hayatee123

บทบรรณาธิการ จำ�ได้วา่ ตอนท่ผี มยงั เปน็ เด็ก เวลาไมส่ บาย มีไข้ เจบ็ คอ ยายของผมจะรบี ไปขอยา จากหมอแผนโบราณขา้ งบา้ นมาให้ ซ่งึ ยาของแกเปน็ ผงสดี �ำ มีกลิ่นชอบกล เมื่อได้ยามา ยายจะเอามาบดผสมกับมะนาวและเกลือเคล้ากันจนได้ท่ี ตอนน้ีหละ เป็นนาทีทีน่ ่าสะพรงึ กลวั มากท่ีสุดชว่ งหนึ่งในชวี ติ กแ็ นห่ ละ ใครจะยอมกนิ แตโ่ ดยดี ในเม่อื ท้ังกล่ินและรสชาติท่ีแสนจะขม ผมจึงทั้งปัด ท้ังป้อง ยายก็ต้องให้คุณตามาช่วยจับบีบปาก ใหอ้ า้ คา้ งไว้ แลว้ กจ็ ะเอายากลน่ิ ฉนุ นน้ั ลว้ งเขา้ ไปทค่ี อแลว้ กวาดๆ แมจ้ ะแสนขมขน่ื แตไ่ มก่ ว่ี นั ก็หาย สามารถวิ่งหน้าปร๋อไปเล่นกับเพอื่ นไดป้ กติ มาในยุคต่อมา เป็นยุคของการแพทย์แผนปัจจุบันเป็นวิธีรักษาหลักมาหลายสิบปี จนการแพทย์พนื้ บ้านแทบจะลดบทบาทจนไม่เหลือทีย่ ืน แต่ใครจะนกึ วา่ ในยุคดจิ ิตอลอย่าง ทุกวันนี้ การแพทย์แผนไทย การแพทย์พ้ืนบ้าน และผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ จะกลับมา ได้รับความนิยมมากข้ึน กลายเป็นทางเลือกสำ�หรับผู้เจ็บไข้ได้ป่วย หรือแม้แต่คนที่ไม่ป่วย ก็ใชย้ าสมนุ ไพรในการเสริมสร้างสุขภาพตวั เองใหแ้ ข็งแรงเพ่มิ มากขึน้ แต่ภาพเด็กถูกกวาดคอด้วยยาสมุนไพร ก็เปลี่ยนไปเป็นสเปรย์สมุนไพรช่วยลดอาการ เจบ็ คอแทน นี่คือวถิ ีของคนตะวนั ออกทยี่ ังคงศรัทธาและพึง่ พิงจากธรรมชาติ เรายังเช่ือมั่นว่า ผลิตผลจากธรรมชาติไม่ก่อให้เกิดผลข้างเคียงท่ีอันตรายและช่วยให้มีชีวิตที่ยืนยาวได้ แต่ กร็ บั เอาความทนั สมัยเขา้ มาอย่างกลมกลืน แตก่ ใ็ ชว่ ่าเฉพาะแตค่ นซกี โลกตะวนั ออกเทา่ น้นั แม้แตค่ นตะวันตกก็นิยมเช่นกนั อยา่ ง ประเทศเยอรมัน ท่ีเปน็ ประเทศท่ีส่งออกยาเคมีชั้นนำ�ของโลก แต่กลับบรโิ ภคยาสมุนไพรมาก เป็นอันดับหนง่ึ ของโลก ซง่ึ ดูจากสดั ส่วนทางการตลาด ซึ่ง The World Bank ประมาณการ ที่ 70.5 ล้านล้านเหรียญสหรัฐ เฉพาะยุโรปก็มีมูลค่า ร้อยละ 45 โดยมีเยอรมันมีสัดส่วน มากที่สุดคือ ร้อยละ 29 แนวโน้มดังกล่าวจึงน่าจะเป็นโอกาสของไทย ประเทศที่อุดมด้วยความหลากหลาย ทางธรรมชาติ ร่ำ�รวยวัฒนธรรมการดูแลสุขภาพ ท่ีแม้แต่ในก้นครัวก็ยังมีพืชสมุนไพร ผสานกับภูมิปัญญาของบรรพบุรุษท่ีได้สร้างสมไว้ เหลือเพียงแต่การไปต่อยอด ผสมผสาน กับเทคโนโลยีสมัยใหม่ เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม จนสามารถทดแทนการนำ�เข้ายาแผนปัจจุบัน น�ำ ไปสู่ความมั่นคงด้านยาของชาตใิ นทสี่ ุด ภก.วราวุธ เสริมสินสิริ บรรณาธิการ ที่ปรึกษา : ภก.วินิต อัศวกิจวิรี บรรณาธิการ : ภก.วราวุธ เสริมสินสิริ กองบรรณาธิการ : เมธา สิมะวรา / ทัฬห ปึงเจริญกุล / สรวุฒิ บุญวรพัฒน์ / บจก. สร้างสื่อ เจ้าของ : สำ�นักงานคณะกรรมการอาหารและยา 88/24 ถนนติวานนท์ อำ�เภอเมือง จังหวัดนนทบุรี 11000 โทรศัพท์ 0-2590-7341 www.fda.moph.go.th ควบคุมการผลิต : บริษัท สร้างส่ือ จำ�กัด พิมพ์ที่ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำ�กัด

Contents News Update 4 ข่าวสารที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมผลิตยา 6 ภก.วนิ ิต อศั วกจิ วิรี รศ.ดร.ภก.สรุ พจน์ วงศใ์ หญ่ เรื่องปก เสน้ ทางพฒั นาสมุนไพรไทย สูค่ วามยงั่ ยืน สัมภาษณ์พิเศษ 10 สู่เป้าหมายบริษัทมหาชนที่เน้นความรู้ทรัพย์สินทางปัญญา 12 Med.&Herb World ยาสมุนไพรของคนรุ่นใหม่ Q&A 14 Share &Show ชุมชนเภสัชกรรม เตรียมพร้อม AEC 15 เน้ือหาใน Med.&Herb ยินดีให้นำ�ไปเผยแพร่ต่อ โดยจะต้องแจ้งให้กองบรรณาธิการทราบและอ้างอิงที่มา รวมท้ังต้องไม่เป็นประโยชน์เฉพาะตน ท่านผู้อ่านที่สนใจจะแสดงความคิดเห็น ทัศนะ หรือสอบถามข้อมูลเพ่ือประโยชน์สำ�หรับการพัฒนาอุตสาหกรรมยา สามารถติดต่อกองบรรณาธิการ มาไดต้ ามทอี่ ยู่ดา้ นลา่ งน้ี e-mail [email protected] บริษัท สรา้ งส่ือ จำ�กดั [email protected] หรอื 17/118 ซอยประดิพัทธ์ 1 ถนนประดพิ ทั ธ์ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงุ เทพ 10400 โทร. 0-2271-4339, 0-2279-9636 แฟกซ์ 0-2618-7838

News Update สมั มนาปรบั ปรุงยทุ ธศาสตร์ ขาเมา้ ท์ประจ�ำ ซอย ประชุม ACCSQ TMHS PWG ครั้งที่ 23 สมาคมผู้ผลิตยาสมุนไพรเข้าร่วมสัมมนาเชิงปฏิบัติการ เร่ือง “การปรับปรุงยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการภายใต้ ยุทธศาสตร์การมาตรฐานแห่งชาติ” จัดโดย สำ�นักงาน คณะกรรมการมาตรฐานแหง่ ชาติ ระหวา่ งวนั ที่ 27-29 เมษายน ทผ่ี ่านมา สมาคมผูผ้ ลติ ยาสมุนไพรเขา้ ร่วมการประชุม ACCSQ TMHS PWG : ASEAN Consultative Committee on Standards and Quality, Product Working Group on Traditional Medicines and Health ครงั้ ที่ 23 ณ กรุงกัวลาลมั เปอร์ ประเทศมาเลเซยี ระหวา่ งวันท่ี 1-5 มิถุนายน 2558 ยนื่ หนงั สือต่อประธานคณะอนุกรรมาธกิ ารปฏริ ปู การแพทย์แผนไทย สมาคมผู้ผลิตยาสมุนไพรและกลุ่มสมุนไพรในสภา ไม่ใช่แบบโบราณให้เป็นอำ�นาจหน้าที่ของสำ�นักงานคณะกรรมการ อตุ สาหกรรมแห่งประเทศไทย ยื่นหนังสอื ตอ่ พลเรอื เอก ชาญชัย อาหารและยา หรือ อย. พร้อมบังคับใช้กฎเกณฑ์ตามมาตรฐาน เจริญสุวรรณ ประธานคณะอนุกรรมาธิการปฏิรูปการแพทย์ จเี อม็ พี ใหเ้ กดิ ความชดั เจนและเหมาะสมกบั ผผู้ ลติ ยาสมนุ ไพร และ แผนไทย เพื่อเสนอแนวทางการปฏิรูประบบการแพทย์แผนไทย เปน็ การคมุ้ ครองภมู ปิ ญั ญาการแพทยแ์ ผนไทย ในการแก้ปัญหาเร่ืองการบังคับใช้พระราชบัญญัติยาผลักดัน รวมถงึ สนบั สนนุ ใหเ้ กดิ ความเทา่ เทยี มของผผู้ ลติ ยาสมนุ ไพร พระราชบัญญัติสมุนไพร และแยกการกำ�กับดูแลระหว่างยา ทั้งภาครัฐและเอกชน ให้อยู่ในหลักเกณฑ์และข้อบังคับเดียวกัน แผนโบราณออกจากยาแผนปัจจุบัน เพ่ือให้เกิดความเป็นอิสระ ทง้ั ในเรอ่ื งมาตรฐานการผลติ และการจดั จ�ำ หนา่ ย และยกเลกิ ประกาศ ในการพัฒนา เร่งรัดให้ปรับแก้เน้ือหาของพระราชบัญญัติยา ยาสามัญประจำ�บ้านแผนโบราณ พ.ศ. 2556 เพื่อให้เกิดความ ในประเด็นท่ขี ัดตอ่ อตุ สาหกรรมสมุนไพร เป็นธรรมต่อผู้บริโภคและผู้ประกอบการยาแผนโบราณ เนื่องจาก อีกทั้งเสนอให้ย้ายการพิจารณาการข้ึนทะเบียนตำ�รับยา ยาสามญั ประจ�ำ บา้ นแบบโบราณทอ่ี ยใู่ นทอ้ งตลาดไมเ่ คยถกู รอ้ งเรยี น ทมี่ วี ธิ กี ารผลติ แบบโบราณ 28 วธิ ี ใหเ้ ปน็ อ�ำ นาจของกรมพฒั นาการ จากผบู้ รโิ ภค แพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ส่วนการขึ้นทะเบียนยาที่ 4 Med.&Herb ปีที่ 2 ฉบบั ท่ี 5 เมษายน-มิถุนายน 2558

จัดประชุมวชิ าการ สทิ ธิบัตรยา Preparing for the new PIC/s GMP Annex 15 สมาคมไทยอุตสาหกรรมผลิตยาแผนปัจจุบัน จัด เน่ืองจาก PIC/s GMP Annex 15 ยังเป็นขอ้ บงั คบั ที่เป็น ประชุมวิชาการเร่ือง สิทธิบัตรยาและการวิจัยพัฒนา เร่ืองใหม่สำ�หรับผู้ประกอบการยาแผนปัจจุบัน ดังนั้น สมาคมไทย นวัตกรรมยาสามัญ เม่ือวันที่ 16-17 มิถุนายน โดยมี อุตสาหกรรมผลิตยาแผนปัจจุบัน จึงร่วมกับ ISPE THAILAND ดร.ภก.สุชาติ จองประเสริฐ หัวหน้างานพัฒนาวิชาการ จัดงานสมั มนาหัวขอ้ เรอ่ื ง Preparing for the new PIC/s GMP เพื่อนวัตกรรมยาสามัญ สำ�นักงานคณะกรรมการอาหาร Annex 15 โดยเชญิ Mr.Bikash Chatterjee, Project Executive, และยา เปน็ วทิ ยากร Phamatech associates มาให้ความรู้ความเข้าใจในประเด็น สำ�หรับวัตถุประสงค์ของงานสัมมนาคร้ังน้ี เพื่อให้ ดังกลา่ ว ระหวา่ งวนั ที่ 26-27 พฤษภาคม 2558 ทผ่ี า่ นมา โดยในงาน ความรกู้ บั ผปู้ ระกอบการผลติ ยาของไทยไดเ้ รยี นรแู้ ละเขา้ ใจ มผี ปู้ ระกอบการจากโรงงานผลติ ยาของประเทศ เขา้ รว่ มฟงั การบรรยาย ในเร่ืองทรัพย์สินทางปัญญาในสินค้ายาท่ีจะมีความเข้มข้น และอบรมเชิงปฏิบัติการร่วม 100 คน มากขน้ึ ในอนาคต เชิญร่วมงานมหกรรมการค้าและการลงทนุ หลานโจว ครงั้ ท่ี 21 สมาคมไทยอุตสาหกรรมผลิตยาแผนปัจจุบัน เชิญชวน ท้ังนี้ภายในงานมีนิทรรศการต่างๆ สมาชิกสมาคมฯ และผู้ประกอบการยาแผนปัจจุบัน เข้าร่วมงาน อาทิ Comprehensive Pavilion สำ�หรับ มหกรรมการคา้ และการลงทนุ หลานโจว ครง้ั ที่ 21 ระหวา่ งวนั ท่ี 6-11 แลกเปล่ียนความร่วมมือของผู้ประกอบการจาก กรกฎาคม 2558 ณ ศนู ยก์ ารประชมุ และแสดงสนิ คา้ นานาชาติ กานซู ประเทศต่างๆ Special Pavilion การแสดง ภายใต้แนวคิด “Opening, Exploration, Cooperation, นวัตกรรมสินค้าและอุตสาหกรรม ทางด้าน Development” และการพฒั นาเสน้ ทางสายไหมทางบก และการ พลังงาน วัสดุใหม่ เครื่องจักรกลและอุปกรณ์ สง่ เสรมิ การพฒั นาความส�ำ เรจ็ รว่ มกนั (Developing One Road อิเล็กทรอนิกส์ Silk Road and Gansu Local and One Belt, and Promoting Win-Win Cooperation) Pavilion การแสดงสินค้าท่ีมีความโดดเด่น ของนานาประเทศ รวมถึงกิจกรรมส่งเสริมการลงทุนทางธุรกิจ ตา่ งๆ เชน่ การจดั สัมมนาการเชือ่ มโยงทางธรุ กจิ ตามยทุ ธศาสตร์ “แนวเขตเศรษฐกิจตามเส้นทางสายไหม” และกิจกรรมการจับคู่ ทางธุรกิจ (Business Matching) เป็นต้น ผสู้ นใจสามารถสอบถามขอ้ มลู ไดท้ ่ี สมาคมไทยอตุ สาหกรรม ผลิตยาแผนปัจจุบัน โทรศัพท์ 02-863-5106, 02-866-1803 เว็บไซต์ www.tpma.or.th 5ปที ่ี 2 ฉบับท่ี 5 เมษายน-มถิ ุนายน 2558 Med.&Herb

เร่ืองจากปก เส้นทางพฒั นา สมุนไพรไทย สู่ความย่ังยนื กนับกว่าพันปีมาแล้วที่บรรพบุรุษไทย ได้คิดค้นภูมิปัญญาด้านการรักษาโรคด้วยสมุนไพร ซึ่งเป็นสารสกัดจากพืช สัตว์ และแร่ธาตุ ที่มีอยู่อย่างอุดมสมบูรณ์บนพื้นแผ่นดินที่เรียกว่า สุวรรณภูมิ… ระทงั่ เมอ่ื การแพทยส์ มยั ใหมไ่ ดเ้ ขา้ มามอี ทิ ธพิ ล การแพทย์ ท้ังน้ี เยอรมันถือเป็นประเทศที่มีการพัฒนายาสมุนไพรที่มี แผนไทยก็กลายเป็นภาพในอดีตท่ีค่อยๆ เลือนหายไป มาตรฐานสูงที่สุดของโลก และมีการใช้ยาสมุนไพรมากที่สุดในโลก จากสงั คมไทยกว่า 100 ปี เช่นกัน คิดเปน็ ร้อยละ 29 จากรอ้ ยละ 45 ของประเทศในทวีปยโุ รป แต่ในช่วง 20-30 ปีท่ีผ่านมา เน่ืองจากพบว่ายาเคมี ท้ังทวีป ขณะที่เยอรมันเป็นประเทศที่ส่งออกยาเคมีมากเป็นประเทศ สงั เคราะห์ แมจ้ ะมปี ระสิทธภิ าพแตก่ ็มีความเป็นพิษของสารเคมี และ หนงึ่ ของโลกกต็ าม กอ่ ใหเ้ กดิ ผลขา้ งเคยี งตามมา และนจ่ี งึ เปน็ เหตใุ หก้ ระแสสงั คมโลกตกี ลบั สำ�หรับประเทศไทย แม้ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม หนั มานยิ มผลติ ภณั ฑจ์ ากธรรมชาติ และมแี นวโนม้ ทจ่ี ะไดร้ บั ความนยิ ม แห่งชาติ ฉบบั ท่ี 6 (พ.ศ. 2530-2534) กล่าวถงึ นโยบายการพัฒนา มากขึน้ เร่ือยๆ พชื สมนุ ไพรเพอื่ เปน็ ยา แตก่ ย็ งั ไมม่ อี ะไรทเ่ี ปน็ รปู ธรรมเมอ่ื ดกู ารบรโิ ภค จากการคาดการณ์ขององค์การอนามัยโลก ต่อปริมาณ ยาในปี พ.ศ. 2552 มมี ูลคา่ กว่า 1.3 แสนลา้ นบาท มยี าสมนุ ไพร ความนิยมสมุนไพรในตลาดโลก ท่ีมีมูลค่าถึง 3,000 ล้านล้าน ในสัดส่วนเพียง 391 ล้านบาทเท่านั้น ที่เหลือเป็นยาแผนปัจจุบัน เหรยี ญสหรัฐฯ ในปี 2549 จะเพ่ิมขน้ึ เปน็ 5,000 ลา้ นล้านเหรียญ แม้ว่าจะมีการส่งเสริมการใช้โดยเข้าไปอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ สหรัฐฯ ในปี 2593 และประเทศที่สง่ ออกเป็นอนั ดับหน่งึ ของโลกคือ 71 รายการก็ตาม จีน มีมูลค่าประมาณ 1.59 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือคิดเป็น แม้ว่ายาสมุนไพรไทยนอกจากรักษาโรคท่ัวไปแล้ว ยังมี รอ้ ยละ 14.2 อันดับสอง อนิ เดีย มูลค่า 1.30 พันล้านเหรยี ญสหรฐั ฯ สรรพคณุ รกั ษากลมุ่ โรคเรอ้ื รงั หรอื โรค NCDs (Non-Communicable คดิ เปน็ รอ้ ยละ 11.6 และอนั ดบั สามคอื เยอรมนั มลู คา่ 766 ลา้ นเหรยี ญ diseases) คอื โรคซง่ึ ไมไ่ ดเ้ กดิ จากการตดิ เชอ้ื โรค อาทิ ความดนั เลอื ด สหรฐั ฯ คิดเปน็ รอ้ ยละ 6.9 โรคหัวใจ เบาหวาน มะเร็ง ฯลฯ ซึ่งเป็นโรคที่มีอัตราแนวโนม้ สูงข้ึน 6 Med.&Herb ปีที่ 2 ฉบับที่ 5 เมษายน-มิถนุ ายน 2558

The World Bank estimated global trade in Medicinal and Aromatic ปรบั ท้ังระบบ เช่ือมโยงทกุ ภาคสว่ น Plants (MAPs) and their products at US$ 5 trillion by 2050 AD. ท่ีเก่ียวข้อง Global herbal maket is around $ 70.5 billion with an average annual growth of 10-20% p.a. บ่อยคร้ังที่ผู้ประกอบการยาสมุนไพรมักจะพาดพิงว่า สำ�นักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือ อย. คือ อุปสรรค Eropean Union 45% $ 32 billion ในการพัฒนายาสมุนไพรไทยในการทำ�ให้ขั้นตอนการขออนุญาต Rest of Europe 4% $ 2.8 billion ข้ึนทะเบียนยาล่าช้า และมีหลักเกณฑ์การขึ้นทะเบียนตำ�รับยา Asia 19% $ 12.2 billion พัฒนาจากสมุนไพรที่เข้มงวด โดยเฉพาะการแสดงระดับการแสดง North America 10% $ 32 billion สรรพคุณท่ีจะต้องอ้างอิงข้อมูลทางวิทยาศาสตร์แต่ละระดับ ซ่ึง Others 7% $ 4.6 billion (2007) แบง่ เปน็ 3 ระดบั ตามการพจิ ารณาจ�ำ แนกจากความอนั ตรายของโรค หรอื อาการเจ็บปว่ ย และผลกระทบตอ่ ผู้บรโิ ภค จนก่อใหเ้ กิดความสญู เสีย Others, 8% ทางดา้ นตลาดของผปู้ ระกอบการ Rest Eu., 4% ท้ังน้ี การอ้างอิงข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ จำ�เป็นต้องอาศัย เครื่องมือและเทคโนโลยีที่ทันสมัยซึ่งมีค่าใช้จ่ายท่ีสูงเพ่ือพิสูจน์ใน N. A1m1%erica, เรือ่ งประสิทธิภาพ คณุ ภาพและความปลอดภยั ขณะทีผ่ ู้ประกอบการ ยาสมุนไพรกว่าร้อยละ 80 ล้วนเป็นผู้ประกอบการขนาดกลางและ EU, 45% ขนาดเล็กทีม่ เี งินทุนไม่มาก อยา่ งไรกต็ าม ทางดา้ น อย. ใหเ้่ หตผุ ลวา่ เนอื่ งจากต�ำ รบั ยา Japan, 16% พัฒนาจากสมุนไพรเป็นยาที่ไม่เคยกินมาก่อน เพราะไม่อยู่ในข่าย ยาแผนโบราณทไี่ ดพ้ สิ จู นแ์ ลว้ ถงึ เรอ่ื งประสทิ ธภิ าพ คุณภาพและความ Asia, 19% ปลอดภัย จึงต้องมีการทดลองพิสูจน์ตามหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ เพ่อื ให้มั่นใจว่าปลอดภัยต่อประชาชนผบู้ ริโภคโดยแท้จรงิ ตลาดยาสมุนไพรในยุโรป 2006 ภก.วินิต อัศวกิจวิรี รักษาการ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านความ ปลอดภัยและประสิทธิผลของผลิตภัณฑ์ด้านสาธารณสุข สำ�นักงาน Poland Russia คณะกรรมการอาหารและยา ใหค้ วามเห็นว่า อย. เป็นเพยี งกลไกหน่ึง 6% 8% อยูท่ ี่ปลายทางคือ การขึน้ ทะเบยี นเท่านั้น แต่หากตอ้ งการการพัฒนา ยาสมุนไพรไทยสู่ความยั่งยืน จำ�เป็นต้องมีนโยบายในภาพรวมมีการ UK Italy กำ�หนดยุทธศาสตร์พร้อมกับการขับเคล่ือนท้ังองคาพยพตั้งแต่ต้นนำ้� 6% 12% ถงึ ปลายน�้ำ และดงึ ผมู้ สี ว่ นเกย่ี วขอ้ งทกุ ภาคเี ครอื ขา่ ยมารว่ มขบั เคลอ่ื น ไมเ่ ฉพาะสว่ นของภาครฐั Spain France เรม่ิ ตัง้ แตว่ ตั ถุดิบที่ยังมไี มเ่ พยี งพอตอ่ ความต้องการ ฉะนัน้ 3% 20% จ�ำ เปน็ ตอ้ งมแี ผนพฒั นาตงั้ แตก่ ารสง่ เสรมิ การปลกู การเกบ็ เกย่ี วอยา่ ง Others ได้มาตรฐาน Good Agricultural Practice (GAP) โดยควรมี 16% การกำ�หนดจำ�นวนพืชสมุนไพรท่ีจะส่งเสริมให้มีการปลูกที่จะเป็นพืช สมุนไพรหลักในการส่งออก และเพียงพอในประเทศ ลดการพ่ึงพา Source IMS Health (2007) Germany และสง่ เสรมิ อาชีพให้เปน็ ทางเลอื กแก่เกษตรกรไทย 29% การรวบรวมหน่วยงานที่ให้การสนับสนุนด้านการวิจัยและ พฒั นา (Research&Development) เชน่ กระทรวงวทิ ยาศาสตร์ Total: 4.098 x 106 € และเทคโนโลยี กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ งานด้านการตลาด การสง่ ออก กระทรวงพาณชิ ย์ ดา้ นเงนิ ทนุ แกเ่ อสเอม็ อี เปน็ ตน้ ส�ำ หรบั และจากท่ปี ระชมุ World Economic Forum ทเี่ มืองดาวอส เดอื น ใหก้ ารสนับสนุนแกผ่ ูป้ ระกอบการ กมุ ภาพนั ธท์ ผี่ า่ นมา มกี ารประมาณการวา่ ในปี ค.ศ. 2050 ประชากรกวา่ ครง่ึ หนง่ึ คอื 4,600 ลา้ นคนจะปว่ ยดว้ ยโรค NCD อยา่ งนอ้ ยคนละหนง่ึ โรค น่ันหมายความว่ากลุ่มยารักษาโรค NCD จะมีมูลค่าที่เพ่ิมมากขึ้น อยา่ งต่อเนือ่ ง ยาสมุนไพรท่ีสามารถพัฒนาสำ�หรับรักษากลุ่มโรค NCD ในประเทศไทยอยู่มากมายเช่นกัน แต่กลับมีสมุนไพรเพียงไม่ก่ีชนิด เท่าน้ันทเ่ี ปน็ ทรี่ จู้ กั เชน่ ขมิ้นชนั รกั ษาอาการระบบทางเดนิ อาหาร ไพล บรรเทาอาการปวดเมื่อย ลดบวม ฟกช้ำ� และฟ้าทลายโจร รักษาอาการระบบทางเดินหายใจ เท่าน้ัน ซึ่งเป็นการเสียโอกาส ท้ังการสร้างมูลค่าการส่งออก การลดการนำ�เข้ายาสังเคราะห์ และการสรา้ งระบบการแพทย์แผนไทยใหเ้ ข้มแข็งและย่ังยืน 7ปที ่ี 2 ฉบับท่ี 5 เมษายน-มถิ นุ ายน 2558 Med.&Herb

ทกุ ภาคสว่ นอยา่ งเชอื่ มโยงชว่ ยกนั ตงั้ แตฝ่ า่ ยวจิ ยั ทไ่ี ดร้ บั การสนบั สนนุ จากรฐั ผา่ นสถาบนั การศกึ ษา สถานใหบ้ รกิ ารดา้ นสาธารณสขุ สนบั สนนุ ในด้านคลินิค อย. จีน ในเรื่องการขึ้นทะเบียนและผู้ประกอบการ ในด้านการตลาด” ภก.วินติ กลา่ ว เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความยดื หยนุ่ และมกี ลไกทเี่ ปน็ อสิ ระ ผทู้ รงคณุ วฒุ ฯิ เสนอให้มีการจัดต้ังหน่วยงานหรือสถาบันที่จะเป็นตัวหลักในการ ดำ�เนินนโยบายจากรัฐบาล เพ่ือทุกภาคส่วนให้เดินไปในทิศทาง เดียวกนั อย่างบูรณาการ “วนั นตี้ อ้ งหาคนทเี่ กย่ี วขอ้ งมานงั่ ดู ทง้ั ปญั หากฎระเบยี บตา่ งๆ ความพรอ้ มผปู้ ระกอบการ การผลติ วตั ถดุ บิ ซง่ึ ทกุ วนั นกี้ วา่ รอ้ ยละ 80 ไปเอาจากป่าซ่ึงใกล้จะหมดป่าอยู่แล้ว ฉะน้ันต้องเร่งดำ�เนินการ ยกระดบั เป็นวาระแหง่ ชาต”ิ ภก.วนิ ติ อศั วกิจวริ ี สมุนไพรไทย : สรา้ งระบบความมั่นคง สุขภาพคนไทย “จีนสามารถพัฒนายาสมุนไพรในรูปแบบยาฉีด นอกจากปัญหาขาดการบูรณาการ อันเป็นปัญหาคลาสสิก ซึ่งสามารถจำ�หน่ายได้ถึง 14 ล้านหลอดต่อปี ของประเทศไทย รศ.ดร.ภก.สรุ พจน์ วงศ์ใหญ่ ผูเ้ ช่ียวชาญสมุนไพร ทั้งนี้ด้วยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนอย่างเชื่อมโยง ของสหประชาชาติ ไดก้ ลา่ วถงึ ปญั หาทสี่ มนุ ไพรไทยไปไมถ่ งึ ฝง่ั ไดอ้ ยา่ ง ช่วยกัน ตั้งแต่ฝ่ายวิจัยที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐ นา่ สนใจว่า ผ่านสถาบันการศึกษา สถานให้บริการด้านสาธารณสุข “เราตอ้ งก�ำ จัดจุดออ่ น คอื ขาดการบรู ณาการและอ่อนด้อย สนับสนุนในด้านคลินิค อย. จีน ในเรื่องการขึ้นทะเบียน ด้านเทคโนโลยีและวิชาการรวมถึงกฎเกณฑ์ระเบียบต่างๆ ฉะนั้น หากจะแก้ต้องปรับท้ังระบบทั้งโครงสร้าง ซึ่งต้องเร่งดำ�เนินการ ”และผู้ประกอบการในด้านการตลาด โดยด่วนเพราะกระแสของโลกหันกลับไปนิยมยาสมุนไพรมากขึ้น ตามลำ�ดบั ” จากกรณีการพัฒนายาสมุนไพรของจีนท่ีสามารถก้าวหน้า รศ.ดร.ภก.สุรพจน์ มีข้อเสนอว่า หากจะสร้างความม่ันคง และเทียบเท่ากับการรักษาด้วยยาแผนปัจจุบัน ด้วยมีนโยบาย ระบบสุขภาพของชาติด้วยภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย และเพ่ิม ในสมยั ประธานาธบิ ดเี ตง้ิ เสยี่ วผงิ ทใ่ี หม้ กี ารพฒั นาการแพทยแ์ ผนจนี มูลค่าการส่งออกยาสมุนไพรไทยตามความต้องการของตลาดโลกใน ควบคกู่ บั การแพทยแ์ ผนปจั จบุ นั มกี ารเปดิ ใหบ้ รกิ ารโรงพยาบาลแพทย์ ขณะน้ี จำ�เป็นต้องมีการปฏิรูปทั้งระบบและจัดทำ�เป็นวาระแห่งชาติ แผนจีนโดยเฉพาะจนประชาชนให้ความนิยมไม่ต่างจากแพทย์ มุง่ แกป้ มใน 3 ด้านดว้ ยกันคอื แผนปัจจุบัน เป็นผลให้จีนสามารถพัฒนายาสมุนไพรในรูปแบบ 1. สร้างระบบการดูแลสุขภาพด้วยการแพทย์แผนไทย ท่ที ันสมัย และสามารถสง่ ออกยาสมนุ ไพรเป็นอนั ดับหน่ึงของโลก (Innovative Thai Traditional Medicine Care) การกระต้นุ ให้ “จีนสามารถพัฒนายาสมุนไพรในรูปแบบยาฉดี ซ่งึ สามารถ เกดิ ความตอ้ งการ (demand) การบรกิ ารแพทยแ์ ผนไทยในระบบการ จำ�หน่ายได้ถึง 14 ล้านหลอดต่อปี ทั้งน้ีด้วยความร่วมมือจาก ใหบ้ รกิ ารสาธารณสขุ ในสถานบรกิ ารของรฐั ทว่ั ประเทศ ตง้ั แตก่ ารรกั ษา โดยเฉพาะกลมุ่ โรคเรอื้ รงั การสง่ เสรมิ และฟน้ื ฟสู ขุ ภาพ การปรบั สมดลุ ของวิถีชีวิตเพ่ือการมีสุขภาพท่ีดี การพัฒนาการแพทย์แผนไทยให้ นา่ เชอ่ื ถอื ดว้ ยการพสิ จู นต์ ามหลกั วทิ ยาศาสตร์ การพฒั นาฐานขอ้ มลู ใหไ้ ดม้ าตรฐาน และการเพ่ิมรายการตำ�รับยาสมุนไพรในบัญชียาหลกั แห่งชาติ “การแพทย์แผนไทย ไม่ได้มีเฉพาะแค่การรักษาเท่านั้น แต่ครอบคลุมไปถึงเร่ืองอาหารและการใช้ชีวิตในทุกด้าน ซ่ึงตรงกับ แนวคิดเรอื่ งการสรา้ งเสริมดีกวา่ การซอ่ มแซม แต่การใหผ้ ู้ใชย้ ามั่นใจ 8 Med.&Herb ปีที่ 2 ฉบับท่ี 5 เมษายน-มถิ ุนายน 2558

รศ.ดร.ภก.สุรพจน์ วงศใ์ หญ่ ผู้ปลูก ผู้ผลิต และผู้ใช้ยา จัดทำ�มาตรฐานสมุนไพรแต่ละชนิด ท่ีเป็นส่วนประกอบในตำ�รับยาในรูป Monograph ท่ีใช้ตามเกณฑ์ “การแพทย์แผนไทย ไม่ได้มีเฉพาะแค่การรักษาเท่านั้น มาตรฐานสากล เชน่ European Pharmacopoeia เพ่มิ ลงไปใน รายการตำ�รายาแห่งชาติ รวมถงึ การพัฒนายาสมนุ ไพรส�ำ หรบั AEC แต่ครอบคลุมไปถึงเร่ืองอาหารและการใช้ชีวิตในทุกด้าน และตลาดโลก และการสร้างศูนย์ฝึกอบรมด้านการควบคุมคุณภาพ ซึ่งตรงกับแนวคิดเร่ืองการสร้างเสริมดีกว่าการซ่อมแซม ยาสมนุ ไพรสำ�หรับอตุ สาหกรรมขนาดกลางและขนาดย่อมใน AEC แต่การให้ผู้ใช้ยามั่นใจในสรรพคุณและความปลอดภัย “เราสามารถทำ�วิจัยและพัฒนายาสมุนไพรท่ีมีศักยภาพสูง จากต�ำ รา “แพทยศ์ าสตรส์ งเคราะห”์ ซง่ึ เปน็ ต�ำ ราทลี่ น้ เกลา้ รชั กาลที่ 5 จำ�เป็นต้องมีการพิสูจน์คุณภาพ ประสิทธิภาพ ทรงมพี ระราชด�ำ รสั ใหเ้ กบ็ รวบรวมไวก้ วา่ 1,200 ต�ำ รบั เมอ่ื ปี พ.ศ. 2416 และความปลอดภัย ด้วยหลักการทางวิทยาศาสตร์ และ “ต�ำ รายาวดั โพธ”์ิ ซ่ึงพระบาทสมเดจ็ พระน่งั เกลา้ เจา้ อยู่หัวทรง พระกรุณาโปรดเกลา้ ใหจ้ ารกึ ไวเ้ มอื่ ปี พ.ศ. 2375” ”ให้เป็นที่ประจักษ์ด้วย 3. สร้างนวัตกรรมระบบการศึกษาการแพทย์แผนไทย (Innovative Traditional Medicine Education System) ในสรรพคุณและความปลอดภัย จำ�เป็นต้องมีการพิสูจน์คุณภาพ เปน็ งานในสว่ นการพฒั นาและปรบั ปรงุ ระบบการศกึ ษาทง้ั ระบบตงั้ แต่ ประสิทธิภาพ และความปลอดภัย ด้วยหลักการทางวิทยาศาสตร์ การผลติ บณั ฑติ และมหาบณั ฑติ ทมี่ คี วามรคู้ วามสามารถสงู ในการดแู ล ใหเ้ ปน็ ทปี่ ระจกั ษ์ด้วย” ผปู้ ว่ ยดว้ ยการแพทยแ์ ผนไทยขน้ั สงู อยา่ งเปน็ มาตรฐานเดยี วกนั รวมถงึ 2. การสร้างนวัตกรรมยาสมุนไพรไทยท่ีมีคุณภาพ การฟื้นฟูการแพทย์แผนไทยขั้นสูงของประเทศ และอนุรักษ์สายพันธ์ุ (Innovative Thai Traditional Medicine Care) เป็น ต้นยาไทยดว้ ยเทคโนโลยแี ละการสร้างเขตกรรมสมุนไพร แนวทางการสร้างคุณภาพด้วยนวัตกรรมในแนวเศรษฐกิจสร้างสรรค์ “การจะส่งเสริมให้เกิดความต้องการใช้ยาสมุนไพรไทยต้อง เพื่อสร้างมูลค่าเพ่ิมและการยอมรับในระดับสากล แบ่งเป็น ปรับทั้งระบบ ภายใต้ความร่วมมือกับผู้มีส่วนเก่ียวข้องทุกฝ่ายท้ังรัฐ การวิจัยและพัฒนายาสมุนไพรเพ่ือความมั่นคงระบบยาของชาติ เอกชน ประชาสงั คม ยาสมุนไพรไทยจึงสามารถพัฒนาสูค่ วามยัง่ ยืน ซึ่งจำ�เป็นต้องพัฒนาอย่างครบวงจรต้ังแต่ต้นนำ้� คือ วัตถุดิบจาก และสามารถสง่ ออกแข่งขนั ในระดบั สากลได”้ ทา่ มกลางทส่ี ถานการณค์ วามนยิ มสมนุ ไพรก�ำ ลงั ใกลส้ กุ งอม หากยังน่งิ เฉยเสียก็อาจจะเข้าในส�ำ นวนทวี่ า่ “กว่าถ่วั จะสุกงากไ็ หม”้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี 5 ทรงเคยมีพระราชหตั ถเลขาเกีย่ วกับยาสมุนไพรไทยไวว้ า่ “อนุญาต แตข่ อเตือน วา่ หมอฝร่ังนนั้ ดจี รงิ แตจ่ ะควรให้ยาไทยอย่หู ฤาไม่ หมอไทยจะควรไม่ให้มตี อ่ ไป ภายน่าหฤาควรจะมีไว้ บา้ ง ถา้ วา่ สว่ นตัวฉนั เอง ยังสมคั กินยาไทย แล ยังวางไว้หฤาอนุ่ ใจในหมอไทยมาก ถา้ หมอไทยจะรกั ษาอยา่ งฝรัง่ หมด ดูเยือกเยน เหมือนเหนอืน่ ไมเ่ หนพร (ะ) เหนสงฆเลยเหมอื นกัน แตต่ วั ฉนั กอ็ ายมุ ากแลว้ เหนจะอยไู่ มไ่ ดจ้ นหมอไทยหมดดอก คนภายนา่ จะพอใจอยา่ งฝร่งั ท่ัวกนั ไป จะไม่เดอื ดรอ้ น เช่นฉนั ดอกกร (ะ) มัง เปน แตต่ อ้ งเตอื นดู ตามหวั เก่าๆ ทีห่ น่งึ เท่านัน้ ” 9ปที ่ี 2 ฉบบั ที่ 5 เมษายน-มิถนุ ายน 2558 Med.&Herb

สัมภาษณพ์ ิเศษ สู่ เ ป้ า ห ม า ย บ ริ ษั ท ม ห า ช น ที่ เ น้ น ค ว า ม รู้ ท รั พ ย์ สิ น ท า ง ปั ญ ญ า สิ่งสำ�คัญที่ทำ�ให้ CDIP หรือ Conceptual Development Intellectual Properties รุดหน้าไปอย่างรวดเร็ว เพราะการให้ความ สำ�คัญกับการรักษาองค์ความรู้มรดกทางปัญญาของสมุนไพรไทยให้ก้าวไกล กระทั่งประสบความสำ�เร็จในฐานะผู้นำ�ด้านวิจัยและ พัฒนาผลิตภัณฑ์ยาสมุนไพร อาหารเสริมและเคร่ืองสำ�อาง พัฒนาสูตร ให้คำ�ปรึกษา จนเป็นที่ยอมรับในระดับนานาประเทศ อะไรทท่ี �ำ ให้ ซดี ไี อพี กา้ วมาอยรู่ ะดบั แนวหนา้ ดร.สทิ ธชิ ยั นวัตกรรมการผลิตยาแผนปัจจุบัน สามารถผลิตยาแผนโบราณ แดงประเสรฐิ Chief Innovation Officer & Co-Founder บรษิ ัท ทนั สมยั เขา้ ถงึ รปู แบบความตอ้ งการของผบู้ รโิ ภคท�ำ ใหย้ าแผนโบราณ ซีดีไอพี (ประเทศไทย) จำ�กัด เล่าว่า ซีดีไอพี ก่อต้ังในปี 2552 มี Sense of emotional” เป็นเครอื ข่ายของ Cox Laboratories และ JSP Pharmaceutical จากแนวคดิ ทเ่ี หน็ วา่ ตลาดสมนุ ไพรหรอื ยาแผนโบราณในประเทศไทย กลไกสู่ความส�ำ เร็จ มแี นวโนม้ ศกั ยภาพทเ่ี ตบิ โตไดอ้ กี มาก คนไทยนยิ มหนั มารบั ประทาน อาหารเสรมิ และใชย้ าสมนุ ไพรแทนยาแผนปจั จบุ นั แม้จะยังไม่มีส่วนแบ่งการตลาดเทียบเท่ารายใหญ่อย่าง อกี ทง้ั ส�ำ นกั งานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และ จีน อินเดีย แต่ด้วยระบบบริหารจัดการที่ทำ�อย่างต่อเนื่องเชื่อว่า รัฐบาลมงี บประมาณสนบั สนุนการจัดซอ้ื จดั จ้างสมุนไพรตามบญั ชี ธรุ กจิ จะเติบโตได้ดีจากกลไก 3 ประการคือ ยาหลกั ทส่ี งู ขน้ึ เรอ่ื ยๆ ไมเ่ พยี งแตผ่ ปู้ ระกอบการคนไทยผปู้ ระกอบการ 1. การพัฒนามาตรฐานกระบวนการผลติ ให้เป็นทยี่ อมรับ ต่างประเทศก็สนใจเข้าสู่ตลาดยาสมุนไพรในอาเซียนโดยให้ไทย ของสากล เปน็ จดุ ศนู ยก์ ลาง 2. การวิจัยและพัฒนาให้ได้ผลิตภัณฑ์ใหม่ ท่ีมีคุณภาพ “จากประสบการณ์ของ COX Laboratories และ JSP เปน็ ทีย่ อมรับของตลาด ผลิตอาหารเสริม ยาแผนโบราณ และกลุม่ เครอื่ งสำ�อาง ทำ�ให้เรามี 3. เปดิ ใจร่วมมือกบั อย. ผมู้ หี นา้ ท่คี ้มุ ครองผ้บู รโิ ภคและ ความพรอ้ มดา้ นการศกึ ษาวจิ ัยและพฒั นาทม่ี ศี กั ยภาพสงู ทดั เทยี ม ควบคุมมาตรฐาน 10 Med.&Herb ปีท่ี 2 ฉบับท่ี 5 เมษายน-มถิ นุ ายน 2558

เปา้ หมายธรุ กจิ 3. ฝากให้รัฐบาลสนับสนุนเรื่องเจ้าของทะเบียนยา ให้ เจ้าของทะเบียนยาสามารถย้ายไปผลิตจากโรงงานที่ได้มาตรฐาน ดร.สิทธิชัย กล่าวว่า กำ�ลังเตรียมนำ�บริษัท Conceptual ขนาดใหญ่ได้ เป็นการบริหารระบบ Value chain Development Intellectual Properties จำ�กัด (CDIP) เข้า ตลาดหลักทรัพย์ในอีก 3 ปีข้างหน้า โดยตั้งเป้า 2 ดิจิตทุกปี มนั่ ใจแนวโนม้ ดเี พราะสมนุ ไพรไทยมคี ณุ ภาพสงู ยงิ่ มีนวัตกรรมการเติบโตยงิ่ สูง เปน็ บรษิ ัทวจิ ัยและพัฒนารายเดียว ของประเทศท่ีมียาสมุนไพร อาหารเสริม เครื่องสำ�อาง ซ่ึงได้รับ เป็นเรื่องที่น่ายินดีท่ีผู้ประกอบการไทยส่วนใหญ่ผลิตยา ความร่วมมือจากสำ�นักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ดว้ ยจรรยาบรรณและอดุ มการณท์ ด่ี ี ด�ำ เนนิ ธรุ กจิ ใหค้ วามชว่ ยเหลอื แห่งชาติ (สวทช.) พร้อมที่จะเตรียมแข่งขันในตลาดโลกและเป็น ซึ่งกันและกนั ทั้งองค์ความรู้ เทคโนโลยี และการผลกั ดนั กฎหมาย บรษิ ทั มหาชนทม่ี งุ่ เนน้ ความรทู้ รพั ยส์ นิ ทางปญั ญาในการสรา้ งมลู คา่ ผผู้ ลติ ยาสมนุ ไพรตอ้ งผลติ ยาทไี่ ดม้ าตรฐาน ปราศจากสารปนเปอ้ื น ไม่เน้นปริมาณการผลิต แต่ใช้องค์ความรู้ในการสร้างรายได้และ และสเตียรอยด์ ให้เกิดความเชื่อมั่นในคุณภาพยาไทย ให้คนไทย สร้างผลตอบแทน มุ่งเนน้ สรา้ งเศรษฐกิจฐานความรู้ รักยาไทย เพราะสมุนไพรไทยมีความมั่นคงทางยาปลูกในประเทศ ไม่ตอ้ งน�ำ เข้า รกั ษาโรคได้จรงิ สามารถทดแทนยาแผนปัจจุบนั ได้ ตลาดอาเซียนแนวโน้มดี ประเทศไทยขน้ึ ชอ่ื วา่ เปน็ แผน่ ดนิ ทม่ี คี วามหลากหลาย ทางชวี ภาพ พชื พรรณธญั ญาหารลว้ นเปน็ ตวั ยาทม่ี กี ารคดิ คน้ สว่ นตลาดอาเซยี นไดม้ กี ารรว่ มลงทนุ กบั บรษิ ทั โคคนั โดะ มาแลว้ ตงั้ แตบ่ รรพบรุ ษุ เหลอื เพยี งชนรนุ่ หลงั จะน�ำ มาตอ่ ยอด จำ�กดั ผดู้ �ำ เนนิ ธรุ กิจบริษทั ยามานานกวา่ 130 ปี และมีขนาดใหญ่ ด้วยเทคโนโลยีที่เหมาะสม ยาสมุนไพรไทยก็จะสามารถ เป็นอันดับ 3 ของญี่ปุ่น ทำ�การผลิตสมุนไพรไทยที่อ้างอิงบัญชียา ทดั เทยี มนานาประเทศได้อยา่ งแน่นอน หลกั ของชาตแิ ละกำ�ลังอยรู่ ะหว่างการขึน้ ทะเบยี น อย. จำ�นวน 12 ทะเบยี นยากลุม่ พ้ืนฐาน อาทิ ยาสมนุ ไพรบ�ำ รุงรา่ งกาย แก้ทอ้ งเสีย กลมุ่ ธรุ กิจ แกห้ วดั แกเ้ จบ็ คอ ฯลฯ โดยวจิ ยั และพฒั นารว่ มกนั ใชเ้ ทคโนโลยขี อง ญี่ปุ่นผสานกับองค์ความรู้แพทย์แผนไทย ลักษณะทำ�เป็นแบรนด์ 1. หา้ งหนุ้ สว่ นจ�ำ กดั โรงงานเภสชั อตุ สาหกรรมคอ็ กช์ผลติ ยาแผนปจั จบุ นั ญ่ีปนุ่ จำ�หน่ายในไทยและกระจายสอู่ าเซยี น จ�ำ หนา่ ยในและต่างประเทศ นอกจากน้ี ทางสิงคโปร์สนใจที่จะนำ�สมุนไพรไทยไป จำ�หน่ายยังประเทศอื่นๆ โดยรอพิจารณากติกาว่าตัว Asean 2. บรษิ ทั โรงงานเภสชั อตุ สาหกรรม เจเอสพี (ประเทศไทย) จ�ำ กดั รบั จา้ ง Harmonized (การปรับประสานกฎระเบียบเครื่องสำ�อางของ ผลิตยาสมนุ ไพร 30% อาหารเสรมิ และเคร่ืองสำ�อาง 70% ประเทศอาเซยี น 10 ประเทศ) มกี ารสรปุ  Traditional Medicines and Health Supplements (TMHS) อยา่ งไร ซง่ึ หากมคี วามชดั เจนจะยงิ่ 3. บริษทั ซดี ไี อพี (ประเทศไทย) จำ�กัด ให้บรกิ ารแบบครบวงจรส�ำ หรบั เป็นโอกาสของยาสมุนไพรไทยมากข้ึน อย่างไรก็ตาม เพื่อให้การ ผลติ ภณั ฑเ์ พอ่ื สขุ ภาพดา้ นการวจิ ยั และพฒั นาสตู ร โดยสนบั สนนุ การ พฒั นายาสมนุ ไพรไทยแขง่ ขนั ในระดบั สากลได้ จงึ จ�ำ เปน็ ตอ้ งอาศยั วจิ ยั และพฒั นาส�ำ หรบั ยาแผนปจั จบุ นั เสรมิ อาหาร เครอ่ื งส�ำ อาง และ การสนับสนุนจากภาครฐั โดยเฉพาะ ยาสมุนไพร บรกิ ารใหค้ ำ�ปรึกษาวเิ คราะหป์ ระกนั คณุ ภาพและการข้ึน 1. รฐั ตอ้ งมขี อ้ ก�ำ หนด (Regulation) ทช่ี ดั เจน มรี ะยะเวลา ทะเบียนยา การขึ้นทะเบียนยาท่ีรวดเร็วเพ่ือให้สามารถส่งออกไปจำ�หน่าย ตา่ งประเทศไดเ้ รว็ ขณะนผ้ี ปู้ ระกอบการรายใหญๆ่ ตา่ งสนใจพฒั นา ลูกค้า ยาสมนุ ไพรไทยใหก้ ้าวหน้าอย่างต่อเน่อื ง 2. สร้างแหล่งวัตถุดิบท่ีได้มาตรฐาน GMP (Good Fascino/Boots/Watsons/7-11/Beauty Buffet/ศรีไทยซูเปอร์แวร์/ Manufacturing Practice) ซ่งึ ประเทศไทยมโี รงงานมาตรฐานเพียง ทวี ไี ดเรค็ /ผปู้ ระกอบการรายเลก็ ทจ่ี �ำ หนา่ ยอาหารเสรมิ เครอ่ื งส�ำ อาง ฯลฯ 20 กวา่ แหง่ และในขณะเดยี วกนั แหลง่ วตั ถดุ บิ กลบั ไมไ่ ดม้ าตรฐาน GMP หากจะน�ำ ไปสรู่ ะบบมาตรฐาน GMP PIC/s (Pharmaceutical Inspection Co-operation Scheme) คดิ วา่ รอ้ ยละ 80 ยงั ไมส่ ามารถ ทำ�ได้ขณะน้ี เพราะส่วนมากเป็นผู้ประกอบการรายเล็ก ต้องใช้งบ ประมาณสงู มาก หากผลติ ตามมาตรฐานใหมจ่ ะส่งผลใหต้ ้นทนุ ยา สูงไม่สามารถแข่งขันดา้ นราคาได้ ปีที่ 2 ฉบับที่ 5 เมษายน-มถิ นุ ายน 2558 Med.&Herb 11

Med.&Herb World เสาวรส มติ ราปยิ านรุ กั ษ์ เรยี บเรยี ง ยาสมุนไพรของคนรุ่นใหม่ ปัจจุบันผลิตภัณฑ์ยาสมุนไพรได้รับความนิยมจากผู้บริโภคมากข้ึนเร่ือยๆ ด้วยเหตุผลท่ีมีผลข้างเคียงและอันตราย นอ้ ยกวา่ ยาแผนปจั จบุ นั ทที่ �ำ จากการสงั เคราะหส์ ารเคมี อกี ทงั้ ราคากไ็ มแ่ พง ท�ำ ใหบ้ รษิ ทั ดา้ นเภสชั กรรมในประเทศ ตา่ งๆ ทวั่ โลกหนั มาใหค้ วามสนใจศกึ ษาและวจิ ยั พชื สมนุ ไพรเพอ่ื ผลติ เปน็ ยารกั ษาโรคและอาหารเสรมิ สขุ ภาพกนั มากขน้ึ ขณะเดยี วกันมกี ารปรบั ปรุงรูปลกั ษณ์ของยาสมุนไพรให้ทนั สมัยเพื่อตอบสนองความตอ้ งการของคนรนุ่ ใหม่ หลายทศวรรษทผ่ี า่ นมาประเทศจนี ซง่ึ โบราณใหเ้ ปน็ ยาจนี รปู แบบใหม่ ดว้ ยการวจิ ยั เขา้ เปน็ ยาในโครงการประกนั สขุ ภาพ รวมทง้ั เป็นผ้ผู ลิตและส่งออกผลิตภัณฑ์ยาสมุนไพร สารสกดั จากสมุนไพรจีนแบบเชงิ เดย่ี ว โดย สามารถสง่ ออกไปขายยังตา่ งประเทศ อนั ดบั หนงึ่ ของโลกไดพ้ ฒั นาและปรบั เปลยี่ น นำ�ยาสมุนไพรจีนโบราณท่ีผ่านกระบวนการ นอกจากนี้ จนี ยังได้สกดั ตวั ยาส�ำ คญั การผลิตยาสมนุ ไพรมาอยา่ งตอ่ เน่อื ง แปรสภาพตามตำ�รับแพทย์แผนจีนโบราณ จากสมุนไพรมาผลิตเป็นยาฉีดในการรักษา จากยาจนี แผนโบราณทต่ี อ้ งตม้ สง่ กลน่ิ มาเป็นวัตถุดิบ และนำ�ไปผ่านกระบวนการ โรคต่างๆ เช่น พิวราริน (puerarin) ซ่งึ ไมพ่ งึ ประสงคต์ ลบอบอวล และมรี สขมฝาดเฝอ่ื น เทคนิคด้านยาแบบปัจจุบันสกัดออกมาเป็น สกัดจากสมุนไพรท่ีมีชื่อว่ากวาวเครือจีน ยากต่อการกลืนกิน อีกทั้งสรรพคุณท่ีได้ก็ ผงเล็กๆ (Granules) แล้วนำ�มาบรรจุ (puerariae lobata) หรอื ท่ีรู้จักกนั ท่วั ไป ไม่คงที่ เป็นเหตุให้การบริโภคยาเกิดความ เป็นขวดหรือซอง ยาผงสมุนไพรจีนพร้อม ว่า kudzu ใช้รักษาโรคหลอดเลือดหัวใจ ไม่สะดวก แต่เมื่อมีการวิจัยค้นคว้าในห้อง ปรุงจะมีส่วนผสม ฤทธิ์ยา และสรรพคุณ และอาการปวดเค้นหัวใจ หรือยาฉีดหวงฉี ทดลองและการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่  ยา ในการรักษาโรคเหมือนกับสมุนไพรดั้งเดิม (Huangqi injection) ซ่ึงสกัดจากปักค้ี สมุนไพรจีนจึงได้รับการพัฒนาให้มีความ เพียงแค่ใช้น้ำ�ร้อนก็ชงดื่มได้ทันที เพราะ (Radix Astragali) ใช้ในการรักษาภาวะ ทันสมัยและผลิตออกมาในรูปแบบต่างๆ มีประสิทธิภาพในการละลายสูง ดีต่อการ หัวใจล้มเหลวเร้ือรัง ทำ�ให้การบีบตัวของ ไมว่ า่ จะเปน็ ยาเมด็  ยาผง ยาแคปซลู  ยาฉดี   ดดู ซมึ และใช้ปรมิ าณยาในการรับประทาน กล้ามเน้ือหัวใจและการไหลเวียนของโลหิต เจล และครมี ทาภายนอก ฯลฯ สง่ ผลใหก้ าร น้อย อีกท้ังสะดวกต่อการพกพาและเก็บ ดีขึ้น กินยาสมนุ ไพรจีนสะดวกและง่ายขนึ้ รกั ษา ทั้งน้ียาฉีดที่ทำ�จากสารสกัดสมุนไพร ยาผงสมนุ ไพรจนี พรอ้ มปรงุ (Chinese ขณะเดียวกันประเทศญ่ีปุ่น ไต้หวัน จะต้องปลอดจากเช้ือแบคทีเรีย มีค่าความ Herb Extracts) หรอื “ยาจนี ชนดิ ไมต่ อ้ งตม้ ” และเกาหลไี ดว้ จิ ยั และผลติ ยาผงสมนุ ไพรจนี เปน็ กรด-ดา่ ง (pH) อยทู่ ่ี 4-9 และตอ้ งปลอด เป็นอีกตัวอย่างของการพัฒนาสมุนไพรจีน พรอ้ มปรงุ แบบเชงิ เดย่ี วเชน่ กนั และไดบ้ รรจุ สารก่อไข้ มีความปลอดภัย ไม่ก่อให้เกิด 12 Med.&Herb ปที ่ี 2 ฉบบั ท่ี 5 เมษายน-มิถุนายน 2558

ปฏิกิรยิ าภมู แิ พ้ การสลายของเมด็ เลือดแดง ในเยอรมนี ยาสมุนไพรยังถือว่าเป็น การเกบ็ เกยี่ ว การเลอื กสรรวตั ถดุ บิ จากแหลง่ ไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ ความเปน็ พษิ แบบเฉยี บพลนั และ หนึ่งในห้าองค์ประกอบสำ�คัญของธรรมชาติ เพาะปลูกสมุนไพรที่ได้มาตรฐาน จนไปถึง ระยะยาว สรรพคณุ ตอ้ งคงที่ และสมนุ ไพร บำ�บัด (ประกอบด้วยการบำ�บัดด้วยพืช กระบวนการสกัดสมุนไพรท่ีใช้เทคโนโลยี ต้องละลายไม่เป็นตะกอนร้อยเปอร์เซ็นต์ ธาราบำ�บัด การบำ�บัดด้วยการกายบริหาร อันทนั สมยั ปัจจยั เหล่าน้ีถือเปน็ หวั ใจส�ำ คัญ เป็นตน้ โภชนบ�ำ บดั และการบ�ำ บดั ดว้ ยการปรบั เปลย่ี น ในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ยาสมุนไพร ด้านแหล่งผลิตสมุนไพรที่ใหญ่เป็น รูปแบบการใช้ชีวิต) ด้วยเหตุน้บี ริษัทผ้ผู ลิต ตอบสนองความใสใ่ จในสขุ ภาพของผบู้ รโิ ภค อันดับสองของโลกรองจากจีนอย่างกลุ่ม ย า ส มุ น ไ พ ร ข อ ง เ ย อ ร มั น จึ ง ผ ส ม ผ ส า น ยุคปัจจุบัน ซ่ึงต้องการความสะดวกสบาย ประเทศยุโรปก็ให้ความสำ�คัญกับการวิจัย ศักยภาพของสารประกอบตามธรรมชาติ ความปลอดภัย และประสิทธิภาพสูงสุด ค้นคว้าตำ�รับยาสมุนไพรเช่นเดียวกัน ด้วย เข้ากับความรู้และระเบียบวิธีการวิจัยทาง ในการบรโิ ภคยาน่ันเอง การใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในการสกัดและ ด้านเภสัชท่ีทันสมัย และใช้วิธีการทาง พัฒนารูปแบบยาสมุนไพรให้มีประสิทธิภาพ วิทยาศาสตร์ท่ีไฮเทคพัฒนายาสมุนไพร ข้อมูลอ้างอิง จนเป็นที่ยอมรับจากท่ัวโลก โดยเฉพาะ ต่างๆ ให้มปี ระสทิ ธิภาพมากขึน้ 1. www.tangmaingthailand.com เ ย อ ร มั น ซึ่ ง เ ป็ น ผู้ นำ � ด้ า น ก า ร ส กั ด ส า ร จะเหน็ ไดว้ า่ ประเทศทง้ั ในโลกตะวนั ออก 2. www.nia.or.th จากสมุนไพรท่ีนานาประเทศและวงการ และตะวนั ตกตา่ งให้ความส�ำ คัญกบั การวจิ ัย 3. www.siamca.com วิทยาศาสตร์การแพทย์ให้การยอมรับ ได้ และพฒั นายาสมนุ ไพรดว้ ยวทิ ยาการสมยั ใหม่ 4. http://alternativehealing.org น�ำ สมนุ ไพรมาเปน็ สว่ นประกอบในการรกั ษา อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง รวมไปถงึ การควบคมุ คณุ ภาพ 5. www.ditp.go.th และบำ�บัดโรคพ้ืนฐานถึงร้อยละ 40 และ อย่างเข้มงวดตลอดทั้งระบบ ต้ังแต่การ 6. www.sukapabdee.com มีการใช้ยาสมุนไพรแทนยาแผนปัจจุบันถึง คัดเลือกสายพันธ์ุสมุนไพร การปลูก 7. www.manager.co.th 45% โดยโรงพยาบาลในเยอรมนีสั่งจ่าย ยาที่เป็นสารสกัดจากธรรมชาติ 100% (Alternative Medicine) ในการบรรเทาไข้ แทนพาราเซตามอลซ่ึงเป็นอันตรายต่อตับ และไต ขณะทอ่ี งั กฤษและฝรง่ั เศสน�ำ สมนุ ไพร มาเป็นส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์เคร่ือง สำ�อางและอาหารเสริมได้อย่างหลากหลาย ซ่ึงจากประมาณการของ Doctor of Naturopathy ในกลุ่มประเทศยุโรปได้ ประเมินมลู คา่ ตลาดสมนุ ไพรของ EU ไว้ท่ี ประมาณ 2.5 แสนลา้ นบาท ปีท่ี 2 ฉบับท่ี 5 เมษายน-มิถนุ ายน 2558 Med.&Herb 13

Share & Show ชุมชนเภสัชกรรม เตรียมพร้อม AEC หลังจากมีการรวมกลุ่มของผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรจัดตั้งโรงงานผลิต ยาแผนปัจจุบันเพื่อจําหน่ายในร้านขายยาที่มีเภสัชกรเป็นเจ้าของ เมื่อ 30 ปี ที่ผ่านมา ปัจจุบันชุมชนเภสัชกรรมมีการเติบโตที่ก้าวหน้าไปมาก ภก.สุรชัย เรืองสุขศิลป์ กรรมการผู้จัดการ บริษัท ชุมชน อยา่ งไรกต็ าม จากสถานการณต์ ลาดยาในปจั จบุ นั มกี ารแขง่ ขนั เภสัชกรรม จํากัด (มหาชน) ผู้ผลิตและจําหน่ายยาแผนปัจจุบัน ค่อนข้างสูง บริษัทฯ ได้ขยายตลาดออกสู่ประเทศในอาเซียน โดย กลา่ ววา่ จากจดุ เรม่ิ ตน้ ทเ่ี ปา้ หมายเพอ่ื สนบั สนนุ เภสชั กรทด่ี าํ เนนิ ธรุ กจิ เมยี นมารเ์ ปน็ ประเทศแรกทเี่ ปดิ ตลาด และมาเลเซยี เปน็ ประเทศตอ่ ไป รา้ นขายยาสามารถมผี ลติ ภณั ฑย์ าตน้ ตาํ รบั มคี ณุ ภาพจาํ หนา่ ยในราคา สมเหตุสมผล ด้วยระบบมาตรฐานคุณภาพสูง เพ่ือเกื้อหนุนเภสัชกร มาตรฐานดี PIC/S GMP สู่ผลิตภัณฑ์คุณภาพและ ชมุ ชน ความสําเร็จระยะยาว ปัจจบุ ันสามารถผลิตยาไดก้ วา่ 100 ชนดิ จาํ หน่ายให้ร้านยา ของเภสชั กร โรงพยาบาลตา่ งๆ และองคก์ ารเภสชั กรรม ภายใต้ชอื่ จากการทที่ ่ัวทง้ั ภูมภิ าคอาเซยี นไดต้ กลงใชเ้ กณฑ์ PIC/s GMP ชุมชนเภสัชกรรม โดยมตี วั อักษร CO–PH บนตวั ยา ปัจจบุ นั มีลกู ค้า (Pharmaceutical Inspection Coraboration Schemes) ประมาณ 4,000 ราย เป็นมาตรฐานเดียวกันท้ังภูมิภาค บริษัท ชุมชนเภสัชกรรม จำ�กัด (มหาชน) ไดเ้ ลง็ เหน็ วา่ การยกระดบั เกณฑก์ ารผลติ ใหไ้ ดเ้ กณฑด์ งั กลา่ ว จะเป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภค จึงได้ปรับปรุงอาคาร สถานที่ รวมถึง ระบบอากาศ ระบบควบคุมคุณภาพนำ้�ท่ีใช้ในการผลิตยา มีการ ปรบั เปลย่ี นมาใชเ้ ครอ่ื งจกั รทมี่ เี ทคโนโลยสี งู และเพม่ิ กาํ ลงั การผลติ เพอื่ ใหค้ รอบคลุมคา่ ใชจ้ ่ายท่ีเกิดจากการปรบั ปรงุ อาคารสถานทดี่ ังกล่าว ทั้งน้ี เพ่ือให้การขยายตัวมุ่งเน้นให้ตรงตามความต้องการของ ลูกค้า และหากได้รับความเชื่อถือจากผู้ใช้ในวงกว้างแล้ว บริษัทจะ สามารถผลิตยาออกจำ�หน่ายในประเทศได้อย่างกว้างขวางเป็นการ ชว่ ยลดการน�ำ เขา้ ยาพนื้ ฐานทเี่ ราตอ้ งพง่ึ พาการน�ำ เขา้ จากตา่ งประเทศ ลงได้ “จากการท่ีบริษัทพยายามปรับตัวโครงสร้างการผลิตตามความ เป็นไปของตลาดท้ังร้านยาและโรงพยาบาล จึงทําให้ตลาดยอมรับ และสามารถเตบิ โตมากขน้ึ เรอ่ื ยๆ” ภก.สุรชัย กล่าวท้ิงทา้ ย 14 Med.&Herb ปีท่ี 2 ฉบับที่ 5 เมษายน-มถิ ุนายน 2558

Q&A ถาม : ทศิ ทางการสง่ เสรมิ ผลิตภัณฑ์ จากสมุนไพรของประเทศไทย เป็นอย่างไร ตอบ : การสง่ เสรมิ ผลติ ภณั ฑจ์ ากสมนุ ไพรในบทบาทของส�ำ นกั งานคณะกรรมการ อาหารและยา (อย.) ซง่ึ เปน็ หนว่ ยงานก�ำ กบั ดแู ลใหเ้ ปน็ ไปตามกฎหมายนนั้ คงต้องเน้นไปท่ีการปรับระบบและหลักเกณฑ์การข้ึนทะเบียนตำ�รับยา แผนโบราณและยาจากสมนุ ไพร ใหเ้ หมาะสมกบั เงอ่ื นไขของระบบการแพทย์ และเภสัชกรรมแผนไทย และเพิ่มประสิทธิภาพการข้ึนทะเบียนตำ�รับยา โดยการขอความร่วมมือกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยให้ช่วยพิจารณา ประสทิ ธภิ าพและความปลอดภยั ของยา การกระจายอ�ำ นาจการขน้ึ ทะเบยี น ต�ำ รบั ยาแผนโบราณใหส้ �ำ นกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั เพม่ิ เตมิ และการพฒั นา ผยู้ ืน่ ทะเบยี นตำ�รับยาและการมรี ะบบใหค้ ำ�ปรึกษาแนะน�ำ เป็นตน้ นอกจากน้นั การยกระดบั มาตรฐานการผลติ ยาให้ไดม้ าตรฐานสากล ต้อง คำ�นึงถึงความพร้อมของผู้ประกอบการ ควบคู่กับความเส่ียงที่ผู้บริโภค จะได้รับ ดังนั้น มาตรฐานการผลิตยา ต้องเป็นไปตามหลักวิธีการท่ีดี ในการผลิตยา โดยจะต้องปรับปรุงเกณฑ์ให้สอดคล้องกับความเส่ียงของ ผลิตภัณฑ์ อิงตามกรรมวิธีการผลิตยา โดยผู้ประกอบการฯ ที่ผลิตยา แผนโบราณที่ผลิตยาโดยกรรมวิธีการปรุงยาตามแบบแผนไทยด้ังเดิม 28 กรรมวิธี จะต้องผลิตยาตาม “หลักเกณฑ์ มาตรฐานการทำ�ยา แผนไทย” ซึง่ อย. จะประกาศให้ทราบต่อไป ในขณะทีก่ ลมุ่ ผ้ปู ระกอบการ ที่ผลิตยานอกเหนอื จาก 28 กรรมวธิ ีข้างต้น จัดวา่ มคี วามเส่ียงสงู จะถกู บงั คบั ใชต้ อ้ งผลิตยาตาม “หลกั เกณฑ์ GMP PIC/s” ที่มา : “สถานการณ์ด้านการค้มุ ครองผู้บริโภคด้านยาแผนโบราณ”, ภก.วินิต อัศวกิจวริ ี ผ้ทู รงคุณวุฒฯิ ส�ำ นกั งานคณะกรรมการอาหารและยา : เอกสาร ประกอบการประชุม ศาสตร์การแพทยแ์ ผนไทยและเภสัชกรรมไทยสำ�หรบั การข้นึ ทะเบยี นต�ำ รบั ยาในส่วนภูมิภาค ปีท่ี 2 ฉบับที่ 5 เมษายน-มิถุนายน 2558 Med.&Herb 15