เล่ม 2 การฝึกหัดเบื้องต้น

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๓๙ ในการปฏิบัติคลานไปข้างหน้า และคลานถอยหลัง มีข้อสังเกตอยู่ว่า มือที่อยู่ดา้ นนอก คือมือท่ีเข้าหาผู้ชมจะวางท่ีหน้าขานอก คือ มือส้ัน ส่วนมือท่ีอยู่ด้านในจะทอดแขนวางบนปลายเข่า เรียกว่า มือยาว ซ่ึงการคลาน ๒ ลักษณะมีหลักการจาเวลาปฏิบัติการคลานของท้ังสองฝั่ง คือ เม่ือ คลานไปข้างหน้าให้มองไปทีจ่ ุดหมายปลายทางแลว้ หมนุ ตัวไปทางด้านหน้า แล้วเอยี งศรี ษะตามมือสั้น เสมอ สว่ นเวลาคลานถอยหลงั ใหห้ มนุ ตวั กลับหลงั แลว้ เอยี งศีรษะตามมือยาว ๖. การถวายบงั คม การถวายบังคม เป็นการไหว้ของตัวละครที่แสดงความเคารพ หรือคารวะผู้ที่มี ยศถาบรรดาศกั ด์ิสงู กวา่ ภาพที่ ๒๓ ถวายบงั คม ทีม่ า: สุทธเิ ขต ขุนเณร (๒๕๖๒) วิธปี ฏิบตั ิ การถวายบงั คม ขั้นตอนท่ี ๑ ผู้เรียนอยู่ในท่านั่งพับเพียบ หรือน่ังคุกเข่า มือทั้งสองวางอยู่บนหน้า ขาตามรูปแบบวธิ ปี ฏบิ ัตทิ ี่กล่าวไว้ขา้ งตน้ ขั้นตอนที่ ๒ กระทบก้น ๑ ครง้ั ช้อนขอ้ มือทง้ั สองพนมอยูร่ ะหว่างอก ข้ันตอนท่ี ๓ กระทบก้น ๑ คร้ัง เดินมือข้ึนไปด้านหน้าให้นิ้วหัวแม่มือจรดที่ ไร ผม เปิดปลายคางข้ึน แล้วกระทบกน้ อีก ๑ ครั้ง ข้ันตอนท่ี ๔ กระทบก้น ๑ ครั้ง เดินมือลงมาด้านหน้าลดมือลงให้พนมมืออยู่ ระหวา่ งอก พรอ้ มกระทบก้นอกี ๑ คร้งั ในการปฏบิ ตั ิทา่ ถวายบงั คมใหป้ ฏบิ ตั ติ ้ังแต่ขัน้ ตอนที่ ๒ – ๔ เป็นจานวน ๓ รอบ

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๐ ๗. การหมอบเฝ้า การน่ังหมอบเฝ้า เป็นอิริยาบถท่ีปฏิบัติต่อเน่ืองมาจากท่าถวายบังคม โดยการ ปฏบิ ตั ิการน่ังหมอบเฝ้าไมก่ าหนดว่าจะตอ้ งน่ังพับเพียบไปฝ่ังไหน สามารถปฏิบัตไิ ด้ท้งั สองฝั่ง ภาพที่ ๒๔ การหมอบ ทม่ี า: สุทธเิ ขต ขนุ เณร (๒๕๖๒) วธิ ีปฏิบัติ การหมอบเฝา้ แถวซ้าย น่งั พบั เพยี บไปทางดา้ นซา้ ย มือขวาหงายมือให้ท่อนแขนวางลงบนหน้าขา ขวา ส่วนมือซ้ายคว่ามือมาประสานกับมือขวา ท้ิงน้าหนักตัวลงมาท่ีแขนขวา ตึงหลัง เอียงศีรษะ ดา้ นขวา แถวขวา นั่งพับเพียบไปทางดา้ นขวา มือซ้ายหงายมอื ให้ทอ่ นแขนวางลงบนหน้าขา ซ้าย ส่วนมือขวาคว่ามือมาประสานกับมือซ้าย ทิ้งน้าหนักตัวลงมาท่ีแขนซ้าย ตึงเอว ตึงหลัง ตึงไหล่ เอียงศีรษะดา้ นซา้ ย ขอ้ สังเกตในการปฏบิ ตั ทิ ่านง่ั หมอบเฝ้า จะไม่เปดิ ปลายคางเหมอื นทา่ อนื่ ๆ เนื่องจากผู้ท่ี ปฏิบัติท่านสี้ ว่ นใหญ่จะใช้กบั ตวั ละครที่เข้าเฝ้าพระมหากษัตริย์ หรือเจ้านาย เช่น เสนา เทวดา นางฟ้า เป็นตน้ สรุปได้ว่า การฝึกอิริยาบถของตัวพระเป็นการฝึกหัดเบื้องต้นอีกประเภทหนึ่งท่ีผู้เรียนโขน พระต้องศึกษาและฝึกปฏิบัติให้ถูกต้องตามแบบแผน เนื่องจากอิริยาบถต่างๆ เป็นท่าพ้ืนฐานของตัว ละครพระท่ีต้องนาไปใช้ในการแสดงโขน – ละคร มีจานวน ๗ ท่า ได้แก่ ๑) การนั่ง มี ๒ แบบคือ นั่ง พับเพียบ และนั่งคกุ เขา่ ๒) การยนื เรียกว่า ยืนทา่ พระ ๓) การเดนิ ๔) ขึ้นเตียง – ลงเตียง ๕) คลาน ไปข้างหน้า (คลานออก) – คลานถอยหลัง (คลานเข้า) ๖) การถวายบังคม และ ๗) การหมอบเฝ้า

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๑ เมื่อผู้เรียนฝึกปฏิบัติในแต่ละท่าจนเกิดความคล่องแคล่ว และเข้าใจในหลักการปฏิบัติแล้ว ในบางท่า สามารถนามาฝกึ หัดเขา้ ด้วยกันอย่างตอ่ เนอื่ งได้ ดังนี้ ยนื ท่า การเดิน ข้นึ เตียง นง่ั ลงเตียง เดิน พระ แผนผังที่ ๓ การฝึกหัดอริ ิยาบถตวั พระแบบต่อเน่ือง ลกั ษณะที่ ๑ ท่มี า: สทุ ธิเขต ขนุ เณร (๒๕๖๒) คลานไป ถวายบังคม นง่ั หมอบ ถวายบังคม คลานถอย ขา้ งหน้า หลัง แผนผงั ที่ ๔ การฝกึ หัดอริ ยิ าบถตวั พระแบบต่อเนื่อง ลักษณะท่ี ๒ ทม่ี า: สุทธิเขต ขนุ เณร (๒๕๖๒)

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๒ เกรด็ ความรูเ้ พิ่มเตมิ เรือ่ ง การคัดเลอื กตัวพระราม และพระลกั ษมณ์ ตัวละครท่ีใช้ประกอบการแสดงโขนนอกจากการแบ่งประเภทของตัวละครเป็น พระ นาง ยักษ์ ลิง ในตัวละครท้ัง ๔ ประเภทนี้สามารถแบ่งย่อยออกไปตามลักษณะ และบุคลิกของตัวละครได้ อีก โดยการฝึกหัดโขนตามหลักสูตรการเรียนการสอนของวิทยาลัยนาฏศิลป ตัวละครโขนพระแบ่ง ลักษณะของตัวละครออกเป็น ๒ ลักษณะในการฝึกหัด ได้แก่ พระใหญ่ หมายถึง พระราม และ พระน้อย หมายถึง พระลักษมณ์ ซึ่งในการพิจารณาคัดเลือกผู้ท่ีจะฝึกหัดเพ่ือแสดงในบทบาทพระ ใหญ่ และพระน้อย ครูอาจารย์อาวุโสที่มีประสบการณ์ด้านการแสดงและฝึกซ้อมโขนตัวพระได้ตั้ง เกณฑ์ในการคัดเลือก โดยคุณครูไพฑูรย์ เข้มแข็ง ผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศิลปไ์ ทยโขน ได้สรุปดังตาราง ต่อไปนี้ พระราม/พระใหญ่ พระลกั ษมณ/์ พระนอ้ ย  ภูมิท่ารา หมายถึงกระบวนลีลาท่าราท่ีเป็น  ภูมิท่ารา เป็นคนที่ราสวย มีบุคลิกท่ีปราด ลักษณะเฉพาะตัว ซ่ึงพระรามต้องมีภูมิท่า เปรียว แคลว่ คลอ่ ง วอ่ งไว ราท่ีสง่าผ่าเผย มีบุคลิกท่ีสุขมรอบคอบ ไม่ หลกุ หลกิ  รูปร่าง เป็นคนท่ีมีรูปร่างพอประมาณ ไม่สูง  รูปร่าง มีลักษณะเช่นเดียวกับตัวพระราม หรือเต้ียจนเกินไป มีร่างกายสม ส่วน แต่มีข้อแตกต่างในเรื่องของความสูง ที่ ทรวดทรงเอวเล็กเอวบาง (เกณฑ์นไ้ี ด้มาจาก จ ะ ต้ อ ง ไ ม่ สู ง เ กิ น ไ ป ก ว่ า ตั ว พ ร ะ ร า ม การพิจารณาตัวละครในวรรณคดีของไทย นอกจากน้ีนิยมคนท่ีมีผิวขาว เนื่องจากการ ที่กล่าวถึงลักษณะตัวพระจะต้องมีรูปร่าง แต่งกายของพระลักษมณ์เป็นสีเหลือง จะ อ้อนแอ้นคล้ายผู้หญิง หมายความว่า ต้องมี ทาให้ดูโดดเด่นยิ่งขึ้น และท่ีสาคัญการ ทรวดทรงทีเ่ อวเล็ก เอวบาง) คัดเลือกคนผิวขาว ถือว่าตรงกับลักษณะ ประการสาคัญ การพิจารณาตัวพระราม ของตวั พระลกั ษมณ์ตามเวลาเกิด ควรคานึงถึงเวลาเกิดของพระราม เพื่อท่ีจะ ได้เลอื กบคุ คลผู้ท่ีจะมาสวมบทบาทพระราม ได้อย่างถูกต้อง หมายความว่าโดยลักษณะ ข อ ง พ ร ะ ร า ม เ ป็ น ค น ผิ ว ค ล้ า ก็ ค ว ร ท่ี จ ะ คัดเลือกคนผิวคล้ามาสวมบทบาท คนผิว คล้าในท่ีนี้ คือ คนท่ีมีสีผิวค่อนข้างที่จะออก ผิวสีคล้าเล็กน้อย เพราะคนสีผิวคล้าเมื่อ เวลาแต่งตัว แต่งหน้า อยู่บนเวทีจะทาให้ดู หน้าตาคมขามากกว่าคนผิวขาว

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๓ พระราม/พระใหญ่ พระลักษมณ/์ พระน้อย  ใบหน้า จดั อย่ใู นเกณฑ์หน้าตาดี คอื ใบหนา้  ใบหน้า การคัดเลือกใช้วิธีพิจารณาใน มีลักษณะรูปไข่ จมูกตาจะต้องได้สัดส่วนรับ ลักษณะเชน่ เดียวกับตวั พระราม กัน ลาคอระหง และท่ีสาคัญ ใบหน้าจะต้อง รับกับชฏาที่สวมใส่  ไหวพริบปฏิภาณ เป็นคนที่มีความจาดี ไม่  ไหวพริบปฏิภาณ จะร้องมีความจาดี ว่าในเรื่องของท่ารา เพลงร้อง เพลงดนตรี เช่นเดยี วกนั กบั พระราม และทสี่ าคัญจะต้อง จังหวะหน้าทับ นอกจากน้ีจะต้องสามารถ มีไหวพริบปฏิภาณรวดเร็วในการท่ีจะ แก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าอันอาจจะเกิดขึ้น แก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในขณะทาการแสดง อาจ ในขณะทาการแสดง เช่น คิวการแสดงอาจ กล่าวได้ว่า จะต้องมีไหวพริบมากกว่าตัว เกิดข้อผิดพลาด อันเนื่องมาจากคนพากย์ พระรามด้วยซ้า เช่น ถ้าพระรามทาศรตกลง เจรจาลืมบทพากย์ของตัวพระราม ซึ่ง พื้น พระลักษมณ์จะแก้ปัญหาโดยใช้ไหว จะต้องพากย์ให้ตัวพระรามใช้บทเพื่อที่จะ พริบเข้าไปเก็บศรแล้วนาไปส่งให้พระราม เดินทางไปยังอีกที่หน่ึง หรือลืมบทพากย์ เปน็ ตน้ ขาดตอนไป พระรามจะต้องใช้ปฏิภาณไหว พรบิ โดยใช้บทชวนพระลักษมณ์แลว้ ลงจาก เตียงมายืนในตาแหน่งที่จะต้องราเพลงหน้า พาทย์ เพื่อเป็นสัญญาณให้นักดนตรีทราบ เพื่อท่ีจะบรรเลงเพลงหน้าพาทย์ ทาให้การ แสดงดาเนินไปอย่างต่อเนื่องไม่ขาดตอน เปน็ ต้น  อุปนิสัยส่วนตัว จะต้องเป็นผู้มีความ  อุปนิสัยส่วนตัว จะต้องเป็นผู้มีความ ขยันหมั่นเพียรฝึกฝนท่ารา ตลอดจนมีความ ขยันหมั่นเพียรฝึกฝนท่ารา ตลอดจนมีความ อดทน อดทนเช่นเดียวกบั พระใหญ่ ตารางที่ ๓ เปรียบเทยี บเกณฑใ์ นการพจิ ารณาคดั เลอื กตวั พระราม และพระลักษมณ์ ทมี่ า: ไพฑรู ย์ เขม้ แข็ง (๒๕๓๖)

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๔ ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ ชุดที่ ๑ ชอื่ สกลุ ช้ัน เลขท่ี คาสัง่ ใหน้ กั เรยี นจบั คปู่ ระโยคกบั คาตอบที่สัมพันธ์กัน ก. เตน้ เสา ข. องค์ ๕ .......... ๑. การฝึกหัดขั้นพื้นฐานเพื่อเป็นการเตรียมความ ค. ถองสะเอว พร้อมไปสกู่ ารฝกึ หดั ในข้นั สูงต่อไป ง. นัง่ พับเพียบ จ. ถีบเหล่ียม .......... ๒. การกระทืบเท้าติดต่อกันในจังหวะ ๑ – ๒ – ๓ ฉ. การฝึกหัดเบ้ืองต้น แลว้ ยกเท้าขึน้ ช. ตบเข่า ซ. การดดั มือดัดแขน .......... ๓. ครูผู้สอนยันเข่าผู้เรียนให้แบะออกไปด้านข้างทีละ ฌ. กระทบกน้ นอ้ ยจนเขา่ ของผู้เรยี นขนานเป็นแนวเดยี วกบั หัวไหล่ ญ. ขน้ึ เตยี ง ฎ. คลานออก .......... ๔. การฝึกหัดเบื้องต้นปรับโครงสร้างร่างกายในส่วน ฐ. คลานเขา้ ของแขนและมอื ให้มีความโค้งงอนสวยงาม ฑ. ตะลกึ ตึก .......... ๕. เม่ือมีสัญญาณเคาะไม้ ๑ ครั้ง ให้ตบมือขวาลงบน เข่าขวา ส่วนมือซ้ายยกขึ้นเป็นมุมฉากในระดับ เดยี วกันกบั ไหล่ ปลายนิว้ มือชไ้ี ปท่ดี ้านหน้า นบั จงั หวะเปน็ ๑ .......... ๖. เมื่อมีสัญญาณเคาะไม้ นาข้อศอกจากแขนขวา กระทุ้งไปท่ีสะเอวข้างขวา เพ่ือให้เอวยักเยื้องไปตาม แรงกระแทก พร้อมท้ังเอียงศีรษะไปทางไหล่ซ้าย ใน ลักษณะของการท้ิงปลายหู สายตามองตรงไป ด้านหน้า กดไหล่ขวา กดเอวลาตัวและสะเอว ดา้ นขวาลงเมอื่ ขอ้ ศอกกระแทกท่ดี า้ นขา้ งลาตัว .......... ๗. ตงึ ตัว ตงึ เอว ตึงไหล่ ตงึ มอื และเปิดปลายคาง .......... ๘. เกร็งหน้าขาท้ังสองข้างแล้วยกก้นให้พ้นจากพื้น เพียงเล็กน้อย จากนั้นกระทบลงกับพื้นเบาๆตาม จังหวะการเคาะไม้ .......... ๙. นาเท้าซ้ายที่ยกค้างไว้กระทืบลงพื้นโดยให้ส้นเท้า ชดิ กับส้นเท้าขวา จากนน้ั ยกเทา้ ขวาแลว้ กระทืบลงให้ ส้นเท้าชดิ กบั สน้ เท้าซา้ ย ปฏบิ ัตสิ ลับกันตามจังหวะไม้ เคาะ .......... ๑๐. คลานไปขา้ งหนา้

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๕ ชุดฝึกทกั ษะการปฏิบตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝกึ หดั เบ้ืองตน้ ชุดท่ี ๒ ชอื่ สกุล ชั้น เลขที่ คาส่ัง ใหน้ กั เรยี นเขยี นแผนผงั การฝึกอิริยาบถตัวพระแบบตอ่ เนอ่ื งตามลาดับขนั้ ตอนใหถ้ กู ตอ้ ง ๑. แผนผังการฝกึ อริ ยิ าบถตวั พระแบบต่อเนอื่ ง ลักษณะที่ ๑ ๒. แผนผงั การฝกึ อิรยิ าบถตวั พระแบบตอ่ เนอ่ื ง ลักษณะที่ ๒

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๖ แบบทดสอบหลังเรยี น ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝกึ หดั เบอ้ื งตน้ ช่อื สกุล ช้ัน เลขท่ี คาช้ีแจง ๑. แบบทดสอบชดุ น้ีเปน็ แบบปรนัย ๔ ตัวเลอื ก จานวน ๑๐ ขอ้ (ขอ้ ละ ๑ คะแนน) ๒. จงเลอื กคาตอบทีถ่ กู ต้องท่ีสุดเพยี งคาตอบเดียวแลว้ X ลงในกระดาษคาตอบ ๑. บคุ คลใดตอ่ ไปน้ีมบี ุคลกิ รปู รา่ งเหมาะสมกับการเขา้ รบั ฝกึ หดั ตัวโขนพระ ก. ศักด์ชิ ายมใี บหน้ารปู ไข่ รปู ร่างสูงใหญ่ ลาคอระหง ข. วาทินมใี บหนา้ กลม รูปรา่ งเล็ก ไหลล่ าดตรง ลาตวั เรียว ค. ชาตรมี ีใบหนา้ กลม รปู รา่ งสันทัด ลาคอสน้ั ตัวไม่สงู มาก ง. สุเมธมีใบหนา้ รูปไข่ ตากลมโต ลาคอระหง ลาตวั เรยี ว ไหล่ลาดตรง ๒. การปรบั สรรี ะผู้เรยี นดว้ ยการสอนองค์ ๕ คาทีข่ ดี เสน้ ใต้ขอ้ ใดกล่าวถูกต้องท่สี ุด ก. ตงึ ตวั ตงึ ไหล่ ตงึ เอว ตึงคอ และตงึ มอื ข. ตงึ ตัว ตงึ หลงั ตึงไหล่ ตงึ เอว และตงึ มอื ค. ตึงตวั ตงึ ไหล่ ตึงเอว ตงึ มอื และเปดิ ปลายคาง ง. ตงึ หลัง ตงึ ไหล่ ตงึ เอว ตงึ มอื และเปดิ ปลายคาง ๓. ประเพณกี ารไหวค้ รูได้รับอิทธพิ ลทางความเชอ่ื มาจากศาสนาใด ก. ศาสนาฮินดู ข. ศาสนาอิสลาม ค. ศาสนาคริสต์ ง. ศาสนาพราหมณ์ ๔. เหตใุ ดจงึ ใช้เทริดเปน็ ศีรษะสาหรบั ครอบในพธิ ีไหวค้ รู ก. เทรดิ เปน็ ศริ าภรณท์ ีพ่ ระอศิ วรสวมใส่ ข. เทรดิ เป็นศริ าภรณแ์ บบแรกท่ีเกิดขน้ึ ในวงการนาฏศิลปไ์ ทย ค. เทรดิ เป็นศริ าภรณ์ท่เี ก่าแกแ่ ละไมค่ ่อยนยิ มใชส้ าหรับการแสดงจงึ นามาประกอบพธิ ีไหวค้ รู ง. เทรดิ เป็นสัญลกั ษณข์ องละครไทยท่เี กดิ ข้ึนเปน็ แบบแรก และสามารถสวมไดท้ ั้งพระและนาง ๕. ข้อใดตอ่ ไปนไ้ี ม่ใช่การฝกึ หดั โขนพระเบือ้ งตน้ ก. เตน้ เสา ข. ประเท้า ค. ถองสะเอว ง. การดัดมือดดั แขน ๖. ขอ้ ใดไม่จดั อยู่ในข้อห้ามระหวา่ งทค่ี รูผสู้ อนกาลงั ถบี เหลี่ยมให้กบั ผเู้ รยี น ก. ห้ามผู้เรียนเอามอื ยนั ขาตนเอง ข. หา้ มผเู้ รยี นพดู คยุ หรือสนทนากบั ครผู ูส้ อน ค. หา้ มผู้เรียนควา่ หรือโนม้ ตัวมาด้านหน้า ง. หา้ มผเู้ รยี นยดื ตัวขึ้นในขณะกาลังถบี เหล่ียม

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๗ ๗. ขอ้ ใดไม่ใชป่ ระโยชนท์ ี่ได้รบั จากการฝึกตบเข่า ก. สร้างบุคลิกภาพ ข. สรา้ งพละกาลงั ค. เคล่ือนไหวอวยั วะใหส้ ัมพันธก์ ัน ง. รจู้ งั หวะพ้นื ฐานในการฝกึ หัดโขน ๘. ข้อใดคอื ประโยชนข์ องการถบี เหล่ียม ก. สรา้ งบุคลกิ ภาพ ข. สรา้ งพละกาลงั ค. ปรับโครงสร้างอวัยวะในร่างกาย ง. รจู้ งั หวะพื้นฐานในการฝกึ หดั โขน ๙. ขอ้ ใดกลา่ วถงึ ข้ันตอนการฝกึ อริ ิยาบถตวั พระในการเรยี นไดอ้ ยา่ งถกู ต้องตามลาดับ ก. ยืนทา่ พระ , เดิน , ขน้ึ เตียง , นงั่ , ลงเตยี ง , เดิน ข. ยนื ทา่ พระ , เดนิ , ขึ้นเตยี ง , น่ัง , ถวายบังคม , ลงเตยี ง , เดิน ค. คลานไปข้างหน้า , ถวายบังคม , นงั่ หมอบ , ลงเตยี ง , คลานถอยหลงั ง. คลานไปข้างหน้า , ถวายบังคม , นัง่ หมอบ , ถวายบังคม , ลงเตยี ง , คลานถอยหลงั ๑๐. ข้อใดกล่าวถึงการข้นึ เตียง – ลงเตยี งได้อยา่ งถกู ตอ้ ง ก. ควรประเท้าซ้ายแล้วก้าวข้นึ เตยี ง สว่ นลงเตยี งให้เร่ิมด้วยเทา้ ขวา ข. การกา้ วเทา้ ขึน้ เตียง และลงจากเตียง ใหเ้ ริ่มดว้ ยเท้าซา้ ยกอ่ นเสมอ ค. การข้นึ เตียงให้ใชเ้ ท้าขา้ งใดข้างหนง่ึ ท่ถี นดั ส่วนการลงเตียงต้องใชเ้ ท้าซ้ายก่อน ง. การข้นึ เตียงจะตอ้ งประเท้าซา้ ยกอ่ นเสมอ หา้ มนาเท้าซา้ ยกา้ วข้นึ เตยี งโดยไม่ประเทา้

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๘ กระดาษคาตอบ ๑๐ แบบทดสอบหลังเรียน ชุดฝกึ ทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝกึ หดั เบ้ืองตน้ ชื่อ สกุล ช้ัน เลขที่ ขอ้ ก ข ค ง ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๔๙ เฉลยชดุ ฝกึ ทกั ษะการปฏิบตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เล่มที่ ๒ การฝกึ หดั เบื้องตน้ ชดุ ที่ ๑ ช่อื สกลุ ชัน้ เลขที่ คาสงั่ ใหน้ กั เรียนจบั คูป่ ระโยคกับคาตอบท่ีสมั พนั ธก์ นั ก. เต้นเสา ข. องค์ ๕ ....ฉ... ๑. การฝึกหัดข้ันพื้นฐานเพื่อเป็นการเตรียมความ ค. ถองสะเอว พร้อมไปสู่การฝึกหดั ในขนั้ สงู ตอ่ ไป ง. นัง่ พับเพียบ จ. ถบี เหล่ยี ม ....ฑ... ๒. การกระทืบเท้าติดต่อกันในจังหวะ ๑ – ๒ – ๓ ฉ. การฝึกหดั เบ้อื งต้น แล้วยกเท้าขน้ึ ช. ตบเข่า ซ. การดัดมือดัดแขน ....จ... ๓. ครูผู้สอนยันเข่าผู้เรียนให้แบะออกไปด้านข้างทีละ ฌ. กระทบก้น นอ้ ยจนเขา่ ของผเู้ รียนขนานเป็นแนวเดียวกบั หัวไหล่ ญ. ขึ้นเตียง ฎ. คลานออก ....ซ... ๔. การฝึกหัดเบ้ืองต้นปรับโครงสร้างร่างกายในส่วน ฐ. คลานเข้า ของแขนและมอื ใหม้ คี วามโค้งงอนสวยงาม ฑ. ตะลกึ ตึก ....ช... ๕. เม่ือมีสัญญาณเคาะไม้ ๑ ครั้ง ให้ตบมือขวาลงบน เข่าขวา ส่วนมือซ้ายยกข้ึนเป็นมุมฉากในระดับ เดยี วกนั กับไหล่ ปลายน้วิ มือชไ้ี ปทีด่ ้านหน้า นบั จังหวะเป็น ๑ ....ค... ๖. เมื่อมีสัญญาณเคาะไม้ นาข้อศอกจากแขนขวา กระทุ้งไปที่สะเอวข้างขวา เพื่อให้เอวยักเย้ืองไปตาม แรงกระแทก พร้อมทั้งเอียงศีรษะไปทางไหล่ซ้าย ใน ลักษณะของการท้ิงปลายหู สายตามองตรงไป ด้านหน้า กดไหล่ขวา กดเอวลาตัวและสะเอว ดา้ นขวาลงเม่ือขอ้ ศอกกระแทกที่ด้านขา้ งลาตวั ....ข... ๗. ตงึ ตวั ตงึ เอว ตงึ ไหล่ ตงึ มือ และเปดิ ปลายคาง ...ฌ... ๘. เกร็งหน้าขาท้ังสองข้างแล้วยกก้นให้พ้นจากพื้น เพียงเล็กน้อย จากนั้นกระทบลงกับพื้นเบาๆตาม จงั หวะการเคาะไม้ ....ก... ๙. นาเท้าซ้ายท่ียกค้างไว้กระทืบลงพื้นโดยให้ส้นเท้า ชิดกับสน้ เทา้ ขวา จากนั้นยกเท้าขวาแลว้ กระทบื ลงให้ ส้นเท้าชดิ กับส้นเท้าซ้าย ปฏบิ ัตสิ ลบั กันตามจังหวะไม้ เคาะ ....ฎ... ๑๐. คลานไปขา้ งหน้า

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๕๐ เฉลยชดุ ฝกึ ทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เล่มท่ี ๒ การฝกึ หดั เบอื้ งตน้ ชุดท่ี ๒ ช่ือ สกลุ ช้นั เลขท่ี คาสงั่ ใหน้ กั เรยี นเขียนแผนผงั การฝึกอริ ยิ าบถตวั พระแบบตอ่ เนอื่ งตามลาดบั ขั้นตอนใหถ้ ูกตอ้ ง ๑. แผนผงั การฝกึ อริ ิยาบถตวั พระแบบต่อเนอื่ ง ลักษณะที่ ๑ ยืนทา่ การเดิน ข้นึ เตียง นง่ั ลงเตียง เดนิ พระ ๒. แผนผังการฝกึ อิริยาบถตวั พระแบบต่อเนอื่ ง ลักษณะท่ี ๒ คลานไป ถวายบังคม น่ังหมอบ ถวายบงั คม คลานถอย ขา้ งหนา้ หลัง

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๕๑ เฉลยคาตอบ แบบทดสอบกอ่ น - หลังเรียน ชุดฝกึ ทกั ษะการปฏิบตั ทิ า่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ ช่ือ สกุล ชนั้ เลขที่ ข้อ คาตอบที่ถูกต้อง ๑ง ๒ค ๓ง ๔ง ๕ข ๖ข ๗ก ๘ค ๙ก ๑๐ ข

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๕๒ บรรณานุกรม ธนิต อยูโ่ พธิ์. (๒๕๐๐). โขน. พิมพ์ในงานพระราชทานเพลงิ พระศพ พระเจ้าวรวงศเ์ ธอ พระองค์เจ้าเฉลมิ เขตมงคล ณ เมรวุ ดั เทพศิรินทราวาส วนั ที่ ๒๖ มิถนุ ายน ๒๕๐๐ ประเมษฐ์ บุณยะชัย. (๒๕๔๐). การราของผปู้ ระกอบพธิ ีในพธิ ไี หวค้ รโู ขน – ละคร. ปริญญาศิลปศาสตร มหาบณั ฑติ สาขาวิชานาฏยศลิ ปไ์ ทย ภาควชิ านาฏยศลิ ป์ บณั ฑติ วิทยาลยั จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย. ไพฑูรย์ เขม้ แขง็ . (๒๕๓๖). จารตี การฝกึ หดั และการแสดงโขนของตวั พระราม. วิทยานพิ นธ์ ศลิ ปกรรมศาสตร มหาบัณฑติ จฬุ าลงการณม์ หาวิทยาลยั . อัดสาเนา ไพฑูรย์ เขม้ แขง็ . ผเู้ ช่ียวชาญด้านนาฏศลิ ปไ์ ทย วทิ ยาลยั นาฏศิลป. สัมภาษณ์, ๑๓ กรกฎาคม ๒๕๖๐. รกั ชาติ ตงุ คะบูรณะ, (ม.ป.ป.). เอกสารประกอบการสอนวิชานาฏศิลปไ์ ทย (ศ๒๑๑๐๑) โขนพระ การฝกึ หัดเบื้องตน้ (ท่าราเพลงช้า) ระดบั ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑. ภาควชิ านาฏศิลป์ไทย วิทยาลยั นาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม. วีระชัย มบี ่อทรัพย.์ ผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศลิ ป์ไทย สถาบันบณั ฑติ พัฒนศิลป์. สัมภาษณ์, ๔ กรกฎาคม ๒๕๖๐. สจั จะ ภแู่ พง่ สุทธ.์ิ ครชู านาญการพิเศษ วิทยาลัยนาฏศลิ ป. สมั ภาษณ์, ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๖๐.

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๕๓ ประวตั ผิ ้จู ดั ทา ช่ือ – สกุล นายสทุ ธเิ ขต ขุนเณร อายุ ๔๖ ปี อายุราชการ ๒๒ ปี ภมู ิลาเนา บ้านเลขที่ ๒๓๒ หมู่ ๗ ตาบลดงลาน อาเภอเมอื ง จังหวดั ร้อยเอ็ด สถานที่อยปู่ ัจจุบนั บา้ นเลขที่ ๒๓๒ หมู่ ๗ ตาบลดงลาน อาเภอเมอื ง จังหวัดร้อยเอ็ด ตาแหน่งหน้าท่ีการงานปัจจุบนั ดารงตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ชานาญการ สถานทที่ างานปจั จุบัน วิทยาลยั นาฏศิลปร้อยเอ็ด ตาบลในเมอื ง อาเภอเมือง จงั หวดั ร้อยเอด็ ประวัตกิ ารศกึ ษา ประกาศนยี บตั รนาฏศลิ ปชน้ั ตน้ วทิ ยาลยั นาฏศิลป ประกาศนยี บัตรนาฏศิลปะชนั้ กลาง วทิ ยาลัยนาฏศิลป ประกาศนยี บตั รนาฏศลิ ปชั้นสูง วิทยาลยั นาฏศิลป ปรญิ ญาตรี ศกึ ษาศาสตรบัณฑิต นาฏศลิ ปไ์ ทย สถาบนั เทคโนโลยรี าชมงคล

ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบตั ิทา่ ราเพลงชา้ (โขนพระ) เลม่ ท่ี ๒ การฝึกหดั เบือ้ งตน้ หนา้ ๕๔