12 กลุ่มดาวจักรราศี

ในยามคำ่ คืนที่ท้องฟา้ เปดิ โล่งและมืดจนไม่เหน็ มือตัวเอง เมอื่ เราเงยหนา้ ขึน้ ไปกจ็ ะเห็นกล่มุ ดาวหลาย ลา้ นดวงที่เรยี งรายกนั อยู่ ซึ่งถา้ อ้างอิงจากแผนท่ดี าวแล้ว เราจะเจอกลมุ่ ดาวต่าง ๆ มากมาย และกล่มุ ดาว จกั รราศี (Zodiac) กเ็ ปน็ อกี หนึง่ กลมุ่ ดาวท่เี ราจะได้เห็นกันบอ่ ย ๆ แตก่ ็ไม่ไดเ้ ห็นครบทกุ เดือน เพราะกล่มุ ดาว น้จี ะเปน็ กล่มุ ดาวท่ีปรากฎแตกต่างกันตามช่วงระยะเวลาของเดอื นต่าง ๆ กลมุ่ ดาวในจกั รราศี ประกอบดว้ ยกลมุ่ ดาว 12 กลมุ่ คนในสมัยโบราณสงั เกตวา่ ในช่วงแต่ละเดือน ดวงอาทติ ย์ จะเคลื่อนเข้าไปอยู่ในกลุ่มดาวกลุม่ หนึ่งเปน็ ประจำ (แทจ้ ริงแล้วโลกโคจรรอบดวงอาทติ ยใ์ น 1 ปี ทำใหด้ ูเหมือนว่าดวงอาทติ ยเ์ คลอ่ื นที่) มนุษย์เราจินตนาการกลุ่มดาว 12 ราศีเปน็ รูปรา่ งต่าง ๆ มีทั้งสัตว์ มนษุ ย์ และสง่ิ ของ แตม่ ีสัตว์เป็นสว่ นใหญจ่ ึงเปน็ ที่มาของคำวา่ Zodiac มาจากคำว่า Zoo กลุ่มดาวจกั รราศี ใช้ กนั มานานกวา่ 3,000 ปกี อ่ นคริสตกาล โดยสังเกตวา่ กลมุ่ ดาวจักรราศีจะตกไปพร้อมกบั ดวงอาทติ ย์ ในเดอื นน้ัน ๆจึงทำให้รูว้ า่ เข้าเดอื นใหมแ่ ล้ว

1. กลุ่มดาวแกะ (Aries or Ram) กลมุ่ ดาวกลมุ่ แรกใน 12 ราศี คือ กลุม่ ดาวแกะตวั ผู้ เรยี ก ราศเี มษ ดาวกลุม่ นีส้ ังเกตได้งา่ ย มดี าวสว่าง สกุ ปลัง่ อยู่ตรงหวั แกะ 3 ดวง มรี ปู คล้ายสามเหลย่ี มมมุ ปา้ น กลมุ่ ดาวราศเี มษหรือกลุ่มดาวแกะ จะเหน็ อยตู่ รงศรี ษะเม่ือเวลา 3 ทุม่ ในวันท่ี 10 ธนั วาคมของทกุ ปี มีหลกั การสังเกตง่าย ๆ สำหรับหาดาวกลุ่มนี้ คอื ดจู ากกลมุ่ ดาวลกู ไก่ เมือ่ เห็นกลุ่มดาวลูกไกแ่ ล้วมองไปทางทิศ ตะวันตก ใกล้ ๆ กลุ่มดาวลูกไกจ่ ะเห็นกลุ่มดาวสามเหลี่ยมมุมปา้ น ซ่ึงเป็นหัวแกะได้ โดยง่าย และเมื่อมองไป ทางทศิ ตะวันตกจะเหน็ กลมุ่ ดาวม้า ตามหลกั โหราศาสตรส์ ากล ถอื วา่ ดวงอาทิตย์ยกเข้าสู่ราศีเมษ ในวันท่ี 21 มนี าคม แต่ดงั ที่ได้กล่าวแล้ว วา่ เน่ืองจากการโคจรส่ายไปมา ของโลก ดวงอาทิตย์จงึ จะมาปรากฏอยู่ในกลุ่มดาวนี้ ช้าไปราว 1 เดือน แต่ ใน วันท่ี 21 มนี าคม กเ็ ป็นวันท่นี ่าสนใจและน่าจดจำ อยา่ งยิง่ สำหรบั นักเรยี นนกั ศกึ ษา และครอู าจารย์ คือ วันนี้เป็นวนั ต้งั ต้น ฤดูใบไมผ้ ลิ ในวนั นี้มปี รากฏการณ์ธรรมชาติ 2 ประการทีค่ วรสนใจเปน็ พิเศษ คือ ประการแรก ในวันนี้ กลางวันและกลางคนื จะเท่ากันพอดี ดวงอาทิตย์จะขึน้ เวลา 6.00 น. และตก 18. 00 น. ประการทีส่ อง ในวนั นี้ดวงอาทิตย์จะขึน้ ท่จี ดุ ทิศตะวนั ออก ปรากฏโคจรไปกลางท้องฟ้า แล้วไปตกท่จี ดุ ทิศ ตะวันตกพอดี เมื่อวันเวลาผ่านไปกลางวันและกลางคนื ไปเทา่ กนั ดวงอาทิตยก์ ็ จะข้ึนและตกเฉไปจากบรเิ วณ เดมิ คือ หลงั จากวนั ที่ 21 มนี าคมไป กลางวนั จะมากกวา่ กลางคืน คอื ดวงอาทิตยจ์ ะขนึ้ ก่อนเวลา 6.00 น. และ ตกภายหลัง 18.00 น. และถ้าสงั เกตดกู ารข้ึนการตกของดวงอาทิตย์ จะเห็นไดว้ ่า ดวงอาทติ ย์จะขึน้ ทางทศิ ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื และตกทางทิศตะวนั ตกเฉยี งเหนอื ในวนั ท่ี 21 มิถุนายน กลางวนั จะนานว่ากลางคนื มาก ที่สุด แลว้ จะคอ่ ย ๆ ลดลง ดวงอาทิตย์กจ็ ะค่อย ๆ เคลือ่ นปรากฏมาที่เดมิ จนวันที่ 23 กนั ยายน ในวันน้ี กลางวนั จะเทา่ กับกลางคนื พอดี และ ดวงอาทติ ย์ กจ็ ะปรากฏขึน้ ทจี่ ุดขอบฟา้ ทศิ ตะวันออกและตกท่ีจดุ ตะวนั ตก เม่อื เวลาผ่านไปกลางคืนจะมากกว่ากลางวัน ในวันท่ี 21 ธันวาคม กลางคืนจะนานกว่ากลางวันมาก ท่สี ดุ ในฤดูหนาว เราเห็นตะวันอ้อมขา้ ว เพระดวงอาทติ ย์ขึน้ ทางทิศตะวนั ออกเฉยี งใต้ และตกทางทิศ ตะวันตกเฉียงใต้ เมอื่ เวลาเทียงดวงอาทติ ย์อยู่ต่ำจากกลางทอ้ งฟ้ามา

กลุ่มดาวราศเี มษหรือกลมุ่ ดาวแกะ ชาวอาหรับเรียกว่า “ เจ้าชายแห่งสบิ สองราศ”ี หรอื “ เจ้าชาย แห่งทอ้ งฟา้ ” หรือ “ ผ้นู ำของกลุ่มดาว 12 ราศ”ี ตามตำนานนิยายดาวของกรกี กล่าวแกะตัวนี้ คือ เทพเจา้ ซูส (Zeus อา่ นวา่ ซูสหรอื เซอุส ช่อื นท้ี างโรมันเรียก Jupiter ) ซ่งึ เปน็ เทพเจ้าท่ีมอี ำนาจอนั ยงิ่ ใหญ่ ในสมัยนนั้ ได้ แปลงตัวเปน็ แกะ เพอ่ื หนียักษ์ร้ายท่ตี ิดตามนิยายดาวทมี่ ชี อื่ เสยี งและกลา่ วถึงกันมากทเ่ี กยี่ วกบั กลุ่มดาวน้ี เลา่ วา่ กลุม่ ดาวแกะเป็นสัญลกั ษณแ์ ทนแกะ ซ่ึง ฟรีซสั (Pheixus ) และ เฮเล (Helle) ลกู ของกษัตริย์แห่งนครเทส สาลี (Thessaly) ซ่ึงถูกแมเ่ ล้ียง เล้ียงดอู ย่างทารุณโหดรา้ ย พระพุธ (Mercury) ซึ่งเป็นเทพเจ้าแห่งการส่อื สาร และความเรว็ มีความสงสารในเดก็ 2 คนน้มี าก จึงได้สง่ แกะตวั ผู้ ซึ่งมีขนเปน็ ทองคำอันอ่อนนุน่ มาใหเ้ ด็กทั้ง 2 คนขี้ เพื่อหนแี ม่เลย้ี งผู้ช่ัวร้าย เด็กทัง้ สอง ได้ข่แี กะไปบนอากาศ แต่ Helle โชครา้ ยมาก ตกจากหลงั แกะตรง ช่องแคบ ท่ีแบง่ ยโุ รปกับทวปี อาเซยี เพ่อื เปน็ สญั ลักษณแ์ ละอนสุ รณใ์ นเรอื่ งน้ี ช่องแคบน้ี จึงได้ชอ่ื ว่า “Helles Pont” ในปัจจบุ ันเป็นสว่ นหน่งึ ของช่องแคบ ดาร์ดาเนลส ์ (Dar-danelles) ฟรซี สั ไดข้ ี่แกะตอ่ ไปโดยปลอดภยั จนถงึ เมือง Colchis ซง่ึ อยู่ทางทิศตะวนั ออกของทะเลดำ ฟรีซัสจงึ ฆา่ แกะบชู ายัญ และได้เอา ขนแกะ ทองคำ ใหก้ ษตั รยิ ์ผคู้ รองนครนน้ั จอมเทพพฤหัสบดีได้นำแกะผ้ซู อ่ื สัตย์นี้ ขนึ้ ไปไว้ บนกลางทอ้ งฟา้ ระหวา่ งดาวฤกษ์ ต่าง ๆ เปน็ กลมุ่ ดาวหนงึ่ ในกลมุ่ ดาว 12 ราศี

2. กลุ่มดาววัว (Taurus) กลมุ่ ดาวในราศที ี่ 2 หรอื กลุ่มดาวราศีพฤษภ คอื กลมุ่ ดาวววั ตัวผู้ คนไทย โดยทัว่ ไปเห็นกลุ่มดาวนี้เป็น กล่มุ ดาวธง สนุ ทรภูเ่ ขยี นชมดาวไว้ตอนหน่ึงวนั “ ดูโนน่ แนะ่ แมอ่ รุณรศั มี ตรงมอื ช้ี ดาวเต่า น่นั ดาวไถ ดาวธง ตรงหน้าอาชาไนย ดาวลูกไก่เคยี งคูเ่ ปน็ หมูก่ นั ” ดาวธงของสนุ ทรภู่ คือ กล่มุ ดาวหน้าววั ของกล่มุ ดาว หนา้ ววั น่นั เอง กลุ่มดาวววั เป็นกลุ่มดาวที่สะดดุ ตาเหน็ คร้ังเดียวจำไดต้ ลอดไป วธิ ีการสงั เกตดกู ลมุ่ ดาวนง้ี ่าย ๆ คือ ดู จากกลมุ่ ดาวลูกไก่ ซ่ึงเปน็ กระจุกดาวท่ี สวยงานทีส่ ดุ ในท้องฟ้า กลมุ่ ดาวลกู ไก่อยูบ่ นหนอกข้างขวาของววั ฉะนน้ั พอเห็น กล่มุ ดาวลูกไก่ มองไปทางทิศตะวันออกจะเหน็ ดาวธงรปู สามเหล่ียม คล้ายอกั ษร ภาษาอังกฤษ ตัว V มดี าวสแี ดงสดใสช่อื แอนดีบาแรน (Aldebarm) อย่ตู รง ยอดธงเปน็ ทสี่ ังเกต กลุ่มดาววัวจะเหน็ อยกู่ ลางท้องฟา้ ตรงศรี ษะ เม่อื เวลา 3 ทุ่ม ในวนั ที่ 15 มกราคมของทกุ ปี ตามนยิ ามดาวของกรีก มเี ร่อื งเลา่ เกีย่ วกบั กลุ่มดาวววั ดังน้ี จอมเทพจปู เิ ตอร์ ไดห้ ลงรักเทพธิดายูโรปา (Europa) จูปเิ ตอรห์ าทางจะเข้าอยู่ใกลๆ้ พระนางยูโรปา โดยปลอมตัวเปน็ ววั ตวั ผ้หู นุ่มปะปนเขา้ ไปในฝงู วนั ของ บิดาของยูโรปา วนั หน่ึง ขณะทยี่ ูโรปากำลงั เก็บดอกไม้อยใู่ นสวน ววั จูปเี ตอร์ทำใหห้ มิ ะมาปกคลมุ ตวั จน เตม็ และเข้าไปใกล้ ๆ พระนางยูโรปาเหลอื บมาเหน็ เขา้ กเ็ กดิ ความสนใจ จึงเอามอื ปัดหมิ ะออกและได้ขน้ึ ไป นัง่ บนหลังวันน้นั วัวจูปเี ตอรไ์ ดท้ ีกอ็ อกว่ิงไป ทนั ที โดยมียูโรปาอย่บู นหลงั พาเหาะผ่านทะเมดเิ ตอร์เรเนยี นไป ยังผนื แผน่ ดิน ใหญ่ ฉะนนั้ ผืนแผ่นดนิ แหง่ น้ี ในปัจจุบันจึงเรยี กว่าทวีปยโุ รป จปู ีเตอรไ์ ดแ้ สดง ตวั กับพระนางยู โรปา ต่อมากไ็ ด้แตง่ งานกบั พระนางยโู รปาสมความตั้งใจ

3. กลุ่มดาวคนคู่ (Gemini) กลมุ่ ดาวในราศีท่ี 3 หรอื กลมุ่ ดาวราศีมถิ ุน คือ กลุ่มดาวคนคู่ ดาวกลุม่ นม้ี ีดาวดวง สวา่ งสุกใส 2 ดวง เปน็ สงั เกต คือ ดาว Pollux และ Castor ดาว 2 ดวงน้ี เป็นจดุ สะดุดตาหาไดง้ ่าย อยู่ใกล้ ๆ กลมุ่ ดาวววั เหนือ กล่มุ ดาวนายพรานใหญ่ขน้ึ มาทาง ทิศตะวันออกของกลุ่มดาวสารถี กล่มุ ดาวคนคู่จะเห็นอยู่กลางท้องฟ้าเมื่อ เวลา 3 ท่มุ ในวันท่ี 20 กุมภาพนั ธข์ องทกุ ปี ดาวฤกษพ์ อลลักซ์และแคสเตอรน์ ี้ คนโบราณโดยท่ัวไปถอื วา่ เป็นดาวคู่แฝด คอื ชาวอาหรบั เห็นเปน็ นกยูง 2 ตัว ชาวอียปิ ต์เห็นเป็นต้นไมใ้ หญ่ 2 ตน้ ชาวฮนิ ดูเห็นเปน็ เทพเจ้า 2 องค์ ตามนยิ ายดาวของกรีก Castor และ Pollux เปน็ บุตรชายของเทพบิดาพฤหัสดี (จูปีเตอร์) และพระเล ดา (Leda) Castor เป็นผู้เช่ียวชาญเกี่ยวกบั มา้ Pollux เปน็ นักมวยและนายทหารท่มี ีช่อื เสยี ง ชาวโรมนั ถือว่า ดาวฤกษ์ Castor และ Pollux เป็รสญั ลักษณ์แหง่ ชัยชนะ ชาวเรือถือว่าเปน็ เทพเจา้ ทช่ี ่วยใหพ้ น้ ภยั ทะเล แต่ นกั ดาราศาสตรเ์ ห็นดาวฤกษ์ Castor เป็นคู่ ( 2 ดวง ) ทส่ี วยงามท่สี ุดและ ใหญ่ทีส่ ุด ดาวฤกษ์ Pollux เปน็ ดาว คสู่ าม (มี 3 ดวงหมุนรอบซ่ึงกนั และกนั ) วันที่ 180-20 ตุลาคม ของทกุ ปี จะมฝี งู อกุ กาบาตว่ิงมาชนโลกเป็น กลุ่ม ๆ คือเราจะเห็นดาวตกหรอื ผพี ุง่ ไตต้ กลงมาเป็นกลุ่ม ๆ จากปลายเท้าของกลุ่มดาว คนคนู่ ้ี ในวนั ท่ี 10 -12 ธันวาคม กลุ่มดาวตกจะสงั เกตไดม้ าก มาจากทางส่วนหวั ของกลุ่มดาวคนคนู่ ้ี ดาวฤกษ์ Castor และ Pollux เปน็ ดาวฤกษท์ อ่ี ยใู่ กล้โลกมาก อยู่ห่างจากโลกเพียง 47 และ 31 ปีแสงตามลำดบั

4. กลุ่มดาวปู (Cancer) ดาวฤกษพ์ อลลักซ์และแคสเตอร์น้ี คนโบราณโดยทั่วไปถอื วา่ เปน็ ดาวค่แู ฝด คอื ชาวอาหรบั เหน็ เป็น นกยูง 2 ตัว ชาวอยี ิปต์เหน็ เป็นต้นไม้ใหญ่ 2 ต้น ชาวฮินดเู ห็นเปน็ เทพเจ้า 2 องค์ กลุ่มดาวในราศที ่ี 4 หรือ กล่มุ ดาวราศีกรกฏ คือ กลมุ่ ดาวปู ดาวกลมุ่ น้ีเปน็ กลุ่มดาว ที่ไมส่ ะดุดตาและหาไดย้ ากท่ีสุดในกลมุ่ ดาว 12 ราศี ดาวกล่มุ นอี้ ยูร่ ะหวา่ ง กลุม่ ดาวคนคู่และกลมุ่ ดาวสิงโต วิธหี ากลุม่ ดาวกลมุ่ น้ี ก็ต้องหากลมุ่ ดาวคนคแู่ ละ กลุ่ม ดาวสงิ โตใหไ้ ด้ ระหวา่ ง กลมุ่ ดาวทั้งสองมีดาวฤกษ์ สวา่ งจาง ๆ อยู่ 8 ดวง ทปี่ ระกอบกนั เป็นตวั ปูปูเปน็ สัตว์ท่ี เคล่ือนท่ีไปโดยลำตวั ไมต่ ้ังตรงหรือ เหน็ ปรากฏถอยหนา้ ถอยหลงั ดวงอาทติ ย์เมอื่ เคล่อื นทเี่ ข้ามาในกลุม่ ดาวปู จะปรากฏเหมอื นเคลือ่ นทถ่ี อยหลัง ชือ่ ทรอปคิ ออฟ แคนเซอร์ (Tropic of Cancer ) ไดช้ ื่อมาจากการ เคลอ่ื นที่ ปรากฏของดวงอาทิตยว์ ่าคล้ายปู เม่ือดวงอาทติ ย์เคลอ่ื นท่ีปรากฏเข้าสูก่ ลมุ่ ดาวปู ราศกี รกฏ ( 22 มิถนุ ายน ) ระยะน้ีเปน็ ฤดูรอ้ นทางซีกโลกเหนือ คนในประเทศ อบอนุ่ จะเห็นดวงอาทติ ยอ์ ยตู่ รงศรี ษะเมอื่ เวลา เที่ยงวนั วนั ท่ี 22 มิถุนายน เปน็ วัน ทม่ี ีเวลากลางวนั มากกว่ากลางคืนมากท่สี ดุ ตามนยิ ามดาวของกรกี กลา่ ววา่ ขณะท่ีเฮอรค์ วิ ลิส ( Hercules ) กำลังทำ สงครามคร้งั ใหญ่อยกู่ ับ ยกั ษ์ร้าย จูโน เทพธิดาแหง่ ความอิจฉา เกดิ อิจฉาใน ความกลา้ หาญของเฮอร์คิวลิส แต่เฮอร์คิวลิสสามารถขบั ปู ยกั ษ์ไปได้โดยงา่ ย เทพธดิ าจโู นจึงให้รางวัลปูโดยจับปูบูชายัญเสยี ตามธรรมเนียมของคนใจรา้ ย จอมเทพจปู ี เตอร์ไดน้ ำเอาปนู ี้ไปไวร้ ะหว่างกลุม่ ดาว เพ่อื เป็นเครอ่ื งระลึกถึงว่า การไปประกอบกรรมช่ัวให้คนอืน่ ไมใ่ ช่จะ ได้รบั ผลดตี อบ ผลชว่ั จะตอบสนองตน เองในทีส่ ุด

5. กลุ่มดาวสิงโต (Leo) กลุ่มดาวในราศที ี่ 5 หรอื กลุ่มดาวราศีสิงห์ คือ กลมุ่ ดาว สิงห์โตดาวกลุ่มน้ี เปน็ กลมุ่ ดาวท่ีคนรจู้ กั ดี ท่ีสุดและสะดุดตาทีส่ ุดอีกกลมุ่ หนงึ่ กล่มุ ดาวราศีสิงห์ เป็นกล่มุ ดาวทเี่ ก่าแกท่ สี่ ุดตามทไี่ ดม้ กี ารบนั ทกึ มา ดาว กลมุ่ นีเ้ กย่ี วข้องกบั ดวงอาทิตย์อยา่ งใกลช้ ิด นับแต่แรกเกิดระบบสรุ ิยะ ฉะนนั้ ทางโหราศาสตร์ เขาจึง กำหนดให้ดวงอาทติ ย์เปน็ เจ้าของราศีสิงหน์ ี้ กลุม่ ดาวสงิ ห์โต เป็นกลมุ่ ดาวทบี่ อกฤดกู าลได้เม่อื จะเร่มิ หน้าร้อน ของฝรงั่ คอื ปลายเดือนมถิ นุ ายน กลุ่มดาวสิงโตจะอย่างทอ้ งฟ้าต้ังแต่เรมิ่ มืด กลมุ่ ดาวสงิ โต จะอยกู่ ลางทอ้ งฟา้ ตรงศีรษะเม่ือเวลา 3 ทุม่ (21.00 น.) ในวันท่ี 10 พฤษภาคม ของทุกปี ชาวอยี ปิ ตโ์ บราณบูชาดาวกลุ่มน้ีเพราะอทุ กภยั จากแมน่ ้ำไนล์ เกดิ ขึน้ เมือ่ ดวงอาทติ ยเ์ ข้ามาอยใู่ นกลมุ่ ดาวราศีนี้ บางทา่ นจึงสันนษิ ฐานว่า ตวั สฟิงส์ (Sphing) ของอยี ิปต์สว่ นหวั คื่อหญิงพรหมจารยี ์ (ราศีกันย์ ) สว่ นตัวคอื สิงหโ์ ต (ราศีสิงห์) ชาวเปอร์เชียในสมยั โบราณ เรยี กดาวฤกษ์ทีส่ ว่างทีส่ ุดในราศสี งิ ห์วา่ เป็นดาวทวารบาลดวงหนง่ึ ของ สวรรค์หรือท้องฟ้า ดาวทวารบาลท้งั 4 ได้แก่ Aldebaran (กลุม่ ดาวววั สว่างเปน็ ที่ 14 ในทอ้ งฟ้า ) Antares (กลมุ่ ดาวแมงป่องสว่างเปน็ อนั ดับท่ี 17 ในท้องฟา้ ) Fomalhaut (กลมุ่ ดาวปลาภาคใต้สว่างเป็นอนั ดับที่ 18 ในท้องฟา้ ) และ Regulus (กลมุ่ ดาวสงิ หโ์ ตสวา่ งเป็นที่ 20 ในท้องฟา้ ) ดาวฤกษท์ ง้ั 4 ดวง น้ีมีความสว่าง ใกลเ้ คียงกนั มาก และปรากฏอยู่ 4 ทิศ พอดี

6. กลุ่มดาวหญิงพรหมจารีย์ (Virgo) กล่มุ ดาวในราศที ี่ 6 หรือกล่มุ ดาวราศีกันย์ คือ กลุม่ ดาวหญงิ พรหมจารยี ์ กลุ่มดาวนอ้ี ยู่ระหว่างกลุม่ ดาวสิงหโ์ ตกบั กล่มุ ดาวคันชงั่ มดี าวฤกษ์ท่ีสว่าง สุกใสอนั ดบั ท่ี 16 ในทอ้ งฟา้ ชอ่ื สไปกา (Spica) ซงึ่ แปลวา่ รวง ข้าว จากแผนที่ ดาวเก่าแก่ เขาเขยี นรูปกล่มดาวนเ้ี ป็นผูห้ ญิงสาวถอื ฟอ่ นขา้ วสาลีอยู่ในมือ ดาวกลุ่มนม้ี ีดาวสำคญั เกี่ยวกับวชิ า ดาราศาสตรอ์ ย่อู ยา่ งหนง่ึ คอื จดุ ตดั ของ เส้นศูนย์สูตรทอ้ งฟา้ และเส้นอีคลิพดิคจุดที่ 2 ซึง่ เรียกวา่ Autumnal Equinox (บางท่านเรียกวนั สารทวษิ ุวตั แปลวา่ วนั ทดี่ วง อาทิตย์ ยกเข้าสู่ราศีตุลย์ ) น้นั อยใู่ นกลุม่ ดาวกลุ่มน้ี วันที่ 23 กนั ยายนเปน็ วนั ท่ปี ระเทศทางซกี โลก ฝา่ ยเหนือ เริ่มวันฤดูใบไม้รว่ ง วนั นน้ั กลางวันและกลางคืนเทา่ กัน ตามยนิยายดาวทเี่ ก่าแกก่ ลา่ วว่า เวอรด์ โก (Virgo) หรอื กล่มุ ดาวราศกี ันย์นี้ แทน Astrea บตุ รสาวของ จอมเทพพฤหสั ดี (จูปีเตอร์) กับพระนาง Themis เวอร์โก เป็นเทพธดิ าแห่งความยุตธิ รรม ในสมัยท่ีเทพธิดา เวอรโ์ กปกครองโลก พระนางไดร้ ับความเคารพอย่างสงู จากมนษุ ยช์ าติ เมอื่ เวลาผ่านไปถงึ ยคุ ทองบรอนซ์และ ยคุ เหล็ก มนษุ ย์เรามีความชัว่ และความโหดรา้ ยทารุณ เทพธดิ าเวอร์โกไม่พอใจในการกระทของมนุษย์ จงึ ได้หนี ขึ้นไปอยบู่ นทอ้ งฟ้า แถบกลุ่มดาว 12 ราศี เปน็ กลุ่มดาวราศที ่ี 6 ตามนยิ ายดาวของอยี ิปต์ กล่าวว่า เวอร์โก หรือ หญิงพรหมจารยี น์ ี้ คือ เทพธิดาไอซีส (Isis) ซง่ึ มเี รื่องเล่ากันต่อ ๆ มาว่า เทพธดิ า Isis ถูกยักษร์ ้านไต้ฝ่นุ (Typhoon ) ติดตาม เธอไดข้ วา้ งมัดขา้ วสาลีในมีไปยังยักษ์ เมลด็ ข้าวสาลีได้ แตกกระจดั กระจายเป็นทางสขี าว สลวั ซึ่งเรียกวา่ ทางช้างเผือก ดาวฤกษ์ Spica ในกลมุ่ ดาวน้ี ชาวอียปิ ตโ์ บราณเขากราบไหวบ้ ูชา เพราะเขาเชอ่ื ว่าดาวฤกษด์ วงน้ี เปน็ ดาวฤกษแ์ หง่ ความไพบลู ย์และความเจริญ

7. กลุ่มดาวคันชั่ง (Libra) กล่มุ ดาวในราศีที่ 7 หรือ กลมุ่ ดาวราศีตุลย์ (ดุลย์) คอื กลมุ่ ดาวคันชง่ั กล่มุ ดาวน้ีสังเกตได้ง่ายมีรูป คล้าย ๆ ส่เี หลี่ยมขนมเปียกปนู อยู่ทาง ทิศตะวันตกของกลุม่ ดาวแมงป่อง ในสมยั 2,000 ปกี อ่ น นักดารา ศาสตร์ถือว่า ดวงอาทติ ย์ปรากฏโคจรเข้ามาอยูใ่ นกลมุ่ ดาวราศีตุลย์ ในวันท่ี 23 กันยายน ซ่งึ ในวนั นกี้ ลางวันกับ กลางคนื เทา่ กนั พอดี และดวงอาทติ ยข์ น้ึ ท่จี ุดทศิ ตะวนั ออก ตกท่ีจดุ ทศิ ตะวนั ตก โคจรผ่านกลางทอ้ งฟา้ พอดี กลุ่มดาวนจี้ งึ แทนความ เสมอภาคแห่งท้องฟ้า ในปัจจบุ นั น้ี ดวงอาทติ ย์จะปรากฏโคจร เข้ามาใน กลุม่ ดาวราศี ตลุ ย์ เมื่อต้นเดือนพฤศจิกายน ท้ังนี้เนอ่ื งจากการส่ายของโลก ดังได้ อธิบายไว้แลว้ แตก่ ารเกิดกลางวันกลางคืน เทา่ กนั กย็ งั คงเปน็ วนั ท่ี 23 กนั ยายน ตามเดิม ชาวฮบี รูสมัยโบราณ และพวกอรยิ กะในมัธยมประเทศ (ตอนกลางของประเทศ อนิ เดีย) เรียกกลุม่ ดาว ราศีตลุ ย์แทนความเสอมภาคแห่งทอ้ งฟ้าหรอื สรรค์ ชาวกรกี รวมกลมุ่ ดาวคนั ชัง่ กบั กลมุ่ ดาวแมงป่องเขา้ ด้วยกัน คือ เขาเหน็ กลมุ่ ดาวคนั ชัง่ ซง่ึ มี 4 ดวงน้ี เป็นรอยเท่าของแมงป่อง ในเวลาต่อมาชาวกรีกได้เปล่ยี น ความเชอื่ ถอื ใหม่ โดยเห็นกลมุ่ ดาวน้แี ทน Mochus ผูป้ ระดิษฐ์เครอื่ งช่ังตวงวัด ชอ่ื “ ตุลย์” (Libra ) ของกลุม่ ดาวนี้ ใชต้ ามอย่างชาวโรมัน ในสมัยยูเลยี สซซี าร์ คือ ชาวโรมันถอื วา่ กลมุ่ ดาวราศีตุลย์ เป็นกลุ่มดาวท่ีแทนคันชง่ั ของเทพธิดา Astrea (กลุ่มดาวหญงิ พรหมจารยี ์) ซงึ่ เป็นเทพธดิ าแหง่ ความยุติธรรมและ เป็นผู้กำหนดชะตาของมนษุ ย์ กลมุ่ ดาวคนั ชัง่ หรือ กลุ่มดาวราศีตุลย์ จะเหน็ อยูต่ รงศีรษะเวลา 3 ทุ่ม ในวันท่ี 20 มิถนุ ายน จะเห็น อยู่จนถงึ ต้นเดอื นตุลาคน คือในตอนต้นเดอื นตลุ าคม พอมืดจะ เหน็ กลุ่มดาวน้ีเกอื บตก ในเดือนมกราคม จะ เริ่มเหน็ ทางขอบฟา้ ทิศตะวันออก ก่อนดวงอาทิตยข์ ้นึ

8. กลุ่มดาวแมงป่อง (Scorpius ) กลุ่มดาวในราศีที่ 8 หรือ กลมุ่ ดาวราศพี ิจิก คอื กลุม่ ดาวแมงป่อง กล่มุ ดาวแมงป่องเปน็ กลุ่มกาวใน 12 ราศี กลุ่มเดียวทมี่ ีรูปรา่ งเหมาะสมเหมอื น ช่ือทีส่ ดุ มีส่วนหวั ส่วนตวั ส่วนหาง และจงอยของหางเหมอื น แมงป่องจริง ๆ กลุ่มดาวแมงปอ่ งเปน็ กลุ่มดาวท่สี วยงามที่สุด ในบรรดากล่มุ ดาว 12 ราศี ดาวฤกษ์ Antares ซงึ่ เป็นหวั ใจของแมงปอ่ งมเี สน้ ผ่าศูนย์กลางถงึ 400 ล้านไมล์ กลุ่มดาวแมงปอ่ ง จะเห็นอยู่ตรงศรี ษะเมอ่ื เวลา 3 ทมุ่ ในวันที่ 20 กรกฎาคม ในต้นเดือนพฤศจกิ ายน พอดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าไป จะเห็นกลมุ่ ดาวแมงป่อง ทาง ขอบฟา้ ทศิ ตะวนั ตกใกล้จะตกจากขอบฟ้าไป ในตอนตน้ เดือนกมุ ภาพันธ์ จะเห็นอยเู่ หนอื ขอบฟ้าทิศตะวันออก เม่อื เวลากอ่ นดวงอาทิตยข์ น้ึ นกั เรยี นท่ีต่ืนทอ่ งหนังสอื เตรยี มสอบไล่ ถ้าดูจะสงั เกตเห็นทกุ คน กลุม่ ดาวแมง ป่อง เป็นกลมุ่ ดาวทม่ี นษุ ย์ร้จู กั มาแต่ดกึ ดำบรรพ์ การใชช้ ่อื วา่ กลมุ่ ดาว สคอร์ – ปี – อสุ (Scorpius) เพราะใน สมยั โบราณ เมื่อดวงอาทติ ยเ์ คลื่อนท่ี ปรากฏมาอยใู่ นกลุ่มดาวนี้ ปรากฏวา่ ในประเทศอิยิปตไ์ มม่ โี รคภยั ไขเ้ จ็บ ใด ๆ เกิดขน้ึ เลย เทพนิยายโบราณกล่าวถงึ กลุม่ ดาวนว้ี า่ มันคือ แมงปอ่ งยักษ์ ผสู้ ามารถพชิ ิต นายพรานใหญ่ ออไรออน (Orion) ซงึ่ เป็นนายของบรรดาสตั วบ์ นโลกใหถ้ ึง แกค่ วามตายได้ โดยแมงป่องตัวนี้ ถูกพระนางจูโน คนข้อี ิจฉา ใชไ้ ปต่อยที่ ข้อเท้านายพราน จนถึงแกค่ วามตาย

9. กลุ่มดาวคนถือธนู (Sagittarius) กลมุ่ ดาวในราศีที่ 9 หรือ กลุ่มดาวราศีธนู คอื กล่มุ ดาวคนถือธนู กลมุ่ ดาวกลมุ่ นอี้ ยู่ในแนวทางช้างเผือก กลมุ่ ดาวคนถือธนไู ดช้ อื่ วา่ กลุ่มดาวผฆู้ ่า กลมุ่ ดาวววั ตวั ผูเ้ พราะเม่ือกลมุ่ ดาวนข้ี น้ึ กลุ่มดาวววั จะตก หรือเมือ่ กล่มุ ดาวน้ตี ก กลมุ่ ดาวววั จะขึน้ กลมุ่ ดาวคนถอื ธนูนมี้ รี ปู รา่ งคล้ายกาน้ำ ขอใหส้ งั เกตดรู ปู ซ่งึ ไดโ้ ยงเส้นเช่อื มไว้ ดาวกลุ่มน้ีอยทู่ างทศิ ตะวนั ออกของกลุ่มดาวแมงปอ่ ง กลมุ่ ดาวราศีธนู เป็นกลุ่มดาวทีอ่ ยตู่ ิดกับกลมุ่ ดาวแมงป่อง ตามนิยายดาวชาวกรกี กล่าววา่ ดาวราศธี นเู ปน็ กลุ่มดาวแทน ชีรอน (Chiron) ซึ่งมรี ูปคร่งึ คนคร่ึงม้า เปน็ บตุ ร พระเสารแ์ ละพระนาง Philyra ตามนยิ ายกล่าวว่า Chiron แปลงตวั เป็นสตั วป์ ระหลาดคร่ึงคนคร่งึ ม้า เพอ่ื หนี ภรรยาข้ีหึงของเขา Chiron เปน็ ผู้ทมี่ ีช่ือเสยี งเด่นมากในสมยั นั้น เขาเปน็ ท้ังแพทย์ นักดนตรี และ นกั การศึกษา เขาเป็นผู้สอนใหร้ ู้ชื่อของหญา้ หรือพชื ตา่ ง ๆ ที่ใช้ทำยา เป็นนกั การ ศกึ ษาที่ทรงคณุ วฒุ ิ มีลกู ศษิ ย์มากมาย แต่ ผลท่ีสดุ Chiron กต็ ายเพราะยาพษิ คอื ถูกศรพิษกรีดผิวหนงั ถึงแกค่ วามตาย

10. กลุ่มดาวมังกร (Capriconus) กลุ่มดาวในราศีท่ี 10 คอื กล่มุ ดาวราศีมังกร กลุ่มดาวมังกรอยตู่ รงข้ามกับกลุ่มดาวราศีปู กลมุ่ ดาวน้ี ส่วนใหญอ่ ยู่เลยไปทาง ทิศใต้ของเสน้ Ecliptic อยูร่ ะหว่างกล่มุ ดาวคนถือหมอ้ น้ีและกลุม่ ดาวราศธี นู ดาวกลมุ่ นไ้ี มม่ ดี าวที่สวา่ งสกุ ใส พอทจ่ี ะสังเกตเห็นได้ง่าย ๆ แต่ถา้ รวมกล่มุ ดาวน้ี ท้ังกลุ่มเขา้ ดว้ ยกัน จะเห็นเปน็ รูป สามเหลยี่ มฐานโค้งดาวกลมุ่ น้จี ะเห็นอยู่บนเสน้ Meridian (เสน้ ท่ีลากจากทศิ เหนอื ผา่ นกลางฟ้าไปยังทศิ ใต)้ เม่อื เวลา 3 ทมุ่ ในวนั ท่ี 20 กนั ยายน กลมุ่ ดาวนน้ี กั ดาราศาสตร์เขาจินตนาการ เหน็ เป็นมงั กรหรือแพะทะเล คอื มีสว่ นหวั เปน็ แพะ สว่ นหาง เปน็ ปลา กลมุ่ ดาวนีม้ คี วามสำคัญตอ่ นักดาราศาสตร์ และนักภูมิศาสตร์มากเหมือนกัน เพราะกลุ่มดาวราศี มงั กร (Capriconus) เป็นกลมุ่ ดาวที่เราเอาชอ่ื มาเรยี กแถบเสน้ รงุ้ ท่ี 23 องศาใตไ้ ดช้ ือ่ เช่นน้ี เพราะฤดูรอ้ นของ ทางซีกโลกฝ่ายใต้ หรือ ฤดูหนาวของประเทศทางซีกโลก ฝ่ายเหนือ เกิดขนึ้ เมอื่ งดวงอาทิตยเ์ คลอื่ นที่ปรากฏ เข้ามาในกลุ่มดาวนี้ ตามนิยายของกรกี กลา่ วว่า กลมุ่ ดาวมงั กรน้เี ปน็ กล่มุ ดาวท่แี ทนเทพเจ้าแพน(Pan) หรอื Bacchus ตามประวัตมิ วี า่ วันหน่ึงขณะท่เี ทพเจ้าแพนกำลงั ร่วมรบั ประทาน อาหารอยู่ ณ ริมฝั่งแม่นำ้ ไนลร์ ่วมกนั กบั เทพ เจา้ องคอ์ ื่น ๆ หลายองค์ ทนั ใดนั้น เทพเจ้าแพนมองเหน็ อสรู รา้ ยไตฝ้ ุ่น (Typhoon) เม่อื ไตฝ้ นุ่ มาใกล้ เทพเจ้า องค์ อ่ืนๆ ไดเ้ หาะหนี หรือแปลงกายหนไี ป เทพเจ้าแพนไดก้ ระโดดลงไปในแมน่ ำ้ ไนล์ แปลงรา่ งกายทอ่ นล่าง เป็นปลา ท่อนบนทอ่ี ยู่เหนอื ผิวน้ำเปน็ แพะ เพอื่ จะได้ สงั เกตดูเหตกุ ารณต์ ่าง ๆ ได้ จอมเทพพฤหัสดี ไดน้ ำเอา รปู ปลอมกายของ เทพเจา้ แพนไปไวบ้ นทอ้ งฟ้า ฉะนนั้ ชาวกรกี จึงเรียกดาวกลมุ่ น้วี า่ กล่มุ ดาวแพน พวกนักดาราศาสตรอ์ ียปิ ตโ์ บราณ เรยี กกลุ่มดาวมังกรน้ีวา่ เทพเจ้าแห่งนำ้ (God of Water ) เพราะเขาเช่อื วา่ กลมุ่ ดาวนสี้ ามารถบันดาลให้เกิดนำ้ ทว่ ม ลุม่ แม่นำ้ ไนล์ได้ ดาวเคราะหด์ วงที่ 8 Neptune ซึง่ พบโดยการ คำนวณของ J.C Adam ชาวองั กฤษและ Leverrier ชาวฝรัง่ เศส ทงั้ สองเปน็ นกั ดาราศาสตรห์ นุ่ม เป็นผู้ คำนวณไดด้ าวดวงนพ้ี บในปี ค.ศ. 1846 ในกลุ่มดาวราศีมังกรนี้

11. กลุ่มดาวคนถือหม้อน้ำ (Aquarius) กลุ่มดาวราศีที่ 11 หรือกลุม่ ดาวราศกี ุมภ์ คอื กล่มุ ดาวคนถือหม้อนำ้ เปน็ กลมุ่ ดาวใหญ่แต่ไม่สะดุดตา อย่ทู าง ทศิ ใต้ของกลมุ่ ดาวม้า ในระหว่างปี พ.ศ. 2507 และ พ.ศ. 2508 การจะหากล่มุ ดาวคนถือหม้อน้ำหาได้ง่ายมาก เพราะใน ระหว่าง 2 ปีน้ี ดาวเสาร์ปรากฏโคจรมาอย่ใู นกลมุ่ ดาวนกี้ ลุ่มดาวน้ี เป็นกลุ่มดาวท่ี มีประวตั ิเกา่ แก่ กล่มุ หนึ่ง คนโบราณเขาเหน็ เป็นรูปคนกำลังเทนำ้ ออกจากหม้อ ตามนิยายดาวของกรกี กลา่ วว่า เทพเจา้ Zeus กำลงั เทน้ำ ซึง่ จะตกเป็นฝนมายงั โลก ฉะนน้ั กลุ่มดาวกลุ่มนีจ้ งึ เปน็ เครอื่ งหมายแหง่ ฤดฝู น สว่ นชาวอยี ิปต์ โบราณ กล่าววา่ อุทกภยั แถบลุม่ แม่น้ำไนล์ เกดิ จากคนเทหมอ้ นำ้ ในกลมุ่ ดาวน้ี เทนำ้ ลงไป บนแม่น้ำไนล์

12. กลุ่มดาวปลา (Pisces) กลุ่มดาวใน 12 ราศี กล่มุ สุดท้ายคือ กลมุ่ ดาวปลา เป็นกล่มุ ทไี่ ม่สะดดุ ตา หาไดย้ าก แต่นกั ดาราศาสตร์ อา้ งถงึ อยบู่ อ่ ย ๆ เพราะในวนั ท่ี 21 มีนาคม ดวงอาทติ ยเ์ คลอ่ื นทีป่ รากฏเข้ามาอยู่ในราศีน้ี ทางโหราศาสตร์ สากล เขาถอื ว่าในวนั ท่ี 21 มีนาคม ดวงอาทติ ย์เริ่มยกเข้าสรู่ าศเี มษ แต่ตามความจรงิ แลว้ ไม่ใช่ ในวนั ที่ 21 มนี าคม ซึ่งเปน็ วนั ที่เส้น Ecliptic ตัดกับเส้นศูนย์สูตร ท้องฟา้ น้นั ดวงอาทิตย์เร่ิมโคจรปรากฏเข้ามาอยูใ่ น บริเวณกลมุ่ ดาวซงึ่ เปน็ หัวปลาค่นู ี้ แลว้ ค่อย ๆ ปรากฏเคลือ่ นไปทางทิศตะวันออก ในวนั ที่ 21 มนี าคม เป็นวนั เร่มิ ต้นฤดูใบไม้ผลิ เป็นวนั ท่กี ลางวันและกลางคืนเท่ากัน จงึ เปน็ วันท่ี นา่ สนใจและควรจดจำ ตามนยิ ายดาวของกรกี กลา่ ววา่ วันหน่งึ วนิ สั เทพธิดาแห่งความสวยงาม และบตุ รของเธอคือ กามเทพ (Cupid) กำลังเดนิ เล่นอยตู่ ามรมิ ฝัง่ แม่น้ำยเู ฟรตีส (Euphrates) ทันใดน้ัน มองเห็นไตฝ้ ุ่นยกั ษผ์ ูด้ ุร้ายกำลัง เคลื่อนใกลม้ า ท้งั วินัส และกามเทพ จงึ รีบกระโดดลงไปนแ้ี มน่ ้ำ เพ่ือหนียักษร์ ้ายนี้ โดยแปลงตวั เป็นปลา 2 ตวั เพื่อเปน็ เครอ่ื งหมายและระลึกถงึ ความโชคดีทหี นี้ภยั รา้ ยได้ Minerva จงึ ได้ นำปลา 2 ตวั น้ีไปไวบ้ นทอ้ งฟา้ กล่มุ ดาวน้ี แทนปลา 2 ตวั ผูกติดด้วยรบิ บน้ิ ทีห่ าง ชาวบาบโิ ล ชาวซีเรยี ชาวเปอรเ์ ซยี ชาวตุรกี และชาวกรกี เห็นรปู ดาวกลุ่มนี้ตรงกนั หมดคอื เหน็ เปน็ ปลา 2 ตัว ผกู หางไว้ด้วยแถบริบบิ้นยาว และสัญลกั ษณ์แหนดาวกลมุ่ น้ี ต่างก็ใชป้ ลา เหมือนกนั นกั โหราศาสตร์สากลถอื ว่ากล่มุ ดาวปลา เป็นกลมุ่ ดาวแห่งความโชคร้าย ชาวอยี ปิ ต์สมัยโบราณถือว่า ภาพปลาเป็นภาพท่นี ่ารังเกียจอย่างยิง่ นกั โหราศาสตร์สากลและคนไทยมีความเหน็ ไมต่ รงกนั อยู่อยา่ งหนึง่ คือ คนไทยท่ัวไปถอื ว่าปลาเป็นสญั ลักษณ์แหง่ การนำโชคเช่นตามร้านค้า รถเมล์ รถแท็กซต่ี า่ งกม็ รี ปู ปลาตะเพยี น แขวนไว้ เพ่ือใหท้ ำมาค้าข้ึน รายไดด้ ี สว่ นอียิปตแ์ ละนกั โหราศาสตรส์ ากลถือวา่ ปลาเปน็ สญั ญลกั ษณแ์ ห่งความ อบั โชค