ใบความรู้งานกลึงเรียว

149 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 ชุดการสอนที 2 การปฏิบัติงานกลงึ เรียว . ความรู้เกยี วกบั เรียว งานกลึงเรียว หมายถึง การกลึงงานเป็นรูปกรวยแทนทีจะเป็นรูปทรงกระบอก ซึงชินงานทีกลึงเรียว จะมีขนาดขา้ งหนึงโตขา้ งหนึงเลก็ มีอตั ราส่วนความเรียวทีสมาํ เสมอในงานกลึงนัน ๆ ซึงประโยชน์ของงาน กลึงเรียว เพือตอ้ งการผลิตชินส่วนเครืองจกั รกลบางชินส่วนทีตอ้ งการ Taper Fit เพราะ Taper ช่วยในการอดั แน่นชินส่วนไดด้ ี แต่ถอดประกอบไดง้ ่าย เช่น กา้ นดอกสวา่ น ลิม เพลาเครืองกลึง เป็นตน้ สําหรับการเรียกชือ เรียว สามารถเรียกตามองศา เช่น เรียว 60 องศา หรือ เรียกตามอตั ราเรียว เช่น อตั ราเรียว 1:10 นอกจากนีเรียว ยงั มีหลายมาตรฐาน และงานกลึงเรียวก็มีหลายวธิ ีการผลิต ดงั นนั การจะสร้างชินงานเรียว หนึงชิน ขึนอยู่กบั ความตอ้ งการของผใู้ ช้ รูปแบบการใชง้ าน ความสะดวกเหมาะสมในการผลิต 1.1 มาตรฐานของเรียว โดยปกติเกลียวแบง่ ออกได้ 5 มาตรฐาน ดงั นี 1.1.1 Morse Standard Tapers เป็ นเรียวมาตรฐานทีใช้กบั เครืองกลึง เครืองเจาะ เช่น รูในแกนเพลาของเครืองเจาะ รูในแกนเพลาศูนยห์ วั เครืองกลึง และศูนยท์ า้ ยแท่นของเครืองกลึง กา้ นเรียวของดอกสวา่ น กา้ นเรียวของหัวจบั ดอกสวา่ น มีค่าเรียว . นิวต่อฟตุ มอี ยู่ ขนาด ตงั แต่นมั เบอร์ - เริมจากขนาดเลก็ ไปหาขนาดใหญ่ 1.1.2 Brown and Sharpe Tapers เป็นเรียวมาตรฐานทีใชก้ บั เครืองกดั มีอยู่ ขนาด ตงั แตน่ มั เบอร์ - เรียงจากขนาด เลก็ ไปจนถึงขนาดใหญ่สุด มคี ่าอตั ราเรียว . นิวตอ่ ฟตุ ยกเวน้ นมั เบอร์ ซึงมีอตั ราเรียว . นิวตอ่ ฟตุ 1.1.3 Jacobs Tapers เป็นเรียวมาตรฐานทีใชใ้ นการประกอบหวั จบั ดอกสว่านเขา้ กบั ก้านเรียว อตั ราเรียวจะ เปลียนไปแลว้ แต่นัมเบอร์ เรียวชนิดนีจะมีทงั หมด ขนาด คือ นมั เบอร์ , , , Short, , , , , และ E ขนาดความโตจะมีขนาดสลบั ไปมา ซึงเรียงตามขนาดจากขนาดใหญ่ไปหาขนาดเล็ก ดังนี นัมเบอร์ 5,4,3,E,6,33,2,2 Short, และ 1.1.4 Jarno Tapers เป็ นเรียวมาตรฐานทีใชก้ ับเครืองกลึง เครืองเจาะบางอย่างในสมยั ก่อน มีอตั ราเรียว . นิวตอ่ ฟตุ มอี ยู่ ขนาด คอื ตงั แต่นมั เบอร์ - เรียงจากขนาดเลก็ ไปหาขนาดใหญ่

150 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 นมั เบอร์ 1.1.5 Standard Taper Pins เป็ นเรียวทีใช้กับสลักเพลามีอัตราเรียว . นิวต่อฟุต มีตังแต่นัมเบอร์ / ถึง ดงั นี / , 7/0, 6/0, 5/0, 4/0, 2/0, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7,8,9,10,11,12,13,14 1.2 องค์ประกอบของเรียว ดงั นี รูปที 2.1 แสดงองคป์ ระกอบของเรียว กาํ หนดให้ D = ความยาวเส้นผา่ ศนู ยก์ ลางดา้ นใหญข่ องเรียว (มม.) d = ความยาวเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางดา้ นเลก็ ของเรียว (มม.) l = ความยาวเรียว (มม.) L = ความยาวทงั หมดของงาน (มม.)      = มมุ เรียว  = ครึงหนึงของมุมเรียว คือมมุ ทจี ะตงั กลึงเรียวดว้ ย Compound Rest 2 และกลึงดว้ ย Taper Attachment 1 = อตั ราเรียว เป็นการบอกอตั ราเรียวทีมีความแตกตา่ งกนั ระหวา่ ง K D – d ทีมีคา่ 1 มม. ทุก ๆ ความยาว K 1.2.1 อตั ราเรียว หมายถึง อัตราส่วนของความแตกต่างระหว่างความโตเรียวสองขา้ งต่อ ความยาวเรียว คาํ นวณไดจ้ าก Ø ของเรียวดา้ นโต (D) - Ø ของเรียวดา้ นเล็ก (d) อตั ราเรียว 1 = ความยาวเรียว ( l ) K

151 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 ตัวอย่างที 1 เรียวตวั หนึงมีความยาว 600 มิลลิเมตร โคนเรียวขา้ งเล็กวดั ได้ Ø 60 มิลลิเมตร ถา้ เรียวตวั ขนาดของโคนเรียวขา้ งเลก็ เท่ากบั 80 มิลลิเมตร จงคาํ นวณหาอตั ราเรียว วิธีทาํ โจทยก์ าํ หนด ; - ความยาวเรียว l = 600 มม. - ขนาด Ø D = 80 มม. - ขนาด Ø d = 60 มม. จาก อตั ราเรียว = Dd l แทนค่า = 80 - 60 = 1 600 30 1 ตอบ เพราะฉะนนั อตั ราเรียว = 30 1.2.2 อัตราลาดของหน้าเรียว อัตราลาดของหน้าเรียวเป็ นค่าทีบอกความลาดของผิว โดยเฉพาะ ซึงมีความลาดของผิววดั ค่าออกมาเป็น tangent ของมมุ ทีลาดหรือ  2 รูปที 2.2 แสดงอตั ราลาดของหนา้ เรียว

152 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 จากรูปที 2.2 จะไดว้ า่ tan  = ดา้ นตรงขา้ มมมุ 2 ดา้ นประชิดมมุ Dd = 2 l ∴ tan  = Dd 2 2l และจาก 1 = Dd ∴ tan  = 1 K l 2 2K สรุปไดว้ า่ อตั ราลาดของหนา้ เรียว ( 1 ) = Dd = tan  2K 2l 2 ตัวอย่างที 2 เรียวตวั หนึงจากรูปที 2.3 จงคาํ นวณหา 1. ขนาดความโตของเรียวดา้ นเลก็ (Ø d ) 2. อตั ราลาดของหนา้ เรียว ( 1 ) 2K รูปที 2.3 แสดงอตั ราลาดของหนา้ เรียว

153 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 วิธีทาํ 1. จากรูป พิจารณาไดว้ ่า ขนาดความโตของเรียวดา้ นเลก็ (Ø d ) tan  = D  d ;  = 30 ° 2 2l tan 30 = 24 – d 2 2 x 30 0.268 = 24 – d 60 0.267 x 60 = d = 24 – d d = 24 - 16.02 7.98 ∴ ขนาดความโตเรียวดา้ นเลก็ (Ø d ) ≈ 8.00 มม. ตอบ 2. หาอตั ราลาดของหนา้ เรียว 1 2K จาก 1 = Dd 2l 2K 24 - 8 = 16 = 1 แทนค่า = 2 x 30 60 3.75 ∴ อตั ราลาดของหนา้ เรียว = 1 ตอบ 3.75

154 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 1.3 วิธีกลงึ เรียวด้วยด้วยเครืองกลงึ งานทาํ เรียวสามารถทาํ ไดห้ ลายวิธี ไดแ้ ก่ การกลึง การเจาะรูดว้ ยดอกสวา่ นเรียว การรีมเมอร์ รูเรียว เป็นตน้ สาํ หรับการกลึงเรียวมีวธิ ีตา่ งๆ ดงั นี 1.3.1 การกลึงดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest 1.3.2 การกลึงดว้ ยการเยอื งศนู ยท์ า้ ยแทน่ (Offset Tailstock) 1.3.3 การกลึงดว้ ยอุปกรณ์พิเศษสําหรบั กลึงเรียว (Taper Attachment) 1.4 การคาํ นวณหาค่างานเรียว ในการคาํ นวณงานเรียวนนั จะคาํ นวณตามรูปแบบของกลึงเรียว ดงั นี 1.4.1 งานกลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest จะเป็ นการกลึงเรียวโดยการปรับมุม ป้อมมีด (Tool Post ) ใหเ้ อียงไปตามองศาทีตอ้ งการ รูปที 2.4 แสดงงานกลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest ในงานกลึงเรียวดว้ ยวธิ ีนี จะตอ้ งตงั ป้อมมีดใหเ้ ป็นมมุ  (ครึงมุมเรียวของงานจริง) 2 กับเพลางาน โดยการคาํ นวณหาค่ามุมก่อนหรือถา้ ทราบค่ามุม ก็นําไปตังด้วยค่าครึงมุมเรียว  ได้เลย 2 เชน่ ถา้ เราตอ้ งการกลึงมุมเรียว 30° การตงั ป้อมมีดจะตอ้ งตงั เพยี ง  คือ 30 = 15° เท่านนั 22 สรุปสูตร ทีใชใ้ นการคาํ นวณการกลึงเรียวดว้ ย Compound Rest ไดด้ งั นี 1) อตั ราเรียว ; 1 = Dd K l

155 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 2) อตั ราลาดของหนา้ เรียว ; 1 = Dd 2l 2K 3) มมุ เรียว ; tan  = 1 = D  d Kl 4) ครึงมุมเรียวหรือมุมทีจะตงั ป้อมมีด ; tan  = 1 = D  d 2 2K 2l 1.4.2 งานกลึงเรียวด้วยการเลือนศูนยท์ า้ ยแท่น (Offsetting The Tail Stock) เป็ นวิธีทีเหมาะ กับงานกลึงเรียวทีมีขนาดยาว ๆ แต่มีอตั ราเรียวน้อย ๆ โดยระยะศูนยท์ ีต้องเลือน จะตอ้ งเยืองไม่เกิน 1 : 50 ของระยะห่างระหว่างศูนยห์ น้าถึงศูนยห์ ลงั โดยเด็ดขาด เพราะถา้ เกินจะทาํ ให้งานหลุดออกจากรูเจาะยนั ศูนย์ ผวิ สมั ผสั ของยนั ศูนยก์ บั รูเจาะจะยดึ ประคองไดไ้ มแ่ น่พอทีจะทาํ งานได้ รูปที 2.5 แสดงงานกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศูนยท์ า้ ยแทน่ (Offsetting The Tail Stock) สรุปสูตร ทีใชใ้ นการคาํ นวณการกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศูนยท์ า้ ยแทน่ (Offsetting The Tail Stock) ไดด้ งั นี รูปที 2.5 แสดงสัญลกั ษณก์ ารคาํ นวณการกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแทน่ (Offsetting The Tail Stock)

156 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 กาํ หนดให้ Vr = ระยะทีศูนยห์ ลงั เลือนออก( มม.) L= ระยะห่างจากศนู ยห์ นา้ ถึงศนู ยห์ ลงั ของแทน่ หรือความยาว l= ของชินงานกลงึ (มม.) D= d= ความยาวของผวิ หนา้ เรียว (มม.) เส้นผา่ นศนู ยก์ ลางขา้ งโตของเรียว (มม.) เส้นผา่ นศูนยก์ ลางขา้ งเลก็ ของเรียว (มม.) ระยะทีจะตอ้ งเลือนศูนยห์ ลงั (Vr ) ออกนัน ขึนอยู่กบั อตั ราเรียว (1) ของระยะห่างจาก K ศูนยห์ นา้ ถึงศูนยห์ ลงั (L) ซึง L จะยาวกวา่ l เพราะฉะนนั จะตอ้ งคดิ ความยาวของงานทงั หมด (L) เป็นอตั ราลาดของหนา้ เรียวในการทีจะ เลือนให้ผิวหนา้ ของเรียวขนานกบั คมมีด ศนู ยห์ ลงั ของเรียวจะตอ้ งเบือนออกเท่ากบั D  d ตอ่ ความยาว 2l หนา้ ลาด 1 มม. แต่ระยะห่างของศนู ยห์ นา้ ถึงศูนยห์ ลงั ยาว L มม. ดงั นนั จะไดว้ ่า จะตอ้ งเลือนชุดทา้ ยแท่น (Vr ) = Dd x L มม. 2l หรือ Vr = 1 x L มม. 2K นนั คือ ระยะทีศูนยท์ า้ ยแทน่ เลือน = ความลาดของหนา้ เรียวระยะห่างระหวา่ งศูนยห์ นา้ ถึง ศูนยห์ ลงั ขอ้ ควรทราบ (ใชเ้ ฉพาะกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแทน่ ) 1) อตั ราเรียว =1 = Dd K l 2) อตั ราลาดของหนา้ เรียว = 1 = Dd 2K 2l

157 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 1.4.3 งานกลึงเรียวดว้ ยอุปกรณ์พิเศษสําหรับกลึงเรียว (Taper Attachment) ทาํ ได้โดยการ เลือนชุดป้อนขวาง (Cross Slide) และเครืองมือตดั (Cutting Tool) ไปแนวเอียง ขณะทีชุดแคร่เลือน (Carriage) เลือนไปตามยาว ระยะทางการเคลือนทีเอียงจะถูกจาํ กดั อยใู่ นช่วงหนึง ขอ้ ดีของการกลงึ เรียวดว้ ยวิธีนี คือ 1) สามารถกลึงเรียวไดท้ งั ภายในและภายนอก 2) ไมจ่ าํ กดั วิธีการการจบั งานดว้ ยวธิ ีใดวธิ ีหนึง 3) ไม่เสียเวลาในการตรวจ และปรับการเยอื งของยนั ศนู ยห์ วั -ทา้ ย 4) การทาํ งานทาํ ไดส้ ะดวกและเดินป้อนดว้ ยอตั โนมตั ิ 5) สามารถกลึงงานทีมอี ตั ราเรียวไดส้ ูงถึง 3 : 10 รูปที 2.5 แสดงงานกลึงเรียวดว้ ยอุปกรณพ์ เิ ศษสําหรับกลึงเรียว (Taper Attachment) ส รุ ปสู ตร ที ใช้ใน การคําน วณ การกลึ งเรี ยว ด้วยอุป กรณ์ พิเศษสําหรับ กลึงเรี ยว (Taper Attachment) ไดด้ งั นี รูปที 2.5 แสดงสัญลกั ษณก์ ารคาํ นวณการกลึงเรียวดว้ ยอปุ กรณ์พเิ ศษสาํ หรับกลึงเรียว (Taper Attachment)

158 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 ในการกลึงเรียวดว้ ย Attachment ตวั ไกดบ์ าร์ (Guide bar) จะเป็นตวั บงั คบั ใหช้ ุดแทน่ มดี ตดั เฉือนในทิศทางตามตอ้ งการ โดยคดิ ความเอยี งออกมาในรูปขององศา ซึงจะมีมมุ  เรียวไม่เกิน 10 องศา 2 เพราะจะส่งผลกระทบไปยงั การเดินป้อนอตั โนมตั ิ นอกจากเครืองทีถกู ออกแบบมาพเิ ศษสามารถตงั มุม  2 ไดถ้ ึง 15 องศา สําหรับการคิดคาํ นวณการกลึงเรียว Attachment สามารถทาํ ไดเ้ ช่นเดียวกนั กับการกลึงเรียว แบบการตงั ป้อมมดี ใหเ้ ป็นมุม (Compound Rest) ดงั นี 1) อตั ราเรียว ; 1 = Dd K l 2) อตั ราลาดของหนา้ เรียว ; 1 = Dd 2K 2l 3) มุมเรียว ; tan  = 1 = Dd K l 4) ครึงมุมเรียวหรือมุมทีจะตงั อปุ กรณ์พิเศษ ; tan  = 1 = D  d 2 2K 2l . เครืองมือเครืองจักรทีใช้ในการปฏิบตั งิ านกลงึ เรียว 2.1 ชือและส่วนประกอบของเครืองมือเครืองจกั รทีใช้ในการปฏบิ ัติงานกลงึ เรียว 2.1.1 เครืองกลึงยนั ศูนย์ (Engine Lathe) เป็ นเครืองกลึงทีมีการหมุนของเพลาหัวเครือง ดว้ ยความเร็วรอบสูง ใชก้ ลึงงานไดห้ ลายขนาด และกลึงงานไดห้ ลายลกั ษณะ นิยมใชใ้ นโรงงานทวั ๆ ไป รูปที 1.15 แสดงเครืองกลึงยนั ศูนย์ (Engine Lathe)

159 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 โดยส่วนประกอบของเครืองกลึงทใี ชใ้ นกระบวนการปฏิบตั ิงานกลึงเรียว ประกอบดว้ ย 2.1.1.1 ชุด Compound Rest ตงั อยบู่ นฐานหมุน ซึงยดึ ติดกบั Cross Slide ดา้ นบนของ ฐานบนหมนุ เป็ นร่องลิมสําหรับให้ Top Slide เลือน ซึง Top Slide เลือนไดโ้ ดย Feed Screw ซึงติดกบั Nut ที ติดอยกู่ บั ฐานรางเลือนหมุน ที Feed Screw ชุด Compound Rest มสี ่วนประกอบ ดงั นี รูปที 1.15 แสดงส่วนประกอบชุด Compound Rest ของเครืองกลึง 2.1.1.2 ชุดทา้ ยเครือง (Tail Stock) เป็ นส่วนทีอยู่ด้านขวามือทา้ ยสุด ของ เครืองกลึง ใช้สําหรับจบั ยนั ศูนยป์ ระคองงานกลึง และจับหัวจบั ดอกสว่านในการเจาะงาน นอกจากนี ชุดทา้ ยเครืองยงั สามารถเยอื งศูนย์ เพือใชใ้ นการกลึงเรียวไดอ้ ีกวิธีหนึง ซึงชุดทา้ ยเครืองมีส่วนประกอบ ดงั นี รูปที 1.15 แสดงส่วนประกอบชุดทา้ ยเครือง (Tail Stock) ของเครืองกลึง

160 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 2.1.1.3 ชุดอุปกรณ์พิเศษสาํ หรับกลึงเรียว (Taper Attachment) เป็นอุปกรณ์ พิเศษทีติดมากบั เครืองกลึงเพือช่วยในกลึงงานเรียว ประกอบอยู่ด้านหลงั ชุดแคร่เลือน ซึงชุดอุปกรณ์พิเศษ สาํ หรับกลึงเรียว (Taper Attachment) มีส่วนประกอบ ดงั นี รูปที 1.15 แสดงส่วนประกอบชดุ อปุ กรณ์พิเศษสาํ หรับกลึงเรียว (Taper Attachment) 2.1.2 มีดกลึงปอกขวา คือ เป็ นรูปแบบของมีดกลึงชนิดหนึง ใช้สําหรับงานกลึงลดขนาด ความโตของชินงาน ทงั งานกลึงปอกผิวและงานกลงึ เรียว มีส่วนประกอบและมุมคมตดั ดงั นี รูปที 1.15 แสดงส่วนประกอบและมมุ คมตดั มีดกลึงปอกขวา

161 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 2.1.3 เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ ใช้วดั ขนาดชินงาน นิยมใช้อย่างแพร่หลาย ทงั นีเพราะสามารถ วดั ขนาดชินงานไดห้ ลายรูปแบบ เช่น การวดั ขนาดภายนอก การวดั ขนาดภายใน และการวดั ขนาดความลึก มสี ่วนประกอบ ดงั นี รูปที 1.15 แสดงเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ 2.2 หน้าทีและการบํารุงรักษาเครืองมือเครืองจักรในงานกลงึ เรียว 2.2.1 เครืองกลึงยนั ศูนย์ เป็ นเครืองจกั รกลทีใชก้ ลึงงานรูปแบบต่างๆ รวมถึงงานกลึงเรียว โดยเครืองกลึงยนั ศูนยส์ ามารถกลึงเรียวไดห้ ลายวิธี ซึงผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งศึกษาเรียนรู้เกียวกบั วิธีการใช้งาน เครืองกลึง เพือปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest งานกลึงดว้ ยการเยืองศูนยท์ า้ ยแท่น (Offset Tailstock) และงานกลึงดว้ ยอปุ กรณ์พิเศษสาํ หรับกลึงเรียว (Taper Attachment) ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง รูปที 1.15 แสดงการใชเ้ ครืองกลึงยนั ศูนยป์ ฏิบตั ิงานกลึงเรียวในรูปแบบตา่ งๆ

162 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 การบํารุงรักษาเครืองกลึง เครืองกลึงเป็ นเครืองจกั รกลพืนฐานทีมีประโยชน์มาก สามารถทาํ งานไดห้ ลายอยา่ ง ส่วนประกอบของเครืองมีมากมาย จึงเป็นเรืองสาํ คญั มากทีจะตอ้ งมีการรักษาให้ เครืองกลึงมีอายกุ ารใชง้ านทียาวนาน ซึงการบาํ รุงรกั ษาโดยทวั ๆ ไปมีดงั นี คือ 1) ตรวจดูความพร้อมของเครืองกลึงอยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็ นการตรวจดูระบบ ไฟฟ้า ชินส่วนตา่ ง ๆ ของเครืองกลึง จะตอ้ งอยใู่ นสภาพทีใชง้ านไดด้ ีและปลอดภยั 2) ก่อนใช้เครืองกลึงทุกครัง จะตอ้ งทาํ การเติมหยอดนาํ มนั หล่อลืนในจุดเติมนาํ มนั และในส่วนทีเคลือนสมั ผสั กนั เป็นการลดการเสียดสีในขณะใชง้ าน ดงั นี รูปที 1.27 แสดงจุดหยอดนาํ มนั หล่อลืนเครืองกลึง 3) ในการเปลียนความเร็วรอบ โดยเฉพาะเครืองกลึงทีมกี ารเปลียนความเร็วรอบดว้ ย ชุดเฟื องทด ควรจะต้องหยุดเครืองก่อนเปลียนความเร็วรอบ และควรโยกคนั โยกบังคับให้ตรงตาํ แหน่ง มฉิ ะนนั ฟันเฟื องจะขบกนั ไม่เตม็ ฟัน จะทาํ ใหเ้ ฟื องเกิดรอยเยนิ และสึกหรอเร็ว 4) การเลือกใชค้ วามเร็วรอบ อตั ราป้อนกลึง จะตอ้ งเลือกให้เหมาะสมกบั ชนิดของ งาน ถา้ ใช้ความเร็วรอบเร็วเกินไป หรือการป้อนกินลึกมากเกินไป หรือใช้อตั ราป้อนกลึงเร็วเกินไป ทาํ ให้ เครืองกลึงรบั ภาระหนกั อาจเป็ นสาเหตุทาํ ใหเ้ ครืองกลึงชาํ รุดเสียหายได้ 5) หลกั จากเลิกใชง้ านทกุ ครังจะตอ้ งทาํ ความสะอาดเครืองและจะตอ้ งชโลมนาํ มนั

163 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 2.2.2 มดี กลึงปอกขวา คอื ใชส้ าํ หรับการปฏิบตั ิงานกลึงปอกผวิ สาํ หรับลดขนาดความโตของ ชินงาน ทงั งานกลึงลดขนาดความโตชินงานรูปทรงกระบอกและงานกลึงลดขนาดความโตชินงานรูปทรง กรวยหรืองานกลึงเรียวนนั เอง รูปที 1.15 แสดงการใชง้ านมีดกลึงปอกขวาในงานกลงึ เรียว การบํารุงรักษามีดกลึงเกลียว มีดกลึงเกลียวเป็ นเครืองมือตดั เฉือนสําหรับตดั เกลียวชินงาน จึงทาํ ให้มีดกลึงเกลียวตอ้ งรับแรงเสียดทานต่างๆมากมาย ทงั แรงกด แรงอดั แรงกระแทก จึงเป็นเรืองสาํ คญั มากทีจะตอ้ งมีการรกั ษาใหม้ ีดกลึงมีอายกุ ารใชง้ านทียาวนาน ซึงการบาํ รุงรักษาโดยทวั ๆ ไปมีดงั นี คอื 1) เลือกใชม้ ีดกลึงเกลียวแต่ละชนิดใหถ้ ูกตอ้ งเหมาะสมกบั แบบงานทีตอ้ งการกลึง 2) จบั มดี กลึงให้ห่างจากป้อมมดี ดว้ ยความยาวพอเหมาะ ไมจ่ บั มีดกลึงยาวเกินไป 3) ตงั ศูนยม์ ีดกลึงกับศูนยช์ ินงานให้ถูกตอ้ งเหมาะสม ไม่ควรตงั ศูนยม์ ีดให้ตาํ กว่า ศูนยข์ องชินงานเพราะจะทาํ ใหเ้ กิดการงดั กระแทกได้ 4) เลือกใช้ความเร็วรอบ อตั ราป้อนกลึงเกลียวใหเ้ หมาะสมกบั ชนิดของงาน ถา้ ใช้ ความเร็วรอบเร็วเกินไป หรือการป้อนกินลึกมากเกินไป ทาํ ให้มีดกลึงรับแรงเสียดทานมากเกินไป อาจทาํ ให้ มีดกลึงชาํ รุดเสียหายได้ 5) ขณะปฏิบตั ิงานกลึงเกลียว ควรหลอ่ เยน็ มีดกลึงและชินงาน เพือลดความร้อนและ ช่วยคายเศษงานกลึง 6) หากมีดกลึงเกลียวทีใช้ปฏิบัติงานเกิดการแตกหัก ให้หยุดการปฏิบตั ิงานกลึง ทนั ที โดยผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งลบั คมตดั มีดกลึงใหถ้ ูกตอ้ งเหมาะสมก่อน หลงั จากนนั จึงปฏิบตั ิงานกลึงอกี ครัง 7) หลกั จากเลิกใชง้ านทุกครัง ควรเก็บมีดกลึงใหเ้ รียบร้อย

164 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 2.1.3 เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ ใชว้ ดั ขนาดชินงาน สาํ หรับงานกลึงเรียวนัน จะวดั ความโตนอก โดยก่อนทาํ การวดั ใหเ้ ลือนปากวดั นอกออก โดยเลือนใหก้ วา้ งกว่าความโตของชินงานเล็กนอ้ ยแลว้ ค่อย ๆ บีบ ปากวดั ใหเ้ ลือนเขา้ จนปากวดั นอกทงั คสู่ มั ผสั กบั ผิวชินงาน แลว้ จึงอา่ นค่า รูปที 1.15 แสดงการใชง้ านเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ การบํารุงรักษาเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์เป็ นเครืองมือสําหรบั ใช้วดั ขนาด ชินงาน มีความเทียงตรงและความละเอียดอ่อน จึงเป็ นเรื องสําคัญมากที จะต้องมีการรักษาให้ เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ มีอายกุ ารใชง้ านทียาวนาน ซึงการบาํ รุงรกั ษาโดยทวั ๆ ไปมีดงั นี คอื 1) ทาํ ความสะอาดและลบคมชินงานทีตอ้ งการวดั ก่อนใชเ้ ครืองมือวดั ทุกครัง 2) ตรวจสอบความสมบูรณ์ปากวดั ของเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ก่อนวดั ขนาดชินงาน 3) เลือกใชป้ ากวดั ชินงานใหเ้ หมาะสมกบั ลกั ษณะงานทีตอ้ งการ เช่น ถา้ ตอ้ งการวดั ขนาดความโตนอกก็ใหใ้ ชป้ ากวดั นอก หรือถา้ ตอ้ งการวดั ขนาดรูในชินงาน ก็ใหเ้ ลือกใชเ้ ขียววดั ใน เป็นตน้ 4) ชินงานทีตอ้ งการตรวจวดั จะตอ้ งลบคมใหเ้ รียบร้อย 5) อยา่ เก็บเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ไวร้ วมกบั เครืองมืออืน ๆ ควรเก็บในทีเฉพาะ 6) ห้ามเลือนหรือลากปากวดั ไป – มา บนชินงานเพราะจะทาํ ใหป้ ากสึกได้ 7) หา้ มใชป้ ากวดั นอกหรือปากวดั ในขดี ร่างแบบโดยเดด็ ขาด 8) หลงั การใชง้ านตอ้ งทาํ ความสะอาดและชโลมนาํ มนั กนั สนิมทุกครัง

165 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 . หลกั ความปลอดภยั ในการปฏิบัติงานกลงึ เรียว ส่วนใหญ่อุบตั ิเหตุทีเกิดขึนกบั ผูป้ ฏิบตั ิงาน ขณะปฏิบตั ิงานกลึงเรียว คือ เศษกลึงปาดนิว เศษกลึง กลึงกระเด็นเขา้ ตา มีดกลึงปาดนิว ชินงานกลึงปาดนิว มีดกลึงเกลียวงดั กระแทกกบั ชินงาน เป็นตน้ ดงั นนั การ ปฏิบตั ิงานกลึงเกลียวใหป้ ลอดภยั ควรคาํ นึงถึงขอ้ ปฏิบตั ิ ดงั นี 1. ตรวจสภาพเครืองกลึงก่อนใช้งานทุกจุด เช่น สวิทช์ ปิ ด-เปิ ด ป่ ุมหยุดฉุกเฉิน หัวจับ เครืองกลึง ชุดป้อมมีด เป็ นต้น ถา้ มีจุดหนึงจุดใด ไม่อยู่ในสภาพพร้อมใช้งาน ห้ามปฏิบัติงานกลึงเรียว เดด็ ขาดและแจง้ ครูผคู้ วบคุมทราบทนั ที 2. หา้ มปฏิบตั ิงานกลงึ เรียว ในขณะทีสภาพร่างกายไม่พรอ้ ม 3. การแตง่ กายตอ้ งรดั กุมขณะปฏิบตั ิงานกลึงเรียว 4. ตอ้ งสวมแวน่ ตานิรภยั ทกุ ครังขณะปฏิบตั ิงานกลึงเรียว 5. จบั ยึดชินงานกบั หัวจบั พร้อมตรวจดูว่าฟันของหัวจบั ขบยดึ ชินงานครบทุกฟัน แลว้ ขนั ยึด ใหแ้ น่นดว้ ยความระมดั ระวงั 6. ถอดอุปกรณ์ขนั ยดึ ชินงานออกจากหวั จบั ชินงานทนั ทีเมือขนั ยึดเสร็จ 7. ตงั ศูนยม์ ีดกลึงพร้อมจบั ยดึ มีดกลึงกบั ป้อมมีดให้แน่นความระมดั ระวงั 8. ปรับตงั คา่ ความเร็วรอบ ปรบั ตงั อปุ กรณ์ในงานกลึงเรียว และปรับตงั ค่ามุมองศางานเรียว ใหถ้ ูกตอ้ งตามแบบงานทีตอ้ งการกลึงเรียว 9. ปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยอตั ราป้อนลึกทีเหมาะสม ไม่ควรป้อนลึกแตล่ ะครังมากเกินไป 10. กรณีทีกลึงเรียวดว้ ยการเยืองศูนยท์ า้ ยแท่น (Offset Tailstock) หากกลึงงานทียาวมากๆ ควรใชก้ นั สะทา้ นช่วยเพือป้องกนั งานสัน 11. กรณีทีกลึงเรียวดว้ ยการเยอื งศูนยท์ า้ ยแท่น (Offset Tailstock) หากกลึงงานทีมีระยะเยอื ง มากกวา่ ปกติ ตอ้ งค่อยสังเกตปลายยนั ศนู ยท์ า้ ยกบั รูยนั ศูนยข์ องงานไมใ่ หเ้ ลือนหรือหลุดจากศนู ยก์ ลาง 12. หากมีดกลึงเรียวทีใชป้ ฏิบตั ิงานเกิดการแตกหัก ให้หยุดการปฏิบัติงานกลึงทนั ที โดย ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งลบั คมตดั มีดกลึงให้ถกู ตอ้ งเหมาะสมก่อน หลงั จากนนั จึงปฏิบตั ิงานกลึงอีกครัง 13. หา้ มตรวจวดั ดึงจบั เศษกลึง หรือทาํ กิจกรรมอืนใด ขณะเครืองกลึงกาํ ลงั ทาํ งาน 14. หากเกิดอุบตั ิเหตุอนั ตรายหรือความเสียหายใดๆรีบแจง้ ครูผคู้ วบคุมทราบทนั ที 15. ทาํ ความสะอาดเครืองมอื เครืองจกั รทุกครังเมือปฏิบตั ิงานเสร็จ และจดั เกบ็ ให้เรียบร้อย

166 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 4. การปฏบิ ตั ิงานกลงึ เรียว 4.1 หลกั การกลงึ เรียวด้วยการตังองศาที Compound Rest และการตรวจวัดงานกลึงเรียว ในการปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest และการตรวจวดั งาน กลึงเรียว ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งคาํ นึงถึงหลกั ความปลอดภยั พร้อมปฏิบตั ิตามอยา่ งเคร่งครัด เพือใหก้ ารปฏิบตั ิงาน กลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest มีประสิทธิภาพ ดงั ขนั ตอนตอ่ ไปนี ขันตอนที 1. ศึกษาแบบงานกลึงเรียวด้วยการตังองศาที Compound Rest ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งศึกษาแบบงานให้ละเอียดรอบคอบ เพือให้รู้ว่าชินงานทีตอ้ งผลิต ตอ้ งสร้างเป็นเรียวทีมอี ตั ราเรียวเทา่ ใด มมุ องศาเรียวเท่าใด ขนาดความยาวเรียวเทา่ ใด เป็นตน้ รูปที 1.40 แสดงตวั อยา่ งแบบงานกลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest ขันตอนที 2. คํานวณหามมุ องศางานเรียวตามแบบงาน = 25.4 มม. = 20.0 มม. กาํ หนดให้ = 25.0 มม. D = ความยาวเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางดา้ นใหญข่ องเรียว d = ความยาวเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางดา้ นเลก็ ของเรียว l = ความยาวเรียว จากสูตร ทีใชใ้ นการคาํ นวณการกลึงเรียวดว้ ย Compound Rest ไดว้ า่ ครึงมุมเรียวหรือมุมทีจะตงั ป้อมมดี ; tan  = D  d 2 2l

167 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 แทนค่า tan  = 25.4 – 20.0 2 2 x 25 tan  = 5.4 2 50 tan  = 0.108 2  = tan -1 0108 = 6.16 องศา 2 เพราะฉะนนั มมุ เรียวหรือมมุ ทีจะตงั ป้อมมีด = 6.16 องศา ~ 6 องศา ขันตอนที 3. เตรียมเครืองมือเครืองจกั รทีใช้กลงึ เรียวด้วยการตังองศาที Compound Rest ผูป้ ฏิบัติงานต้องจัดเตรี ยมเครืองมือเครื องจักรทีใช้กลึงเรียวด้วยการตังองศาที Compound Rest ให้ครบเพือความสะดวกในการปฏิบัติงาน นอกจากนีผูป้ ฏิบัติงานตอ้ งตรวจสอบความ เรียบร้อยของเครืองมือเครืองจกั รทุกชิน หากไม่อย่ใู นสภาพพร้อมใชง้ าน ห้ามใชเ้ ครืองมือเครืองจกั รชินนัน โดยเด็ดขาด โดยเครืองมอื เครืองจกั รทีใชก้ ลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest ประกอบดว้ ย 1) เครืองกลึงพร้อมอปุ กรณป์ ระจาํ เครือง และเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ 2) มีดกลึง ประกอบดว้ ย มีดกลึงปาดหนา้ ขวา และมีดกลึงปอกขวา 3) ประแจ 6 เหลียม รูปที 1.41 แสดงเครืองมือเครืองจกั รทีใชก้ ลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest

168 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 ขันตอนที 4. เตรียมชินงานและกลงึ ขนึ รูปชินงาน ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งเตรียมชินงานสําหรับงานกลึงเรียวและกลึงขึนรูปชินงาน ให้ได้ ตามแบบงานก่อนปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest รูปที 1.52 แสดงการกลึงขึนรูปชินงาน ขันตอนที 5. ตังมดี กลึงเรียว ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งติดตงั มีดกลึงปอกขวากบั ป้อมมีด เพือใช้ปฏิบตั ิงานกลึงเรียว และ ปรับตงั ปลายมีดกลึงใหต้ รงกบั ศูนยก์ ลางชินงานดว้ ยการตรวจสอบกบั ศูนยท์ า้ ย ขันตอนที 6. ปรับตังมมุ องศาที Compound Rest ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งปรบั ตงั มมุ องศาที Compound Rest ให้ไดอ้ งศา ตามแบบงาน 1) คลายสกรูทีประกบฐานรางเลือนของ Compound Rest กบั Cross Slide ทงั 2 ขา้ ง ดว้ ยประแจ 6 เหลียม รูปที 1.52 แสดงการคลายสกรูทีประกบฐานรางเลือนของ Compound Rest

169 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 2) ปรับหมุนชุด Compound Rest ใหไ้ ด้มุมองศาตามแบบงาน สาํ หรับการ ปรับหมนุ ชุด Compound Rest ไปทิศทางใด ตามเขม็ นาฬิกาหรือทวนเขม็ นาฬิกา ขึนอยกู่ บั แบบงานนนั ๆ รูปที 1.52 แสดงการปรับหมุนชุด Compound Rest ใหไ้ ดม้ ุมองศาตามแบบงาน 3) ขนั ล๊อคสกรูชุด Compound Rest ทงั 2 ขา้ ง ใหแ้ น่น ขันตอนที 7. ปรับตังค่าความเร็วรอบ ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งปรับตงั ค่าความเร็วรอบให้เหมาะสมกบั การปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ย การตงั องศาที Compound Rest สาํ หรับความเร็วรอบทีเหมาะสม ควรเลือกใชค้ วามเร็วรอบปกติ ขันตอนที 8. ปฏิบตั ิงานกลงึ เรียวด้วยการตังองศาที Compound Rest เมือตังมีดกลึงเรียว ปรับตังมุมองศา และปรับตังค่าความเร็วรอบเรียบร้อยแล้ว เพือให้การปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest มีประสิทธิภาพ ผปู้ ฏิบตั ิงานควรปฏิบตั ิดงั นี 1) เปิ ดเครืองกลึงให้หวั จบั ชินงานหมนุ 2) เลือนมีดกลึงเกลียวเขา้ หาชินงาน โดยค่อยๆเลือนให้ปลายมีดพอแตะ สัมผสั กบั ผิวงาน ให้ถอยมดี กลึงเกลียวกลบั หลงั พน้ ชินงาน แลว้ ให้ปรบั ตงั อตั ราป้อนเป็น 0 รูปที 1.52 แสดงการปรับตงั อตั ราป้อนเป็น 0

170 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 ครังไม่ควรป้อนลึกมากเกินไป 3) ป้อนสเกลเครืองกลึงเพือป้อนลึกกนิ ชินงาน โดยอตั ราป้อนลึกในแต่ละ 4) ปฏิบตั ิงานกลึงเรียวจนไดข้ นาดของเรียวตามแบบงาน รูปที 1.47 แสดงการปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest 5) วดั ตรวจสอบขนาดความยาวเส้นผา่ ศูนยก์ ลางดา้ นเลก็ ของเรียว เมือกลึง จนไดข้ นาด หลงั จากนนั ให้ผปู้ ฏิบตั ิงานปรับตงั องศาที Compound Rest กลบั มาตาํ แหน่งปกติ รูปที 1.47 แสดงการวดั ตรวจสอบขนาดความยาวเส้นผา่ ศูนยก์ ลางดา้ นเล็กของเรียว 6) กลึงลบคมชินงานตามแบบงาน 7) ถอดชินงานทีกลึงเรียวเสร็จ ออกจากหวั จบั ชินงาน ขันตอนที 9. ทําความสะอาดเครืองมือเครืองจกั ร ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งทาํ ความสะอาดเครืองมอื เครืองจกั รทีใชใ้ นการปฏิบตั ิงานกลึงเรียว ดว้ ยการตงั องศาที Compound Rest และจบั เก็บเครืองมือและอปุ กรณ์ตา่ งๆใหเ้ รียบร้อย

171 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 4.2 หลกั การกลึงเรียวด้วยการเลือนศูนย์ท้ายแท่น (Offsetting The Tail Stock) และการตรวจวัดงาน กลึงเรียว ในการปฏิบตั ิงานกลึงเรียวด้วยการเลือนศูนยท์ า้ ยแท่น (Offsetting The Tail Stock) และการ ตรวจวดั งานกลึงเรียว ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งคาํ นึงถึงหลกั ความปลอดภยั พร้อมปฏิบตั ิตามอย่างเคร่งครัด เพือให้ การปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศูนยท์ า้ ยแท่น (Offsetting The Tail Stock) มีประสิทธิภาพ ดังขนั ตอน ต่อไปนี ขันตอนที 1. ศึกษาแบบงานกลงึ เรียวด้วยการเลือนศูนย์ท้ายแท่น ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งศึกษาแบบงานใหล้ ะเอียดรอบคอบ เพือใหร้ ู้วา่ ชินงานทีตอ้ งผลิตตอ้ งสร้าง เป็นเรียวทีมอี ตั ราเรียวเทา่ ใด ขนาดความยาวเรียวเทา่ ใด และระยะทีศูนยห์ ลงั เลือนออกเทา่ ใด เป็นตน้ รูปที 1.50 แสดงตวั อยา่ งแบบงานกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแท่น ขันตอนที 2. คาํ นวณหาระยะทศี ูนย์หลงั เลือนออกตามแบบงาน = 25.4 มม. = 24.0 มม. กาํ หนดให้ = 150 มม. D = เส้นผา่ นศูนยก์ ลางขา้ งโตของเรียว d = เส้นผา่ นศูนยก์ ลางขา้ งเลก็ ของเรียว = 120 มม. L = ความยาวของชินงานกลึง l = ความยาวของผิวหนา้ เรียว

172 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 จากสูตร ทีใชใ้ นการคาํ นวณการกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศูนยท์ า้ ยแทน่ ไดว้ า่ ระยะทีศูนยห์ ลงั เลือนออก Vr = Dd x L (มม.) 2l แทนค่า Vr = 25.4 – 24 x 150 (มม.) 2 x 120 Vr = 0.00583 x 150 = 0.8745 มม. เพราะฉะนนั ระยะทีศูนยห์ ลงั เลือนออก = 0.8745 มม. ~ 1.0 มม. ขันตอนที 3. เตรียมเครืองมือเครืองจักรทีใช้กลึงเรียวด้วยการเลือนศูนย์ท้ายแท่น ผูป้ ฏิบัติงานตอ้ งจัดเตรียมเครืองมือเครืองจกั รทีใช้กลึงเรียวดว้ ยการเลือนศูนยท์ ้าย แท่น ให้ครบเพือความสะดวกในการปฏิบตั ิงาน นอกจากนีผูป้ ฏิบตั ิงานต้องตรวจสอบความเรียบร้อยของ เครืองมือเครืองจกั รทุกชิน หากไม่อยใู่ นสภาพพร้อมใช้งาน ห้ามใชเ้ ครืองมือเครืองจกั รชินนันโดยเด็ดขาด โดยเครืองมือเครืองจกั รทีใชก้ ลึงเรียวดว้ ยการเลือนศูนยท์ า้ ยแทน่ ประกอบดว้ ย 1) เครืองกลึงพร้อมอปุ กรณป์ ระจาํ เครือง และเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ 2) มดี กลึง ประกอบดว้ ย มีดกลึงปาดหนา้ ขวา และมดี กลึงปอกขวา 3) ดอกเจาะนาํ ศูนย์ 4) ประแจ 6 เหลียม รูปที 1.50 แสดงเครืองมือเครืองจกั รทีใชก้ ลึงเรียวดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแท่น

173 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 ขันตอนที 4. เตรียมชินงานและกลงึ ขนึ รูปชินงาน ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งเตรียมชินงานสําหรับงานกลึงเรียวและกลึงขึนรูปชินงาน ให้ได้ ตามแบบงานก่อนปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแท่น รูปที 1.50 แสดงการกลึงขึนรูปชินงาน ขันตอนที 5. ตังมดี กลึงเรียว ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งติดตงั มีดกลึงปอกขวากบั ป้อมมีด เพือใช้ปฏิบตั ิงานกลึงเรียว และ ปรับตงั ปลายมีดกลึงใหต้ รงกบั ศูนยก์ ลางชินงานดว้ ยการตรวจสอบกบั ศนู ยท์ า้ ย ขันตอนที 6. ปรับตังมุมองศาด้วยการเลือนศูนย์ท้ายแท่น ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งปรบั ตงั มมุ องศาดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแท่นใหไ้ ดอ้ งศา ตามแบบงาน 1) คลายสกรูทีลอ๊ คฐานของศนู ยท์ า้ ยแทน่ ทงั 2 ขา้ ง ดว้ ยประแจ 6 เหลียม รูปที 1.50 แสดงการคลายสกรูทีล๊อคฐานของศูนยท์ า้ ยแท่น

174 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 2) ปรบั เลือนศูนยท์ า้ ยแท่น ให้ไดร้ ะยะทีศูนยห์ ลงั เลือนออกตามแบบงาน สาํ หรับการปรับหมุนศนู ยท์ า้ ยแทน่ ไปทิศทางใดซา้ ยหรือขวา ขึนอยกู่ บั แบบงานนนั ๆ รูปที 1.50 แสดงการปรับเลือนศนู ยท์ า้ ยแทน่ ใหไ้ ด้ระยะทีศูนยห์ ลงั เลือนออกตามแบบงาน 3) ขนั ลอ๊ คสกรูทีฐานของศูนยท์ า้ ยแทน่ ทงั 2 ขา้ ง ให้แน่น ขันตอนที 7. ปรับตังค่าความเร็วรอบ ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งปรับตงั คา่ ความเร็วรอบให้เหมาะสมกบั การปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ย การตงั องศาดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแท่น สาํ หรับความเร็วรอบทีเหมาะสม ควรเลือกใชค้ วามเร็วรอบปกติ ขันตอนที 8. ปฏบิ ัติงานกลงึ เรียวด้วยการตังองศาด้วยการเลือนศูนย์ท้ายแท่น เมือตังมีดกลึงเรียว ปรับตังมุมองศา และปรับตังค่าความเร็วรอบเรียบร้อยแล้ว เพือใหก้ ารปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแท่นมีประสิทธิภาพ ผปู้ ฏิบตั ิงานควรปฏิบตั ิดงั นี 1) เปิ ดเครืองกลึงใหห้ วั จบั ชินงานหมนุ 2) เลือนมีดกลึงเกลียวเขา้ หาชินงาน โดยค่อยๆเลือนให้ปลายมีดพอแตะ สัมผสั กบั ผวิ งาน ให้ถอยมดี กลึงเกลียวกลบั หลงั พน้ ชินงาน แลว้ ให้ปรับตงั อตั ราป้อนเป็น 0 รูปที 1.50 แสดงการปรับตงั อตั ราป้อนเป็น 0

175 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 ครังไม่ควรป้อนลึกมากเกินไป 3) ป้อนสเกลเครืองกลึงเพอื ป้อนลึกกินชินงาน โดยอตั ราป้อนลึกในแต่ละ 4) ปฏิบตั ิงานกลึงเรียวจนไดข้ นาดของเรียวตามแบบงาน รูปที 1.47 แสดงการปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยการเลือนศูนยท์ า้ ยแทน่ 5) วดั ตรวจสอบขนาดความยาวเส้นผา่ ศูนยก์ ลางดา้ นเลก็ ของเรียว เมือกลึง จนไดข้ นาด หลงั จากนนั ให้ผปู้ ฏิบตั ิงานปรับตงั องศาทีศูนยท์ า้ ยแทน่ กลบั มาตาํ แหน่งปกติ รูปที 1.47 แสดงการวดั ตรวจสอบขนาดความยาวเส้นผา่ ศูนยก์ ลางดา้ นเลก็ ของเรียว 6) กลึงลบคมชินงานตามแบบงาน 7) ถอดชินงานทีกลึงเกลียวเสร็จ ออกจากหวั จบั ชินงาน ขันตอนที 9. ทาํ ความสะอาดเครืองมือเครืองจักร ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งทาํ ความสะอาดเครืองมอื เครืองจกั รทีใชใ้ นการปฏิบตั ิงานกลึงเรียว ดว้ ยการเลือนศนู ยท์ า้ ยแทน่ และจบั เก็บเครืองมือและอปุ กรณ์ตา่ งๆใหเ้ รียบร้อย

176 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 4.3 หลกั การด้วยอปุ กรณ์พเิ ศษสําหรับกลงึ เรียว (Taper Attachment) และการตรวจวดั งานกลงึ เรียว ในการปฏิบตั ิงานกลึงเรียวด้วยอุปกรณ์พิเศษสําหรับกลึงเรียว (Taper Attachment) และการ ตรวจวดั งานกลึงเรียว ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งคาํ นึงถึงหลกั ความปลอดภยั พร้อมปฏิบตั ิตามอย่างเคร่งครัด เพือให้ การปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยอปุ กรณพ์ ิเศษ (Taper Attachment) มีประสิทธิภาพ ดงั ขนั ตอนต่อไปนี ขันตอนที 1. ศึกษาแบบงานกลงึ เรียวด้วยอุปกรณ์พเิ ศษ (Taper Attachment) ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งศึกษาแบบงานใหล้ ะเอียดรอบคอบ เพือใหร้ ู้วา่ ชินงานทีตอ้ งผลิตตอ้ งสร้าง เป็นเรียวทีมีอตั ราเรียวเท่าใด มมุ องศาเรียวเท่าใด ขนาดความยาวเรียวเทา่ ใด เป็นตน้ รูปที 1.40 แสดงตวั อยา่ งแบบงานกลึงเรียวดว้ ยอปุ กรณพ์ ิเศษ (Taper Attachment) ขันตอนที 2. คาํ นวณหามุมองศางานเรียวตามแบบงาน กาํ หนดให้ D = ความยาวเส้นผา่ ศนู ยก์ ลางดา้ นใหญข่ องเรียว = 25.4 มม. d = ความยาวเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางดา้ นเลก็ ของเรียว = 19.0 มม. l = ความยาวเรียว = 100 มม. จากสูตร ทีใชใ้ นการคาํ นวณการกลึงเรียวดว้ ยอปุ กรณพ์ ิเศษ (Taper Attachment) ไดว้ า่ ครึงมุมเรียวหรือมุมทีจะตงั อุปกรณ์พิเศษ tan  = Dd 2 2l

177 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 แทนคา่ tan  = 25.4 - 19 tan 2 = 200 6.4  200 2 tan  = 0.032 2  = tan -1 0..32 = 1.83 องศา 2 เพราะฉะนนั มุมทีจะตงั อปุ กรณ์พิเศษ = 1.83 องศา ~ 2 องศา ขันตอนที 3. เตรียมเครืองมือเครืองจักรทีใช้กลึงเรียวด้วยอุปกรณ์พเิ ศษ ผูป้ ฏิบัติงานตอ้ งจัดเตรียมเครืองมือเครืองจกั รทีใช้กลึงเรียวกลึงเรียวด้วยอุปกรณ์ พิเศษ (Taper Attachment) ให้ครบเพือความสะดวกในการปฏิบตั ิงาน นอกจากนีผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งตรวจสอบ ความเรียบร้อยของเครืองมือเครืองจกั รทกุ ชิน หากไมอ่ ยใู่ นสภาพพร้อมใชง้ าน ห้ามใชเ้ ครืองมือเครืองจกั รชิน นนั โดยเด็ดขาด โดยเครืองมอื เครืองจกั รทีใชก้ ลึงเรียวกลึงเรียวดว้ ยอุปกรณ์พิเศษ ประกอบดว้ ย 1) เครืองกลึงพร้อมอปุ กรณ์ประจาํ เครือง และเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ 2) มีดกลึง ประกอบดว้ ย มีดกลึงปาดหนา้ ขวา และมีดกลึงปอกขวา 3) ดอกเจาะนาํ ศนู ย์ 4) ประแจแหวน รูปที 1.41 แสดงเครืองมือเครืองจกั รทีใชก้ ลึงเรียวดว้ ยอุปกรณ์พเิ ศษ (Taper Attachment)

178 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 ขันตอนที 4. เตรียมชินงานและกลึงขนึ รูปชินงาน ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งเตรียมชินงานสําหรับงานกลึงเรียวและกลึงขึนรูปชินงาน ให้ได้ ตามแบบงานก่อนปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยอปุ กรณพ์ ิเศษ (Taper Attachment) รูปที 1.50 แสดงการกลึงขึนรูปชินงาน ขันตอนที 5. ตังมีดกลงึ เรียว ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งติดตงั มีดกลึงปอกขวากบั ป้อมมีด เพือใช้ปฏิบตั ิงานกลึงเรียว และ ปรับตงั ปลายมดี กลึงใหต้ รงกบั ศนู ยก์ ลางชินงานดว้ ยการตรวจสอบกบั ศนู ยท์ า้ ย ขันตอนที 6. ปรับตังมุมองศาอปุ กรณ์พเิ ศษ (Taper Attachment) ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งปรบั ตงั มุมองศาอุปกรณ์พิเศษ ใหไ้ ดอ้ งศา ตามแบบงาน 1) คลายนตั สกรูทีลอ๊ คแผน่ บงั คบั เรียวทงั 2 ขา้ ง ดว้ ยประแจแหวน รูปที 1.50 แสดงการคลายสกรูทีล๊อคฐานของศนู ยท์ า้ ยแทน่

179 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวชิ า งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏิบตั ิงานกลึงเรียว จาํ นวนคาบ 15 2) ปรับหมนุ แป้นเกลียวปรบั องศา ใหไ้ ดม้ มุ องศาตามแบบงาน สาํ หรับการ ปรับหมุนศูนยท์ า้ ยแท่น ไปทิศทางใดซ้ายหรือขวา ขึนอยกู่ บั แบบงานนนั ๆ รูปที 1.50 แสดงการปรับหมุนแป้นเกลียวปรับองศา ใหไ้ ดม้ มุ องศาตามแบบงาน 3) ขนั ยดึ นตั สกรูทีล๊อคแผน่ บงั คบั เรียวทงั 2 ขา้ ง ดว้ ยประแจแหวนใหแ้ น่น 4) ขนั ยึดนัตสกรูทีล๊อคแขนยึดอุปกรณ์พิเศษ และ ขนั ยึดนัตสกรูทีล๊อค ประกบั ของอุปกรณ์พิเศษกบั รางเลือนใหแ้ น่น รูปที 1.50 แสดงการขนั ยดึ นตั สกรูของอปุ กรณพ์ ิเศษ ขันตอนที 7. ปรับตังค่าความเร็วรอบ ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งปรับตงั คา่ ความเร็วรอบให้เหมาะสมกบั การปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ย การตงั องศาดว้ ยอปุ กรณ์พิเศษ สาํ หรับความเร็วรอบทีเหมาะสม ควรเลือกใชค้ วามเร็วรอบปกติ ขันตอนที 8. ปฏิบตั งิ านกลงึ เรียวด้วยอปุ กรณ์พเิ ศษ (Taper Attachment) เมือตังมีดกลึงเรียว ปรับตังมุมองศา และปรับตังค่าความเร็วรอบเรียบร้อยแล้ว เพือให้การปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยอปุ กรณ์พิเศษ มีประสิทธิภาพ ผปู้ ฏบิ ตั งิ านควรปฏิบตั ิดงั นี

180 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 1) เปิ ดเครืองกลึงใหห้ วั จบั ชินงานหมุน 2) เลือนมีดกลึงเกลียวเขา้ หาชินงาน โดยค่อยๆเลือนให้ปลายมีดพอแตะ สัมผสั กบั ผิวงาน ให้ถอยมดี กลึงเกลียวกลบั หลงั พน้ ชินงาน แลว้ ใหป้ รับตงั อตั ราป้อนเป็น 0 รูปที 1.50 แสดงการปรับตงั อตั ราป้อนเป็น 0 ครังไม่ควรป้อนลึกมากเกินไป 3) ป้อนสเกลเครืองกลึงเพอื ป้อนลึกกินชินงาน โดยอตั ราป้อนลึกในแต่ละ 4) ปฏิบตั ิงานกลึงเรียวจนไดข้ นาดของเรียวตามแบบงาน รูปที 1.47 แสดงการปฏิบตั ิงานกลึงเรียวดว้ ยอปุ กรณพ์ ิเศษ (Taper Attachment) 5) วดั ตรวจสอบขนาดความยาวเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางดา้ นเลก็ ของเรียว เมือกลึง จนไดข้ นาด หลงั จากนันให้ผูป้ ฏิบัติงานปรับตงั องศาอุปกรณ์พิเศษ (Taper Attachment) กลบั มาตาํ แหน่ง ปกติ

181 ใบความรู้ หน่วยที 2 ชือวิชา งานเครืองมือกล (3102-0003) สอนครังที 5-7 ชือหน่วย การปฏบิ ตั ิงานกลึงเรียว จํานวนคาบ 15 รูปที 1.47 แสดงการวดั ตรวจสอบขนาดความยาวเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางดา้ นเล็กของเรียว 6) กลึงลบคมชินงานตามแบบงาน 7) ถอดชินงานทีกลึงเกลียวเสร็จ ออกจากหัวจบั ชินงาน ขันตอนที 9. ทาํ ความสะอาดเครืองมือเครืองจักร ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งทาํ ความสะอาดเครืองมือเครืองจกั รทีใชใ้ นการปฏิบตั ิงานกลึงเรียว ดว้ ยอปุ กรณ์พิเศษ (Taper Attachment) และจบั เก็บเครืองมอื และอุปกรณต์ ่างๆใหเ้ รียบร้อย