วมวางแผน และให้คาปรึกษาในการ ปฏิบตั งิ านอาชพี ของนกั เรยี นด้วย 2. หลกั การสาคัญของโครงงานอาชีพเกษตรอนิ ทรยี ์ กจิ กรรมการปฏิบตั ิโครงงานอาชีพเกษตรอินทรยี ์ มวี ัตถุประสงค์หลายประการ คือ ต้องการให้นักเรียนมีความรู้พื้นฐานที่จาเป็นเก่ยี วกับความเป็นอยู่ในชีวติ ประจาวัน สามารถ ปฏบิ ตั งิ านไดถ้ กู ตอ้ งตามกระบวนการ ประหยัด ปลอดภยั และได้ประโยชน์ โดยร้จู ักวเิ คราะห์และวางแผนการทางาน สามารถ พ่ึงพาตนเองได้ รวมทง้ั มคี ณุ ธรรมในการทางานสามารถทางานร่วมกบั ผอู้ ื่นได้ เปน็ ตน้ นักเรียนจะได้ศกึ ษาและ ฝกึ ปฏิบตั ิของ จริงเพ่ิมเติม โดยอาศัยความรู้พ้ืนฐานจากรายวิชาอ่ืน ๆ และในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี นักเรียนมี สิทธิและเสรีภาพอย่างเต็มท่ีในการตัดสินใจเลือกอย่างฉลาด ที่ดาเนินงานตามความถนัดและความสนใจของตน เอง อีกท้ัง นักเรียนจะไดแ้ นวทางในการประกอบอาชีพในอนาคต เพ่ือให้การจัดการเรียนการสอนและการฝึกปฏิบัติบรรลุตามจุดหมายของหลักสูตรและจุดประสงค์ของวิชา การ ปฏิบัตโิ ครงงานอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ์ จึงได้มกี ารกาหนดหลักการทสี่ าคญั ไว้ดังต่อไปน้ี 2.1 นักเรียนแต่ละกลุ่มมีสิทธิและเสรีภาพในการตัดสินใจเลือกทาโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ 1 โครงงาน หรอื มากกวา่ กไ็ ด้ ตามความถนดั ความสนใจ และความพรอ้ มของนกั เรยี นในแตล่ ะภาคเรยี น /ปีการศกึ ษา 2.2 นักเรียนในห้องเรียนเดียวกันอาจเลือกโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์แตกต่างกันได้ตามความจาเป็น ใน การใช้ประโยชน์ชิน้ งานนนั้ ๆ ในชวี ติ ประจาวันของแตล่ ะครอบครวั 2.3 ในการจัดทาโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ ให้คานึงถึงทรัพยากรท้องถิ่นทั้งทรัพยากรท่ีใช้เป็นวัตถุดิบใน การผลิตชิน้ งาน และทรพั ยากรบคุ ลากรในทอ้ งถ่ิน ตลอดจนภมู ิปญั ญาชาวบ้านเพอื่ การอนรุ กั ษ์และพฒั นาเทคโนโลยใี นท้องถนิ่ 2.4 ในการจัดทาโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ สามารถนาทักษะการทางานพ้ืนฐานหลายประเภทรวมไว้ใน โครงงานเดียวได้ เช่น โครงงานปลูกกระเจี๊ยบ ใช้ทักษะการทางานด้านเกษตรและคหกรรมเก่ียวกับคุณค่าทางโภชนาการมา ผสมผสานกนั ได้ 2.5 ในแตล่ ะโครงงานอาชีพเกษตรอินทรยี ์ อาจกาหนดคาบเวลาแตกต่างกันไดต้ ามความยากงา่ ยของลกั ษณะ งาน 2.6 ครูที่ปรึกษา อาจจัดให้มีสื่อช่วยสอนในลักษณะใบงานหรือใบความรู้หรือข้อมูลทางวิชาการ เพื่อช่วยให้ นักเรียนสามารถปฏบิ ัติงานไดด้ ้วยตนเองกไ็ ด้ 2.7 ในการประเมินโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ ให้ครูผู้สอนหรอื ที่ปรึกษาเป็นผู้ประเมิน โดยคานึงถึงความรู้ ความเข้าใจ กระบวนการทางาน เจตคติในการปฏิบัติงาน การนาช้ินงานไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจาวันและต้องประเมินผล การเรยี นเปน็ รายภาคเรยี น โครงงานเกษตรอนิ ทรยี ์/ครูละเอียด มีแกว้ /2563 หน้า 4

5 3. บทบาทของนักเรยี นในการปฏิบัตโิ ครงงานอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ์ 3.1 ตระหนักในปัญหาและความจาเป็น นักเรียนจะเริ่มคิดได้ก็ต่อเมื่อมีปัญหาหรือความจาเป็น ซึ่งอาจเกิด จากการสังเกต การได้ยิน ได้ฟัง อ่าน หรือประสบกับตนเอง การสอนให้นักเรียนได้รู้จักคิด เริ่มจากการให้พบปัญหาหรือเห็น ความจาเปน็ 3.2 คดิ วิเคราะห์วิจารณ์ เมื่อมีปัญหา หรือมองเหน็ ความจาเปน็ นักเรียนหรือกล่มุ นกั เรียนจะเริ่มคิดวเิ คราะห์ เพ่อื ให้ได้มาซง่ึ สาเหตแุ หง่ ปญั หาหรือสาเหตุของเรอื่ ง 3.3 สร้างทางเลือกท่ีหลากหลาย นักเรียนต้องคิดหาทางออกในการแก้ปัญหา หรือสนองตอบความจาเป็น หาทางออกหลาย ๆ ทาง ซง่ึ แตล่ ะคนอาจมองเหน็ ไม่เหมือนกัน 3.4 ประเมินและตัดสินใจเลือกทางเลือก เม่ือได้ทางออก หรือข้อมูลที่หลากหลายแล้ว นักเรียนจะต้องหาวิธี ประเมินหรือตัดสินว่าทางออกใดจะเป็นวิธีการ หรอื ส่ิงที่ดีที่สุด เหมาะที่จะดาเนินการ ก็อาจกาหนดทางเลือกนน้ั หรือหลาย ๆ ทางมาประกอบกนั เพือ่ เป็นทางปฏิบัติ 3.5 เขียนโครงงาน โดยคานงึ ถงึ ปัญหาสาเหตุ วตั ถุประสงค์ เป้าหมาย กาหนดวิธีดาเนินการ กาหนดกิจกรรม จัดลาดับกจิ กรรมต้งั แตเ่ รมิ่ เตรยี มงาน ดาเนินงาน และสรุปผลการดาเนินงาน เพื่อเสนอใหค้ รูทปี่ รึกษาเหน็ ชอบ 3.6 ปฏิบัติงานด้วยความชื่นชม ด้วยความสบายใจ เพราะเป็นการทางานตรงตามแผนท่ีวางไว้ ภายใต้การ นิเทศติดตามดูแลของครูที่ปรกึ ษาอยา่ งใกล้ชดิ 3.7 ประเมินขณะปฏบิ ัติงาน ในระหวา่ งการดาเนนิ การนัน้ จะตอ้ งคอยดวู ่ามสี ิง่ ใดบ้างทจ่ี ะตอ้ งปรบั ปรงุ หรอื มี ส่ิงใดบ้างทเี่ รายังทาได้ไมเ่ ตม็ ท่ี หรอื ยงั ไมพ่ อใจ 3.8 ปรับปรุงให้ดีอยู่เสมอ การปรับปรุงพัฒนางานเสมอน้ันจะทาให้ผลงานพัฒนาไปสู่ความสาเร็จ ตาม วัตถปุ ระสงค์ เป้าหมายท่ีตง้ั ไว้ 3.9 ประเมนิ สรปุ ผลรวมงานที่ทามาทัง้ หมดดว้ ยความภาคภูมิใจ ในผลสาเร็จ หากนักเรียนได้ผ่านกระบวนการท้ัง 9 ข้ันน้ีในการปฏิบัติโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ก็จะทาให้เกิด ประสทิ ธผิ ลในการเรยี นรู้ นักเรียนจะมกี ระบวนการทางานทีเ่ หมาะสมติดตัวไปในการดารงชวี ิตในภายภาคหน้าไดเ้ ป็นอยา่ งดี ประเภทของการปฏิบัตโิ ครงงานอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ์ การปฏิบัติโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ เป็นกิจกรรมทางการศึกษาท่ีนาเนื้อหาสาระทางวิชาการและอาชีพ รวมทง้ั วิชาอืน่ ๆ ท่ีเกี่ยวข้องทั้งโดยตรงหรือโดยอ้อม ทั้งด้านทฤษฎแี ละปฏิบัตมิ าจัดเป็นระบบ เพ่ือให้นักเรียนไดฝ้ ึกปฏิบัติงาน อาชีพ ดังนั้น จงึ อาจแบ่งประเภทของโครงงานได้หลายวธิ ี เช่น แบ่งตามกลมุ่ สาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี เป็น โครงงานเกษตร โครงงานคหกรรม โครงงานธุรกิจ โครงงานบริการ โครงงานศิลปหัตถกรรม โครงงานอุตสาหกรรม โครงงาน ชา่ งอิเล็กทรอนกิ ส์ ฯลฯ แตใ่ นที่น้ขี อเสนอวธิ กี ารแบ่งตามจุดประสงคห์ ลกั ของโครงงานออกเปน็ 4 ประเภท คือ 1. ประเภทพัฒนาผลงาน เป็นโครงงานที่เกิดจากการได้ศึกษาเนื้อหาทางวิชาการงานและอาชีพ หรือวิชาสามัญ ต่าง ๆ แลว้ นามาปรับปรงุ และพัฒนาให้สอดคลอ้ งกบั แนวทางทฤษฎหี รือหลักวชิ าดังกลา่ ว เช่น เม่อื ไดศ้ กึ ษาเรอื่ งพชื สมนุ ไพร ก็ อาจทาโครงงานการใช้ยาปราบศัตรูพืชด้วยพืชสมุนไพร กาจัดเพลี้ย หนอน ฯลฯ เมื่อได้ศึกษาเรื่องการถนอมอาหารก็อาจทา โครงงานการแปรรปู ผลผลติ เช่น การทาผักดอง การทาไส้กรอก ฯลฯ เมอ่ื ได้ศกึ ษาการเล้ียงปลากอ็ าจทาโครงงานการเลีย้ งปลา สวยงาม การทาตู้ปลาจาหน่าย เป็นตน้ 2. ประเภทการศึกษาค้นควา้ ทดลอง จุดประสงค์ที่สาคัญของโครงงานนี้ เพ่ือทดลองค้นคว้าเพื่อยืนยนั ทฤษฎีหรือ หลักการท่ีได้ศึกษามาแล้ว หรือต้องการทราบแนวทางเพ่ิมคุณค่าและการใช้ประโยชน์ให้มากขึ้นก็อาจทาโครงงานต่าง ๆ เช่น การศกึ ษาสตู รอาหารปลา การทดลอง ปลกู พืชในน้ายา การศกึ ษาขนมอบชนิดตา่ ง ๆ การใช้ฮอรโ์ มนกับกง่ิ กุหลาบ เป็นตน้ 3. ประเภทสร้างส่ิงประดิษฐ์ เป็นโครงงานท่ีเกิดข้ึนหลังจากได้ศึกษาทางทฤษฎี หรือพบเห็นผลงานของผู้อ่ืนแล้ว เกิดความคิดสร้างสรรค์ท่ีจะพัฒนาต่อไปจึงประดิษฐ์คิดค้นให้สามารถใช้ประโยชน์ได้ดียิ่งข้ึน หรือเพ่ือประหยัดค่าใช้จ่าย เช่น โครงงานท่เี ก่ยี วกบั การประดิษฐ์หัวฉดี พ่นนา้ ในแปลงปลกู ผกั การประดษิ ฐข์ องชารว่ ย การออกแบบเสอ้ื ผา้ ชายหญิง ฯลฯ 4. ประเภทสารวจข้อมูล จุดประสงค์ท่ีสาคญั คือเพอ่ื นาข้อมูลมาใช้ประโยชน์ในการพฒั นาปรบั ปรุง หรือส่งเสรมิ ให้ ผลผลิตหรือผลงานมีคุณภาพหรือคุณคา่ มากยิ่งข้ึน หรือเพ่ือให้ทันตอ่ เหตุการณ์ยิ่งขึ้น เช่น โครงงานท่ีเกี่ยวกับการสารวจราคา ผลผลติ ทางการเกษตรในท้องถิน่ การสารวจแหล่งวทิ ยาการและสถานการประกอบการในทอ้ งถิ่น โครงงานเกษตรอนิ ทรยี ์/ครูละเอยี ด มีแกว้ /2563 หนา้ 5

6 หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งในการดาเนินชีวติ เศรษฐกิจพอเพยี งเป็นปรชั ญาช้ถี ึงแนวการดารงอยู่และปฏิบตั ิตนของประชาชน ในทกุ ระดบั ต้งั แตร่ ะดบั ครอบครัว ระดบั ชุมชนจนถึงระดบั รัฐ ท้งั ในการพัฒนา และบริหารประเทศให้ดาเนินไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกจิ เพ่ือใหก้ า้ วทนั ต่อโลกยุคโลกาภิวัตน์ ความพอเพยี ง หมายถงึ ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถงึ ความจาเปน็ ทจี่ ะตอ้ งมี ระบบภมู คิ ุ้มกนั ในตวั ท่ีดพี อสมควรต่อการมผี ลกระทบใดๆ อนั เกดิ จากการเปล่ียนแปลงทง้ั ภายนอกและภายใน ทั้งนี้จะตอ้ ง อาศยั ความรอบรู้ ความรอบคอบ และความระมดั ระวงั อยา่ งยิ่ง ในการนาวชิ าการต่างๆ มาใชใ้ นการวางแผนการดาเนินการทกุ ขน้ั ตอน และขณะเดยี วกนั จะตอ้ งเสรมิ สร้างพน้ื ฐานจิตใจของคนในชาติ โดยเฉพาะเจ้าหนา้ ท่ีของรัฐ นกั ทฤษฎแี ละนกั ธรุ กจิ ใน ทุกระดบั ใหม้ จี ติ สานึกในคณุ ธรรม ความซอ่ื สตั ยส์ จุ ริต และให้มีความรอบรู้ท่ีเหมาะสม ดาเนินชีวิตด้วยความอดทน ความเพียร มีสติ ปญั ญา และความรอบคอบ เพื่อให้สมดลุ และพร้อมต่อการรองรับการเปลยี่ นแปลงอยา่ งรวดเร็วและกว้างขวางทั้งด้าน วัตถุ สังคม สิ่งแวดลอ้ ม และวฒั นธรรมจากโลกภายนอกไดเ้ ปน็ อยา่ งดี (ประมวลและกลนั่ กรองจากพระราชดารสั ของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั เรอ่ื งเศรษฐกิจพอเพียง ซ่งึ พระราชทานในวโรกาสตา่ งๆ รวมทัง้ พระราชดารสั อื่นๆ ท่เี กย่ี วขอ้ ง โดยได้รบั พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้นาไปเผยแพร่ เมื่อวันท่ี 29 พฤศจิกายน 2542 เพือ่ เป็นแนวทางปฏบิ ตั ิของทุก ฝ่ายและประชาชนโดยทัว่ ไป) 1. นยิ ามของความพอเพยี ง ความพอเพยี งจะตอ้ งประกอบด้วย 3 คณุ ลักษณะ พรอ้ มๆ กัน ดงั นี้ ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดที ี่ไมน่ ้อยเกินไปและไมม่ ากเกนิ ไป โดยไมเ่ บยี ดเบยี นตนเองและผู้อนื่ เชน่ การผลติ และการบริโภคท่ีอยใู่ นระดับพอประมาณ ความมเี หตุผล หมายถงึ การตัดสินใจเกีย่ วกับระดบั ของความพอเพยี งน้ัน จะต้องเปน็ ไปอยา่ งมเี หตผุ ล โดย พจิ ารณาจากเหตปุ จั จัยทเ่ี กยี่ วขอ้ ง ตลอดจนคานึงถงึ ผลทีค่ าดว่าจะเกิดขนึ้ จากการกระทานัน้ ๆ อย่างรอบคอบ การมภี ูมิคมุ้ กนั ในตวั ทด่ี ี หมายถึง การเตรยี มตัวให้พร้อมรบั ผลกระทบ และการเปล่ยี นแปลงดา้ นตา่ งๆ ท่ีจะ เกิดข้นึ โดยคานงึ ถงึ ความเป็นไปไดข้ องสถานการณต์ ่างๆ ที่คาดว่าจะเกิดขึน้ ในอนาคตทั้งใกลแ้ ละไกล เง่ือนไข การตัดสินใจและการดาเนนิ กจิ กรรมต่างๆ ใหอ้ ยใู่ นระดับพอเพียงนัน้ ตอ้ งอาศยั ทั้งความรู้และ คุณธรรมเปน็ พืน้ ฐาน กลา่ วคอื เงอ่ื นไขความรู้ ประกอบดว้ ย ความรอบรเู้ กยี่ วกบั วชิ าการตา่ งๆ ท่เี กีย่ วขอ้ งอยา่ งรอบด้าน ความรอบคอบที่ จะนาความรเู้ หล่านนั้ มาพจิ ารณาให้เชอื่ มโยงกัน เพ่ือประกอบการวางแผนและความระมดั ระวงั ในขั้นปฏิบัติ เงื่อนไขคณุ ธรรม ทจ่ี ะต้องเสรมิ สร้าง ประกอบดว้ ยมคี วามตระหนกั ในคุณธรรม เชน่ มคี วามซื่อสัตยส์ จุ รติ ความอดทน ความเพียร ใช้สติปัญญาในการดาเนนิ ชีวติ ไมโ่ ลภ และไม่ตระหนี่ 2. แนวทางปฏบิ ัต/ิ ผลทคี่ าดว่าจะไดร้ บั จากการนาปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาประยุกต์ใช้ คือ การพัฒนาที่สมดลุ และยัง่ ยืน พร้อมรับต่อการเปลย่ี นแปลงในทกุ ดา้ น ท้งั ดา้ นเศรษฐกจิ สงั คม สงิ่ แวดล้อม ความรูแ้ ละเทคโนโลยี โครงงานเกษตรอนิ ทรีย/์ ครูละเอียด มแี ก้ว/2563 หน้า 6

7 ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ทางสายกลาง พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกนั ในตวั ทด่ี ี ความรู้ คุณธรรม รอบรู้ รอบคอบ ระมดั ระวงั ซื่อสัตย์สุจริต ขยนั อดทน สติปัญญา แบ่งปัน นาไปสู่ เศรษฐกจิ /สังคม/สิ่งแวดล้อม/วฒั นธรรม สมดุล/พร้อมรับต่อการเปลยี่ นแปลง ที่มา หนังสือเศรษฐกิจพอเพยี งคอื อะไร จดั ทาโดยคณะอนกุ รรมการขบั เคลอื่ นเศรษฐกจิ พอเพยี ง สานกั งานคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ ภาพท่ี 3 กจิ กรรมการทาโครงงานสวนผักอินทรีย์ หน้า 7 ภาพถา่ ย ท่มี า : (ละเอยี ด มีแกว้ . 24 มกราคม 2553) โครงงานเกษตรอินทรยี ์/ครลู ะเอียด มแี ก้ว/2563

8 เอกสารอา้ งองิ จารกึ ระไหวพรมราช. (2538). คมู่ อื การจัดการเรยี นการสอนวชิ าโครงงาน ง 321,322 ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3. หน่วยศึกษานเิ ทศก์ กรมสามญั ศึกษา เขตการศกึ ษา 11. จลุ จักร โนพนั ธ์ุ และวทิ ยา สิริอนุวัฒน.์ (2540). โครงงานเกษตรกรรม ง 321-322 ชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ 3. กรงุ เทพมหานคร : วฒั นาพานชิ . ดนยั ดษิ ยบตุ ร. (2533). การจัดระบบการสอนการงานและอาชพี หนว่ ยที่ 9 -10. สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช. พิมพค์ รั้งท่ี 2. กรุงเทพมหานคร : กิ่งจันทร์การพมิ พ.์ ปรียานชุ พบิ ลู สราวุธ. (2549). เศรษฐกิจพอเพยี ง การประยกุ ต์ใชด้ ้านการศกึ ษา. โครงการวจิ ัยเศรษฐกิจพอเพยี ง สานกั งานทรพั ย์สินส่วนพระมหากษัตริย์. ยุทธ ไกยวรณ์. (2544). เทคนิคการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนวชิ าโครงงาน. กรงุ เทพมหานคร : พัฒนาคุณภาพวิชาการ. สมบัติ ศรีทองอนิ ทร์ และอรุณี ลมิ ศริ ิ. (2543). การปฏิบตั ิโครงงานอาชพี . กรุงเทพมหานคร : วฒั นาพานชิ . โครงงานเกษตรอนิ ทรยี ์/ครูละเอียด มีแก้ว/2563 หน้า 8

9 กจิ กรรมท่ี 1 จุดมุ่งหมาย เพ่ือให้นักเรยี นสามารถนาหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งไปประยกุ ต์ใชใ้ นการเรยี นรูโ้ ครงงาน อาชพี เกษตรอินทรีย์และการดารงชีวิตประจาวนั ได้ ขั้นตอนการปฏบิ ัตกิ ิจกรรม 1. นักเรียนศึกษาใบความรู้ที่ 1 เร่ือง ความรู้เบ้ืองต้นโครงงานอาชีพเกษตรอินทรีย์ตามปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพยี ง 2. นกั เรียน ถาม/ตอบครผู สู้ อนเพื่อความเข้าใจในเนื้อหา 3. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 3 คน ทาการวิเคราะห์/จาแนกอาชีพเกษตร/แลกเปล่ียนเรียนรู้ถึงแนว ทางการทาโครงงานอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ต์ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ทากิจกรรมที่ 1.1 4. ศกึ ษาจากวดี ที ศั น์ เรื่องหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 5. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 3 คน ทาการวิเคราะห์หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงนามา ประยุกตใ์ ช้ในชวี ติ ประจาวัน / ทากิจกรรมที่ 1.2 6. นกั เรียน ถาม/ตอบครผู สู้ อนเพ่ือความเขา้ ใจในเนื้อหา 7. นักเรยี นทาแบบฝึกหดั กิจกรรม 1.3 โครงงานเกษตรอินทรยี /์ ครลู ะเอียด มีแกว้ /2563 หน้า 9

10 กิจกรรมท่ี 1.1 จาแนกอาชีพเกษตร คาช้ีแจง ให้นกั เรียนทาการแบ่งกล่มุ กลมุ่ ละ 3 คน ทาการเลือกประธาน และเลขานุการ แตล่ ะกลมุ่ ทาการ วิเคราะห์ และชว่ ยกันตอบคาถาม แล้วส่งตัวแทนนาเสนอหนา้ ช้นั เรยี น 1. ในทอ้ งถ่นิ ของเราสามารถทาอาชีพเกษตรในสาขาใดได้บ้าง การเลย้ี งสัตว์ การปลกู พชื ประมง อื่นๆ 2. อาชพี เกษตรทน่ี า่ สนใจท่ีคาดวา่ สามารถทาโครงงานอาชีพเกษตรในภาคเรยี นที่ 1 ปีการศกึ ษา 2563 ได้ 2.1.......................................................................................................................... ............ 2.2...................................................................................................... ................................ 2.3.......................................................................................................................... ............ รายช่ือสมาชกิ ในกลุ่ม.......................................................................................................... โครงงานเกษตรอินทรีย/์ ครูละเอยี ด มีแกว้ /2563 หนา้ 10

11 กิจกรรมที่ 1.2 ความสาคญั ของหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งตอ่ การดารงชวี ิตประจาวัน คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนทาการแบง่ กล่มุ กลุ่มละ 3 คน ทาการเลอื กประธาน และเลขานุการ แตล่ ะกลมุ่ ทาการ / ศกึ ษาจากวีดีทศั น์ เรื่อง ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง และการประยกุ ต์ใช้ 11 นาที วเิ คราะห์ และชว่ ยกัน ตอบคาถามดังต่อไปน้ี 1. การนาหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยกุ ต์ในการทาโครงงานอาชพี เกษตรอนิ ทรีย์ 1………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 2………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 3………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 4………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 5………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 6………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 7………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 8………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 9………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 10………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 2. ปัจจุบนั นักเรยี นปฏบิ ตั ิตนตามหลกั การตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการ ดารงชีวติ ประจาวัน 1………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 2………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 3………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 4………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 5………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 6………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 7………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 8………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 9………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… 10………………………………………………...…………………………………………………………………….……………………………… รายชื่อสมาชิกในกลุ่ม.......................................................................................................... โครงงานเกษตรอนิ ทรีย/์ ครูละเอียด มีแก้ว/2563 หนา้ 11

กิจกรรมที่ 1.3 12 ชือ่ .....................................................ชน้ั .............เลขที.่ ................. ทาแบบฝกึ หลังเรยี น คาชแ้ี จง ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้ 1.การปฏิบัติโครงงานอาชพี เกษตรอนิ ทรีย์ หมายถึง …………………………..………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. การปฏิบัติโครงงานอาชีพเกษตรอนิ ทรีย์ มจี ุดมุง่ หมายดังต่อไปนี้ 1................................................................................................................................................................. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2................................................................................................................................................................. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3................................................................................................................................................................. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. หลกั การสาคัญของโครงงานอาชีพเกษตรอนิ ทรีย์ มอี ะไรบา้ ง 1............................................................................................................................................................................. 2............................................................................................................................................................................. 3............................................................................................................................................................................. 4............................................................................................................................................................................. 5............................................................................................................................................................................. 6............................................................................................................................................................................. 7............................................................................................................................................................................. 8............................................................................................................................................................................. 4. ประเภทของการปฏบิ ตั โิ ครงงานอาชีพเกษตรอนิ ทรยี ์ แบง่ ออกเป็น 4 ประเภท คือ 1............................................................................................................................................................................. 2............................................................................................................................................................................. 3............................................................................................................................................................................. 4............................................................................................................................................................................. 5. นกั เรยี นมีความสนใจจะทาโครงงานเกษตรอินทรยี ์ประเภทใด ............................................................................................................................................................................... โครงงานเกษตรอนิ ทรยี ์/ครูละเอยี ด มแี กว้ /2563 หนา้ 12

13 แบบประเมนิ พฤติกรรมนักเรียน แบบสงั เกตพฤตกิ รรมนักเรียนเป็นรายบุคคลตามหลกั คุณธรรมพน้ื ฐาน รายการประเมนิ หลกั คณุ ธรรมพื้นฐาน สรปุ ผล ช่อื -สกลุ (4= ดมี าก 3 = ดี 2 = พอใช้ 1= ปรับปรงุ ) การประเมนิ 32 คะแนน ซื่อสัตย์ มวี ินยั ใฝ่เรยี นรู้ อยู่ ม่งุ มั่นใน สะอาด สามคั คี มีจติ พอเพียง การ สาธารณะ ทางาน เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ถอื วา่ ดมี าก ให้ 4 คะแนน ถอื วา่ ดี ให้ 3 คะแนน พฤตกิ รรมหรอื ผลงานทช่ี ัดเจน/ถกู ต้องท้ังหมด ถือว่า พอใช้ ให้ 2 คะแนน พฤติกรรมหรือผลงานทช่ี ัดเจน ถือวา่ ปรบั ปรุง ให้ 1 คะแนน พฤตกิ รรมหรือผลงานเทยี บเทา่ ทั่วไป พฤตกิ รรมหรือผลงานต่ากว่าคนทวั่ ไป ระดบั คณุ ภาพการประเมิน ระดบั คณุ ภาพ คะแนนผลการเรียนรู้ หมายเหตุ คะแนนการประเมินคุณธรรม ดีมาก 4 ถ้าได้ผลประเมนิ พฤติกรรมระดับ คะแนน 25 - 32 ดี 3 ปรับปรุง นักเรยี นต้องทาการ คะแนน 18 - 24 2 ปรบั ปรงุ พฤติกรรมจนกว่าจะผา่ น คะแนน 12 – 17 พอใช้ 1 คะแนน 0 – 11 ปรับปรุง ผู้ประเมิน …………………………………………. วันที่ ………… เดอื น …………………… พ.ศ. ……………. สวสั ดคี ่ะ โครงงานเกษตรอินทรยี ์/ครลู ะเอียด มแี ก้ว/2563 หนา้ 13