วัดประจำรัชกาล

วดั ประจำรัชกำลที่ 1 วดั พระเชตพุ นวมิ ลมงั คลำรำม รำชวรมหำวหิ ำร วดั พระเชตุพนวมิ ลมงั คลำรำม หรือที่ทุกคนคุน้ กนั ในช่ือ “วดั โพธ์ิ” (ช่ือเดิมคือ วดั โพธำรำม) วดั โบรำณเก่ำแก่สร้ำงมำต้งั แต่ สมยั กรุงศรีอยธุ ยำ เป็ นพระอำรำมหลวงช้นั เอก ชนิดรำชวรมหำวหิ ำร และเป็นวดั ประจำรัชกำลพระบำทสมเดจ็ พระพทุ ธ ยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำช (รัชกำลท่ี 1) ท้งั ยงั เปรียบเสมือนเป็ นมหำวทิ ยำลยั แห่งแรกของประเทศอีกดว้ ย เนื่องจำกเป็ นที่ รวมจำรึกสรรพวชิ ำหลำยแขนง และทำงยเู นสโกไดข้ ้ึนทะเบียนเป็นมรดกควำมทรงจำโลกของภมู ิภำคเอเชียแปซิฟิ ก เม่ือ มีนำคม พ.ศ. 2551 และในวนั ท่ี 16 มิถนุ ำยน 2554 ทำงยเู นสโก ไดข้ ้ึนทะเบียนจำรึกวดั โพธ์ิจำนวน 1,440 ชิ้น เป็ นมรดกควำมทรงจำโลกในทะเบียนนำนำชำติ วดั พระเชตพุ นวมิ ลมงั คลำรำมรำชวรมหำวหิ ำรถือไดว้ ำ่ เป็ นวดั ท่ีมพี ระเจดียม์ ำกที่สุดในประเทศไทย โดยมีจำนวนประมำณ 99 องค์ พระเจดียท์ ่ีสำคญั คือ พระมหำเจดียส์ ี่รัชกำล ซ่ึงเป็ นพระมหำเจดียป์ ระจำพระบำทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้ำจุฬำ โลกมหำรำช พระบำทสมเด็จพระพทุ ธเลิศหลำ้ นภำลยั พระบำทสมเดจ็ พระนงั่ เกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั และพระบำทสมเด็จพระจอม เกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั

วดั ประจำรัชกำลท่ี 2 วดั อรุณรำชวรำรำม รำชวรมหำวหิ ำร วดั อรุณรำชวรำรำม หรือที่นิยมเรียกกนั ในภำษำพดู วำ่ “วดั แจง้ ” หรือจะเรียกส้นั ๆ วำ่ “วดั อรุณ” เป็นวดั โบรำณสร้ำงข้ึนในสมยั อยธุ ยำ วำ่ กนั วำ่ แตเ่ ดิมเรียกวำ่ “วดั มะกอก” และกลำยเป็ นวดั มะกอกนอกในเวลำตอ่ มำ เพรำะไดม้ ีกำรสร้ำงวดั ข้ึนอีกวดั หน่ึงในตำบลเดียวกนั แต่อยใู่ นคลอง บำงกอกใหญ่ ชำวบำ้ นเรียกวดั ที่สร้ำงใหมว่ ำ่ วดั มะกอกใน (วดั นวลนรดิศ) แลว้ จึงเรียกวดั มะกอกซ่ึงอยปู่ ำกคลองบำงกอกใหญ่วำ่ วดั มะกอก นอก ส่วนเหตทุ ี่มีกำรเปล่ียนช่ือเป็นวดั แจง้ น้นั เชื่อกนั วำ่ เมื่อสมเด็จพระเจำ้ ตำกสินมหำรำชทรงต้งั รำชธำนีท่ีกรุงธนบรุ ีใน พ.ศ. 2310 ได้ เสดจ็ มำถึงหนำ้ วดั น้ีตอนรุ่งแจง้ จึงพระรำชทำนชื่อใหม่วำ่ “วดั แจง้ ” ในสมยั รัตนโกสินทร์ รัชสมยั พระบำทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำช (รัชกำลท่ี 1) สมเดจ็ พระเจำ้ ลูกยำเธอ เจำ้ ฟ้ำกรมหลวงอิศร สุนทร ไดเ้ สด็จมำประทบั ท่ีพระรำชวงั เดิม และไดท้ รงปฏิสงั ขรณ์วดั แจง้ ใหมท่ ้งั วดั แต่ยงั ไมท่ นั สำเร็จก็สิ้นรัชกำลที่ 1 สมเดจ็ ฯ เจำ้ ฟ้ำกรม หลวงอิศรสุนทรไดเ้ สด็จข้ึนครองรำชสมบตั ิเป็นพระบำทสมเดจ็ พระพทุ ธเลิศหลำ้ นภำลยั (รัชกำลที่ 2) พระองคไ์ ดท้ รงบูรณปฏิสงั ขรณ์วดั แจง้ ต่อมำไดพ้ ระรำชทำนนำมใหมว่ ำ่ “วดั อรุณรำชธำรำม” และทรงมีพระรำชดำริที่จะเสริมสร้ำงพระปรำงคห์ นำ้ วดั ให้สูงข้ึน แต่สิ้นรัชกำลเสียก่อน จนถึงรัชสมยั พระบำทสมเด็จพระนง่ั เกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั โปรดเกลำ้ ฯ ให้เสริมพระปรำงคข์ ้ึนและให้ยมื มงกฎุ ที่หล่อสำหรับพระพทุ ธรูปทรงเครื่องท่ี จะเป็ นพระประธำนวดั นำงนองมำติดต่อบนยอดนภศูล ในรัชสมยั พระบำทสมเด็จพระจอมเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั โปรดเกลำ้ ฯ ให้บรู ณปฏิสงั ขรณ์วดั อรุณ รำชธำรำมหลำยรำยกำร และใหอ้ ญั เชิญพระบรมอฐั ิของพระบำทสมเด็จพระพทุ ธเลิศหลำ้ นภำลยั มำบรรจุไวท้ ่ีพระพทุ ธอำสน์ของพระประธำน ในพระอุโบสถดว้ ย เม่ือกำรปฏิสงั ขรณ์เสร็จสิ้นลง พระรำชทำนนำมวดั ใหม่วำ่ “วดั อรุณรำชวรำรำม”

วดั ประจำรัชกำลท่ี 3 วดั รำชโอรสำรำม รำชวรวหิ ำร วดั รำชโอรสำรำมรำชวรวิหำร เป็ นวดั เก่ำแก่เดิมมีชื่อวำ่ “วดั จอมทอง” เป็นวดั ที่มีมำก่อนกำรสร้ำงกรุงเทพมหำนคร พระเจำ้ ลูกยำเธอ กรมหม่ืน เจษฎำบดินทร์ (ตอ่ มำคือ พระบำทสมเด็จพระนงั่ เกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั รัชกำลที่ 3) ทรงสถำปนำวดั จอมทองข้ึนใหมท่ ้งั พระอำรำม เน่ืองจำกเม่ือคร้ังที่ ทรงยกทพั ไปสกดั ทพั พมำ่ ที่ด่ำนพระเจดียส์ ำมองค์ กำญจนบรุ ีใน พ.ศ. 2363 เมื่อกระบวนทพั เรือมำถึงวดั จอมทอง ฝั่งธนบรุ ีทรงหยดุ พกั และ ทำพิธีเบิกโขลนทวำรตำมตำรำพชิ ยั สงครำม พร้อมทรงอธิษฐำนขอให้กำรไปรำชกำรทพั คร้ังน้ีไดช้ ยั ชนะ แต่ปรำกฏวำ่ ไม่มีทพั พม่ำยกเขำ้ มำ เม่ือ ยกทพั กลบั พระเจำ้ ลูกยำเธอ กรมหมื่นเจษฎำบดินทร์ไดท้ รงบูรณปฏิสงั ขรณ์วดั จอมทองใหม่และถวำยเป็นพระอำรำมหลวง ไดร้ ับพระรำชทำน นำมใหม่วำ่ “วดั รำชโอรส” ซ่ึงหมำยถึง พระรำชโอรส คือ กรมหมื่นเจษฎำบดินทร์

วดั ประจำรัชกำลท่ี 4 วดั รำชประดิษฐสถิตมหำสีมำรำม รำชวรวหิ ำร วดั รำชประดิษฐสถิตมหำสีมำรำม เป็ นพระอำรำมหลวงช้นั เอก ชนิดรำชวรวหิ ำร ท่ีพระบำทสมเดจ็ พระจอมเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั รัชกำลที่ 4 โปรดเกลำ้ ฯ ใหส้ ร้ำงข้ึน ตำมธรรมเนียมประเพณีโบรำณท่ีวำ่ ในรำชธำนีจะตอ้ งมีวดั สำคญั ประจำ 3 วดั คือ วดั มหำธำตุ วดั รำชบูรณะ วดั รำชประดิษฐำน จึงทรงสร้ำงข้ึนใหมเ่ พือ่ ใหค้ รบตำมโบรำณรำชประเพณี และเพอ่ื พระอทุ ิศ ถวำยแก่พระสงฆฝ์ ่ ำยธรรมยตุ ิกนิกำยเพือ่ ที่พระองคเ์ องและเจำ้ นำย ขำ้ รำชกำร ที่จะไปทำบุญที่วดั ฝ่ ำยธรรมยตุ ิกนิกำยใกล้ พระบรมมหำรำชวงั ไดส้ ะดวก วดั รำชประดิษฐฯ จึงเป็ นวดั ฝ่ ำยธรรมยตุ ิกนิกำยวดั แรกที่สร้ำงข้ึนเพอื่ พระสงฆใ์ นนิกำยน้ี เพรำะวดั อื่นๆ ของฝ่ ำยธรรมยตุ เป็ นวดั ท่ีแปลงมำจำกวดั ของมหำนิกำย วดั รำชประดิษฐสถิตมหำสีมำรำมสร้ำงข้ึนในท่ีดินท่ีเคยเป็ นสวนกำแฟของหลวง โดยก่อสร้ำงใน พ.ศ. 2407 เดิม พระบำทสมเดจ็ พระจอมเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั พระรำชทำนนำมวำ่ “วดั รำชประดิษฐสถิตธรรมยตุ ิกำรำม” เมื่อสร้ำงเสร็จแลว้ ได้ เปล่ียนเป็ น “วดั รำชประดิษฐสถิตมหำสีมำรำม” เพื่อใหเ้ หมำะสมกบั เป็นท่ีประดิษฐำนหลกั ศิลำ โดยมีท้งั ภำษำบำลีและ ภำษำไทย เป็ นบทพระรำชนิพนธร์ วม 10 หลกั

วดั ประจำรชั กำลที่ 5 และ รัชกำลท่ี 7 วดั รำชบพิธสถิตมหำสีมำรำม รำชวรวิหำร วดั รำชบพธิ สถิตมหำสีมำรำม เป็นพระอำรำมหลวงที่พระบำทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั โปรดเกลำ้ ฯ ให้สร้ำงข้ึนเป็นวดั ประจำรัชกำลเมื่อ พ.ศ. 2412 โดยมีพระวรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จำ้ ประดิษฐวรกำร พระเจำ้ บรมวงศเ์ ธอ กรมหลวงสรรพสำตรศภุ กิจ และเจำ้ พระยำธรรมำธิกรณำธิ บดี (หมอ่ มรำชวงศป์ ้มุ มำลำกุล) เป็ นผอู้ ำนวยกำรก่อสร้ำง มีลกั ษณะผสมระหวำ่ งสถำปัตยกรรมไทยกบั สถำปัตยกรรมตะวนั ตก คือ ลกั ษณะ ภำยนอกเป็ นสถำปัตยกรรมไทย ส่วนภำยในออกแบบตกแต่งอยำ่ งตะวนั ตก และทรงพระกรุณำโปรดเกลำ้ ฯ พระรำชทำนนำมวำ่ วดั รำชบพิธ สถิตมหำสีมำรำม วดั รำชบพิธสถิตมหำสีมำรำม หมำยถึง วดั ท่ีพระมหำกษตั ริยท์ รงสร้ำง และมีมหำสีมำอนั เป็นเสำศิลำจำหลกั ยอดเป็นรูปเสมำธรรมจกั ร 8 เสำ ต้งั เป็ นสีมำที่กำแพง 8 ทิศ “รำชบพิธ” หมำยถึง พระอำรำมที่พระเจำ้ แผน่ ดินทรงสร้ำง บพธิ คำน้ีมำจำกภำษำบำลีคือ ปวิธะ ท่ีแปลวำ่ สร้ำง ส่วน “สถิตมหำสีมำรำม” หมำยถึง พระอำรำมซ่ึงมีสีมำกวำ้ งใหญ่ เป็นมหำสีมำลอ้ มรอบอำณำเขตของวดั (วดั รำชบพิธสถิตมหำสีมำรำม นบั เป็ นพระ อำรำมหลวงสุดทำ้ ย ท่ีพระมหำกษตั ริยท์ รงสร้ำงตำมโบรำณรำชประเพณีที่มีกำรสร้ำงวดั ประจำรัชกำล)

วดั ประจำรชั กำลท่ี 6 วดั บวรนิเวศรำชวรวิหำร วดั บวรนิเวศวหิ ำร เป็นวดั ที่สมเด็จพระบวรรำชเจำ้ มหำศกั ดิพลเสพโปรดใหส้ ร้ำงข้ึนในรัชสมยั พระบำทสมเดจ็ พระนงั่ เกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั แตย่ งั ไม่ทนั แลว้ เสร็จก็สิ้นพระชนมเ์ สียก่อน มีสถำปัตยกรรมแบบไทยผสมจีน ภำยในพระอุโบสถมีพระพทุ ธรูปสำคญั อยู่ 2 องคเ์ ป็นพระประธำน คือ พระ พทุ ธสุวรรณเขต (หลวงพอ่ โต) ท่ีอญั เชิญมำจำกวดั สระตะพำน จงั หวดั เพชรบุรี และพระพทุ ธชินสีห์ อญั เชิญมำจำกวิหำรทิศเหนือ วดั พระศรีรัต นมหำธำตวุ รมหำวิหำร จงั หวดั พิษณุโลก ถดั จำกพระอุโบสถออกไปเป็นเจดียก์ ลมขนำดใหญ่ สร้ำงรัชสมยั พระบำทสมเดจ็ พระจอมเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั หุม้ กระเบ้ืองสีทอง ในรัชกำลปัจจบุ นั รอบฐำนพระเจดียม์ ี ศำลำจีนและซุม้ จีน ถดั ออกไปเป็นวหิ ำรเก๋งจีน นอกจำกน้ีก็มีจิตรกรรมฝำ ผนงั ฝีมือขรัวอินโข่ง บริเวณรอบเจดียม์ ีพระพทุ ธรูปสำคญั องคห์ น่ึง คือ พระไพรีพินำศ ใตฐ้ ำนพทุ ธบลั ลงั ก์ พระพทุ ธชินสีห์ พระประธำนในพระอุโบสถวดั บวรนิเวศวิหำร เป็นท่ีบรรจุพระบรมรำชสรีรำงคำร พระบำทสมเดจ็ พระ มงกฎุ เกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั ผทู้ รงเคยผนวช ณ วดั น้ีเมื่อยงั ทรงดำรงพระอิสริยยศท่ีสยำมมกุฎรำชกุมำร

วดั ประจำรชั กำลท่ี 8 วดั สุทศั นเทพวรำรำม รำชวรมหำวิหำร วดั สุทศั นเทพวรำรำม เป็นวดั ที่พระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจฬุ ำโลกมหำรำชโปรดเกลำ้ ฯ ให้สถำปนำข้ึนใน พ.ศ. 2350 เดิมพระรำชทำน นำมวำ่ “วดั มหำสุทธำวำส” โปรดเกลำ้ ฯ ใหส้ ร้ำงพระวิหำรข้ึนก่อนเพ่ือประดิษฐำนพระศรีศำกยมนุ ี (พระโต) ซ่ึงอญั เชิญมำจำกพระวิหำรหลวง วดั มหำธำตุ จงั หวดั สุโขทยั แตส่ ิ้นรัชกำลก่อนที่จะประดิษฐำนเป็ นสงั ฆำรำม จึงเรียกกนั วำ่ “วดั พระโต” “วดั พระใหญ”่ หรือ “วดั เสำชิงชำ้ ” บำ้ ง จนกระทงั่ ในรัชสมยั พระบำทสมเดจ็ พระพทุ ธเลิศหลำ้ นภำลยั โปรดเกลำ้ ฯ ใหส้ ร้ำงต่อ และทรงจำหลกั บำนประตูพระวิหำรดว้ ยพระองคเ์ อง แตก่ ็ สิ้นรัชกำลเสียก่อนที่กำรก่อสร้ำงจะแลว้ เสร็จ กำรก่อสร้ำงวดั มำเสร็จบริบรู ณ์ในรัชสมยั พระบำทสมเด็จพระนงั่ เกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั ใน พ.ศ. 2390 และพระรำชทำนนำมวำ่ “วดั สุทศั นเทพวรำรำม” ปรำกฏในจดหมำยเหตุวำ่ วดั สุทศั นเทพธำรำมและในรัชสมยั พระบำทสมเด็จพระจอมเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั ทรงผกู นำมพระประธำนในพระวหิ ำร พระอโุ บสถ และศำลำกำรเปรียญ ใหค้ ลอ้ งกนั วำ่ “พระศรีศำกยมุนี” “พระพทุ ธตรีโลกเชษฐ์” และ “พระพทุ ธเสรฏฐมนุ ี” ภำยในวดั สุทศั นเทพวรำรำมเป็นท่ีประดิษฐำนพระบรมรำชำนุสำวรีย์ พระบำทสมเด็จพระเจำ้ อยหู่ วั อำนนั ทมหิดล (รัชกำลท่ี 8) พระอฐั มรำ มำธิบดินทร และไดอ้ ญั เชิญพระบรมรำชสรีรำงคำรของพระองค์ มำบรรจทุ ่ีผำ้ ทิพยด์ ำ้ นหนำ้ พทุ ธบลั ลงั กพ์ ระศรีศำกยมนุ ีเมื่อ พ.ศ. 2493 และ มีพระรำชพิธีทรงบำเพญ็ พระรำชกุศลคลำ้ ยวนั สวรรคตของพระบำทสมเด็จพระปรเมนทรมหำอำนนั ทมหิดล พระอฐั มรำมำธิบดินทรในวนั ท่ี 9 มิถุนำยนของทุกปี

วดั ประจำรชั กำลที่ 9 วดั บวรนิเวศวหิ ำร วดั บวรนิเวศรำชวรวหิ ำร หรือ วดั บวรนิเวศวิหำร (เดิมชื่อวำ่ วดั ใหม)่ เป็นพระอำรำมหลวงช้นั เอก ชนิดรำชวรวิหำร ต้งั อยรู่ ิมถนนบวรนิเวศและ ถนนพระสุเมรุ แขวงบวรนิเวศ เขตพระนคร กรุงเทพมหำนคร สถำปนำข้ึนโดยสมเด็จพระบวรรำชเจำ้ มหำศกั ดิพลเสพ กรมพระรำชวงั บวร สถำนมงคลในรัชกำลที่ 3 พระอำรำมน้ีเคยเป็นท่ีประทบั ของสมเดจ็ พระสงั ฆรำชถึง 4 พระองค์ และเป็นท่ีต้งั ของมหำวทิ ยำลยั มหำมกฏุ รำชวิทยำลยั ซ่ึงเป็ น สถำบนั กำรศึกษำของสงฆแ์ ห่งแรกในประเทศไทย ท้งั ยงั เป็นวดั ประจำรัชกำลที่ 6 (พระบำทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั ) และ วดั ประจำ รัชกำลท่ี 9 (พระบำทสมเดจ็ พระปรมินทรมหำภมู ิพลอดุลยเดช) พระประธำนในพระอำรำมน้ีมีควำมแตกตำ่ งจำกวดั อื่นๆ โดยทวั่ ไป คือ มีพระประธำน 2 องค์ และลว้ นมีควำมสำคญั เนืองจำกเป็นพระพทุ ธรูป เก่ำแก่โบรำณ ไดแ้ ก่ พระพทุ ธชินสีห์ ซ่ึงอญั เชิญมำจำกวหิ ำรทิศเหนือ วดั พระศรีรัตนมหำธำตวุ รมหำวิหำร จงั หวดั พิษณุโลก โดยอญั เชิญมำท้งั องคร์ ำวปี พ.ศ. 2373 และพระสุวรรณเขต หรือ “พระโต” หรือ หลวงพอ่ เพชร พระประธำนองคใ์ หญท่ ่ีประดิษฐำนไวเ้ บ้ืองหลงั พระพทุ ธชิน สีห์ เป็ นพระประธำนองคแ์ รกของอุโบสถวดั น้ี ซ่ึงสมเด็จพระบวรรำชเจำ้ มหำศกั ดิพลเสพ อญั เชิญมำจำกวดั สระตะพำน จงั หวดั เพชรบรุ ี

วดั ประจำรชั กำลที่ 10 วดั วชิรธรรมสำธิตวรวหิ ำร (วดั ทงุ่ สำธิต) วดั นเี้ ดิมช่ือ วดั ทงุ่ สำธิต เดมิ ทีคหบดีชำวลำวเป็นผสู้ รำ้ งเมื่อประมำณ พศ.2399 เลำ่ ตอ่ กนั มำวำ่ เป็นวดั รำ้ งมำก่อน โดย คหบดชี ำวลำวทำ่ นนีอ้ พยพมำสมยั เวียงจนั ทรแ์ ตก หลงั จำกคหบดที ำ่ นถงึ แกก่ รรม วดั นเี้ ลยรำ้ ง เนอ่ื งจำกไมม่ ใี ครอปุ ถมั ป์ ประกอบกบั เจำ้ อำวำสองคส์ ดุ ทำ้ ยมรณภำพลง เลยไมม่ ใี ครสบื สำน และก็สมยั ก่อนนนั้ วดั นอี้ ยหู่ ำ่ งไกลควำมเจรญิ เป็นทงุ่ นำสว่ นใหญ่ เมอื่ วนั ท่ี 9 กนั ยำยน 2508 พระบำทสมเดจ็ พระเจำ้ อยหู่ วั รชั กำลที่ 9 ไดท้ รงโปรดเกลำ้ ฯ ใหส้ มเด็จพระเจำ้ ลกู ยำเธอเจำ้ ฟำ้ วชิรำลงกรณ์ (พระยศในขณะนนั้ ) รบั วดั ทงุ่ สำธิตไวใ้ นพระอปุ ถมั ภ์ เป็นอำรำมหลวงไดพ้ ระรำชทำนนำมวำ่ วดั วชิรธรรม สำธิตวรวิหำร