สมุนไพร ๑๐ ชนิด

บทที่ ๓ ผกั สมุนไพรใบหญา้ มีคณุ ค่าทง้ั น้นั ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ ๔ ครูผสู้ อน นางสาวธิดากานต์ อนิ ธิ

คานา แบบเรียนนีเ้ ป็นส่วนหนง่ึ ในกลุม่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย บทที่ ๓ เร่อื ง ผักสมนุ ไพรใบหญ้ามคี ณุ คา่ ท้ังนน้ั สร้างขึน้ เพอื่ ตอ้ งการให้ผู้เรียนไดร้ จู้ กั พืช ผัก สมุนไพร และสรรพคุณทม่ี ีคุณคา่ หวังเป็นอย่างย่ิงวา่ แบบเรียนนจี้ ะทาใหน้ กั เรียนได้รับความรู้ และได้รับประโยชนเ์ พื่อนาไปใชใ้ นชีวิตประจาวันของผูเ้ รียนไดพ้ อสมควร คุณครธู ดิ ากานต์ อนิ ธิ

๑๐สมนุ ไพรพื้นบา้ น ชนดิ

สมุนไพร พชื ทม่ี สี รรพคุณในการรักษาโรค หรอื อาการเจบ็ ปว่ ยต่าง ๆ การใช้สมุนไพรสาหรบั รักษาโรค หรอื อาการเจ็บป่วยต่าง ๆ น้ี จะต้องนาเอาสมนุ ไพรตัง้ แต่สองชนดิ ขน้ึ ไปมาผสมรวมกนั ซง่ึ จะเรยี กว่า “ยา” นอกจากน้ี ปจั จุบันกย็ ังมีพชื สมุนไพรหลายชนดิ ทคี่ นเรานยิ มมาประกอบอาหารทานกันบ่อย ๆ เชน่

๑. กระเทยี ม ในการประกอบกบั ขา้ วในแตล่ ะมอ้ื น้นั สง่ิ ท่ีสาคญั ท่ีสดุ และขาดไมไ่ ดเ้ ลย หากอาหารม้ือไหนถ้าไม่ได้ใส่ กจ็ ะทาให้อาหารน้นั ขาดรสชาติ ไมอ่ ร่อย กระเทยี ม มปี ระโยชนม์ ากมาย หลายประการ และยงั เป็นสมนุ ไพร ที่สามารถรกั ษาโรคต่าง ๆ ไดอ้ ีกดว้ ย กระเทียมมสี รรพคณุ ใชใ้ นการรกั ษากลากเกลอื้ น รกั ษาสวิ และชว่ ยบารงุ เลอื ด เปน็ ต้น

๒. ขมิ้นชนั เปน็ พชื สมุนไพรท่ีมลี กั ษณะเดน่ คือ มกี ล่นิ หอม และมีสเี หลืองทอง สามารถนามาใช้ประโยชน์ไดห้ ลากหลาย ขม้นิ ชัน ชว่ ยในเรื่องของการดแู ลผิวพรรณ โดยเฉพาะคนทร่ี ักสวยรักงาม บางคนกเ็ อามาใช้พอกหนา้ ขดั ผิวกาย ซึง่ จะทาให้ผวิ พรรณน่มุ นวลผอ่ งใส ดเู กลยี้ งเกลา อกี ท้งั สรรพคณุ ของขม้ินชันยงั ชว่ ยป้องกนั การงอกของเสน้ ขนไดด้ ว้ ย

๓. หอมแดง สมุนไพรที่เรากนิ กันอยู่เปน็ ประจา เพราะคนไทยนิยมนามาเปน็ สว่ นประกอบสาคญั ในการปรงุ อาหาร อีกทัง้ เป็นเคร่อื งปรุงทข่ี าดไม่ได้ ในเครื่องแกงเผด็ และแกงประเภทอื่น ๆ หรอื แม้แต่ซอยบาง ๆ ใสใ่ นไข่เจียวกอ็ รอ่ ย หอมแดง ยงั ช่วยบารุงสมอง ทาใหร้ ะบบขบั ถ่าย เปน็ ปกติ ระบบการเผาผลาญทางานดี มีฤทธชิ์ ่วยตา้ นอนุมลู อสิ ระ ช่วยเพิม่ อณุ หภูมใิ หแ้ กร่ า่ งกาย เป็นตน้

๔. ขงิ เป็นสมนุ ไพรที่นยิ มนามาทาอาหารไดห้ ลายชนดิ สรรพคณุ เด่น ๆ ที่เรารจู้ ักกันดคี อื ชว่ ยขับลม แต่หลายคนก็ไม่ชอบรสชาตเิ ผด็ ร้อนของมนั ขิง มีสรรพคุณช่วยสมานแผล ฆา่ เชอื้ โรคในแผลได้ และช่วยขบั เสมหะ ทาใหห้ ายใจสะดวกขึ้น เป็นตน้

๕. ตะไคร้ เปน็ สมนุ ไพรกน้ ครวั ท่เี รารจู้ ักและคุ้นเคยกันมานาน เพราะในอาหารไทยหลายชนดิ มกั ใสต่ ะไครล้ งไป เปน็ หนง่ึ ในเครื่องปรงุ ดว้ ยเสมอ เช่น ต้มยา ตม้ ขา่ ไก่ ยา นา้ พริกต่าง ๆ ชว่ ยเพ่ิมรสชาติและคณุ คา่ ให้กบั อาหาร สง่ กลิน่ หอมชวนกนิ จนกลายเปน็ ส่ิงทจี่ ะขาดไม่ได้เลยใน ตะไคร้ ช่วยเจรญิ อาหาร ช่วยล้างพิษในรา่ งกาย และช่วยซอ่ มแซมระบบประสาทได้ เป็นต้น

๖. พรกิ จดั เป็นผักสมุนไพรทน่ี ิยมนาไปปรุงอาหารกัน แทบทุกครัวเรือน โดยเฉพาะอาหารทต่ี ้องการความเผด็ ร้อน อยา่ ง ส้มตา ยา ตม้ ยา ผัดเผ็ด แกงเผด็ ชว่ ยให้รสชาติอาหารอรอ่ ยจดั จ้าน และพรกิ ในบ้านเรากม็ ใี ห้เลือกใช้กันหลาย สายพันธุ์ ทั้งพริกข้หี นู พริกชฟ้ี ้า พรกิ หยวก ขึ้นอยู่กับอาหาร ท่ตี ้องการปรงุ พรกิ ช่วยขับลม แก้อาการทอ้ งอดื ทอ้ งเฟ้อ อาหารไม่ยอ่ ย ประโยชนข์ องพรกิ ชว่ ยให้อารมณด์ ี และชว่ ยบรรเทาอาการไขห้ วัด เปน็ ต้น

๗. มะนาว เปน็ ผกั ท่ใี ห้ผลลูกเล็ก ๆ มรี สเปร้ียวจดี๊ เปน็ อกี หนึ่งผักมากคุณค่า ที่เรานามาปรุงอาหารไดห้ ลากหลาย โดยเฉพาะใชเ้ ปน็ ตวั ชูรสในอาหารประเภทยา ต้มยาต่าง ๆ จะขาดมะนาวไปไม่ไดเ้ ลย แถมมะนาวยงั ถือเป็น “ยาอายวุ ัฒนะ” และยงั นามาเปน็ ตัวช่วยดา้ นความงาม ทาให้ผวิ สวยใสไดอ้ ีก เรยี กวา่ ประโยชนม์ ากเกนิ ตัวเลยทเี ดยี ว มะนาว ช่วยล้างพิษ และช่วยฆ่าเช้ือโรค เชือ้ แบคทเี รยี ดับกลน่ิ ปาก ดบั กล่นิ เหงื่อไคล เป็นต้น

๘. มะกรดู ในนามสมนุ ไพรไทย และจัดเปน็ ส่วนหนึง่ ของเครอ่ื งแกงแบบไทยท่จี ะขาดเสยี ไมไ่ ดเ้ ลย เพราะมะกรูด ให้กลิน่ หอมทเ่ี ป็นเอกลกั ษณ์ นิยมใช้ทงั้ ใบและผิวมะกรูด ในการเพ่มิ กล่ินหอม และรสชาติให้อาหาร ไมเ่ พียงเท่านน้ั มะกรูดยงั ถือเปน็ สมนุ ไพรทมี่ คี ณุ ประโยชนม์ ากมายด้านความงาม และ การรักษาโรคดว้ ย มะกรูด ช่วยแกอ้ าการนอนไม่หลบั และชว่ ยใหร้ ู้สกึ ผ่อนคลาย เปน็ ต้น

๙. ตน้ หอม ต้นหอมไมไ่ ดใ้ ชเ้ ป็นส่วนประกอบของอาหาร และตกแตง่ เพื่อความหอม หรือสวยงามเทา่ น้นั ตน้ หอม แก้อาการท้องผูก การกินต้นหอมเป็นประจา จะช่วยในเรื่องของระบบการขบั ถ่ายให้เปน็ ปกติ ทอ้ งไมผ่ กู ง่าย และชว่ ยป้องกันกระดกู พรนุ เปน็ ต้น

๑๐. ผกั ชี สามารถนามาใช้ทาเปน็ อาหารได้ทกุ สว่ น ทง้ั ใบ ลาตน้ ราก และเมลด็ ส่วนใหญม่ กั ใช้เปน็ สว่ นผสม ในเคร่อื งแกง หรือน้าซุปเพอ่ื ให้มกี ลนิ่ หอม ผักชี ชว่ ยบารงุ ลาไส้ และช่วยต้านการเกดิ โรคมะเร็งไดห้ ลายชนิด เปน็ ตน้

ทบทวนความรู้ ๑๐คาชแ้ี จง ให้นกั เรยี นสรปุ ความรู้จาก สมุนไพรพนื้ บา้ น ชนดิ โดยให้นกั เรียน เลือกสมนุ ไพรท่ีมีประโยชนจ์ ากในบทเรียนข้างต้นมา ๓ ชนดิ แล้วให้คน้ คว้าจากหนงั สอื เรยี น บทท่ี ๓ หรือคน้ ควา้ จากอินเทอร์เน็ต เพ่มิ อกี ๒ ชนิด รวมแลว้ นกั เรยี นจะตอ้ งเขียนทั้งหมด ๕ ชนิด ลงบนสมุด หรอื บนกระดาษเปน็ ขอ้ ๆ พรอ้ มวาดภาพประกอบ ระบายสี และบอกประโยชน์/สรรพคณุ ของสมนุ ไพร **หมายเหต*ุ * ให้นกั เรยี นเขียนด้วยลายมือตวั บรรจง เป็นระเบียบ วาดภาพสมุนไพรด้วยดินสอ พร้อมระบายสตี กแต่งใหส้ วยงาม

ยกตวั อยา่ งการเขียนคาตอบ คาสั่ง ให้นกั เรยี นบอกประโยชน์ของสมุนไพร ๕ ชนิด พร้อมวาดภาพประกอบ ๑. มะนาว ประโยชน์ คอื ชว่ ยลา้ งพิษ และช่วยฆา่ เช้อื โรค เชื้อแบคทีเรยี ดับกลิน่ ปาก ดับกลิน่ เหง่อื ไคล ๒. .............. ภาพประกอบ ประโยชน์ คอื .......................................................