หญ้าดอกขาว

พืชผัก สมุนไพร น่ารู้ หญ้าดอกขาว

หญ้าดอกขาว สมุนไพรลดความอยากอาหาร ตัวช่วยของคนอยากเลิกบุหรี่ ชื่อของ \"หญ้าดอกขาว\" เป็นที่รู้จักกันดีว่ามีสรรพคุณช่วยลดความอยาก บุหรี่ หลังจากถูกบรรจุเข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2554 ซึ่งนอกจากจะ เป็นสมุนไพรที่ช่วยให้คนติดบุหรี่เลิกบุหรี่ได้แล้วนั้น ก็ยังมีสรรพคุณอีก มากมายที่ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพของคนเรา ชื่อวิทยาศาสตร์ : Vernonia cinerea (L) Less. ชื่อวงศ์ : COMPOSITAE ชื่ออื่น ๆ : ก้านธูป หญ้าหมอน้ อย เสือสามขา หญ้าสามวัน ผ้ำสามวัน ลักษณะทั่วไป : ไม้ล้มลุก ใบเดี่ยว เรียงเวียน ดอกช่อ ออกเป็นกระ จุกแน่นที่ปลายกิ่ง สีม่วง ผลแห้ง การขยายพันธุ์ : ใช้เมล็ด

เล่าเรื่ องหญ้าหมอน้ อย หญ้าดอกขาว จัดเป็นวัชพืชชั้นดี ที่มีไว้ก็เหมือนมีหมออยู่ข้างกาย ดังชื่อที่ว่าหมอน้ อย น่าจะหมายถึงสรรพคุณที่สามารถรักษาได้สารพัดของ เจ้าหญ้าดอกขาวนี้นั่นเอง จากคำบอกเล่าของหมอยาพื้นบ้าน คุณตาส่วน สีมะพริก ท่านว่า หญ้าหมอน้ อยนี้ดีเป็นยาแก้ไข้ที่ใกล้มือที่สุด ใช้ได้ตั้งแต่ ไข้ทับระดู ไข้หวัด ไข้มาลาเรีย นอกจากนั้น ยังเป็นยาล้างปอดที่ดีจึงใช้ได้ ในอาการ ไอ เจ็บคอ หอบ และสามารถใช้รักษาอาการปวดได้ ทั้งปวดท้อง โรคกระเพาะ ปวดเมื่อย ปวดข้อ ที่สำคัญคือ ตายืนยันว่า โรคเลือดสูง (ความดันโลหิตสูง) เยี่ยวขัด คนเป็นเบาหวาน ให้ตากหมอน้ อยไว้กินประจำได้เลย ตาส่วนยังบอกว่า หมอน้ อยเป็นยารักษาแผลกลาย ผ้ำ (การติดเชื้อมีหนองในเนื้อเยื่อลึก ๆ คล้ายฝีแต่ไม่ใช่ฝี) ฝีหนอง งูสวัด ที่ดีตัวหนึ่งด้วย นอกจากมีสรรพคุณที่สร้างความอุ่นใจเมื่อมีไว้ใกล้ ๆ แล้ว เมื่อนำ หมอน้ อยมาต้มกินก็พบว่า เป็นยาต้มที่มีรสชาติดีทีเดียว ดีกว่าสมุนไพร อีกหลายตัว ครั้นมีโอกาสพบปะกับหมอยาหลายท่านมากขึ้น ก็ยิ่งได้รับ การยืนยันว่า หญ้าหมอน้ อยเป็นยาวิเศษใกล้ตัวจริง ๆ และหมอยาพื้นบ้าน ในที่ต่าง ๆ จะใช้ในสรรพคุณเหมือนกับที่ตาส่วนบอก แต่อาจจะเรียกชื่อ แตกต่างกันไป เช่น ม่านพระอินทร์ ผ้ำสามวัน ยาไม่ต้องย่าง เป็นต้น จากความรู้พื้ นบ้านมีการพัฒนาต่อมากระทั่งปั จจุบันมีการศึกษา วิจัยเกี่ยวกับฤทธิ์ของสมุนไพร พบสารออกฤทธิ์และฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา เช่น ขับปัสสาวะ ป้ องกันไม่ให้ไตถูกทำลาย ต้านแบคทีเรีย ต้านมาลาเรีย ลดไข้ แก้ปวด แก้อักเสบ คลายกล้ามเนื้อเรียบ ต้านการเกิดแผล ต้านเบา หวาน ต้านการกระจายของมะเร็ง ต้านไม่ให้รังสีแกมมาทำลายเซลล์ เป็นต้น การศึกษาทางแผนปัจจุบันนี้ได้ยืนยันความเป็นหมอน้ อยของหญ้า ดอกขาวต้นนี้ได้เป็ นอย่างดี

หญ้าดอกขาว ยาไม่ต้องย่าง ในวัฒนธรรมอีสาน ใครตกต้นไม้ ควายชน รถชน จะต้องนำตัวไปย่างไฟ โดยใช้สมุนไพรและวิธีการย่างที่ได้กล่าวไปแล้ว เพื่อให้เลือดกระจายตัว มิเช่น นั้นจะมีเลือดคั่งค้าง ทำให้ร่างกายไม่แข็งแรง และเกิดโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ตามมา แต่ยายผาด ชิดทิด หมอยาเมืองเลย บอกว่ามีสมุนไพรชนิดหนึ่งที่ชื่อ ว่า \"ยาไม่ต้องย่าง\" ซึ่งเมื่อต้มกินแล้ว ก็ไม่จำเป็นต้องย่าง เมื่อได้ยินชื่อยาตัวนี้ ครั้งแรก ต้องทวนกับแม่หมอถึง 2-3 ครั้ง เพื่อให้แน่ใจว่ามียาชื่อนี้จริง ๆ พอ ยายผาดไปชี้ต้นให้ดู ก็พบว่าเป็นหญ้าดอกขาวนั่นเอง ซึ่งงานศึกษาวิจัยก็พบว่า หญ้าดอกขาวมีฤทธิ์ลดการอักเสบเป็ นสรรพคุณเด่นอย่างหนึ่ ง ยาอดบุหรี่ชาวบ้าน โรงพยาบาลสานต่อ ประสบการณ์ชาวบ้านยังใช้หญ้าดอกขาวแก้อาการติดบุหรี่ เพราะกิน แล้วจะทำให้เหม็นบุหรี่และไม่อยากสูบอีก ในปี 2531 โครงการสมุนไพรเพื่อการพึ่งตนเอง (ปัจจุบันคือมูลนิธิ สุขภาพไทย) ได้นำประสบการณ์การใช้หญ้าดอกขาวนี้มาเผยแพร่ จนได้รับ ความสนใจอย่างมาก ต่อมาในปี 2537 โครงการสมุนไพรฯ ได้หาทุนสนับสนุน การวิจัยของ ภกญ.ฉวีวรรณ ม่วงน้ อย (ดวงจร) หัวหน้ าฝ่ายเภสัชกรรม โรง พยาบาลอู่ทอง จ.สุพรรณบุรี ที่ทำการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผลของหญ้า ดอกขาวกับยาหลอกในการลดการสูบบุหรี่ พบว่า หญ้าดอกขาวสามารถลดการ สูบบุหรี่ลงได้มากกว่ากลุ่มควบคุม รายงานนี้ทำให้โรงพยาบาลหลายแห่งนำ หญ้าดอกขาวไปใช้กันอย่างแพร่หลาย งานวิจัยชิ้นนี้เป็นการศึกษาสมัยใหม่ครั้ง แรกของโลกเกี่ยวกับการใช้หญ้าดอกขาวเพื่อลดความอยากบุหรี่

ต่อมาในปี 2547 มีการจดสิทธิบัตรในอเมริกา โดยนักวิทยาศาสตร์ ญี่ปุ่น ที่ใช้สารสกัดหญ้าดอกขาวใส่ในก้นกรองบุหรี่เพื่อลดความอยากสูบบุหรี่ จึงน่าดีใจที่คนไทยมีโอกาสช่วยชาวโลกในการเลิกบุหรี่ ในประเทศไทย ได้มีการศึกษานำร่องการใช้ประโยชน์จากหมอน้ อยใน การนำมาช่วยเลิกบุหรี่ (smoking cassation) โดยทีมวิจัย รศ.ดร.ภก.ศุภกิจ วงศ์วิวัฒนนุกิจ ในกลุ่มคนที่ติดบุหรี่ที่สถาบันธัญญารักษ์ จังหวัดปทุมธานี ภายใต้การสนับสนุนจากเครือข่ายวิชาชีพเภสัชกรรมเพื่อการควบคุมการ บริโภคยาสูบ และ สสส. พบว่าสามารถช่วยลดจำนวนคนสูบบุหรี่ได้ดี และพบ ว่าสมุนไพรหญ้าดอกขาวในรูปแบบการนำไปเคี่ยว ใช้ในลักษณะอมแล้วดื่ม ก่อนการสูบบุหรี่ทุกครั้ง มีฤทธิ์ที่เด่นชัดคือ หลังการอมแล้วจะทำให้รสชาติ ของบุหรี่เปลี่ยนไปทันทีหลังการใช้ครั้งแรกและครั้งต่อ ๆ ไป ทำให้ไม่อยาก สูบบุหรี่ในที่สุด และลดจำนวนมวนบุหรี่ที่สูบต่อวันได้อย่างรวดเร็วภายใน 1- 2 สัปดาห์ ไม่ว่าจะสูบหนักหรือเบามาก่อนก็ตาม จากงานวิจัยพบว่า หากใช้ติดต่อกันนาน 2 เดือน สามารถช่วยลด อัตราการสูบบุหรี่ได้ถึง ร้อยละ 60 และหากใช้ร่วมกับการออกกำลังกาย จะ สามารถช่วยลดอัตราการสูบบุหรี่ลงได้ถึงร้อยละ 62 และที่สำคัญช่วยทำให้คน เลิกบุหรี่ได้ถึงร้อยละ 60-70 หากใช้ร่วมกับการออกกำลังกาย ผลประโยชน์ที่ได้จากการใช้สมุนไพรหญ้าดอกขาวในรูปแบบเคี่ยว นอกเหนือจากจะทำให้เลิกบุหรี่แล้ว ยังมีสมรรถภาพทางกายที่ดีขึ้น เลือดจะ มีคุณสมบัติในการต้านอนุมูลอิสระเพิ่มขึ้น ทำให้ปริมาณก๊าซ คาร์บอนมอนอกไซด์ที่คั่งค้างในปอดลดลงอย่างเห็นได้ชัด และที่สำคัญมีผล ข้างเคียงในการเลิกบุหรี่ เช่น กระวนกระวาย สมาธิแปรปรวน หรือหงุดหงิด น้ อยมาก

สารออกฤทธิ์ในหญ้าดอกขาว ด้านสารออกฤทธิ์ พบว่าในแต่ละส่วนของหญ้าดอกขาวมีสาระสำคัญที่ แตกต่างกัน โดยที่โดดเด่นคือ ใบ จะมีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระโดยรวม (total antixidant capacity) ที่สูงที่สุด โดยมีสารประเภท ฟีนอลิก (total phenolics) และสารกลุ่มคาเทชิน (catechin) ฟลาโวนอยด์ (flavonoid) ไอโซฟ ลาโวน (isoflavone) นอกจากนี้แล้ว สิ่งที่สำคัญที่อาจเป็นคำตอบของสมุนไพรหญ้าดอกขาว ในการช่วยเลิกบุหรี่คือ ในสารสกัดหยาบจากใบและดอกที่ได้จากการเคี่ยวมีสาระ สำคัญคือ นิโคติน (nicotine) ในปริมาณต่ำ ดังนั้น กลุ่มคนที่สูบบุหรี่ที่ค่อย ๆ เลิกบุหรี่ได้โดยไม่มีอาการข้างเคียง นั้น อาจเป็นผลมาจากมีการทดแทนของสารนิโคตินในกระแสเลือดไม่ให้ขาด หายไปทันที แต่อย่างไรก็ตามการเลิกบุหรี่ที่ดีที่สุด นอกจากการใช้สมุนไพรหญ้า ดอกขาวแล้ว ต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมโดยหันไปออกกำลังกาย ร่วมกับความ ตั้งใจเพื่อตนเองหรือบุคคลที่คุณรักจะช่วยเสริมทำให้เลิกบุหรี่ได้สมบูรณ์แบบยิ่ง ขึ้น สำหรับการศึกษาความปลอดภัยพบว่า หญ้าดอกขาวเป็นสมุนไพรที่มี ความปลอดภัยสูง หลายแห่งได้มีการพัฒนาหญ้าดอกขาวในรูปแบบชาชงให้ สามารถใช้ประโยชน์กันได้ง่ายขึ้น

ยาไม่อยากข้าว สำหรับสาวอยากลด หญ้าหมอน้ อยนั้น ตาส่วนบอกว่ามีข้อเสียนิดหน่อย คือ กินยาตัวนี้ แล้วจะทำให้คอแห้ง ซึ่งก็อาจจะมีผลในการช่วยลดเสมหะและน้ำมูกเวลา เป็นหวัด ข้อเสียอีกอย่างคือ ทำให้ไม่อยากข้าว คำของหมอยา ผู้ล่วงลับ ไปแล้วท่านนี้ทำให้ฉุกคิดได้ว่า หญ้าหมอน้ อยอาจจะมีประโยชน์ในการ รณรงค์ลดพุงในยุคนี้ เมื่อสืบค้นข้อมูลก็พบเข้าจริง ๆ ว่ามีคนญี่ปุ่นไปจดสิทธิบัตรที่ สหรัฐอเมริกา ในการใช้สารสกัดด้วยน้ำของหญ้าหมอน้ อย เป็นยาลด ความอยากอาหาร ในรูปแบบของยาพ่นทางปาก แต่หญ้าหมอน้ อยเป็น สมุนไพรไทยแท้ ๆ จะไปกลัวอะไรในเมื่อตาส่วนท่านชี้ทางให้แล้ว เราก็ เอาหญ้าดอกขาวมาชง มาทำเป็นยาอบไอน้ำใช้ลดพุงกันก็คงจะดีไม่น้ อย หญ้าดอกขาว หมอน้ อยที่แสนใจดี มีสรรพคุณมากมาย กินง่าย รสชาติดีเยี่ยม เหมาะจะเป็นชาของคนรุ่นใหม่ห่างไกลบุหรี่ บุหรี่นะติด ง่าย เลิกยาก อย่าลองดีกว่า แต่ถ้าติดแล้ว ลองสะกิดชวนหมอน้ อยมา เป็นเพื่อนดื่มชากันสักหน่อย ใครจะไปนึกว่าต้นหญ้าที่ขึ้นเรียงราย เดิน เหยียบบ้าง เด็ดมาเล่นบ้าง จะมีประโยชน์ทางยาช่วยรักษาอาการเจ็บป่วย ได้ ดังเช่น เจ้าหมอน้ อย หรือหญ้าดอกขาว

สรรพคุณตำรับยาจากหญ้าดอกขาว - ยาไม่ต้องย่างแก้ฟกช้ำ ให้นำยาไม่ต้องย่าง (หญ้าดอกขาว) ทั้ง 5 (ราก ลำต้น ใบ ดอก ผล) ฝาง บัวบก ยาหัว เถาไม้กระเบื้องต้น (แก้มขาว) ต้ม กินจนหาย - ยาแก้เหน็บชา แขนขาไม่มีแรง ใช้หญ้าดอกขาวทั้ง 5 กิ่งก้านใบทอง พันชั่ง ต้มกินแทนน้ำชา - ยาหลอดลมอักเสบ ลำคอมีเสมหะมากให้ใช้หญ้าดอกขาวทั้ง5 มาต้มกิน - ยาลดอาการอยากบุหรี่ นำหญ้าดอกขาวทั้ง 5 จำนวน 2-3 ต้น ใส่น้ำ พอท่วมยา ต้มเดือดนาน 10 นาทีแล้วกินบ่อย ๆ หรือใช้ในรูปแบบของชาชง ขนาด 3 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร - ยารักษาแผลเบาหวาน นำหญ้าดอกขาวทั้งต้น และราก 1-2 กำมือ ต้ม กับน้ำ 6-8 แก้ว เมื่อยาเดือด ปล่อยให้เดือดกรุ่นไปสัก 5-10 นาที ได้น้ำยาสี เหลืองแบบชา หรือจะตากแห้งต้ม หรือชงกินต่างน้ำก็ได้ - ยาแก้ปวดข้อ ปวดเข่า ปวดหลัง นำหญ้าดอกขาวต้มกิน เช่นเดียวกับ แผลเบาหวาน - ยาแก้ผ้ำ (การติดเชื้อมีหนองในเนื้อเยื่อลึก ๆ คล้ายฝีแต่ไม่ใช่ฝี) นำ หญ้าผ้ำสามวัน (หญ้าดอกขาว) มาต้มเอาไอ รมแผลบริเวณที่เป็น เมื่อยาเย็นลง แล้วเอาน้ำยาต้มมาล้างแผล 1 วัน รม 3 ครั้ง 3 วันก็หาย โดยใช้ยาหม้อเดิมทั้ง 3 วัน ปัจจุบัน ชาหญ้าดอกขาวถูกบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2555 ในส่วนยาพัฒนาจากสมุนไพร สำหรับลดความอยากบุหรี่ ในรูปแบบชง (รพ.) กิน ครั้งละ 2 กรัม ชงน้ำร้อนประมาณ 120-200 มิลลิลิตร หลังอาหาร วันละ 3-4 ครั้ง ในบางรายจะมีอาการ ปากแห้ง คอแห้ง และควรระวังการใช้ในผู้ป่วยโรค หัวใจ และโรคไตเนื่องจากยาหญ้าดอกขาวมีโพแทสเซียมสูง